ANALIZA PORÓWNAWCZA STOPNIA ZORGANIZOWANIA RYNKU OWOCÓW I WARZYW W POLSCE I UE-15 COMPARATIVE ANALYSIS OF THE ORGANIZATION LEVEL ON THE FRUIT AND VEGETABLES MARKET IN POLAND AND EU-15

Lilianna Jab³oñska

Szko³a G³ówna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

ANALIZA PORÓWNAWCZA STOPNIA ZORGANIZOWANIA RYNKU OWOCÓW I WARZYW W POLSCE I UE-15 COMPARATIVE ANALYSIS OF THE ORGANIZATION LEVEL ON THE FRUIT AND VEGETABLES MARKET IN POLAND AND EU-15

S³owa kluczowe: rynek owoców i warzyw, grupy i organizacje producentów Key words: fruit and vegetables market, producer groups, producer organizations

Synopsis. Zawarto analizê poziomu koncentracji poda¿y owoców i warzyw w organizacjach producentów w Polsce na tle krajów UE „15”, jako jednego z czynników konkurencyjnoœci oraz ocenê wp³ywu instrumentów WPR na zwiêkszenie tej koncentracji.

Wstêp

Rynek ogrodniczy od wielu lat cechuje coraz silniejsza konkurencja, wynikaj¹ca przede wszystkim z rosn¹cej przewagi poda¿y nad popytem. Œwiatowa produkcja owoców i warzyw w latach 1998-1999 wynosz¹ca ponad 1100 mln ton by³a wy¿sza od œwiatowej konsumpcji o 14%, zaœ w krajach Unii Europejskiej przewaga ta siêga³a 21% [Report 2001]. W tych¿e latach pro- dukcja owoców w UE wzros³a w stosunku do lat 80. o ponad 12%, a warzyw o ponad 20%, przy konsumpcji utrzymuj¹cej siê w³aœciwie na sta³ym poziomie. Podobne tendencje wystêpuj¹ równie¿ w Polsce [Analizy rynkowe 2004]. Wzrostowi konkurencji sprzyja d¹¿enie œwiata do zwiêkszania swobodnej wymiany handlowej, czego wyrazem s¹ porozumienia WTO. Równo- czeœnie nastêpuje bardzo szybka koncentracja popytu w rêkach coraz wiêkszych odbiorców.

Ju¿ w 1990 roku udzia³ supermarketów w sprzeda¿y owoców i warzyw wyniós³ np. w krajach skandynawskich 90%, w by³ej RFN – 80% i we Francji – 55% [Kubiak 2000]. W takich warun- kach pojedynczy, ma³y producent, jest na przegranej pozycji. Sprostaæ konkurencji mog¹ tylko du¿e, silne podmioty. St¹d te¿ Unia Europejska wzmocni³a w 1996 roku mechanizmy wspieraj¹- ce tworzenie i funkcjonowanie grup producentów [Rozp.Rady 2200/96], choæ w czêœci krajów wspólna sprzeda¿ ma bardzo d³ug¹ tradycjê [Kubiak 1993]. W Polsce, po upadku spó³dzielczo-

œci, proces odbudowywania wspólnej sprzeda¿y musia³ rozpocz¹æ siê od nowa. W pracy doko- nano oceny konkurencyjnoœci polskiego ogrodnictwa z punktu widzenia stopnia zorganizowa- nia rynku pierwotnego na tle krajów unijnych.

Metodyka

Ocenê stopnia zorganizowania rynku ogrodniczego oparto na analizie funkcjonowania grup

i organizacji producentów zarejestrowanych zgodnie z Rozporz¹dzeniem Rady 2200/96, jako

dominuj¹cej dziœ prawnej formie wspólnej sprzeda¿y owoców i warzyw w UE. W pracy badano poziom i zmiany w zbiorach oraz produkcji towarowej warzyw i owoców, a tak¿e produkcji sprzedanej przez organizacje producentów. Analizowano udzia³ organizacji w zagospodarowa- niu produkcji towarowej oraz ich liczbê, œwiadcz¹ce poœrednio o sile konkurencyjnej grup. W krajach UE-15 badaniami objêto lata 1999-2002, a Ÿród³em danych by³y raporty Komisji WE z 2001 i 2004 roku. W Polsce informacje dotycz¹ce organizacji producentów pochodz¹ z bazy danych MRiRW i obejmuj¹ okres od akcesji do dnia dzisiejszego. Wykorzystano równie¿ dane z analiz rynkowych IERiG¯. Przeprowadzone analizy pozwol¹ dodatkowo oceniæ skutecznoœæ mechanizmów WPR wdro¿onych na rynku owoców i warzyw.

