Prawo administracyjne, prawo gospodarcze, prawo pracy- zajęcia w dniu 5 grudnia 2020 roku
Pojęcie administracji:
a. personel kierowniczy instytucji, zarząd,
b. ogół czynności wykonywanych przez organ państwowy, w głównej mierze w zakresie czynności wykonawczych,
c. kierownicze organy władzy państwowej lub samorządowej,
Administracja publiczna:
a. w znaczeniu przedmiotowym jest to zorganizowana, celowa, permanentna działalność publiczna w państwie, której celem jest zaspokojenie i obsługa społeczeństwa,
b. w znaczeniu podmiotowym określona struktura organów administracyjnych w tym rządowych i samorządowych,
Na administrację publiczną składają się następujące podmioty:
a. administracja samorządowa(gminna, powiatowa, wojewódzka),
b. administracja rządowo-centralna(Prezes Rady Ministrów, ministrowie, organy centralne) oraz administracja terenowa(wojewoda, służby działające regionalnie),
c. administracja państwowa nie podlegająca rządowi(Prezydent Rzeczpospolitej Polskie, Rzecznik Praw Obywatelskich, Krajowa Rada Sądownictwa),
Organ administracji publicznej: osoba lub grupa osób jako wyodrębniona część struktury organizacji państwa lub samorządu, wyposażona w określone kompetencje, powołana w celu realizacji organizacyjnych zadań państwa na określonym terytorium.
Prawo administracyjne (przedmiot tego prawa):
a. reguluje strukturę i kompetencje organów administracji publicznej (rządowej i samorządowej),
b. stosunki prawne powstające w toku wykonawczo-zarządzającej działalności tych organów.
Podział organów:
a. organy centralne(obejmują swoim działaniem teren całego kraju np. Rada Ministrów, NIK,
b. organy terenowe (kompetencja tych organów rozciąga się na obszar część terytorium kraju( powiat, województwo), np. Powiatowy Państwowy Inspektorat Sanitarny, Wojewódzki Państwowy Inspektorat Sanitarny,
Formy działania administracji:
a. stanowienie przepisów prawnych (wydawanie aktów administracyjnych ogólnych albo normatywnych(rozporządzenia, zarządzenia, uchwały), b. wydawanie aktów administracyjnych(załatwianie spraw poprzez
wydawanie decyzji administracyjnych),
c. zawieranie porozumień administracyjnych(w celu współdziałania, następują pomiędzy organami, które nie są sobie podporządkowane), d. zawieranie umów cywilnoprawnych,
e. prowadzenie działalności społeczno-organizatorskiej(organizowanie w społeczeństwie działalności społeczno-użytecznej, np. koła gospodyń wiejskich, ochotnicze straże pożarne,
f. wykonywanie czynności materialno-technicznych (prowadzenie akt, prowadzenie archiwów, inkasowanie należności podatkowych),
Akt administracyjny:
a. czynność organu państwa oparta na ogólnie obowiązujących przepisach prawa np. postanowienie, decyzja , akt powołania,
b. to wydawany w postępowaniu administracyjnym jednostronny władczy akt woli organu administracji publicznej rozstrzygający w całości lub części konkretną sprawę co do istoty, skierowany do konkretnego adresata,
Podział aktów administracyjnych :
a. zewnętrzne (kierowane na zewnętrz, poza organ który je wydał -kierowany do obywateli),
b. wewnętrzne(kierowany przez organ nadrzędny do organu podległego, akt dot. funkcjonowania danego organu),
c. deklaratywne( organ danych stosunków prawnych nie tworzy a jedynie wskazuje, że obowiązują przepisy wydane przez inny organ, np., ze została wydana ustawa która reguluje określone zachowania),
d. konstytutywne(organ tworzy określony stosunek prawny np. nadanie obywatelstwa ),
e. pozytywne (sprawa zostaje załatwiona zgodnie z wnioskiem osoby zainteresowanej),
f. negatywne(odmówienie w całości lub w części żądaniu wnioskodawcy).
Postępowanie administracyjne: czynności formalne podejmowane przez władzę administracyjną i osoby zainteresowane przy wykonywaniu przepisów prawa administracyjnego.
Sprawa administracyjna: zespół okoliczności prawnych i faktycznych w których organ administracji publicznej stosuje normę prawa administracyjnego w celu ustanowienia po stronie określonego podmiotu sytuacji prawnej w postaci udzielenia żądanego uprawnienia albo w postaci obciążenia z urzędu określonym obowiązkiem.
Strona w postępowaniu administracyjnym to każdy czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Stronami mogą być osoby fizyczne i osoby prawne.
Ogólne zasady postępowania administracyjnego:
a. zasada praworządności (organy administracji działają na podstawie przepisów prawa),
b. zasada prawdy obiektywnej(organy administracji podejmują wszelkie możliwe kroki niezbędne do wyjaśnienia sprawy),
c. zasada uwzględnienia interesu społecznego i słusznego interesu obywateli,
d. zasada czynnego udziału strony w postępowaniu(możliwość wypowiadania się przez stronę odnośnie zebranych dowodów, możliwość składania żądań i wniosków),
e. zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa, a także świadomości i kultury prawnej obywateli,
f. zasada dwuinstancyjności (od wydanej decyzji przysługuje środek odwoławczy do organu II instancji),
g. zasada trwałości decyzji administracyjnej (decyzje od których nie służy odwołanie są ostateczne i ich zmiana lub uchylenia może nastąpić tylko w nadzwyczajnych sytuacjach określonych przepisami prawa),
h. zasada sądowej kontroli legalności decyzji administracyjnych (decyzje mogą być zaskarżane do sadu, jeżeli są niezgodnie z przepisami prawa), i. zasada wpływu wychowawczego na obywateli (pogłębianie świadomości
i kultury prawnej obywateli),
j. zasada przekonywania (organ powinien wyjaśnić stronie zasadność przesłanek, którymi kierował się przy wydawaniu decyzji i przekonać stronę do wykonania decyzji bez potrzeby stasowania środków przymusu),
k. zasada udzielania informacji faktycznej i prawnej stronom i uczestnikom postępowania ,
l. zasada ugodowego załatwiania spraw w spornych interesach stron(możliwość zawarcia ugody kończącej postępowanie),
m. zasada szybkości i prostoty postępowania (sprawy powinny być załatwiane niezwłocznie i w sposób wnikliwy oraz rzetelny),
n. zasada pisemności(pisemność dotyczy całego toku postępowania administracyjnego).
