Programowanie liniowe w logistyce
kierunek Informatyka, studia I stopnia
´cwiczenia
1 Programowanie liniowe
1.1 Modelowanie
Zadanie 1 Zapisa´c nast ˛epuj ˛ace zadanie w postaci zadania programowania liniowego.
Producent odzie˙zy powinien okre´sli´c, ile kurtek i płaszczy nale˙zy wyprodukowa´c tak, aby zysk osi ˛agni ˛ety z ich sprzeda˙zy był maksymalny. Do produkcji wykorzystywany jest jeden rodzaj tkaniny. Producent posiada 150 m2 tej tkaniny. Zgodnie z zamówieniami nale˙zy wyprodukowa´c co najmniej 20 kurtek i co najwy˙zej 10 płaszczy. Do produkcji jednej kurtki i jednego płaszcza potrzeba odpowiednio 2, 5 m2 i 4 m2 tkaniny. Przy sprzeda˙zy jednej kurtki producent osi ˛aga zysk 50 zł, płaszcza - 60 zł.
Rozwi ˛azanie Zadania 1. Wprowad´zmy nast ˛epuj ˛ace oznaczenia:
u1 - ilo´s´c wyprodukowanych kurtek, u2 - ilo´s´c wyprodukowanych płaszczy.
Ograniczenia nało˙zone na zmienne u1, u2 mo˙zna zapisa´c nast ˛epuj ˛aco:
u1 ≥ 20, u2 ≤ 10, 2, 5u1+ 4u2 ≤ 150.
Funkcjonał kosztu, który nale˙zy zmaksymalizowa´c, przyjmuje posta´c 50u1+ 60u2
Uwzgl ˛edniaj ˛ac wi ˛ec naturalne ograniczenia nieujemno´sci zmiennych u1, u2, mo˙zemy za- pisa´c badane zagadnienie w postaci nast ˛epuj ˛acego zadania programowania liniowego
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎩
h(−50, −60), (u1, u2)i → min .
u∈ U = {u = (u1, u2)∈ R2; u≥ 0,
⎡
⎢⎢
⎢⎣
−1 0
0 1
2, 5 4
⎤
⎥⎥
⎥⎦
⎡
⎣ u1 u2
⎤
⎦ ≤
⎡
⎢⎢
⎢⎣
−20 10 150
⎤
⎥⎥
⎥⎦} .
Zadanie 2 Zapisa´c nast ˛epuj ˛ace zadanie w postaci zadania programowania liniowego.
Pewien wytwórca posiada magazyny z Lublinie, Łodzi i Szczecinie. W magazynach tych znajduje si ˛e odpowiednio 40, 20 i 40 jednostek produktu. Sklepy zamówiły nast ˛epuj ˛ace ilo´sci produktu: Białystok - 25 jednostek, Cieszyn - 10, Kraków - 20, Sopot - 30, Warszawa - 15. Koszty transportu jednostki produktu (w zł) z magazynów do sklepów podaje nast ˛epu- j ˛aca tabela:
Białystok Cieszyn Kraków Sopot Warszawa
Lublin 55 30 40 50 40
Łód´z 35 30 100 45 60
Szczecin 40 60 95 35 30
Nale˙zy tak zaplanowa´c dystrybucj ˛e produktu, by koszt transportu był minimalny.
Rozwi ˛azanie Zadania 2. W dalszym ci ˛agu magazyny w Lublinie, Łodzi i Szczecinie oz- nacza´c b ˛edziemy numerami 1, 2, 3, natomiast sklepy w Białymstoku, Cieszynie, Krakowie, Sopocie i Warszawie - numerami 1, 2, 3, 4, 5, odpowiednio. Wprowad´zmy tak˙ze nast ˛epu- j ˛ace oznaczenia:
ui,j - ilo´s´c jednostek produktu transportowanych z i - tego magazynu do j - tego sklepu ci,j - koszt transportu jednostki produktu z i - tego magazynu do j - tego sklepu
Funkcjonał kosztu, który nale˙zy zminimalizowa´c, przyjmuje posta´c X3
i=1
X5
j=1ci,jui,j,
natomiast ograniczenia nało˙zone na zmienne ui,j mo˙zna zapisa´c nast ˛epuj ˛aco:
X5
j=1u1,j = 40 X5
j=1u2,j = 20 X5
j=1u3,j = 40 X3
i=1ui,1 = 25 X3
i=1ui,2 = 10 X3
i=1ui,3 = 20 X3
i=1ui,4 = 30 X3
i=1ui,5 = 15 Oznaczaj ˛ac wi ˛ec
u = (u1,1, ..., u1,5, u2,1, ..., u2,5, u3,1, ..., u3,5)∈ R15, c = (55, 30, 40, 50, 40, 35, 30, 100, 45, 60, 40, 60, 95, 35, 30)
i uwzgl ˛edniaj ˛ac naturalne ograniczenie nieujemno´sci zmiennych, mo˙zemy zapisa´c rozwa˙zane zadanie w postaci nast ˛epuj ˛acego zadania programowania liniowego
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎩
hc, ui → min .
u∈ U = {u ∈ R15; u≥ 0,
⎡
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎣
1 1 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1
⎤
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎦ u =
⎡
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎣ 40 20 40 25 10 20 30 15
⎤
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎦ .
Zadanie 3 Zapisa´c nast ˛epuj ˛ace zadanie w postaci zadania programowania liniowego.
Wytwórca mebli powinien okre´sli´c, ile stoł ów, krzeseł, biurek i szaf powinien wypro- dukowa´c, by zysk z ich sprzeda˙zy był maksymalny. Do produkcji wykorzystywane sa dwa typy desek. Wytwórca posiada 1500 m desek I typu i 1000 m - desek II typu oraz dysponuje kapitałem 860 godzin roboczych na wykonanie zaplanowanej produkcji. Ze zło˙zonych za- mówie´n wynika, ˙ze nale˙zy wyprodukowa´c co najmniej 40 stołów, 130 krzeseł, 30 biurek i nie wi ˛ecej ni˙z 10 szaf. Do produkcji ka˙zdego stołu, krzesła, biurka i szafy potrzeba odpowiednio 5, 1, 9, 12 m desek I typu i 2, 3, 4, 1 m desek II typu. Na wykonanie stołu potrzeba 3 godzin pracy, krzesła -2 godzin, biurka - 5 godzin, szafy - 10 godzin. Ze sprzeda˙zy jednego stołu, krzesła, biurka i szafy wytwórca osi ˛aga zysk odpowiednio 50, 20, 60 i 40 zł.
Rozwi ˛azanie Zadania 3. Wprowad´zmy nast ˛epuj ˛ace oznaczenia:
u1 - ilo´s´c stołów u2 - ilo´s´c krzeseł u3 - ilo´s´c biurek u4 - ilo´s´c szaf
Funkcjonał kosztu, który nale˙zy zmaksymalizowa´c, przyjmuje posta´c 50u1+ 20u2+ 60u3+ 40u4 → max .