Produkcja owoców i warzyw w Polsce i Unii Europejskiej

Œrednia wielkoœæ zbiorów owoców i warzyw w UE-15 w latach 2000-2003 kszta³towa³a siê na poziomie 87,8 mln ton, w tym owoce stanowi³y 38,4%, a warzywa – 61,6% (tab. 1). W okresie tym wyraŸnie widoczna jest tendencja spadkowa zbiorów, które obni¿y³y siê w przypadku ka¿dej grupy o 10%. Zbiory warzyw w 2003 roku by³y nawet ni¿sze ni¿ w roku 1999. Przy³¹czenie nowych 10 krajów do struktur UE zwiêkszy³o ³¹czny poziom zbiorów owoców i warzyw o 14%, a najwiêkszy udzia³ w tym wzroœcie ma Polska. Nasze zbiory owoców i warzyw stanowi¹ œred- nio w ostatnich latach 8,2% zbiorów UE-25, przy czym w przypadku owoców udzia³ ten wynosi 7,7%, a warzyw 8,5%. Polska jest wiêc licz¹cym siê producentem na unijnym rynku ogrodni- czym. Œrednie zbiory owoców w latach 2000-2003 wynosi³y 3,0 mln ton, a warzyw 5,3 mln ton.

Pod wzglêdem produkcji warzyw plasujemy siê od lat na trzeciej pozycji w UE, zaœ owoców na czwartej [Sk¹pski 1997, B¹kowski 1997]. Naszej wysokiej pozycji nie zmienia fakt spadku zbio- rów warzyw w ostatnich latach, choæ jego dynamika jest nieznacznie wy¿sza ni¿ w UE-15, a spowodowana g³ównie spadkiem uprawy ciep³olubnych pomidorów i ogórków.

] n o t n l m [ e c s l o P i j e i k s j e p o r u E ii n U w w y z r a w i w ó c o w o y r o i b Z . 1 a l e b a T

k o

R Owoce Warzywa Ogó³em

E

U Polska UE Polska UE Polska

” 5 1

„ „25” „15” „25” „15” „25”

9 9 9 12000

1 0 0 2002 2003* 2Œrednia**

0 , 0 35,0 34,4 33,9 31,4 33,7 3

.,1 0 40,0 439,1 8 , 6 39,0 3

2 , 2,4 3,0 3,3 3,0 3

0 , 5 57,9 53,9 52,8 52,0 54,1 5

.,0 7 63,3 661,1 5 , 9 52,7 6

9 , 5,6 5,7 45,1 3 , 5

0 , 5 82,9 98,3 86,7 83,4 87,8 8

.,1 7 0 103,3 100,2 196,3

7 , 1 0 1

1 , 8,0 9,7 7,4 8,3 8 .

¯ G i R E I i k n u c a z s

**œredniazlat2000-2003.

*ród³o:opracowanonapodstawie„Anailzyrynkowe.Rynekowocówiwarzyw–staniperspektywy.”

ERiG¯nr24. I

Przy spadkowej tendencji zbiorów produkcja towarowa warzyw i owoców w UE-15 wzros³a

w latach 1999-2002 a¿ o 28% (tab. 2). Najwiêkszy wzrost odnotowa³y: Portugalia (o 131%),

Hiszpania (o 54%), Grecja (o 53%) i Holandia (o 42%). Przy czym w Portugalii i Hiszpanii wzrost

ten nast¹pi³ g³ównie w 2000 roku (odpowiednio o 73 i 49% w stosunku do 1999 roku), zaœ w

Holandii a¿ 38% tego wzrostu przypada na rok 2002. Tylko w dwóch krajach (Belgii i Danii)

produkcja towarowa warzyw i owoców w ostatnich trzech latach obni¿a³a siê. W przypadku

Polski wielkoœæ produkcji towarowej wzros³a w niewielkim stopniu wykazuj¹c równoczeœnie

wahania z roku na rok. Najwy¿sza by³a w 2001 roku, przy czym wyra¿ona w euro przewy¿sza³a

produkcjê z 1999 roku o 19%, a w PLN tylko o 4%. W 2002 roku obni¿y³a siê do poziomu wy¿szego ni¿ w 1999 roku o 10% w wartoœciach euro i jedynie o 1% w wartoœci PLN. W porównaniu do krajów UE-15 nasz dystans pog³êbia siê. O ile w 1999 roku polska produkcja towarowa owoców i warzyw stanowi³a 3,8% wartoœci produkcji unijnej, to w 2001 roku – 3,6%, a w 2002 roku – 3,3%.