Właściwość organów prowadzących postępowanie tj. posiadanie kompetencji do załatwienia konkretnej sprawy administracyjnej:
a. właściwość rzeczowa wskazuje, czy dany organ ma załatwić dana sprawę np. starosta, wojewoda, minister,
b. właściwość miejscowa wskazuje na terytorialny zasięg działania danego organu np. na terenie gminy, powiatu,
c. właściwość instancyjna wskazuje, że organ ma kompetencje do przeprowadzenia weryfikacji decyzji wydanej przez organ I instancji, d. właściwość delegacyjna( organ do załatwienia danej sprawy został
wyznaczony
Prawo gospodarcze : zespół zasad i norm prawnych o istotnym znaczeniu dla procesu gospodarczego. W jego skład wchodzą normy prawne mające zastosowanie w procesie gospodarowania, określa zasady prowadzenia działalności gospodarczej, określa zakres interwencji prawa i państwa w
Pojęcie gospodarki :
a. całokształt instytucji i urządzeń służących zaspokajaniu potrzeb społecznych,
b. działalność podmiotów gospodarujących,
c. całokształt kapitału produkcyjnego i usługowego oraz dostępnych zasobów naturalnych,.
Funkcje prawa gospodarczego :
a. funkcja sterująca( prawo reguluje gospodarkę, prawo jako regulator stosunków pomiędzy gospodarka i podmiotami funkcjonującymi w gospodarce),
b. funkcja organizująca(tworzenie porządku prawnego w dziedzinie życia społecznego tj. w gospodarce,
c. funkcja rozdzielcza(redystrybucja dóbr, zaspokojenie potrzeb społecznych),
d. funkcja stabilizacyjna( zapewnie pewności gospodarowania, stabilizacja stanu stosunków społecznych),
e. funkcja ochronna (prawo służy ochronie interesu publicznego oraz uczestników życia gospodarczego).
Podstawowe zasady prawa gospodarczego:
a. zasada wolności gospodarczej, b. zasada ochrony własności,
c. zasada ograniczonej ingerencji państwa w gospodarkę, d. zasada proporcjonalności ,
e. zasada decentralizacji, demonopolizacji i deregulacji, f. zasada praworządności,
Źródła prawa gospodarczego:
a. Ustawa Prawo przedsiębiorców, b. Kodeks cywilny,
c. Kodeks spółek handlowych.
Prawo pracy : przepisy określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, określa postanowienia układów zbiorowych, porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.
Podział prawa pracy:
a. ustawowe prawo pracy ( składają się na to przepisy kodeksu pracy oraz ustaw szczególnych regulujących stosunki pracy,
b. autonomiczne prawo pracy(tworzone przez samych partnerów stosunku pracy np. układy zbiorowe, porozumienia zbiorowe, regulaminy i statuty).
Pojęcie stosunku pracy: stosunek prawny w którym pracownik jest obowiązany do osobistego i zgodnego z poleceniami pracodawcy świadczenia pracy określonego rodzaju i na określonym stanowisku, natomiast pracodawca zobowiązany jest do stworzenia warunków umożliwiających wykonywanie pracy oraz do wypłaty wynagrodzenia i świadczeń dodatkowych.
Sposoby zawiązania stosunku pracy:
a. umowa o pracę,
b. powołanie (np. pracownicy służby państwowej,
c. wybór (np. członkowie władz spółdzielni, spółek kapitałowych),
d. mianowanie(np. sędziowie, prokuratorzy, urzędnicy administracji państwowej),
e. spółdzielcza umowa o pracę (umowa miedzy spółdzielnią i jej członkiem).
Rodzaje umów o pracę :
a. umowa o prace na czas nieokreślony( bez określenia okresu jej trwania), b. umowa o prace na czas określony(umowa terminowa),
c. umowa na czas wykonania określonej pracy (umowa terminowa związana z wykonaniem określonej pracy).
d. Umowa na okres próbny(poprzedza zawarcie umów z pkt. a-c).
Sposoby rozwiązania umowy o pracę : a. na mocy porozumienia stron,
b. wskutek wypowiedzenia przez jedną ze stron(pracownika lub
c. rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia( w razie zawinionego naruszenia obowiązków przez pracownika np. popełnienie przestępstwa, które uniemożliwia dalsze świadczenie pracy, w razie ciężkiego naruszenia obowiązków przez pracownika) a także z przyczyn niezawinionych np.
w razie usprawiedliwionej nieobecności w pracy trwającej dłuższy czas), d. w razie upływu czasu na jaki umowa została zawarta,
e. z dniem ukończenia pracy , dla której wykonania umowa została zawarta.
Literatura:
a. kodeks pracy,
b. ustawa Prawo przedsiębiorców,
c. kodeks postępowania administracyjnego
Praca samodzielna:
a. co jest treścią zasady wolności gospodarczej i czy wolność ta jest nieograniczona.
b. z jakich elementów powinna składać się decyzja administracyjna,
c. jakie zdarzenia powodują rozwiązanie umowy o prace bez wypowiedzenia.