Ograniczenia nało˙zone na zmienne u1, ..., u4 mo˙zna zapisa´c nast ˛epuj ˛aco:
u1 ≥ 40, u2 ≥ 130, u3 ≥ 30, u4 ≤ 10,
5u1+ u2+ 9u3+ 12u4 ≤ 1500, 2u1+ 3u2+ 4u3+ u4 ≤ 1000, 3u1+ 2u2+ 5u3+ 10u4 ≤ 860
Zatem, uwzgl ˛edniaj ˛ac naturalne ograniczenia nieujemno´sci zmiennych u1, ..., u4, mo˙zemy
zapisa´c badane zagadnienie w postaci nast ˛epuj ˛acego zadania programowania liniowego
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎩
h(−50, −20, −60, −40), (u1, u2, u3, u4)i → min .
u∈ U = {u = (u1, ..., u4)∈ R4; u≥ 0,
⎡
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎣
5 1 9 12
2 3 4 1
3 2 5 10
−1 0 0 0
0 −1 0 0
0 0 −1 0
0 0 0 1
⎤
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎦
⎡
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎣ u1 u2 u3 u4
⎤
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎦
≤
⎡
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎣ 1500 1000 860
−40
−130
−30 10
⎤
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎦ } .
Zadanie 4 Zapisa´c nast ˛epuj ˛ace zadanie w postaci zadania programowania liniowego.
Zadaniem dietetyka jest opracowanie składu porannej owsianki tak, aby zawierała ona niezb ˛edne dzienne zapotrzebowanie organizmu na okre´slone składniki od˙zywcze i jednocze´snie była mo˙zliwie najta´nsz ˛a. Dietetyk ma dyspozycji płatki dwóch rodzajów: I i II. ´Sniadanie powinno zawiera´c co najmniej 1 mg witaminy B1, 12 mg ˙zelaza i mie´c warto´s´c energety- czn ˛a równ ˛a 360 kcal. 100 g płatków I rodzaju zawiera 1, 2 mg witaminy B1, 12 mg ˙zelaza i ma warto´s´c energetyczn ˛a równ ˛a 368 kcal, natomiast 100 g płatków II rodzaju zawiera 1, 5 mg witaminy B1, 10 mg ˙zelaza i ma warto´s´c energetyczn ˛a równ ˛a 390 kcal. Ponadto 100 g płatków I rodzaju kosztuje 32 gr, a 100 g płatków II rodzaju - 36 gr.
Rozwi ˛azanie Zadania 4. Wprowad´zmy nast ˛epuj ˛ace oznaczenia:
u1 - ilo´s´c płatków I rodzaju (100 gramowych porcji) u2 - ilo´s´c płatków II rodzaju (100 gramowych porcji)
Funkcjonał kosztu, który nale˙zy zminimalizowa´c jest postaci 32u1+ 36u2,
natomiast ograniczenia mo˙zna zapisa´c w postaci nast ˛epuj ˛acych nierówno´sci i równo´sci 1, 2u1+ 1, 5u2 ≥ 1,
12u1+ 10u2 ≥ 12, 368u1+ 390u2 = 360.
Po uwzgl ˛ednieniu naturalnych ogranicze´n nieujemno´sci zmiennych u1, u2 otrzymujemy nast ˛epuj ˛ace zadanie programowania liniowego
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎩
h(32, 36), (u1, u2)i → min .
u∈ U = {u = (u1, u2)∈ R2; u≥ 0,
⎡
⎣ −1, 2 −1, 5
−12 −10
⎤
⎦
⎡
⎣ u1 u2
⎤
⎦ ≤
⎡
⎣ −1
−12
⎤
⎦ , h
368 390 i⎡
⎣ u1 u2
⎤
⎦ = [360]}
.
Zadanie 5 Zapisa´c nast ˛epuj ˛ace zadanie w postaci zadania programowania liniowego.
Dyrektor pewnego przedsi ˛ebiorstwa powinien obsadzi´c trzy stanowiska pracy, maj ˛ac do dyspozycji trzech pracowników. Ze wzgl ˛edu na ró˙zne ich kwalifikacje oraz zdobyte do´swiad- czenie, warto´s´c (dla przedsi ˛ebiorstwa) ka˙zdego z tych pracowników zale˙zy od stanowiska, na którym jest on zatrudniony. Poni˙zsza tabela zawiera oceny warto´sci pracowników za- trudnionych na poszczególnych stanowiskach
Stanowisko I Stanowisko II Stanowisko III
Pracownik A 5 4 7
Pracownik B 6 7 3
Pracownik C 8 11 2
Nale˙zy tak rozmie´sci´c pracowników na rozwa˙zanych stanowiskach, by całkowita ich warto´s´c dla przedsi ˛ebiorstwa była maksymalna. Zakładamy, ˙ze ka˙zdy pracownik powinien by´c za- trudniony ł ˛acznie na jeden etat i ka˙zdemu stanowisku powinien by´c przypisany jeden etat.
Rozwi ˛azanie Zadania 5. Symbolem ui,j oznacza´c b ˛edziemy cz ˛e´s´c etatu, na jak ˛a nale˙zy zatrudni´c i - tego pracownika na j -tym stanowisku. Funkcjał kosztu dla tego zagadnienia, który nale˙zy zmaksymalizowa´c, ma nast ˛epuj ˛ac ˛a posta´c
5u1,1+ 4u1,2+ 7u1,3+ 6u2,1+ 7u2,2+ 3u2,3+ 8u3,1+ 11u3,2+ 2u3,3,
za´s ograniczenia s ˛a nast ˛epuj ˛ace:
u1,1+ u1,2+ u1,3 = 1, u2,1+ u2,2+ u2,3 = 1, u3,1+ u3,2+ u3,3 = 1, u1,1+ u2,1+ u3,1 = 1, u1,2+ u2,2+ u3,2 = 1, u1,3+ u2,3+ u3,3 = 1.
Uwzgl ˛edniaj ˛ac zatem naturalne ograniczenia nieujemno´sci zmiennych ui,j, mo˙zemy badane zagadnienie zapisa´c w postaci nast ˛epuj ˛acego zadania programowania liniowego
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎩
h(−5, −4, −7, −6, −7, −3, −8, −11, −2), (u1,1, ..., u1,3, u2,1, ..., u2,3, u3,1, ..., u3,3)i → min . u∈ U = {u = (u1,1, ..., u1,3, u2,1, ..., u2,3, u3,1, ..., u3,3)∈ R9;
u≥ 0,
⎡
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎣
1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 0 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 1 0 0 1
⎤
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎦
⎡
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎣ u1,1 u1,2 u1,3 u2,1 u2,2 u2,3 u3,1 u3,2 u3,3
⎤
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎦
=
⎡
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎣ 1 1 1 1 1 1
⎤
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎦ }.