Znaczenie grup i organizacji producentów w zagospodarowaniu owoców i warzyw

Wartoœæ produkcji sprzedanej przez organizacje producentów w UE-15 wzros³a w latach 1999- 2000 o 16% (tab. 3), co przy wzroœcie produkcji towarowej o 28% wskazuje na spadek udzia³u grup i organizacji w jej zagospodarowaniu. Szczegó³owa analiza pokazuje jednak, ¿e spadek ten nastê- powa³ jedynie w dwóch pierwszych latach. Przy wzroœcie produkcji towarowej w 2000 roku o 20%, produkcja sprzedana przez organizacje producentów wzros³a tylko o 9%, zaœ w 2001 roku obni¿y-

³a siê o 1% przy wzroœcie produkcji towarowej o 4%. Udzia³ organizacji producentów w zagospo- darowaniu owoców i warzyw spad³ kolejno do 36,5 i 34,7% (tab.4). Ale w 2002 roku ich aktywnoœæ wzros³a i owoców i warzyw sprzedano za kwotê 7% wy¿sz¹ przy wzroœcie ca³kowitej produkcji towarowej jedynie o 2%. Ich udzia³ w rynku wzrós³ ponownie do 36,3%.

Wzrost roli organizacji producentów w ostatnim badanym roku, choæ o ró¿nym natê¿eniu, odnotowano we wszystkich krajach UE-15. Jednak w stosunku do 1999 roku ich rola w zagospo- darowaniu owoców i warzyw zwiêkszy³a siê jedynie w szeœciu krajach. Najsilniej wyst¹pi³o to w Irlandii i Wielkiej Brytanii, gdzie udzia³ sprzeda¿y grup i organizacji w ca³kowitej produkcji towa- rowej zwiêkszy³ siê odpowiednio z 9 do 54% i z 26 do 59,1%. W Austrii, Danii, Holandii i Szwecji by³ to wzrost o kilka procent. We wszystkich tych krajach nast¹pi³o przede wszystkim wzmocnie- nie pozycji istniej¹cych ju¿ grup i organizacji, gdy¿ ich liczba zwiêkszy³a siê jedynie w Irlandii (10 grup) i Austrii (1 grupa), a w Danii i Anglii nawet obni¿y³a siê (odpowiednio o 1 i 3 grupy).

5 1 - E U h c a j a r k i e c s l o P w w y z r a w i w ó c o w o a w o r a w o t a j c k u d o r P . 2 a l e b a T

j a r

K WielkoϾprodukcijtowarowej o

r u e n l

m indeks1999=100

9 9 9

1 2000 2001 2002 2000 2001 2002 a

ir t s u Aelgia Bania Dinlandia Francja Frecja Giszpania Holandia Hlrandia Iuskemburg Liemcy Notrugaila Pzwecja S³ochy W.Bry.t Wgó³em Oolska

PolskamlnPLN P

4 4 338 0 1168

5 7 189 8 4159 2769 6279 2187 55 3 7 1783

6 6 100 7 81741

8 3 1 1 31174

2 6 9 4

1 5 370 0 1152

4 0 200 5 5541 2087 0 12329

6 8 1.

3 0 0 2354 1163 7 3 5 9780 1257 7 31022

8 9 0 4

2 2 454 0 1139

3 0 250 0 6949 20521 12366 4 0 2.

5 1 1 2407 1175 2 8 2 8008 28895 31402 3 4 1 5

0 4 440 0 1133

0 2 288 9 5299 30403 13229 5 2 228

4 3 9 1806 1177 2 4 8 9959 19795 31295 4 9 9 4

2 0 103 190 7 1 112 118 149 102 100 1.

5 1 173 198 0 1 102 120 187 3 8

3 2 102 183 6 1 124 137 155 104 109 1.

2 2 180 105 195 5 1 125 119 104 1

2 2 100 173 5 2 123 153 154 142 120 160 512 131 207 113 113 128 110 101 1 .

1 il e b a t w k a j : o

³ d ó r



Generalnie miêdzy krajami UE-15 wystêpuje bardzo znaczne zró¿nicowanie pod wzglêdem stopnia zagospodarowania rynku przez organizacje producentów w stosunku do ich liczby.

