Mechanika i wytrzymałość materiałów
Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki
Katedra Wytrzymałości, Zmęczenia Materiałów i Konstrukcji
Dr hab. inż. Tomasz Machniewicz
Wykład Nr 8
Analiza stanu odkształcenia
składowe stanu odkształcenia, uogólnione prawo Hooke’a, prawo Hooke’a dla czystego ścinania, względna zmiana objętości, klasyfikacja stanów odkształcenia, analiza płaskiego stanu odkształcenia, podstawy tensometrii oporowej, energia sprężysta: energia właściwa odkształcenia objętościowego i postaciowego
8.1. Składowe stanu odkształcenia
Pod wpływem przyłożonych obciążeń ciało odkształca się, a jego przestrzenne elementy doznają:
zmian objętości – związanych z liniowymi odkształceniami, tj. zmianami długości boków elementów przestrzennych – tzw. odkształcenia objętościowe,
zmian kształtu (postaci) – związanych z deformacją kątową elementarnych prostopadłościanów, tj. zmianami kątów pomiędzy poszczególnymi ściankami elementów przestrzennych – tzw.
odkształcenia postaciowe
y
x
x
xyx
xy
yxy
yxy
dx
d y (1+
y)d y
(1+
x)dx
Płaski stan naprężenia:
y
dx x d y d y
dx
𝜶
𝜷 𝜶 + 𝜷 = 𝜸
; dy
dy dx
dx
y x
dx dx
dx 1
x
dydy
dy 1
y Odkształcenia w płaszczyźnie działania naprężeń:Składowe płaskiego stanu odkształcenia: x, y, gxy
© T. Machniewicz
dz
8.1. Składowe stanu odkształcenia
Rodzaje odkształceń:
odkształcenia objętościowe (
x,
y,
z) – względne zmiany długości boków elementarnego prostopadłościanu – mierzone na kierunkach x, y, z – wywołane naprężeniami normalnymi
