Akritarchy z utworów syluru okolic Myszkowa

(1)

Monika lACHOWICZ, Kazimierz PIEKARSKI, Longin WIELGOMAS

Akritarchy z utworow syluru okolic Myszkowa

Przedstawiono wyniki badan akritarch wyst~puj.!lcych w niekt6rych utworach starszego paleozoiku p6tnocno-wschodniego obrzezenia G6mosl(lskiego Zagl~bia Wc:g1owego. Zbadano kilkanascie pr6bek skat klastycznych ze stabo rozpoznanego kornpleksu sylurskiego, udost~pnionego dwoma otworami wiertniczymi (22 KW. 28 KW). W wic:kszoSci pr6bek stwierdzono wyst~powanie rnniej lub bardziej licznych, niezbyt dobrze zachowanych skorupek akritarch. Oznaczono ponad 40 r6znych gatunk6w, naJez'lcych do kilkunastu rodzaj6w reprezentuj.!lcych podgrupy: Sphaeromorphilae, Acanlhomorphilae, Diacromorphilae, Polygoflomorphitae, Nelromorphitae, Herkomorphilae. Oomorphilae oraz Pteromorphi·

tae. W oznaczonyrn zespole akritarch przewazaj.!l gatunki znane dotychczas z utwor6w syluru, gl6w- nie syluru g6rnego; napotkano r6wniei: pojedyncze gatunki rejestrowane dot<ld w utworach starszych.

WSTJ;:P

W artykule zawarto wyniki badan mikroskamienialosci roslinnych z utwor6w staropaleozoicznych, napotkanych w profilach otwor6w wiertniczych 22 KW i 28 KW, wykonanych na p61noc od Myszkowa (fig. I). Wiercenia prowadzone byly przez Instytut Geologiczny w ramach prac poszukiwawczych rud Zn i Pb w utworach triasu Oraz w celu kartowania podloZa paleozoicznego.

Utwory staropaleozoiczne, rozpoznane licznymi wierceniami mi~dzy Myszko- wem a Krakowem, s~ na og61 zmetamorfizowane i ubogie w skamienialosci faunis- tyczne, cO stwarza duze trudnosci w ich korelacji.

GI6wnym zadaniem podj~tych badan bylo wyjasnienie mozliwosci ewentual- nego wykorzystania mikroskamienialoSci typu akritarch przy rozwi~ywaniu

og61nej stratygrafii paleozoiku, stanowi~cego znaczn~ cz~sc podloza mezozoiku w obszarze p6lnocno-wschodniego obrzezenia G6rnosl~skiego Zagl~bia W~glo

wego.

CHARAKTERYSTYKA LITOLOGICZNO-PETROGRAFICZNA BADANYCH UTWOR6w

Wyst~puj~ce w profilach wiercen (22 KW na gl~bokosci 148,9 - 521,6 m i 28 KW na gl~bokosci 414,3 -496,0 m) serie skalne nalez~ do slabo dotychczas rozpoznanego kompleksu warstw przypisywanych do syluru. Kompleks ten zbudowany

(2)

324 M. Jachowicz, K. Piekarski, L. Wielgomas

iARKI o

Fig. 1. Lokalizacja badanych otworow wiertniczych Localization of studies boreholes

jest z utworow klastycznych, glownie ilasto-mulowcowych, ciemnoszarych, szarych lub popielatoszarych, gl'sto, naprzemianlegle warstwowanych, 0 laminacji prze- wainie rownoleglej, lekko falistej, nadaj~cej skalom teksturl' pasiast~. W cZl'sci gotnej i srodkowej profilu otworu 22 KW pojawiaj~ sil' laminy, warstewki oraz wil'ksze lawice piaskowcow drobnoziarnistych, jasnoszarych lub zielonoszarych, zbitych, p/ytkowo lupliwych, laminowanych substancj~ ilast~. W stropie i w s~siedz

twie sp~kan utwory te 51:! silnie zwietrzale i wtarnie zabarwione, czerwonobrE!zowe z zielonymi plamami i smugami.

