Prawo własności przemysłowej(zajęcia w dniu 21 listopada 2000 roku)
Źródła prawa : ustawa z dnia 30 czerwca 2000 roku –Prawo własności przemysłowej.
Ustawa normuje stosunki w zakresie wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych, topografii układów scalonych oraz projektów racjonalizatorskich, które określa się wspólnym pojęciem projektów wynalazczych.
Znaczenie ochrony własności przemysłowej w działalności gospodarczej:
daje wyłączność zarobkowego i zawodowego korzystania z przedmiotów własności przemysłowej, a tym samym wyklucza możliwość swobodnego korzystania z nich przez konkurencje,
zwiększa dochody przedsiębiorstwa, np. poprzez udzielanie licencji na korzystanie z przedmiotu własności przemysłowej oraz poprzez sprzedaż przedmiotu własności przemysłowej,
wzmacnia pozycję i przewagę konkurencyjną na rynku , wspiera kreowanie pozytywnego obrazu przedsiębiorstwa,
stwarza narzędzie marketingowe oraz podstawę budowania wizerunku i reputacji firmy,
wzmacnia renomę przedsiębiorstwa,
podnosi poziom innowacyjności przedsiębiorstwa,
stwarza możliwość budowania ponadregionalnej współpracy poprzez tworzenie międzynarodowych konsorcjów.
Przedmioty prawa własności przemysłowej i ich ochrona.
Wynalazek: rozwiązania nowe(nie są częścią stanu techniki), posiadają charakter wynalazczy( nie wynikają w sposób oczywisty ze stanu techniki), nadają się do przemysłowego wykorzystania.
Nie są wynalazkami np. odkrycia, teorie naukowe, metody matematyczne, wytwory tylko o charakterze estetycznym.
Wynalazek podlega zgłoszeniu do Urzędu Patentowego. Do wniosku załącza się podanie, opis wynalazku, zastrzeżenie patentowe(zastrzeżenie ochronne wynalazku), opis i rysunki.
Urząd Patentowy wydaje decyzje o odmowie udzieleni patentu na zgłoszony wynalazek lub decyzje o udzieleniu patentu.
Udzielony patent podlega wpisowi do rejestru patentowego. Wydany zostaje także dokument patentowy.
Patentu udzielane są przez krajowe urzędy oraz urzędy regionalne, które prowadzą procedurę udzielania patentów w imieniu grupy państw związanych stosownymi porozumieniami np. Europejski Urząd Patentowy, Afrykańska Organizacja Własności Intelektualnej,
Patent: prawo podmiotowe o charakterze majątkowym dające prawo do wyłącznego korzystania z wynalazku na terytorium Rzeczpospolitej Polski w sposób zarobkowy lub zawodowy.
Znaczenie patentu: stymuluje wynalazców do pracy nad nowymi rozwiązaniami, i daje im możliwość uzyskania wynagrodzenia, stanowi inspiracje dla innowacyjności, która wzbogaca jakość życia całego społeczeństwa.
Ochrona patentowa sprowadza się do tego, że opatentowany wynalazek nie może być wytwarzany, używany, dystrybuowany lub sprzedawany bez zgody właściciela patentu.
Prawa przysługujące właścicielowi patentu:
decyduje kto może korzystać z opatentowanego wynalazku,
w drodze licencji może wyrazić zgodne na korzystanie z wynalazku przez inne podmioty,
może sprzedać prawa do wynalazku.
Czas trwania praw ochronnych z patentu wynosi 20 lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku w Urzędzie Patentowym a następnie prawo to wygasa.
Patent może być unieważniony.
Wzór użytkowy: to nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym dotyczące kształtu, budowy, lub zestawienia przedmiotów o różnej postaci np.
pudełko na cukierki, stolik, zegar wahadłowy, zapalniczka, zamek do drzwi.
Wzór użytkowy podlega ochronie przez udzielenie tzw. prawa ochronnego, którego czas wynosi 10 lat od daty zgłoszenia wzoru użytkowego w Urzędzie Patentowym.
Uprawniony utrzymuje dokument w postaci świadectwa ochronnego.
Uzyskanie tego prawa uprawnia do wyłącznego korzystania w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczpospolitej Polskiej.
Wzór przemysłowy: to nowe i posiadające indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę , strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację.