x,
y,
z.
odkształcenia postaciowe (g
xy, g
yz, g
xz) – mierzone w poszczególnych płaszczyznach pochylenia ścianek elementarnego prostopadłościanu wywołane działaniem naprężeń stycznych, g
xy, g
yz, g
xz.
Przestrzenny stan odkształcenia
z
x
O y 𝝉𝒙𝒛
𝝉𝒙𝒚 𝝈𝒚
𝝉𝒚𝒛
𝝈𝒛 𝝉𝒛𝒚 z
x
O y
𝝈𝒛 𝝉𝒛𝒚
𝝈𝒚 𝝉𝒚𝒛
𝝉𝒙𝒛
𝝉𝒙𝒚
dy
dz
(1+
y)dy
(1+
z)d z
dy
Składowe przestrzennego stanu odkształcenia: x, y, z, gxy, gyz, gzx
© T. Machniewicz
8.2. Prawo Hooke’a w przypadku odkształceń objętościowych
𝜺 = 𝝈
𝑬 𝜺
𝒑= −𝝂𝜺 = − 𝝈 𝑬 𝝂
Odkształcenia w jednoosiowym stanie naprężenia:
Przestrzenny stan naprężenia:
𝝈𝟏
𝝈𝟐 2
3 O 1
𝝈𝟐
𝝈𝟏
=
𝝈𝟏2
3 O 1
𝝈𝟏
+ +
𝝈𝟐 2
3 O 1
𝝈𝟐 2
3 O 1
𝜺 𝟏 = + +
𝜺 𝟐 = + +
𝜺 𝟑 = + +
𝝈
𝟏𝑬 − 𝝈
𝟐𝑬 𝝂 − 𝝈
𝟑𝑬 𝝂 𝝈
𝟐𝑬 − 𝝈
𝟑𝑬 𝝂
− 𝝈
𝟏𝑬 𝝂
− 𝝈
𝟏𝑬 𝝂
− 𝝈
𝟐𝑬 𝝂 𝝈
𝟑© T. Machniewicz 𝑬
W kierunkach głównych:
8.2. Prawo Hooke’a w przypadku odkształceń objętościowych
𝝈𝟏
𝝈𝟐 2
3 O 1
𝝈𝟐
𝝈𝟏
𝜺
𝟏= 𝟏
𝑬 𝝈
𝟏− 𝝂 𝝈
𝟐+ 𝝈
𝟑𝜺
𝟐= 𝟏
𝑬 𝝈
𝟐− 𝝂 𝝈
𝟏+ 𝝈
𝟑𝜺
𝟑= 𝟏
𝑬 𝝈
𝟑− 𝝂 𝝈
𝟏+ 𝝈
𝟐W kierunkach dowolnych:
𝜺
𝒙= 𝟏
𝑬 𝝈
𝒙− 𝝂 𝝈
𝒚+ 𝝈
𝒛𝜺
𝒚= 𝟏
𝑬 𝝈
𝒚− 𝝂 𝝈
𝒙+ 𝝈
𝒛𝜺
𝒛= 𝟏
𝑬 𝝈
𝒛− 𝝂 𝝈
𝒙+ 𝝈
𝒚𝝉𝒙𝒛
𝝉𝒙𝒚 𝝈𝒚
𝝉𝒚𝒛
𝝈𝒛 𝝉𝒛𝒚 z
z O y
𝝈𝒛 𝝉𝒛𝒚
𝝈𝒚 𝝉𝒚𝒛
𝝉𝒙𝒛
𝝉𝒙𝒚
© T. Machniewicz
8.3. Prawo Hooke’a w przypadku czystego ścinania
Czyste ścinanie – stan naprężenia w przekrojach, w których działają jedynie naprężenia styczne, zaś naprężenia normalne równe są zeru.
2= -
2 = -
1 =
1 =
1 2
xy
yx
yx
xyy x
𝝈𝒙 = 𝝈𝟏 + 𝝈𝟐
𝟐 +𝝈𝟏 − 𝝈𝟐
𝟐 𝐜𝐨𝐬𝟐𝜶 𝝈𝒚 = 𝝈𝟏 + 𝝈𝟐
𝟐 −𝝈𝟏 − 𝝈𝟐
𝟐 𝐜𝐨𝐬𝟐𝜶 𝝉𝒙𝒚 = −𝝉𝒚𝒙 = 𝝈𝟏 − 𝝈𝟐
𝟐 𝐬𝐢𝐧𝟐𝜶
gdy:
𝝈𝟏 = 𝝈, 𝝈𝟐 = −𝝈,𝜶 =𝝅 𝟒: 𝝈𝒙 = 𝝈𝒚 = 𝟎,𝝉𝒙𝒚 = −𝝉𝒚𝒙 = 𝝈
2=-
1=
𝝉𝒚𝒙 = −𝝈 𝝉𝒙𝒚 = 𝝈
y
x