Badania petrograficzne poszczegolnych odmian skalnych wykonane przez M. Truszel wykazaly, ie mas a podstawowa ilowcow zbudowana jest z drobno- ziarnistej lub drobnoluseczkowej substancji 0 skladzie: illit, chloryt, kwarc, skalen.

Sporadycznie w tIe widoczne s~ drobniutkie luseczki hydromuskowitu, ukladaj~ce

sil' zwykle rownolegle i podkreSlaj~ce kierunkow~ teksturl' skaly. W masie pod- stawowej powszechny jest piryt w postaci mikroziarnistej impregnacji lub w formie lamin i smug, 0 rownoleglym do warstwowania uloieniu. Piryt wystl'puje takie w postaci ziarnistej i niekiedy iylowych skupien. Masa podstawowa mulowcow jest podobnie wyksztalcona jak w ilowcach. Obserwuje sil' wzrost nieobtoczonych ziarn kwarcu Oraz lusek miki, CZl'sto schlorytyzowanych.

Niektore pakiety skal ilasto-mulowcowych zawieraj~ domieszki wl'gianow, reprezentowanych glownie przez nieforemne agregaty dolomitu mikrytowego i drobnosparytowego. W otworze wiertniczym 22 KW skaly najbogatsze w wl'glany zanotowano na gll'bokosci 213,0 - 218,0

m,

gdzie pewne odmiany skal osi~gaj~

sklad dolomitow, mocno zanieczyszczonych ciemn~ substancj~ ilast~ i bitumiczn~.

W profilu otworu 28 KW wil'ksz~ margJistoSci~ charakteryzuj~ sil' ilowce wystl'pu-

j~ce w dolnej cZl'sci na gll'bokosci 465,0-496,0 m. Wl'glany reprezentowane s~

glownie przez dolomit mikrytowy w fonnie rozproszonych w skale agregatow lub rownoleglych lamin. Obserwowane obecnie na powierzchniach rdzeni wiertniczych

br~zowoczarne naloty, bl'd~ce produktem wietrzenia wspolczesnego, wskazuj~,

ie powyisze skaly oprocz dolomitow zawieraj~ prawdopodobnie takie niewielk~

domieszkl' wl'glanow ielaza i manganu.

Piaskowce drobnoziarniste poJimiktyczne, tworz~ce laminy i przelawicenia wsrod skal ilastych, charakteryzuj~ sil' szkieletem ziarnowym 0 skladzie: kwarc, podrzl'dnie skalenie, miki oraz okruchy skal. Kwarc tworzy ziarna wielk.,\ci 0,15- 0,20 mID, 0 nieregularnych, niekiedy wydluionych ksztaltach. Skalenie wyst,puj~

w postaci drobnych, tabliczowatych ziarn, cz,sto skarbonatyzowanych. Miki reprezentowane s~ przez bardzo male luseczki hydromuskowitu i biotytu. Sporadycz- nie wystl'puj~ drobne, dobrze obtoczone okruchy skal ilastych. Spoiwo podstawo- we piaskowcow zbudowane jest z masy ilasto-w,glanowej 0 skladzie: iIlit, chloryt, wl'glany (kalcyt, dolomit). W obr,bie piaskowcow obecne s~ niekiedy liczne, rOz- proszone ziarna pirytu.

(3)

22KW

a==-h.",:::;J-148.9 ....... .-- ....... 179,0

- - '-=::':'~'

.- ----

185,2 198,6

301,0

337.5

28KW

m

+=+414.8

.-

- -

.-

^- ^-

e-e-

.-- - - - - 496,0

388.0 1::::::::::1 1

Fig. 2. Profile litologiczne badanych otwor6w wiert- niczych

Lithological profiles of studies boreholes I - piaskowce; 2 - mulowce; 3 - ilowce; 4 - skaly wulkaniczne; 5 - pr6bki skat zawicrajl1cych akritarchy I - sandstones; 2 - silstones; 3 - claystones; 4 - vol·

canic rocks; 5 - samples of rocks containing Acritarcha

v v v 521,6 v v v 532,7

F-:. -

^--j

-

2

E=-=-:)

³

. - 5

Utwory badanego kompleksu skalnego eharakteryzuj~ si~ malym zaangazOwa- niem tektonicznym, s~ zdiagenezowane lecz nie zmetamorfizowane, lei:~ pod

k~tem 10-40°. Nieliezne sp~kania wypelnione s~ g!ownie bialym kalcytem.