Wzory przemysłowe stanowią odniesienie do estetycznych elementów towaru i powodują, że bardziej się podobają konsumentom. Tym samym wpływają na konkurencyjność produktu oraz jego wartość. Mogą odnosić się do różnorodnych produktów np. przyrządy techniczne, medyczne, zegarki, biżuteria.
Na wzór przemysłowy udziela się prawa z rejestracji, które uprawnia osobę uprawniona do wyłącznego korzystania w sposób zarobkowy lub zawodowy przez okres 25 lat (podzielone na 5 letnie okresy) od daty zarejestrowania w Urzędzie Patentowym.
Ochrona wzorów przemysłowych wspomaga rozwój gospodarczy poprzez pobudzenie kreatywności w sektorach produkcyjnych.
Znak towarowy: to oznaczenie umożliwiające konsumentom odróżnienie towaru jednego producenta od podobnych lub identycznych towarów innego producenta.
Może nim być każde oznaczenie , które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorcy od towarów innego przedsiębiorcy w szczególności: wyraz, rysunek, ornament, kompozycja, kolorystyka, forma przestrzenna, melodia lub sygnał dźwiękowy np. Kodak, Fiat, Hugo Boss, BMW, Dell, ryk Lwa(firma Metro-Goldywn Mayer),
Znaczenie znaków towarowych w gospodarce:
służą promocji przedsiębiorczości,
zapewniają ich właścicielom stosowne wynagrodzenie,
zapewniają międzynarodowa rozpoznawalność,
stanowią przeszkodę d działania nieuczciwych konkurentów starających się imitować cudze znaki do oznaczania własnych produktów.
Funkcje znaków towarowych:
funkcja wyróżniająca,
funkcja gwarancyjna((ochrony zaufania),
funkcja reklamowa,
funkcja estetyczna,
funkcja funkcjonalna,
W celu ochrony znaku towarowego udzielane są prawa ochronne, które dają uprawnionemu prawo do korzystania ze znaku w sposób zarobkowy lub zawodowy na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej przez okres 10 lat od daty zgłoszenia w Urzędzie Patentowym. Okres ten może być przedłużony na wniosek osoby uprawnionej na kolejne okresy 10-letnie.
Nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia które, nie mogą być znakiem towarowym oraz gdy nie maja dostatecznych znamion odróżniających.
Na czym polega używanie znaku towarowego:
umieszczaniu znaku na towarach, opakowaniach, ofertach,
umieszczaniu znaku na dokumentach związanych z wprowadzaniem towarów do obrotu lub związanych ze świadczeniem usług,
posługiwaniu się nim w celach reklamowych lub promocyjnych.
Oznaczenie geograficzne: to symbole o treści geograficznej wskazujące na pochodzenie towarów z określonego miejsca. Najczęściej w oznaczeniu geograficznym towaru zawarta jest nazwa miejsca jego pochodzenia .
Oznaczenia geograficzne są używane w głównej mierze na produkty rolne i spożywcze np. towary pochodzące z określonego regionu np. „szynka parmeńska”, wina „Bordeaux”.
Znaczenie oznaczeń geograficznych:
gwarancja dla konsumentów dot. jakości produktu,
możliwość rozpoznawalności produktu,
możliwość oceny jego jakości,
Oznaczenia geograficzne podlegają ochronie na podstawie prawa z rejestracji.
Ochrona jest bezterminowa i trwa od daty dokonania wpisu do rejestru prowadzonego przez Urząd Patentowy.
Topografia układów scalonych (art. 196 ustawy Prawo własności przemysłowej) to rozwiązanie polegające na przestrzennym, wyrażonym w dowolny sposób rozplanowaniu elementów z których co najmniej jeden jest elementem aktywnym oraz wszystkich lub części połączeń układu scalonego, gdzie przez układ scalony rozumie się jedno lub wielowarstwowy wytwór przestrzenny, utworzony z elementów z materiału półprzewodnikowego tworzącego ciągłą warstwę, ich wzajemnych połączeń przewodzących i obszarów izolujących, nierozdzielnie ze sobą sprzężonych w celu spełniania funkcji elektronicznych.
Bazy danych: to szczególna kategoria dóbr intelektualnych, jest wytworem ludzkiego intelektu i stanowi utwór w rozumieniu prawa autorskiego.
Na bazę danych składa się wiele poszczególnych informacji np. elektroniczna baza danych pojazdów mechanicznych, szczegółowe terminarze meczów piłkarskich, baza zawierająca opisy sprzedawanych towarów, książki kucharskie.