© T. Machniewicz
1 2
8.3. Prawo Hooke’a w przypadku czystego ścinania
1
1
2= -
2 = -
1 =
1 =
(1 - )
(1+)
𝝅 𝟒−𝜸
𝟐
tg 𝜋 4 −𝛾
2 = 1 − 𝜀 1 + 𝜀
𝜀
1= 𝜀
2= 𝜀 𝜀
1= 1
𝐸 𝜎
1− 𝜈 𝜎
2+ 𝜎
3𝜀
2= 1
𝐸 𝜎
2− 𝜈 𝜎
1+ 𝜎
3 𝜎2 = −σ 𝜎1 = σ;𝜎3 = 0;
𝜀 = 1 + 𝜈 𝐸 σ
tg 𝛼 − 𝛽 = tg𝛼 − tg𝛽
1 + tg𝛼 ∙ tg𝛽 𝐭𝐠 𝝅 𝟒−𝜸
𝟐 = tg 𝜋
4 − tg 𝛾 2 1 + tg 𝜋
4 ∙ tg 𝛾 2
(1)
(2)
= 1 − tg 𝛾 2 1 + tg 𝛾 2
≅ 1 −𝛾 2 1 +𝛾 2
gdy g jest bliskie zeru
(1)
(4) 𝜀 = 𝛾 2
𝜏 = 𝜎1 − 𝜎2
2 sin 2𝛼 𝛼 = 𝜋
4
𝜏 = 𝜎 (3)
(4)
(2) (3)
𝛾
2 = 1 + 𝜈
𝐸 σ 𝛾
2 = 𝜏 1 + 𝜈𝐸
𝜸 = 𝝉
𝐆 gdzie 𝑮 = 𝑬 𝟐(𝟏 + 𝛎)
G – moduł odkształcenia postaciowego moduł Kirchoffa (MPa)
© T. Machniewicz
8.4. Uogólnione prawo Hooke’a
W kierunkach głównych:
𝜺
𝟏= 𝟏
𝑬 𝝈
𝟏− 𝝂 𝝈
𝟐+ 𝝈
𝟑𝜺
𝟐= 𝟏
𝑬 𝝈
𝟐− 𝝂 𝝈
𝟏+ 𝝈
𝟑𝜺
𝟑= 𝟏
𝑬 𝝈
𝟑− 𝝂 𝝈
𝟏+ 𝝈
𝟐W kierunkach dowolnych:
dz
z
x
O y
(1+y)dy
(1+z)dz
dy 𝝈𝟐
𝝈𝟑 3
1
2 O dz
dy 𝝈𝟑
𝝈𝟐
(1+2)dy
(1+3)dz
𝜺
𝒙= 𝟏
𝑬 𝝈
𝒙− 𝝂 𝝈
𝒚+ 𝝈
𝒛𝜺
𝒚= 𝟏
𝑬 𝝈
𝒚− 𝝂 𝝈
𝒙+ 𝝈
𝒛𝜺
𝒛= 𝟏
𝑬 𝝈
𝒛− 𝝂 𝝈
𝒙+ 𝝈
𝒚𝜸
𝒙𝒚= 𝝉
𝒙𝒚𝐆 𝜸
𝒚𝒛= 𝝉
𝒚𝒛𝐆 𝜸
𝒙𝒛= 𝝉
𝒙𝒛© T. Machniewicz 𝐆
8.5. Względna zmiana objętości (dylatacja)
𝝈𝟐
𝝈𝟑 3
1
2 O dz
dy 𝝈𝟑
𝝈𝟐
(1+2)dy
(1+3)dz
Początkowa objętość prostopadłościanu:
𝑑𝑉
0= 𝑑𝑥 ∙ 𝑑𝑦 ∙ 𝑑𝑧
Końcowa objętość prostopadłościanu:𝑑𝑉 = 1 + 𝜀
1𝑑𝑥 ∙ 1 + 𝜀
2𝑑𝑦 ∙ 1 + 𝜀
3𝑑𝑧
Względna zmiana objętości (dylatacja):𝑒 = 𝑑𝑉 − 𝑑𝑉
0𝑑𝑉
0= 1 + 𝜀
1𝑑𝑥 ∙ 1 + 𝜀
2𝑑𝑦 ∙ 1 + 𝜀
3𝑑𝑧 − 𝑑𝑥 ∙ 𝑑𝑦 ∙ 𝑑𝑧 𝑑𝑥 ∙ 𝑑𝑦 ∙ 𝑑𝑧
= 1 + 𝜀
11 + 𝜀
21 + 𝜀
3𝑑𝑧 − 1 e = 1 + 𝜀
1+ 𝜀
2+ 𝜀
1+ 𝜀
1𝜀
2+ 𝜀
2𝜀
3+ 𝜀
1𝜀
3+ 𝜀
1𝜀
2𝜀
3− 1
Małe wyższych rzędów
𝒆 = 𝜺
𝟏+ 𝜺
𝟐+ 𝜺
𝟏lub w przypadku dowolnych kierunków:
𝒆 = 𝜺
𝒙+ 𝜺
𝒚+ 𝜺
𝒛Uwzględniając:
𝜺𝟏 = 𝟏
𝑬 𝝈𝟏 − 𝝂 𝝈𝟐 + 𝝈𝟑 𝜺𝟐 = 𝟏