Pelna mi~zszos6 wspomnianyeh utworow skalnyeh nie jest dotyehezas znana;

moze ona wynosi6 ponad 500 m. W otworze wiertniczym 22 KW, w ktorym nie

osi~gni~to sp~gu tego kompleksu, maj~ one pozorn~ rni~zszos6 322,7 m.

Omawiane ska/y pod wzgl~dem litologicznym Oraz stopnia zaangaiowania tektonieznego wykazuj'l duze analogie do utworow karbonu dOlnego, wyst~puj~

eyeh w tym samym obszarze i byly ez~sto z nirni utozsamiane. Stwierdzenie w skalaeh i1astyeh z otworow wiertniezyeh 22 KW i 28 KW nielieznyeh szez~tkow

graptolitow, nalei~eyeh do Pristiograptus dub ius (Suess) i Bohemograptus sp., a taue fragmentow ortoeerasow, pozwolilo na jednoznaezne okreslenie sylurskiego wieku tyeh utworow; ealy zespol fauny jest jednak malo reprezentatywny dla useislenia pozyeji stratygrafieznej.

WYSTI;:POWANIE AKRITARCH

Otrzymane do badan rnikroflorystyeznyeh probki skal (16) poehodzily z na-

st~puj~eyeh gl~bokosci: 151,5-235,8 - otwor 22 KW i 421,7-493,3 - otwor 28 KW. Odpowiednio rozdrobniony material skalny po potraktowaniu 30% rOZ-

(4)

326

Podgrupa

Sphaeromorphitae

Acanthomorphitae

Netromorphitae

Herkomorphitae

Oomorphi/ae Polygonomorphitae Diacromorphitae

Pteromorphitae

M. Jachowicz, K. Piekarski, L. Wielgomas

Wystoowanie rodzajow i podgrup akritarch w pr6bkacb skaJ z badanycb otwor6w wiertniczych

Rodzaj

Leiosphaeridia (Eisenack) Downie et Sarjeant, 1963 Trachysphaeridium Timofeev, 1959

LophosphaeridiUlJl Timofeev; ex Downie, 1963 Ovnia Cramer et Diez, 1978

Baltisphaeridium (Eisenack) Eisenack, 1969 Multiplicisphaeridium (Staplin) Eisenack. 1969 Micrhystridium (Deflandre) StapHn, 1961

Deunffltl (Downie) Cramer, 1970 Domasia (Downie) Hill, 1974 Leio/usa Eisenack, 1938

Dictyolidium (Eisenack) Staplin, 1961 Priscogalea Deunff. 1961

Ooidiurn Timofeev, 1957; ex Norris et Sarjeant, 1963 Veryhachiwn (Deunfl) Downie et Sarjeant, 1963

Acanthodiacrodiwn? (Timoreev) Deflandre et Denandre-

·R..igaud, 1962

DUllernaysphaera (Staplin) DeunfT, 1964

Tabcla 1

Otw6r wiertniczy 22 KW 28 KW

x x

x

x x

x

x x

x x x x

x x

tworem kwasu fluorowodorowego na zimno i na gorqeo kilkakrotnie dekanto-

wanD.

Stan zaehowania skorupek akritareh byl niezbyt dobry. Wil'kszosc z nieh wy- kazywala zmiany w budowie substaneji organieznej objawiaj~ee sil' eiemn& lub bardzo eiemn~. niekiedy prawie czarn~ barw&. CZI'SC okazow nosila ponadto zna- miona uszkodzen meehanieznyeh w postaei nieregularnyeh perforaeji i Pl'knil'c okazow oraz ulamania dluiszyeh wyrostkow i kolcow.