.
Zadanie 6 Zapisa´c nast ˛epuj ˛ace zadanie w postaci zadania programowania liniowego.
Producent farb musi okre´sli´c, ile litrów farby białej, zielonej, niebieskiej i czerwonej powinien wyprodukowa´c, aby zysk osi ˛agni ˛ety ze sprzeda˙zy był maksymalny. Do produkcji wykorzysty- wane s ˛a trzy surowce: A, B i C. Producent posiada 230 litrów surowca A, 200 litrów - surowca B i 170 litrów - surowca C oraz dysponuje kapitałem 160 godzin roboczych. Z przyj ˛etych zamówie´n wynika, ˙ze nale˙zy wyprodukowa´c co najmniej 125 litrów farby białej,
co najmniej 135 litrów - farby zielonej, co najwy˙zej 205 litrów - farby niebieskiej i nie mniej ni˙z 175 litrów - farby czerwonej. Ilo´sci poszczególnych surowców potrzebnych do wyprodukowania 1 litra ka˙zdej farby przedstawione s ˛a w nast ˛epuj ˛acej tabeli (w litrach)
biała zielona niebieska czerwona
A 0,30 0,60 0,35 0,15
B 0,25 0,20 0,45 0,55
C 0,45 0,20 0,20 0,30
.
Ponadto, wyprodukowanie 1 litra ka˙zdej farby wymaga 15 minut pracy. Zysk ze sprzeda˙zy 1 litra farby białej wynosi 7 zł, zielonej - 6 zł, niebieskiej - 7 zł, czerwonej - 5 zł.
Rozwi ˛azanie Zadania 6. Symbolem u1, u2, u3 oznacza´c b ˛edziemy odpowiednio ilo´s´c (w litrach) farby białej, zielonej, niebieskiej i czerwonej, któr ˛a nale˙zy wyprodukowa´c.
Funkcjał kosztu dla tego zagadnienia, który nale˙zy zmaksymalizowa´c, ma nast ˛epuj ˛ac ˛a posta´c
7u1+ 6u2+ 7u3+ 5u4, za´s ograniczenia s ˛a nast ˛epuj ˛ace:
u1 ≥ 125, u2 ≥ 135, u3 ≤ 205, u4 ≥ 175, 0, 3u1+ 0, 6u2+ 0, 35u3+ 0, 15u4 ≤ 230, 0, 25u1+ 0, 2u2+ 0, 45u3+ 0, 55u4 ≤ 200, 0, 45u1+ 0, 2u2+ 0, 2u3+ 0, 3u4 ≤ 170, 0, 25u1+ 0, 25u2+ 0, 25u3+ 0, 25u4 ≤ 160
Uwzgl ˛edniaj ˛ac zatem standardowe ograniczenia nieujemno´sci zmiennych ui, mo˙zemy badane zagadnienie zapisa´c w postaci nast ˛epuj ˛acego zadania programowania liniowego w postaci
podstawowej
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎩
h(−7, −6, −7, −5), (u1, ..., u4)i → min . u∈ U = {u = (u1, ..., u4)∈ R4;
u≥ 0,
⎡
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎣
−1 0 0 0
0 −1 0 0
0 0 1 0
0 0 0 −1
0, 3 0, 6 0, 35 0, 15 0, 25 0, 2 0, 45 0, 55 0, 45 0, 2 0, 2 0, 3 0, 25 0, 25 0, 25 0, 25
⎤
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎦
⎡
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎣ u1 u2 u3 u4
⎤
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎦
≤
⎡
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎣
−125
−135 205
−175 230 200 170 160
⎤
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎦ }.
.
Zadanie 7 Zapisa´c nast ˛epuj ˛ace zadanie w postaci zadania programowania liniowego.
Hodowca krowy karmi zwierz ˛e produktami pochodz ˛acymi z gospodarstwa rolnego. Jednak ze wzgl ˛edu na konieczno´s´c zapewnienia w diecie odpowiednich ilo´sci pewnych składników od˙zywczych (oznaczmy je przez A, B, C) hodowca musi zakupi´c raz w roku trzy dodatkowe produkty (oznaczmy je przez I, II, III), które zawieraj ˛a te składniki. Jeden kilogram produktu I zawiera 63 g składnika A i 9 g składnika B, jeden kilogram produktu II zawiera 14 g składnika B i 28 g składnika C, za´s jeden kilogram produktu III zawiera 50 g składnika A i 15 g składnika C. Minimalne zapotrzebowanie zwierz ˛ecia na poszczególne składniki wynosi:
870 g składnika A, 200 g składnika B, 450 g składnika C.
Ka˙zdy z produktów zawiera jednak pewne ilo´sci szkodliwych ´srodków konserwuj ˛acych. I tak, 1 kg produktu I zawiera 7 g tych ´srodków, produktu II - 11 g, produktu III - 9 g.
Roczne spo˙zycie tych ´srodków nie powinno by´c wi ˛eksze ni˙z 150 g. Przyjmijmy na koniec,
˙ze 1 kg produktu I kosztuje 35 zł, produktu II - 29 zł, a produktu III - 19 zł. Celem hodowcy jest ustalenie ilo´sci kupowanych produktów I, II, III tak, aby zapewni´c zwierz ˛eciu wła´sciw ˛a diet ˛e i jednocze´snie ponie´s´c mo˙zliwie najmniejsze koszty.
1.2 Równowa˙zno´s´c zada´ n
Zadanie 8 Zapisa´c zadanie „o stolarzu” w postaci kanonicznego zadania programowania liniowego.
Rozwi ˛azanie. Odpowiednie zadanie kanoniczne jest nast ˛epuj ˛ace:
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎩
h(−50, −20, −60, −40, 0, ..., 0), (u1, u2, u3, u4, u5, ..., u11)i → min . u⎡∈ U = {u = (u1, ..., u11)∈ R11; u≥ 0,
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎣
5 1 9 12 1 0 0 0 0 0 0
2 3 4 1 0 1 0 0 0 0 0
3 2 5 10 0 0 1 0 0 0 0
−1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0
0 −1 0 0 0 0 0 0 1 0 0
0 0 −1 0 0 0 0 0 0 1 0
0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1
⎤
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎦
⎡
⎢⎢
⎢⎣ u1 ... u11
⎤
⎥⎥
⎥⎦=
⎡
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎣ 1500 1000 860
−40
−130
−30 10
⎤
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎦ }
.