𝑬 𝝈𝟐 − 𝝂 𝝈𝟏 + 𝝈𝟑 𝜺𝟑 = 𝟏
𝑬 𝝈𝟑 − 𝝂 𝝈𝟏 + 𝝈𝟐
𝜺𝒙 = 𝟏
𝑬 𝝈𝒙 − 𝝂 𝝈𝒚+ 𝝈𝒛 𝜺𝒚 = 𝟏
𝑬 𝝈𝒚− 𝝂 𝝈𝒙+ 𝝈𝒛 𝜺𝒛 = 𝟏
𝑬 𝝈𝒛 − 𝝂 𝝈𝒙+ 𝝈𝒚 lub:
Względna zmiana objętości w funkcji naprężeń:
𝒆 = 𝟏 − 𝟐𝝂
𝑬 𝝈𝟏+ 𝝈𝟐 + 𝝈𝟑 𝒆 = 𝟏 − 𝟐𝝂
𝑬 𝝈𝒙 + 𝝈𝒚 + 𝝈𝒛
© T. Machniewicz
Przestrzenny stan odkształcenia:
8.6. Szczególne przypadki stanu odkształcenia i naprężenia
Tensor dowolnego przestrzennego stanu odkształcenia:
Przestrzenny dowolny stanu odkształcenia opisany jest sześcioma składowymi: x, y, z, gxy, gyz, gzx
𝑻𝜺 =
𝜺𝒙 𝜸𝒙𝒚
𝟐 𝜸𝒙𝒛 𝜸𝒚𝒙 𝟐
𝟐 𝜺𝒚 𝜸𝒚𝒛 𝜸𝒛𝒙 𝟐
𝟐 𝜸𝒛𝒚
𝟐 𝜺𝒛
W przypadku materiału izotropowego kierunki naprężeń głównych są takie same dla odkształceń jak i naprężeń.
Tensor przestrzennego stanu odkształcenia dla kierunków głównych :
𝑻𝜺 =
𝜺𝟏 𝟎 𝟎 𝟎 𝜺𝟐 𝟎 𝟎 𝟎 𝜺𝟑
𝝈𝟐
𝝈𝟑 3
1
2 O dz
dy 𝝈𝟑
𝝈𝟐
(1+2)dy
(1+3)dz dz z
x
O y
(1+y)dy
(1+z)dz
dy
Zgodnie z prawem Hooke’a (g /G) odkształcenia kątowe są równe zeru (gxy = gyz = gzx =0), bo nie występują naprężenia styczne (xy = yz = zx =0)
© T. Machniewicz
Płaski stan naprężenia (PSN):
8.6. Szczególne przypadki stanu odkształcenia i naprężenia
𝜺𝟏 = 𝟏
𝑬 𝝈𝟏 − 𝝂𝝈𝟐 𝜺𝟐 = 𝟏
𝑬 𝝈𝟐 − 𝝂𝝈𝟏 𝜺𝟑 = −𝝂
𝑬 𝝈𝟏 + 𝝈𝟐
𝝈
𝟏≠ 𝟎, 𝝈
𝟐≠ 𝟎, 𝝈
𝟑= 𝟎 - co uwzględniając otrzymujemy:
𝑻𝜺 =
𝜺𝟏 𝟎 𝟎 𝟎 𝜺𝟐 𝟎 𝟎 𝟎 𝜺𝟑 a) W przypadku kierunków głównych:
𝝈𝟏
𝝈𝟐 2
3
1 O
𝝈𝟐
𝝈𝟏
𝑻𝝈 = 𝝈𝟏 𝟎 𝟎 𝝈𝟐 𝝈𝟏 = 𝑬
𝟏 − 𝝂𝟐 𝜺𝟏 + 𝝂𝜺𝟐 𝝈𝟐 = 𝑬
𝟏 − 𝝂𝟐 𝜺𝟐 + 𝝂𝜺𝟏 𝝈𝟑 = 𝟎
Tensory odkształceń i naprężeń w PSN na kierunkach głównych:
© T. Machniewicz
Płaski stan naprężenia (PSN):
8.6. Szczególne przypadki stanu odkształcenia i naprężenia
𝝈
𝒙≠ 𝟎, 𝝈