Ten stan zaehowania stwarzal okreSlone. niekiedy powai:ne trudnosei przy oznaezaniu poszezegolnyeh okazow akritareh i spowodowal. ii wiele z nieh okreslono jedynie w przybliieniu lub z mniejszym ezy wil'kszym zastrzeieniem. Dodatko- wym utrudnieniem byla bardzo niska frekweneja okazow - najezl'seiej kilka zaledwie okazow w jednym standardowym preparaeie mikroskopowym.

W pozytywnyeh mikroflorystyeznie probkaeh skal poehodz&eyeh z otworow wiertniczych 22 KW i 28 KW stwierdzono obeenosc kilkunastu roi;nych rodzajow akritarch nalei~cyeh do 8 g10wnych podgrup (tab. 1).

Sposrod kilkunastu rodzajow akritarch tylko szesc reprezentowanyeh jest w probkach z obydwu otworow wiertniczych. S& to rodzaje: Leiosphaeridia, Trachy-

(5)

sphaeridium, Baltisphaeridium, Micrhystridium, Deunjjia i Leio/usa. Wyl~cznie

w probkaeh z otworu wiertniczego 22 KW znaleziono okazy akritarch zaliezone do rodzaj6w: Lophosphaeridium, Multiplicisphaeridium, Acanthodiacrodium?, Very- hachium i Domasia; pozostale rodzaje akritareh stwierdzono jedynie w pr6bkach skal z otworu wiertniczego 28 KW.

OTW6R WIERTNICZY 22 KW

W siedmiu pozytywnyeh mikroflorystyeznie pr6bkaeh skal poehodz~cych

z tego otworu oznaczono I~cznie blisko 30 r6znyeh gatunk6w i form akritareh (tab. 2; tab!. I -III).

Sposr6d akritarch wymienionych w tabeli 2 zwracaj~ uwag~ przede wszystkim gatunki znane dotychczas z utworow wyZszego syluru, g/6wnie z odcinka: gomy ludlow - wenlock. Nalez~ tutaj: Leiosphaeridia cf. warsanofievi, Baltisphaeridium aff. cariniosum. Multiplicisphaeridium aculeatum, M. ramusculosum, Micrhystridium ef. spinoglobosum, Veryhachium bulbiferum, Veryhachium trispinosum, Deunffia monospinosa, Domasia trispinosa.

Wsr6d akritarch oznaezonych w pr6bkaeh z omawianego otworu znajduj~

sil' r6wniez pOjedyneze okazy, ktore ze wzgl~du na zly stan zaehowania okreslono jedynie rodzajowo: Leiosphaeridia, Trachysphaeridium, Lophosphaeridium, Balti- sphaeridium, Micrhystridium, Multiplicisphaeridium, Acanthodiacrodium i Leio/usa;

Wyst~powaDie wainiejszych akritarch w probkach skat

Z otworu wiertniczego 22 KW

Tabela 2

Gl~bokosc w m:

Gatunek

151,5- 157,0- 172,0- 187,0- 238,0- 253,5 - - 152,5 -157,3 - 172,5 - 187,5 - 238,5 - 253,8

Leiosphaeridia cr. warsanofievi (Naumova) Piskun,

1974 x x.