Ochronie podlega baza danych, która składa się następujących elementów:
a. stanowi zbiór danych lub jakichkolwiek materiałów,
b. są one zgromadzone według określonej systematyki lub metody,
c. są indywidualnie dostępne w jakikolwiek sposób, w tym środkami elektronicznymi,
d. wymagają istotnego co do jakości, ilości nakładu inwestycyjnego w celu sporządzenia weryfikacji lub prezentacji jego zawartości.
Uprawnionym do ochrony bazy danych jest producent, czyli podmiot który poniósł ryzyko nakładu inwestycyjnego przy tworzeniu baz danych.
Bez zgody producenta można korzystać z rozpowszechnionych baz danych dla własnego użytku osobistego, ale tylko z nieelektronicznej bazy danych , ponadto
w celach dydaktycznych lub badawczych (należy wówczas wskazać źródło ) oraz dla celów bezpieczeństwa wewnętrznego, postępowania sądowego i administracyjnego.
Czas ochrony baz danych wynosi 15 lat następujących po roku w którym baza danych została sporządzona lub udostępniona publicznie po raz pierwszy.
Odpowiedzialność cywilna.
Prawa osoby uprawnionej:
a. żądanie zaniechania naruszenia i usunięcia skutków , b. wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści,
c. naprawienie szkody .
Odpowiedzialność karna następuje w razie:
a. przypisanie autorstwa lub wprowadzenie błąd co do autorstwa cudzego projektu,
b. zgłoszenie wniosku w zakresie patentu, prawa ochronnego, prawa z rejestracji nie będąc do tego uprawnionym,
c. oznaczenie towaru podrobionym znakiem towarowym w celu wprowadzenia błąd i w celu wprowadzenia do obrotu.
Roszczenia dotyczące wynalazków, wzorów użytkowych i wzorów przemysłowych:
a. roszczenie o zaniechanie naruszania i usunięcie skutków naruszenia, b. żądanie wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści,
c. żądanie naprawienia szkody,
d. żądanie zapłaty określonej kwoty pieniężnej na rzecz organizacji społecznej
Roszczenia dotyczące znaków towarowych i oznaczeń geograficznych:
a. żądanie zaniechania naruszenia i usunięcia powstałych skutków, b. żądanie wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści,
c. żądanie naprawienia szkody,
d. żądanie zapłaty kwoty pieniężnej na rzecz organizacji społecznej,
Urząd Patentowy oraz postępowanie zgłoszeniowe i rejestrowe:
Urząd Patentowy jest centralnym organem administracji rządowej w sprawach z zakresu właściwości przemysłowej. Podlega Radzie Ministrów, a nadzór nad jego działalnością sprawuje minister właściwy do spraw gospodarki. Na czele Urzędu Patentowego stoi Prezes Urzędu.
Do podstawowych zadań Urzędu należy:
a. przyjmowanie i badanie zgłoszeń dotyczących wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych, topografii układu scalonego,
b. orzekanie w sprawach udzielania patentów i dodatkowych praw ochronnych na wynalazki,
c. prowadzenie rejestrów (patentowego, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych, topografii układów scalonych,
d. wydawanie „ Biuletynu Urzędu Patentowego”,
e. rozstrzyganie spraw w postępowaniu spornym w zakresie określonym ustawą,
Stroną w postępowaniu jest zgłaszający, natomiast jego pełnomocnikiem w sprawach związanych z dokonywaniem i rozpatrywaniem zgłoszeń oraz utrzymywaniem ochrony wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych może być tylko rzecznik patentowy.
Pełnomocnikiem osoby fizycznej może być także współuprawniony, rodzice, małżonek, rodzeństwo, zstępni strony lub osoby pozostające ze strona w stosunku przysposobienia.
Na decyzje Urzędu Patentowego przysługuje skarga do sądu administracyjnego.
Literatura:
a. ustawa prawo własności przemysłowej z dnia 30 kwietnia 2000 roku, b. ustaw o ochronie baz danych z 27 lipca 2001 roku,
c. Informacje znajdujące się na stronie Urzędu Patentowego w zakładce
„przedmiot ochrony”
Praca samodzielna:
Wynalazek pracowniczy( uprawnienia pracownika i pracodawcy).