Najlepszym przyk³adem jest Holandia i Hiszpania. W tej pierwszej istnieje tylko 14 organizacji, które sprzedaj¹ prawie 75% ca³kowitej produkcji towarowej, zaœ w Hiszpanii a¿ 526 organizacji sprzedaje nieca³e 37% krajowej produkcji. Œwiadczy to o ogromnej przewadze konkurencyjnej Holendrów. Œredni obrót organizacji holenderskiej jest prawie 17-krotnie wy¿szy od obrotu przeciêtnej organizacji hiszpañskiej. Ale w Hiszpanii widoczne jest ju¿ zjawisko fuzji s³abszych grup w silniejsze organizacje – w 2002 roku zmniejszeniu liczby organizacji o 40, towarzyszy³ wzrost œrednich obrotów o 0,9 mln euro. Wzrost koncentracji poda¿y (o ró¿nej sile) odnotowa- no we wszystkich krajach UE z wyj¹tkiem W³och, gdzie systematycznie przybywa organizacji producentów, a ich œrednie obroty w ostatnim roku obni¿y³y siê. W dalszym ci¹gu jednak kraje po³udnia Europy charakteryzuj¹ siê wysokim rozproszeniem poda¿y, na co sk³ada siê g³ównie brak tradycji wspólnej sprzeda¿y oraz du¿e rozdrobnienie produkcji ogrodniczej.

Choæ w krajach UE-15 nie nast¹pi³a w ostatnich latach, pomimo wprowadzenia mechani- zmów wspieraj¹cych koncentracjê poda¿y, wyraŸna poprawa organizacji rynku ogrodniczego, stopieñ tego zorganizowania znacznie przewy¿sza poziom zorganizowania rynku polskiego.

Wed³ug danych MRiRW obecnie zarejestrowanych jest 23 grupy i 8 organizacji producentów owoców i warzyw (zgodnie z Rozp. 2200/96), które ³¹cznie zadeklarowa³y wartoœæ produkcji sprzedanej w kwocie 79,3 mln PLN. Oznacza to, ¿e zagospodarowuj¹ jedynie 1,3% ca³ej krajowej produkcji towarowej. Wspóln¹ sprzeda¿ owoców i warzyw prowadzi równie¿ 21 grup produ- centów rolnych uznanych zgodnie z ustaw¹ o grupach producentów i ich zwi¹zkach, których obroty, zdaniem MRiRW, s¹ na poziomie grup wstêpnie uznanych. Je¿eli uwzglêdnimy je w rachunku, ³¹czna sprzeda¿ wzroœnie szacunkowo do 118 mln PLN, a jej udzia³ w ca³kowitej produkcji towarowej do oko³o 2%. Tak niski poziom zorganizowania nie wystêpuje w ¿adnym

w ó t n e c u d o r p e j c a z i n a g r o i y p u r g z e z r p a n a d e z r p s a j c k u d o r P . 3 a l e b a T

j a r

K Wielkoœæprodukcijsprzedanejprzezgrupyiorganizacjeproducentów o

r u e n l

m indeks1999=100

9 9 9

1 2000 2001 2002 2000 2001 2002 a

ir t s u Aelgia Bania Dinlandia Francja Frecja Giszpania Holandia Hlrandia Iuskemb Liemcy Notrugaila Pzwecja SW³ochy

.t y r B . Wgó³em O

0 68 3 749

3 20 1 7 2325

2 9 3 3619 1 18 40 9 561

7 68 4 3 2458

2 6 4 2 1

2 81 9 649

9 17 8 0 3470

6 7 4 3744 1 59 07 3 563

7 61 9 6 2550

5 8 5 3 1

4 90 0 751

0 28 3 6 2342

4 9 5 3693 1 99 00 6 550

5 79 8 8 2684

0 9 4 3 1

9 96 3 750

2 20 3 7 2362

4 1 8 3736 1122 06 1 679

9 73 3 8 2157 1435 4 1

7 3 194

0 0 183

4 1 145 102 108 128 3 0 0 903 100 115 120 109 1

7 5 195

4 0 187

7 95 0 106 105 150 5 0 4 92 82 1 123 149 108 1

5 6 100 102 196 1 0 1111

2 1 107 178 6 0 4 0 130 118 121 153 2116 1

3

=

*

*

* 0 1 +

*

* 1 2 o r u e n l m

* a k s l o

P mlnPLN 79**+39***=118 – – –

. W R i R M e n a d o u i c r a p o w e n s a

³ w i k n u c a z s

**grupyiorganizacjeproducentówuznanewgRozp.2200/96.

***grupyproducentówuznanezgodniez

* Ustaw¹ogrupachproducentówrolnychiichzwi¹zkach.

kraju UE „15”. W sytuacji wysokiego rozdrobnienia polskiej produkcji, bardzo os³abia to nasz¹ pozycjê konkurencyjn¹, tym bardziej, ¿e 42% grup i organizacji dostarcza owoce i warzywa do przetwórstwa, podczas gdy w UE-15 odsetek ten wynosi 10%. Równoczeœnie brak grup i organizacji uniemo¿liwia naszym producentom korzystanie ze œrodków publicznych skierowa- nych na wsparcie rynku ogrodniczego.