Zadanie 9 Zapisa´c nast ˛epuj ˛ace zadanie programowania liniowego J(u) = u1− 3u3− 2u4+ 15u5 → min .
u∈ U = {u = (u1, u2, u3, u4, u5)∈ R5; u1 ≥ 0, u4 ≥ 0, u5 ≥ 0, u1+ 2u3 ≤ 21, u2 + u4+ 3u5 ≤ 10, u2− u3+ 7u5 = 2, 2u1− 7u4 = 9}
w postaci „odpowiedniego” zadania kanonicznego.
Zadanie 10 Zapisa´c zadanie ogólne
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎩
J(u) = u1+ 2u2+ 3u3 → min . u∈ U = {u = (u1, u2, u3)∈ R3; u1 ≥ 0,
10u1+ 20u2 + 30u3 ≤ 11, 100u1+ 200u2+ 300u3 ≤ 12
1
2u1+13u2+ 14u3 = 0} w postaci zadania kanonicznego.
Zadanie 11 Zapisa´c zadanie „o diecie” w postaci kanonicznego zadania programowania liniowego.
Rozwi ˛azanie. Odpowiednie zadanie kanoniczne jest nast ˛epuj ˛ace:
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎩
h(0, 0, 32, 36), (v1, v2, u1, u2)i → min . z ∈ Z = {z = (v1, v2, u1, u2)∈ R4; z ≥ 0,
⎡
⎣ v1 v2
⎤
⎦ +
⎡
⎣ −1, 2
−12
⎤
⎦ u1+
⎡
⎣ −1, 5
−15
⎤
⎦ u2 =
⎡
⎣ −1
−12
⎤
⎦ , [368]u1+ [390]u2 = [360]} =
{z = (z1, ..., z4)∈ R4; (z1, ..., z4)≥ 0,
⎡
⎢⎢
⎢⎣
1 0 −1, 2 −1, 5 0 1 −12 −10 0 0 368 390
⎤
⎥⎥
⎥⎦
⎡
⎢⎢
⎢⎢
⎢⎢
⎣ z1 z2 z3 z4
⎤
⎥⎥
⎥⎥
⎥⎥
⎦
=
⎡
⎢⎢
⎢⎣
−1
−12 360
⎤
⎥⎥
⎥⎦}
.
Zadanie 12 Zapisa´c zadanie ogólne
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎩
J(u) = 3u1+ 5u2 + 7u3+ 9u4 → min .
u∈ U = {u = (u1, u2, u3, u4)∈ R4; u2 ≥ 0, u4 ≥ 0, 11u1+ 12u2+ 13u3+ 14u4 ≤ 1,
21u1+ 23u3 ≤ −1, 32u2 ≥ 8,
1
1u1+ 12u2+13u3+14u4 = 2,
1
11u1+141u4 =−2}
w postaci zadania kanonicznego.
1.3 Interpretacja geometryczna zada´ n programowania liniowego
Zadanie 13 Rozwi ˛aza´c w sposób geometryczny nast ˛epuj ˛ace zadanie:
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎩
J(u) = u1 + u2 → min . u∈ U = {u = (u1, u2)∈ R2; u≥ 0,
−2u1− u2 ≤ −2,
1
2u1− u2 ≤ 12,
−u1+ u2 ≤ 2, u1 ≤ 3}
.
Rozwi ˛azanie.
Zadanie 14 Rozwi ˛aza´c w sposób geometryczny nast ˛epuj ˛ace zadanie:
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎩
J(u) =−2u1+ u2 → min . u∈ U = {u = (u1, u2)∈ R2; u≥ 0,
−u1− u2 ≤ −1,
−u1+ u2 ≤ −1,
−u1 + 2u2 ≤ 0, 2u1− u2 ≤ 5}
.
Rozwi ˛azanie.
Zadanie 15 Rozwi ˛aza´c w sposób geometryczny nast ˛epuj ˛ace zadanie:
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎩
J(u) = 2u1− u2 → min . u∈ U = {u = (u1, u2)∈ R2; u≥ 0,
−12u1+ u2 ≤ 2,
−12u1− u2 ≤ −1}
.
Zadanie 16 Rozwi ˛aza´c w sposób geometryczny nast ˛epuj ˛ace zadanie:
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎩
J(u) =−u1− u2 → min . u∈ U = {u = (u1, u2)∈ R2; u≥ 0,
−12u1+ u2 ≤ 2,
1
3u1− u2 =−1}
.
Zadanie 17 Rozwi ˛aza´c w sposób geometryczny nast ˛epuj ˛ace zadanie.
W pewnym zakładzie wytwarzane s ˛a produkty A i B. Do produkcji ka˙zdego z nich wyko- rzystywana jest praca trzech maszyn: M1, M2, M3. Maszyna M1 mo˙ze by´c wykorzystana przez 2400 minut, M2 - 4000 minut, M3 - 2700 minut. Poni˙zsza tabela podaje czas pracy ka˙zdej maszyny potrzebny do wyprodukowania jednostki ka˙zdego produktu
A B
M1 3 6
M2 8 4
M3 9 3
Zysk ze sprzeda˙zy jednostki produktu A wynosi 90 zł, B - 60 zł. Nale˙zy zaplanowa´c pro- dukcj ˛e tak, by zysk ze sprzeda˙zy był maksymalny.
Zadanie 18 Rozwi ˛aza´c w sposób geometryczny nast ˛epuj ˛ace zadanie:
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎩
J(u) =−u1− 3u2− 2u4− 3u5 → min . u ∈ U = {u = (u1, u2, u3, u4, u5)∈ R5; u≥ 0,
u1+ 2u4+ 3u5 = 15, 2u1+ u3+ u4+ 5u5 = 20,
u1+ u2+ 2u4+ u5 = 10}
.
Rozwi ˛azanie. Rozwa˙zamy zadanie pomocnicze postaci D
c, A−1b− A−1AuE +
c, u®
→ min . u∈ {u ∈ R2; u≥ 0, A−1Au≤ A−1b}, gdzie
c = (−1, −3, 0), A =
⎡
⎢⎢
⎢⎣
1 0 0 2 0 1 1 1 0
⎤
⎥⎥
⎥⎦, A =
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 2 3 1 5 2 1
⎤
⎥⎥
⎥⎦, b =
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 15 20 10
⎤
⎥⎥
⎥⎦.
Ze wzoru na macierz odwrotn ˛a D−1 do macierzy nieosobliwej D:
D−1 = 1
det D[(−1)i+jDij]T
(tutaj Dij jest wyznacznikiem macierzy powstałej z macierzy D przez skreslenie i-tego wiersza i j-tej kolumny) wynika, ˙ze
A−1 =
⎡
⎢⎢
⎢⎣
1 0 0
−1 0 1
−2 1 0
⎤
⎥⎥
⎥⎦.