Micrhystridium cannosphaeropsjsoides Stockmans et

Williere, 1962 x

Micrhystridium lanatum Volkova, 1969 x

Micrhystridium shinetonense Downie, 1959 x

Micrhystridium cr. spj~oglobosum Staplin, 1961 x

Baltisphaeridium hirsutoides (Eisenack) Gorka, 1969 x

Baltisphaeridium aff. cariniosum Cramer, 1970 x

M ult ipJicisphaeridium acu/ea/urn Cramer et Diez,

1976 x

Multiplicisphaeridium ramusculosum (Deflandre)

Lister, 1970 x

Veryhachium bulbiterum (Defiandre) Eisenack et aI.,

1979 x

Veryhachium Irispinosflm (Eisena.ck) Cramer et Rodri·

guez, 1977 x

Deunffia monospinosa Downie, 1960 x

Domasia /rispinosa Downie, 1960 x

(6)

328 M. lachowicz, K. Piekarski, L. Wielgomas

ich pozycja stratygraficzna jest w obecnym stadium badan niemoiliwa do ustalenia.

Wsr6d wymienionych poprzednio akritarch sylurskich znajduj~ si~ pojedyncze okazy zaliczone do gatunk6w opisywanych dot~d z utworow starszych, przede wszystkim ordowickich, takich jak: Micrhystridium lanatum czy Acanthodiacro- dium? commune; nie moina wylduczyc ich wyst~powania na wt6rnym zlozu.

OTW6R WIERTNICZY 28 KW

W siedmiu pozytywnych pr6bkach skal z tego otwOru wiertniczego okreslono

l~cznie okolo 20 r6inych gatunk6w (tab. 3; tab!. III - IV).

W ubogim iloSciowo zespole gatunk6w akritarch do bardziej charakterystycz- nych i wainiejszych nalei~, jak si~ wydaje, gatunki znane dotychczas z utworow syluru, g!6wnie syluru gornego. S~ to: Trachysphaeridium plicatum, Baltisphaeri- dium erraticum, B. cf. meson, Deunffia brevispinosa, Leiofusa fill/era, L. cf. stria- t((era. Duvernaysphaera radiata.

Wystfpowanie wainiejszych gatunk6w akritarch w probkach skal

Z otworu wiertniczego 28 KW

Tabela 3

Gl~bokosc w m:

Gatunek

421,7- 55,2 - 460,7- ~75,0-485,2- 493,0- - 422, -455,5 -461, - 475,5 - 485, - 493,3

Trachysphaeridium plicarum Piskun, 1974 x x

Ovnia uahabitata Cramer et Diez, 1978 ^x

Baltisphaeridium erralicwn Eiscnack, 1954 ^x

Baltisphaeridium cf. meson (Eisenack) Eisenack, 1965 x x

Duvernaysphaera radiata Brito, 1967 x

Leio/usa IUifera Downie, 1959 ^x

Leiofusa cf. Slriatijera Cramer, 1970 x

Deunffia brevispinosa Downie, 1960 x

Do akritarch znalezionych w pr6bkach z otworu wiertniczego 28 KW nalei~

rowniei pojedyncze okazy zaliczone w przybliieniu do rodzaj6w: Leiosphaeridia, Ovnia?, Dictyotidium, Baltisphaeridium, Micrhystridium, Priscogalea, Duvernay- sphaera, Leiofusa i Ooidium.

Trzeba takie zaznaczyc, ii w pr6bkach pochodz~cych z gl~bokosci: 421,7- 422,0 m Oraz 493,3 m znalezione pojedyncze okazy skorupek akritarch zaliczono do rodzaju Ovnia znanego do tej pory z utwor6w dolnego dewonu.

WNIOSKI I UW AGI

Na podstawie wynikow dotychczasowych badail mikroflorystycznych wykonanych dla kilkunastu probek skal paleozoicznych z otwor6w wiertniczych 22 KW i 28 KW mozna sformulowac nast~puj~ce wst~pne wnioski:

1. W wi~kszosci analizowanych pr6bek ilowc6w i piaskowcow Oraz mulowcow stwierdzono wyst~powanie gorzej lub lepiej zachowanych skorupek akritarch, nie znaleziono natomiast iadnych egzyn reprezentuj'lcych mikrospory roslin l'ldowych: naleiy tu zaznaczyc, iz liczba pr6bek pozytywnych w stosunku do l~cz

nej ilosci zbadanych pr6bek skal jest wysoka, stanowi bowiem okolo 85%.