Sytuacji wystêpuj¹cej w Polsce nie t³umaczy fakt, i¿ dopiero od maja 2004 roku jesteœmy cz³onkiem UE. Dzia³ania maj¹ce na celu zwiêkszenie œwiadomoœci producentów o korzyœciach wspólnej sprzeda¿y, a tak¿e wspieraj¹ce tworzenie siê grup by³y podejmowane w ramach ró¿- nych programów w ca³ym okresie przedakcesyjnym, czyli ju¿ od 1996 roku. Efekty tych dzia³añ s¹ jednak niewielkie. Po pierwsze, pomimo wzrostu œwiadomoœci producentów nie zmieni³a siê w rzeczywistoœci ich mentalnoœæ, awersja do wspólnych dzia³añ, brak wzajemnego zaufania do siebie. Po drugie tworzeniu siê grup nie sprzyja³o i nie sprzyja, wiele regulacji prawnych. Tak¹ barier¹ jest m.in. istniej¹cy w Polsce system podatkowy, w którym indywidualny ogrodnik bêd¹c cz³onkiem grupy staje siê p³atnikiem podatku dochodowego. Grupy staraj¹c siê nie mieæ dochodów, pozbawiaj¹ siê œrodków na inwestycje. Ponadto konfliktogenny jest brak mo¿liwo-

œci rocznego rozliczenia podatku dochodowego, gdy¿ uniemo¿liwia rozliczanie sprzeda¿y pro- dukcji poszczególnych cz³onków po œredniej wa¿onej cenie rocznej. Do tworzenia siê organiza- cji nie zachêca³ tak¿e przewidziany rozporz¹dzeniem 2200/96 system wsparcia inwestycji dla grup wstêpnie uznanych. Zak³ada³ on udzielanie jedynie specjalnych po¿yczek, a nie wspó³fi- nansowanie inwestycji, podczas gdy takie wspó³finansowanie mog¹ uzyskaæ producenci w ramach SOP. Ta bariera zosta³a ju¿ zlikwidowana rozporz¹dzeniem (WE) 2113/2004 wprowadza- j¹cym bezpoœredni¹ pomoc w formie kapita³owej w wysokoœci 50% kosztów inwestycji. Wyda- je siê jednak, ¿e bez zmian w systemie podatkowym i samej mentalnoœci producentów, proces powstawania grup i organizacji w naszym kraju nie ulegnie przyspieszeniu.

j e w o r a w o t ij c k u d o r p y

¿ a d e z r p s w

³ a i z d u h c i i w ó t n e c u d o r p ij c a z i n a g r o a b z c i L . 4 a l e b a T

j a r

K Liczbagrupiorganizacijproducentów Udzia³produkcijsprzedanejgrup j e ti w o k

³ a c w w ó t n e c u d o r p ij c a z i n a g r o

i produkcijtowarowej[%] 9

9 9

1 2000 2001 2002 1999 2000 2001 2002 a

ir t s u Aelgia Bania Dinlandia Francja Frecja Giszpania Holandia Hlrandia Iuskemburg Liemcy Notrugaila Pzwecja SW³ochy

a i n a t y r B . Wgó³em O

46 69 0 4 306 136 514 60 9 57 70 2 175

7 2 3 1

54 15 79 3 322 168 514 1 10 5 30 47 1 4 178

6 8 3 1

55 15 71 3 319 166 514 4 10 3 30 48 0 5 169

6 7 3 1

55 15 64 1 317 126 514 7 10 5 37 37 1 7 172

1 4 3 1

7 11 79 23 15 55 10 51 79 04 38 0 427 6 20 4

3 , 3 24,6 62,0 39,3 1 , 6 58,5 14,5 34,9 71,9 3 0 8 , 6 24,7

0 , 1 428,2

9 , 0 36,5 3

2 , 2 26,4 66,5 30,0 13,6 411,6 2 , 4 31,5 76,8 4 0

5 , 6 24,3

7 , 2 431,1

1 , 4 34,7 3

5 , 2 20,7 77,4 310,1 6 , 5 411,0

7 , 6 34,5 74,0 5 0 8 , 1 34,4

4 , 4 48,8 259,1 3 , 6 3

* a k s l o

P 31**

*

*

* 1

2 – 1,3**

*

*

* 6 , 0 .