A wi ˛ec zadanie pomocnicze jest postaci
(−1, −3, 0), (15, −5, −10) − (2u4+ 3u5,−2u5,−3u4− u5)® +
(−2, −3), (u4, u5)®
=
(0,−6), (u4, u5)®
→ min .
u∈ {u = (u4, u5)∈ R2; u≥ 0,
⎡
⎢⎢
⎢⎣
2 3
0 −2
−3 −1
⎤
⎥⎥
⎥⎦u≤
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 15
−5
−10
⎤
⎥⎥
⎥⎦}.
Rozwi ˛azuj ˛ac powy˙zsze zadanie w sposób graficzny, stwierdzamy, ˙ze jego rozwi ˛azaniem jest punkt
u∗ = (15 7,25
7 ).
W konsekwencji, rozwi ˛azaniem zadania wyj´sciowego jest punkt u∗ = (A−1b− A−1 Au∗, u∗) = (0,15
7 , 0,15 7 ,25
7 ).
Zadanie 19 Rozwi ˛aza´c w sposób geometryczny nast ˛epuj ˛ace zadanie:
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎩
J(u) =−u1− 2u2+ u3 → min .
u ∈ U = {u = (u1, u2, u3, u4, u5)∈ R5; u≥ 0, 3u1− 2u2+ 2u3− 2u4+ 3u5 = 38,
−u1+ u2+ 3u4− u5 = 13, u1− u2+ u3 = 14}
.
1.4 Punkty wierzchołkowe
Zadanie 20 Znale´z´c, w oparciu o twierdzenie, punkty wierzchołkowe zbioru U ={u = (u1, u2)∈ R2; u≥ 0, −1
3u1+ u2 = 1}.
Zadanie 21 Znale´z´c, w oparciu o twierdzenie, punkty wierzchołkowe zbioru U ={u = (u1, u2, u3, u4)∈ R4; u ≥ 0,
u1+ u2+ 3u3+ u4 = 3, u1 − u2 + u3+ 2u4 = 1}.
Rozwi ˛azanie. Łatwo wida´c, ˙ze
rank
⎡
⎣ 1 1 3 1 1 −1 1 2
⎤
⎦ = 2.
10 Niech j1 = 1, j2 = 2. Kolumny A1 =
⎡
⎣ 1 1
⎤
⎦, A2 =
⎡
⎣ 1
−1
⎤
⎦ s ˛a liniowo niezale˙zne.
Ponadto, rozwi ˛azaniem układu
A1v1+ A2v2 = b,
czyli ⎧
⎨
⎩
v1+ v2 = 3 v1− v2 = 1
jest para v1 = 2≥ 0, v2 = 1≥ 0. Zatem punkt v = (2, 1, 0, 0) jest nieosobliwym punktem wierzchołkowym zbioru U z baz ˛a A1, A2.
20 Niech j1 = 1, j2 = 3. Kolumny A1 =
⎡
⎣ 1 1
⎤
⎦, A3 =
⎡
⎣ 3 1
⎤
⎦ s ˛a liniowo niezale˙zne.
Ponadto, rozwi ˛azaniem układu
A1v1+ A3v3 = b,
czyli ⎧
⎨
⎩
v1+ 3v3 = 3 v1+ v3 = 1
jest para v1 = 0≥ 0, v3 = 1≥ 0. Zatem punkt v = (0, 0, 1, 0) jest osobliwym punktem wierzchołkowym zbioru U z baz ˛a A1, A3.
30 Niech j1 = 1, j2 = 4. Kolumny A1 =
⎡
⎣ 1 1
⎤
⎦, A4 =
⎡
⎣ 1 2
⎤
⎦. s ˛a liniowo niezale˙zne.
Ponadto, rozwi ˛azaniem układu
A1v1+ A4v4 = b,
czyli ⎧
⎨
⎩
v1+ v4 = 3 v1+ 2v4 = 1
jest para v1 = 5 ≥ 0, v4 = −2 < 0. Zatem kolumny A1, A4 nie s ˛a baz ˛a dla ˙zadnego punktu wierzchołkowego.
40 Niech j1 = 2, j2 = 3. Kolumny A2 =
⎡
⎣ 1
−1
⎤
⎦, A3 =
⎡
⎣ 3 1
⎤
⎦ s ˛a liniowo niezale˙zne.
Ponadto, rozwi ˛azaniem układu
A2v2+ A3v3 = b,
czyli ⎧
⎨
⎩
v2+ 3v3 = 3
−v2+ v3 = 1
jest para v2 = 0≥ 0, v3 = 1≥ 0. Zatem punkt v = (0, 0, 1, 0) jest osobliwym punktem wierzchołkowym zbioru U z baz ˛a A2, A3.
50 Niech j1 = 2, j2 = 4. Kolumny A2 =
⎡
⎣ 1
−1
⎤
⎦, A4 =
⎡
⎣ 1 2
⎤
⎦. s ˛a liniowo niezale˙zne.
Ponadto, rozwi ˛azaniem układu
A2v2+ A4v4 = b,
czyli ⎧
⎨
⎩
v2+ v4 = 3
−v2+ 2v4 = 1
jest para v2 = 53 ≥ 0, v4 = 34 ≥ 0. Zatem punkt v = (0,53, 0,43)jest nieosobliwym punktem wierzchołkowym zbioru U z baz ˛a A2, A4.
60 Niech j1 = 3, j2 = 4. Kolumny A3 =
⎡
⎣ 3 1
⎤
⎦, A4 =
⎡
⎣ 1 2
⎤
⎦ s ˛a liniowo niezale˙zne.
Ponadto, rozwi ˛azaniem układu
A3v3+ A4v4 = b,
czyli ⎧
⎨
⎩
3v3+ v4 = 3 v3+ 2v4 = 1
jest para v3 = 1≥ 0, v4 = 0≥ 0. Zatem punkt v = (0, 0, 1, 0) jest osobliwym punktem wierzchołkowym zbioru U z baz ˛a A3, A4.
Zadanie 22 Znale´z´c punkty wierzchołkowe zbioru
U ={u = (u1, u2, u3, u4)∈ R4; u ≥ 0, u1+ u4 = 0, 2u2+ u4 = 3, 3u3 = 0} i wskaza´c ich bazy.Rozwi ˛azanie. Łatwo wida´c, ˙ze
rank
⎡
⎢⎢
⎢⎣
1 0 0 1 0 2 0 1 0 0 3 0
⎤
⎥⎥
⎥⎦= 3.
10 Niech j1 = 1, j2 = 2, j3 = 3. Kolumny A1 =
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 1 0 0
⎤
⎥⎥
⎥⎦, A2 =
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 0 2 0
⎤
⎥⎥
⎥⎦, A3 =
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 0 0 3
⎤
⎥⎥
⎥⎦
s ˛a liniowo niezale˙zne (mo˙zna to sprawdzi´c, korzystaj ˛ac z poj ˛ecia wyznacznika macierzy).