𝒙≠ 𝟎, 𝝈
𝒛= 𝟎, 𝝉
𝒙𝒚≠ 𝟎, 𝝉
𝒚𝒛= 𝟎, 𝝉
𝒛𝒙= 𝟎
b) W przypadku kierunków dowolnych:𝑻𝜺 =
𝜺𝒙 𝜸𝒙𝒚
𝟐 𝟎 𝜸𝒚𝒙
𝟐 𝜺𝒚 𝟎
𝟎 𝟎 𝜺𝒛
𝜺𝒙 = 𝟏
𝑬 𝝈𝒙 − 𝝂𝝈𝒚 𝜺𝒚 = 𝟏
𝑬 𝝈𝒚 − 𝝂𝝈𝒙 𝜺𝒛 = −𝝂
𝑬 𝝈𝒙 + 𝝈𝒚 𝜸𝒙𝒚 = 𝝉𝒙𝒚
𝐆 𝝈𝒙
𝝈𝒚 y
z
x O
𝝈𝒚
𝝈𝒙 𝝉𝒚𝒙
𝝉𝒙𝒚
𝝉𝒚𝒙 𝝉𝒙𝒚
𝑻𝝈 = 𝝈𝒙 𝝉𝒙𝒚 𝝉𝒚𝒙 𝝈𝒚 𝝈𝒙 = 𝑬
𝟏 − 𝝂𝟐 𝜺𝒙 + 𝝂𝜺𝒚 𝝈𝒚 = 𝑬
𝟏 − 𝝂𝟐 𝜺𝒚 + 𝝂𝜺𝒙 𝝈𝒛 = 𝟎
𝝉𝒙𝒚 = 𝐆 ∙ 𝜸𝒙𝒚
Tensory odkształceń i naprężeń w PSN na kierunkach dowolnych:
Wniosek:
W płaskim stanie naprężenia istnieje przestrzenny stan odkształcenia.
© T. Machniewicz
Płaski stan odkształcenia (PSO):
8.6. Szczególne przypadki stanu odkształcenia i naprężenia
- co uwzględniając otrzymujemy:
𝑻𝜺 = 𝜺𝟏 𝟎 𝟎 𝜺𝟐 a) W przypadku kierunków głównych:
𝜺
𝟏≠ 𝟎, 𝜺
𝟐≠ 𝟎, 𝜺
𝟑= 𝟎
𝜺
𝟑= 𝟏
𝑬 𝝈
𝟑− 𝝂 𝝈
𝟏+ 𝝈
𝟐= 𝟎 𝝈
𝟑= 𝝂 𝝈
𝟏+ 𝝈
𝟐𝑻𝝈 =
𝝈𝟏 𝟎 𝟎 𝟎 𝝈𝟐 𝟎 𝟎 𝟎 𝝈𝟑
b) W przypadku kierunków dowolnych:
𝜺
𝒙≠ 𝟎, 𝜺
𝒚≠ 𝟎, 𝜺
𝒛= 𝟎, 𝜸
𝒙𝒚≠ 𝟎, 𝜸
𝒚𝒛= 𝟎, 𝜸
𝒛𝒙= 𝟎 𝜺
𝒛= 𝟏
𝑬 𝝈
𝒛− 𝝂 𝝈
𝒙+ 𝝈
𝒚= 𝟎 𝝈
𝒛= 𝝂 𝝈
𝒙+ 𝝈
𝒚Wniosek: Płaski stan odkształcenia można wywołać, odpowiednio dobranym, przestrzennym stanem naprężenia
𝑻𝜺 = 𝜺𝒙 𝜸𝒙𝒚 𝜸𝒚𝒙 𝟐
𝟐 𝜺𝒚 𝑻𝝈 =
𝝈𝒙 𝝉𝒙𝒚 𝟎 𝝉𝒚𝒙 𝝈𝒚 𝟎 𝟎 𝟎 𝝈𝒛 𝝈𝒙
𝝈𝒚 y
z O x
𝝈𝒚
𝝈𝒙 𝝉𝒚𝒙
𝝉𝒙𝒚
𝝉𝒚𝒙 𝝉𝒙𝒚
𝝈𝟏
𝝈𝟐 2
3 O 1
𝝈𝟐
𝝈𝟏
© T. Machniewicz
8.7. Analiza płaskiego stany odkształcenia – podstawy tensometrii
Analogia pomiędzy zależnościami transformacyjnymi w płaskim stanie naprężenia i odkształcenia:
cos22 2
2 1 2
1
n
sin2 22 1
n
g
2 2 sin
2
2 1
n
cos22 2
2 1 2
1
n
g
𝜺
𝟎= 𝜺
𝟏+ 𝜺
𝟐𝟐 + 𝜺
𝟏− 𝜺
𝟐𝟐 𝐜𝐨𝐬 𝟐𝜶
21 (45)
x (0) y (90)
90
0𝜺
𝟒𝟓= 𝜺
𝟏+ 𝜺
𝟐𝟐 + 𝜺
𝟏− 𝜺
𝟐𝟐 𝐜𝐨𝐬 𝟐 𝜶 + 𝟒𝟓°
𝜺
𝟗𝟎= 𝜺
𝟏+ 𝜺
𝟐𝟐 + 𝜺
𝟏− 𝜺
𝟐𝟐 𝐜𝐨𝐬 𝟐 𝜶 + 𝟗𝟎°
𝜺
𝟏,𝟐= 𝜺
𝟎+ 𝜺
𝟗𝟎𝟐 ± 𝜺
𝟎− 𝜺
𝟗𝟎𝟐