W R i R M e n a d

**grupyiorganizacjeproducentówuznanewgRozp.2200/96.

***grupyproducentówuznanezgodniez

* Ustaw¹ogrupachproducentówrolnychiichzwi¹zkach.

Wnioski

Polski rynek owoców i warzyw, nale¿¹cy do czo³owych w UE pod wzglêdem wielkoœci produkcji, wykazuje znikomy stopieñ zorganizowania, co ogromnie zmniejsza nasz¹ pozycjê konkurencyjn¹. Sytuacji tej nie zmieni sam fakt wdro¿enia unijnych mechanizmów wsparcia tworzenia i funkcjonowania organizacji producentów, o czym œwiadczy brak wyraŸnych skut- ków ich oddzia³ywania w UE. Proces koncentracji poda¿y ulegnie przyspieszeniu wtedy, gdy producenci w pe³ni uœwiadomi¹ sobie korzyœci ekonomiczno-spo³eczne wynikaj¹ce ze wspól- nej sprzeda¿y oraz gdy podjête zostan¹ dzia³ania w kierunku zmian w systemie podatkowym.

Nie nale¿y równie¿ spodziewaæ siê, ¿e polscy producenci pójd¹ drog¹ Holandii czy Irlandii.

Bariera mentalnoœci i du¿ego rozdrobnienie gospodarstw wskazuje, i¿ koncentracja poda¿y bêdzie nastêpowa³a w licznych i ma³ych grupach, podobnie jak w krajach po³udniowych UE.

Literatura

Analysis of the common market organisation in fruit and vegetables. Commission EC. 2004.

Analizy rynkowe. Rynek owoców i warzyw – stan i perspektywy. IERiG¯, 24 i 25, 2004.

B¹kowski J. 1997: Strategia rozwoju przemys³u owocowo-warzywnego w Polsce do 2010 roku. Mat. konf.

Strategia rozwoju polskiego ogrodnictwa do 2010 roku. Lublin, 37-44.

Kubiak K. 1993: Organizacja handlu ogrodniczego w wybranych krajach. COBRO.

Kubiak K. 2000: Zwi¹zki komplementarne i konkurencyjne unijnego i polskiego sadownictwa u progu integracji europejskiej. COBRO.

Sk¹pski H. 1997: Strategia rozwoju produkcji warzyw polowych i pod os³onami w Polsce do roku 2010. Mat.

konf. Strategia rozwoju polskiego ogrodnictwa do 2010 roku. Lublin, 21-28.

Report from the Commission to the Council on the state of implementation of Regulation (EC) Nr 2000/96 on the common organisation of the market in fruit and vegetables. Commission EC. 2001.

Rozporz¹dzenie Rady (WE) 2200/96 z 28 paŸdziernika 1996 r. w sprawie wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw.

Rozporz¹dzenie Komisji (WE) 2113/2004 z dnia 10 grudnia 2004 r. zmieniaj¹ce rozporz¹dzenie (WE) 1943/

2003 ustanawiaj¹ce zasady stosowania rozporz¹dzenia Rady (WE) nr 2200/96 w odniesieniu do pomocy dla organizacji producentów, którym udzielono wstêpnie uznania.

Summary

In the situation of the more and more open and competitive fruit and vegetables market, the creation of the strong producer organizations became the necessity. On that score Poland, belonging to the five biggest producers in EC, has a very low competitive position. The share of the PO production in total market production is no higher than 2%, while in UE “15” 36,3% in average, and in Holland and Belgium more than 70%. However, the results of the implementation of the instruments to support the supply concentration in EC in 1996 are not clearly visible, especially in the countries with dispersed production and the lack of tradition to common selling. Then it not be expected that fruit and vegetables market in Poland will be quickly organized, the more so because our income-tax system.

Adres do korespondencji dr hab. Lilianna Jab³oñka, prof. nadz. SGGW Samodzielna Pracownia Organizacji i Ekonomiki Ogrodnictwa SGGW ul. Nowoursynowska 159 02-776 Warszawa tel. (0 22) 593 20 21 e-mail: OGR_ZOIEO@alpha.sggw.waw.pl