Ponadto, rozwi ˛azaniem układu
A1v1+ A2v2+ A3v3 = b,
czyli ⎧
⎪⎪
⎪⎨
⎪⎪
⎪⎩
v1 = 0 2v2 = 3 3v3 = 0
jest "trójka" v1 = 0 ≥ 0, v2 = 96 ≥ 0, v3 = 0 ≥ 0. Zatem punkt v = (0,96, 0, 0) jest osobliwym punktem wierzchołkowym zbioru U z baz ˛a A1, A2, A3.
20 Niech j1 = 1, j2 = 2, j3 = 4. Kolumny A1 =
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 1 0 0
⎤
⎥⎥
⎥⎦, A2 =
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 0 2 0
⎤
⎥⎥
⎥⎦, A4 =
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 1 1 0
⎤
⎥⎥
⎥⎦ s ˛a
liniowo zale˙zne (mo˙zna to sprawdzi´c, korzystaj ˛ac z poj ˛ecia wyznacznika macierzy).
Zatem nie s ˛a one baz ˛a ˙zadnego punktu wierzchołkowego zbioru U.
30 Niech j1 = 1, j2 = 3, j3 = 4. Kolumny A1 =
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 1 0 0
⎤
⎥⎥
⎥⎦, A3 =
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 0 0 3
⎤
⎥⎥
⎥⎦, A4 =
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 1 1 0
⎤
⎥⎥
⎥⎦s ˛a lin-
iowo niezale˙zne (mo˙zna to sprawdzi´c, korzystaj ˛ac z poj ˛ecia wyznacznika macierzy).
Ponadto, rozwi ˛azaniem układu
A1v1+ A3v3+ A4v4+ = b,
czyli ⎧
⎪⎪
⎪⎨
⎪⎪
⎪⎩
v1+ v4 = 0 v4 = 3 3v3 = 0
jest "trójka" v1 =−3 < 0, v3 = 0≥ 0, v4 = 3≥ 0. Zatem kolumny A1, A3, A4 nie s ˛a baz ˛a ˙zadnego punktu wierzchołkowego.
40 Niech j1 = 2, j2 = 3, j3 = 4. Niech j1 = 2, j2 = 3, j3 = 4. Kolumny A2 =
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 0 2 0
⎤
⎥⎥
⎥⎦,
A3 =
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 0 0 3
⎤
⎥⎥
⎥⎦, A4 =
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 1 1 0
⎤
⎥⎥
⎥⎦ s ˛a liniowo niezale˙zne (mo˙zna to sprawdzi´c, korzystaj ˛ac z
poj ˛ecia wyznacznika macierzy). Ponadto, rozwi ˛azaniem układu A2v2+ A3v3+ A4v4+ = b,
czyli ⎧
⎪⎪
⎪⎨
⎪⎪
⎪⎩
v4 = 0 2v2+ v4 = 3
3v3 = 0
jest "trójka" v2 = 32 > 0, v3 = 0 ≥ 0, v3 = 0≥ 0. Zatem punkt v = (0,32, 0, 0) jest osobliwym punktem wierzchołkowym zbioru U z baz ˛a A2, A3, A4.
Zadanie 23 Znale˙z´c punkty wierzchołkowe zbioru
U ={u = (u1, u2, u3)∈ R3; u≥ 0, u1+ 2u2+ 3u3 = 4, −u1+ 5u3 = 0}.
Poda´c bazy znalezionych punktów wierzchołkowych.
Zadanie 24 Znale´z´c, w oparciu o twierdzenie, punkty wierzchołkowe zbioru U ={u = (u1, u2, u3)∈ R3; u≥ 0,
u1+ u2+ 2u3 = 10, −u1+ 3u3 = 9, u1+ 2u2+ 7u3 = 29}.
Rozwi ˛azanie. Łatwo wida´c, ˙ze
rank
⎡
⎢⎢
⎢⎣
1 1 2
−1 0 3 1 2 7
⎤
⎥⎥
⎥⎦= 2.
10 Niech j1 = 1, j2 = 2. Kolumny A1 =
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 1
−1 1
⎤
⎥⎥
⎥⎦, A2 =
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 1 0 2
⎤
⎥⎥
⎥⎦ s ˛a liniowo niezale˙zne
(mo˙zna to sprawdzi´c, korzystaj ˛ac z definicji liniowej niezale˙zno´sci wektorów). Ponadto, rozwi ˛azaniem układu
A1v1+ A2v2 = b,
czyli ⎧
⎪⎪
⎪⎨
⎪⎪
⎪⎩
v1+ v2 = 10
−v1 = 9 v1+ 2v2 = 29
jest para v1 = −9 < 0, v2 = 19 ≥ 0. Zatem kolumny A1, A2 nie s ˛a baz ˛a dla ˙zadnego punktu wierzchołkowego.
20 Niech j1 = 1, j2 = 3. Kolumny A1 =
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 1
−1 1
⎤
⎥⎥
⎥⎦, A3 =
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 2 3 7
⎤
⎥⎥
⎥⎦ s ˛a liniowo nieza-
le˙zne (mo˙zna to sprawdzi´c, korzystaj ˛ac z definicji liniowej niezale˙zno´sci wektorów).
Ponadto, rozwi ˛azaniem układu
A1v1+ A3v3 = b,
czyli ⎧
⎪⎪
⎪⎨
⎪⎪
⎪⎩
v1+ 2v3 = 10
−v1+ 3v3 = 9 v1+ 7v3 = 29
jest para v1 = 125 > 0, v3 = 195 > 0. Zatem punkt v = (125, 0,195) jest nieosobliwym punktem wierzchołkowym zbioru U z baz ˛a A1, A3.
30 Niech j1 = 2, j2 = 3. Kolumny A2 =
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 1 0 2
⎤
⎥⎥
⎥⎦, A3 =
⎡
⎢⎢
⎢⎣ 2 3 7
⎤
⎥⎥
⎥⎦ s ˛a liniowo niezale˙zne
(mo˙zna to sprawdzi´c, korzystaj ˛ac z definicji liniowej niezale˙zno´sci wektorów). Pon- adto, rozwi ˛azaniem układu
A2v2+ A3v3 = b,
czyli ⎧
⎪⎪
⎪⎨
⎪⎪
⎪⎩
v2+ 2v3 = 10 3v3 = 9 2v2+ 7v3 = 29
jest para v2 = 4 > 0, v3 = 3 > 0. Zatem punkt v = (0, 4, 3) jest nieosobliwym punktem wierzchołkowym zbioru U z baz ˛a A2, A3.