𝟏 𝐜𝐨𝐬 𝟐𝜶 𝐭𝐠𝟐𝛂 = 𝟐𝜺
𝟒𝟓− 𝜺
𝟎− 𝜺
𝟗𝟎𝜺
𝟎− 𝜺
𝟗𝟎© T. Machniewicz
8.7. Analiza płaskiego stany odkształcenia – podstawy tensometrii
2
1 (45)
x (0) y (90)
90
0𝜺
𝟏,𝟐= 𝜺
𝟎+ 𝜺
𝟗𝟎𝟐 ± 𝜺
𝟎− 𝜺
𝟗𝟎𝟐
𝟏 𝐜𝐨𝐬 𝟐𝜶 𝐭𝐠𝟐𝛂 = 𝟐𝜺
𝟒𝟓− 𝜺
𝟎− 𝜺
𝟗𝟎𝜺
𝟎− 𝜺
𝟗𝟎Uwzględniając: 𝐜𝐨𝐬 𝟐𝜶 = 𝟏
𝟏 + 𝐭𝐠𝟐𝟐𝜶 Otrzymujemy:
𝜺
𝟏,𝟐= 𝜺
𝟎+ 𝜺
𝟗𝟎𝟐 ± 𝟏
𝟐 𝜺
𝟎− 𝜺
𝟗𝟎 𝟐+ 𝜺
𝟒𝟓− 𝜺
𝟗𝟎 𝟐 W tensometrii oporowej wyznacza się odkształcenie na podstawie względnej zmiany rezystancji (R/R) użytego tensometru : ∆𝑹𝑹 = 𝜺𝑲 gdzie K – stała czujnika
Rozety tensometryczne stosowane do wyznaczania kierunków i wartości odkształceń głównych
© T. Machniewicz
8.8. Energia sprężysta
𝑷
EA
l
l8.8.1. Energia właściwa odkształcenia sprężystego w jednoosiowym stanie naprężenia (
n):
P
l
L
P∆𝒍 = 𝑷𝒍 𝑨𝑬 𝑳𝑷 = 𝟏
𝟐𝑷∆𝒍
𝑳
𝑷= 𝑷
𝟐𝒍 𝟐𝑬𝑨
Energia właściwa () – energia przypadająca na jednostkę objętości materiału (V) 𝚽
𝒏= 𝑳
𝑽 = 𝑷
𝟐𝒍 𝟐𝑬𝑨 ∙ 𝟏
𝑨𝒍 = 𝑷
𝟐𝟐𝑬𝑨
𝟐;
𝚽
𝒏= 𝝈
𝟐𝟐𝑬 = 𝟏 𝟐 𝝈 𝝈
𝑬 ;
𝚽
𝒏= 𝟏 𝟐 𝝈𝜺
© T. Machniewicz
8.8. Energia sprężysta
8.8.2. Właściwa energia sprężysta ścinania (
t):
𝝉
𝑻
𝝉 𝝉
𝝉
a
a
s
𝜸
𝚽
𝒕= 𝑳
𝑻𝑽 = 𝟏 𝟐
𝑻𝒔 𝑽
𝑻 = 𝝉𝒂 𝚽
𝒕= 𝟏 𝟐 𝝉𝜸
8.8.3. Całkowita właściwa energia sprężysta w przestrzennym stanie naprężenia ():
𝒔 = 𝒂𝜸 𝑽 = 𝟏 ∙ 𝒂
𝟐z
x O y
𝝈𝒛 𝝉𝒛𝒚
𝝈𝒚 𝝉𝒚𝒛
𝝉𝒙𝒛
𝝉𝒙𝒚 𝝈𝟏
𝝈𝟐 2
3 O 1
𝝈𝟐
𝝈𝟏
x
x
y
y
z
z
xyg
xy
yzg
yz
zxg
zx
2 1
dla kierunków dowolnych
1 1 2 2 3 3
2
1
dla kierunków głównych
© T. Machniewicz
8.8. Energia sprężysta
8.8.4. Energia sprężysta odkształcenia objętościowego (
O) i odkształcenia postaciowego (
P):
Całkowitą energię odkształcenia sprężystego () można podzielić na dwie części:
O – energię odkształcenia objętościowego
P – energię odkształcenia postaciowego
O
Pa) Odkształcenia czysto objętościowe powstaną, gdy element obciążony będzie takimi samymi naprężeniami śr na wszystkich kierunkach:
𝝈𝟐
𝝈𝟑 3
1 O 2
𝝈𝟑
𝝈𝟐
=
𝝈ś𝒓+
𝝈ś𝒓 3
1 O 2
𝝈ś𝒓
𝝈ś𝒓 (𝝈𝟐− 𝝈ś𝒓)
(𝝈𝟑− 𝝈ś𝒓) 3
1 O 2
(𝝈𝟑− 𝝈ś𝒓)
(𝝈𝟐− 𝝈ś𝒓)
Odkształcenia wypadkowe
Odkształcenia objętościowe
Odkształcenia postaciowe
(
O) (
P)
() © T. Machniewicz
8.8. Energia sprężysta
𝝈𝟐
𝝈𝟑 3
1 O 2
𝝈𝟑
𝝈𝟐
=
𝝈ś𝒓+
𝝈ś𝒓 3
1 O 2
𝝈ś𝒓
𝝈ś𝒓 (𝝈𝟐− 𝝈ś𝒓)
(𝝈𝟑− 𝝈ś𝒓) 3
1 O 2
(𝝈𝟑− 𝝈ś𝒓)
(𝝈𝟐− 𝝈ś𝒓)
O
P
Przyjmujemy:
3
3 2
1
śr
śr śr śr śr śr śr
śr śrO
2 3 2
1
1 1 2 2 3 3
2
1
śr
śr
śr śr
śrE E
1 12 Z prawa Hooke’a:
8.8.4. Energia sprężysta odkształcenia objętościowego (
O) i odkształcenia postaciowego (
P):
Otrzymujemy (z rów. 1 i 2):
(1) (2)
1 2 3
22
6 2 1 2
1 2 3 2
3
O śr śr E śr E
26 2 1
z y x
O E
- dla kierunków głównych - dla kierunków dowolnych
© T. Machniewicz
- dla kierunków dowolnych 8.8. Energia sprężysta
𝝈𝟐
𝝈𝟑 3
1 O 2
𝝈𝟑
𝝈𝟐
=
𝝈ś𝒓+
𝝈ś𝒓 3
1 O 2
𝝈ś𝒓
𝝈ś𝒓 (𝝈𝟐− 𝝈ś𝒓)
(𝝈𝟑− 𝝈ś𝒓) 3
1 O 2
(𝝈𝟑− 𝝈ś𝒓)
(𝝈𝟐− 𝝈ś𝒓)
O
P
8.8.4. Energia sprężysta odkształcenia objętościowego (
O) i odkształcenia postaciowego (
P):
1 2 3
26 2
1
O E
26 2 1
z y x
O E
- dla kierunków głównych b) Odkształcenia czysto postaciowe powstaną, gdy elementarny prostopadłościan obciążony będzie naprężeniami będącymi dopełnieniem naprężeń średnich (śr) do wyjściowych naprężeń głównych.
Otrzymujemy:
3 1
2
2 3 2 2
2
6 1
1
P O E
2 2 2 6 2 2 2
6 1
zx yz xy x
z z
y y
x O
P E