1.5 Metoda sympleksowa
Zadanie 25 Utworzy´c tablic ˛e sympleksow ˛a dla zadania
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎩
J(u) = u1− u2+ 2u4 → min . u∈ U = {u = (u1, u2, u3, u4)∈ R4; u ≥ 0,
2u1− 3u2 + 4u3+ u4 = 3, u1+ u2− 2u3 = 10}
i punktu wierzchołkowego
v = (33 5 ,17
5 , 0, 0).
Zadanie 26 Rozwi ˛aza´c metod ˛a sympleksow ˛a zadanie
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎩
J(u) = u1+ 2u2+ 3u3+ 4u4 → min . u∈ U = {u = (u1, u2, u3, u4)∈ R4; u ≥ 0,
u1+ u2+ 3u3+ u4 = 3, u1− u2+ u3+ 2u4 = 1}
,
startuj ˛ac z punktu wierzchołkowego
v = (2, 1, 0, 0).
Rozwi ˛azanie. Łatwo wida´c, ˙ze r = rankA = 2 i w konsekwencji współrz ˛ednymi bazowymi punktu v s ˛a dwie pierwsze współrz ˛edne. Zgodnie z przyj ˛etymi wcze´sniej oznaczeniami mamy u = (u1, u2), v = (2, 1), c = (1, 2), B =
⎡
⎣ 1 1 1 −1
⎤
⎦. Zatem
B−1 = 1
−2
⎡
⎣ −1 −1
−1 1
⎤
⎦
T
=
⎡
⎣
1 2
1 2 1 2 −12
⎤
⎦ ,
sk ˛ad ⎡
⎣ γ1,3 γ2,3
⎤
⎦ = B−1A3 =
⎡
⎣ 2 1
⎤
⎦ ,
⎡
⎣ γ1,4 γ2,4
⎤
⎦ = B−1A4 =
⎡
⎣
3 2
−12
⎤
⎦ oraz
∆3 =
c, B−1A3
®− c3 = 1,
∆4 =
c, B−1A4
®− c4 =−7 2. Tablica sympleksowa dla punktu v = (2, 1, 0, 0) jest wi ˛ec postaci
u1 u2 u3 u4 u1 1 0 2 32 2 u2 0 1 1 −12 1 0 0 1 −72 4 .
Łatwo wida´c, ˙ze dla powy˙zszej tablicy zachodzi przypadek 30. Mamy
∆3 > 0
I3 ={i ∈ {1, 2}; γi,3 > 0} = {1, 2}, sk ˛ad
mini∈I3
vi
γi,3 = min{2 2,1
1} = 2 2
Zatem k = 3, s = 1 (elementem rozwi ˛azujacym tablicy sympleksowej jest γ1,3 = 2). Baz ˛a kolejnego punktu wierzchołkowego b ˛edzie układ kolumn
A2, A3.
Korzystaj ˛ac z twierdzenia charakteryzuj ˛acego punkty wierzchołkowe znajdujemy kolejny punkt wierzchołkowy w:
⎡
⎣ 1
−1
⎤
⎦ w2+
⎡
⎣ 3 1
⎤
⎦ w3 =
⎡
⎣ 3 1
⎤
⎦ ,
sk ˛ad w = (0, 0, 1, 0). Ponadto, B =
⎡
⎣ 1 3
−1 1
⎤
⎦ i w konsekwencji
B−1 = 1 4
⎡
⎣ 1 1
−3 1
⎤
⎦
T
=
⎡
⎣
1 4 −34
1 4
1 4
⎤
⎦ ,
sk ˛ad ⎡
⎣ γ2,1 γ3,1
⎤
⎦ = B−1A1 =
⎡
⎣ −
1 2 1 2
⎤
⎦ ,
⎡
⎣ γ2,4 γ3,4
⎤
⎦ = B−1A4 =
⎡
⎣ −
5 4 3 4
⎤
⎦ oraz
∆1 =
c, B−1A1
®− c1 =−1 2,
∆4 =
c, B−1A4
®− c4 =−17 4 .
Tablica sympleksowa dla punktu w = (0, 0, 1, 0) jest wi ˛ec postaci u1 u2 u3 u4
u2 −12 1 0 −54 0 u3 12 0 1 34 1
−12 0 1 −174 3 .
Łatwo wida´c, ˙ze dla powy˙zszej tablicy zachodzi przypadek 10, co oznacza, ˙ze punkt w = (0, 0, 1, 0) jest rozwi ˛azaniem zadania.
Zadanie 27 Rozwi ˛aza´c metod ˛a sympleksow ˛a zadanie
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎩
J(u) = u1− u2+ u4 → min .
u∈ U = {u = (u1, u2, u3, u4)∈ R4; u≥ 0, 2u1 − 2u2+ 4u3+ u4 = 2,
u1+ u2+ u4 = 0}
,
startuj ˛ac z punktu wierzchołkowego ν = (0, 0,12, 0), wiedz ˛ac, ˙ze jego baz ˛a jest układ kolumn
⎡
⎣ 2 1
⎤
⎦,
⎡
⎣ 4 0
⎤
⎦.
Zadanie 28 Zapisa´c zadanie
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎩
J(u) = u1+ 2u2+ 3u3+ 4u4 → min . u∈ U = {u = (u1, u2, u3, u4)∈ R4; u ≥ 0,
u1+ u2 + 3u3+ u4 ≤ 3, u1− u2+ u3+ 2u4 = 1}
w postaci zadania kanonicznego, rozwi ˛aza´c tak otrzymane zadanie metod ˛a sympleksow ˛a, a nast ˛epnie poda´c rozwi ˛azanie zadania wyj´sciowego.
Zadanie 29 Rozwi ˛aza´c metod ˛a sympleksow ˛a zadanie
⎧⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎨
⎪⎪
⎪⎪
⎪⎪
⎩
J(u) = u1+ 2u2+ 3u3+ 4u4 → min . u∈ U = {u = (u1, u2, u3, u4)∈ R4; u ≥ 0,
u1+ u2+ 3u3+ u4 = 3, u1− u2+ u3+ 2u4 = 1}
,
startuj ˛ac z punktu wierzchołkowego
v = (0,5 3, 0,4
3).
Zadanie 30 Sprawdzi´c, korzystaj ˛ac z zadania pomocniczego, czy zbiór U ={u = (u1, u2, u3, u4)∈ R4; u ≥ 0,
u1+ u2+ 3u3+ u4 = 3, u1− u2+ u3+ 2u4 = 1}
jest niepusty i je´sli tak - wyznaczy´c, przy pomocy metody sympleksowej, punkt wierz- chołkowy tego zbioru.
Rozwi ˛azanie. Rozwa˙zmy zadanie pomocnicze
⎧⎪
⎪⎪
⎨
⎪⎪
⎪⎩
J(z) = u5+ u6 → min .
Z ={z = (u1, ..., u6)∈ R6; z ≥ 0 ,
⎡
⎣ 1 1 3 1 1 0 1 −1 1 2 0 1
⎤
⎦ z =
⎡
⎣ 3 1
⎤
⎦}
Wida´c, ˙ze b =
⎡
⎣ 1 0
⎤
⎦ ≥ 0. Punkt z0 = (0, b) = (0, 0, 0, 0, 3, 1) jest punktem wierz-
chołkowym zbioru Z z baz ˛a C5 =
⎡
⎣ 1 0
⎤
⎦, C6 =
⎡
⎣ 0 1
⎤
⎦.
Zastosujmy wi ˛ec do zadania pomocniczego metod ˛e sympleksow ˛a. W tym przypadku r = 2, j1 = 5, j2 = 6, z = (u5, u6), v = (3, 1), c = (1, 1), B =
⎡
⎣ 1 0 0 1
⎤
⎦. Zatem
B−1 =
⎡
⎣ 1 0 0 1
⎤
⎦ ,
sk ˛ad ⎡
⎣ γ5,1 γ6,1
⎤
⎦ = B−1C1 = C1 =
⎡
⎣ 1 1
⎤
⎦ ,
⎡
⎣ γ5,2 γ6,2
⎤
⎦ = B−1C2 = C2 =
⎡
⎣ 1
−1
⎤
⎦ ,
⎡
⎣ γ5,3 γ6,3
⎤
⎦ = B−1C3 = C3 =
⎡
⎣ 3 1
⎤
⎦ ,
⎡
⎣ γ5,4 γ6,4
⎤
⎦ = B−1C4 = C4 =
⎡
⎣ 1 2
⎤
⎦ . oraz
∆1 =
c, B−1C1
®− c1 =h(1, 1), (1, 1)i − 0 = 2,
∆2 =
c, B−1C2
®− c2 =h(1, 1), (1, −1)i − 0 = 0,
∆3 =
c, B−1A3
®− c3 =h(1, 1), (3, 1)i − 0 = 4,
∆4 =
c, B−1A4
®− c4 =h(1, 1), (1, 2)i − 0 = 3.
Tablica sympleksowa dla punktu v = (0, 0, 0, 0, 3, 1) jest wi ˛ec postaci u1 u2 u3 u4 u5 u6
u5 1 1 3 1 1 0 3
u6 1 −1 1 2 0 1 1
2 0 4 3 0 0 4
.
Dla powy˙zszej tablicy zachodzi przypadek 30. Mamy
∆1 > 0
Iv,1={ji ∈ {5, 6}; γji,1 > 0} = {5, 6}, sk ˛ad
jmini∈Iv,1
vji
γji,1 = min{3 1,1
1} = 1
Zatem k = 1, js = 6(elementem rozwi ˛azujacym tablicy sympleksowej jest γ6,1 = 1). Baz ˛a kolejnego punktu wierzchołkowego b ˛edzie układ kolumn
C1, C5.
Korzystaj ˛ac z twierdzenia charakteryzuj ˛acego punkty wierzchołkowe znajdujemy kolejny punkt wierzchołkowy w:
⎡
⎣ 1 1
⎤
⎦ w1+
⎡
⎣ 1 0
⎤
⎦ w5 =
⎡
⎣ 3 1
⎤
⎦ ,
sk ˛ad w = (1, 0, 0, 0, 2, 0). Ponadto, B =
⎡
⎣ 1 1 1 0
⎤
⎦ i w konsekwencji
B−1 = 1
−1
⎡
⎣ 0 −1
−1 1
⎤
⎦
T
=
⎡
⎣ 0 1 1 −1
⎤
⎦ ,
sk ˛ad ⎡
⎣ γ1,2 γ5,2
⎤
⎦ = B−1C2 =
⎡
⎣ −1 2
⎤
⎦ ,
⎡
⎣ γ1,3 γ5,3
⎤
⎦ = B−1C3 =
⎡
⎣ 1 2
⎤
⎦ ,
⎡
⎣ γ1,4 γ5,4
⎤
⎦ = B−1C4 =
⎡
⎣ 2
−1
⎤
⎦ ,
⎡
⎣ γ1,6 γ5,6
⎤
⎦ = B−1C6 =
⎡
⎣ 1
−1
⎤
⎦ . oraz
∆2 =h(0, 1), (−1, 2)i − 0 = 2,
∆3 =h(0, 1), (1, 2)i − 0 = 2,
∆4 =h(0, 1), (2, −1)i − 0 = −1,
∆6 =h(0, 1), (1, −1)i − 1 = −2.
Tablica sympleksowa dla punktu w = (1, 0, 0, 0, 2, 0) jest wi ˛ec postaci u1 u2 u3 u4 u5 u6
u1 1 −1 1 2 0 1 1
u5 0 2 2 −1 1 −1 2
0 2 2 −1 0 −2 2
.
Dla powy˙zszej tablicy zachodzi przypadek 30. Mamy
∆2 > 0
Iv,2={ji ∈ {1, 5}; γji,2 > 0} = {5}, sk ˛ad
jmini∈Iv,2
vji
γji,1 = min{2 2} = 1
Zatem k = 2, js = 5(elementem rozwi ˛azuj ˛acym tablicy sympleksowej jest γ5,2 = 2). Baz ˛a kolejnego punktu wierzchołkowego b ˛edzie układ kolumn
C1, C2.
Korzystaj ˛ac z twierdzenia charakteryzuj ˛acego punkty wierzchołkowe znajdujemy kolejny punkt wierzchołkowy w:
⎡
⎣ 1 1
⎤
⎦ w1+
⎡
⎣ 1
−1
⎤
⎦ w2 =
⎡
⎣ 3 1
⎤
⎦ ,
sk ˛ad w = (2, 1, 0, 0, 0, 0). Ponadto, B =
⎡
⎣ 1 1 1 −1
⎤
⎦ i w konsekwencji
B−1 = 1
−2
⎡
⎣ −1 −1
−1 1
⎤
⎦
T
=
⎡
⎣
1 2
1 2 1 2 −12
⎤
⎦ ,
sk ˛ad ⎡
⎣ γ1,3 γ2,3
⎤
⎦ = B−1C3 =
⎡
⎣ 2 1
⎤
⎦ ,
⎡
⎣ γ1,4 γ2,4
⎤
⎦ = B−1C4 =
⎡
⎣
3 2
−12
⎤
⎦ ,
⎡
⎣ γ1,5 γ2,5
⎤
⎦ = B−1C5 =
⎡
⎣
1 2 1 2
⎤
⎦ ,
⎡
⎣ γ1,6 γ2,6
⎤
⎦ = B−1C6 =
⎡
⎣
1 2
−12
⎤
⎦ . oraz
∆3 =h(0, 0), (2, 1)i − 0 = 0,