(7)

2. Niezbyt dobry stan zachowania akritarch, a zw!aszcza bardzo ciemna niekiedy ich barwa Oraz roine obserwowane uszkodzenia mechaniczne (perforacje,

p~kni~cia, u!awicenia) powoduj~ duZe trudnosci przy oznaczaniu okazow i S'I

przyczyn~ niektorych w&tpliwoici taksonomicznych, pog!~bionych ma!~ liczb~

znalezionych okazow reprezentuj~cych poszczegolne gatunki.

3. Wsrod akritarch oznaczonych w probkach Z obydwu badanych otworow wiertniczych wyst~puj~ przede wszystkim okazy nale:i;~ce do niekt6rych gatunkow znanych dotychczas z utworow wyiszego syluru, g!ownie z gornego ludlowu i wen- loku. Zespoly gatunkow z poszczegolnych badanych otworow wiertniczych Sq jednak taksonomicznie rOine i reprezentuj~ prawdopodobnie rOine poziomy wyiszego syluru.

W zwi~zku u uzyskanymi wynikami badail nasuwajq si~ takie uwagi natury metodycznej, stratygraficznej i paleontologicznej.

Metodyka post~powania laboratoryjnego przy badaniach probek ska! klastycznych na zawartost akritarch stwarza niez!,! perspektyw~ dla kontynuowania jej na szersz~ skal~. Wymaga jednak, jak si~ wydaje, pewnych uzupelnieil i mody- fikacji, ktore pozwoli!yby na z!agodzenie trudnosci zwi~zanych z niezbyt dobrym stanem zachowania szcz~tkow mikroflorystycznych (rozjasnienia ciemnej barwy, zastosowania fotografii w podczerwieni).

Znalezione w badanych probkach sylurskie gatunki akritarch opisywane byly dotychczas z utwor ow wyiszego syluru przede wszystkim z uralskiego obszaru ZSRR, Anglii, Hiszpanii oraz Belgii; dotyczy to g!ownie akritarch reprezentuj~

cych podgrupy Sphaeromorphitae, Acanthomorphitae, Polygonomorphitae i Netro- morphitae. Dok!adniejsza korelacja obydwu odcinkow sylurskich w omawianych otworach wiertniczych wymaga dalszych badail akritarch w innych profilach paleozoicznych po!nocno-wschodniego obrzeienia Gornoslqskiego Zag!~bia W<;- glowego.

Dalszych studiow i wyjasnieil wymaga wyst~powanie pojedynczych taksonow, opisywanych dotychczas z utworow starszych od syluru dla ustalenia czy s~ to okazy wyst~puj~ce na wtornym zloiu, czy tei ich zasi~g stratygraficzny rozpoznany w innych rejonach nie wymaga skorygowania.

Dla dalszego post~pu w badaniach akritarch staropaleozoicznych omawianego rejonu istotne znaczenie miet b~d~ dalsze obserwacje litostratygraficzne i sedymen- tologiczne, a takie ewentualne dodatkowe znaleziska i oznaczenia ubogich dotychczas skamienia!osci faunistycznych.

Wydzial Nauk 0 Ziemi Uniwersyh:lU Sl'lskiego Sosnowiec, ul. Mielczarskiego 60 Oddzial Dolnoslllski

Instytutu Geologicznego Sosnowiec, ul. Bialego 5 Zaklad Geologii Zief Rud Metali lnstytutu GeoJogicznego Warszawa, ul. Rakowiecka 4 Nadeslano dnia 25 czerwca 1986 r.

(8)

330 M. lachowicz, K. Piekarski, L. Wielgomas

PISMIENNICTWO

BRITO I.M. (1967) - Silurian and Devonian Acritarcha from Maranbo Basin, Brazil. Micropaleon.

tology, 13, p. 473 -482, no 4.

CRAMER F.H. (1970) - Distribution of selected Silurian acri,tarchs. Rev. Espan. Micropaleont., 1.

CRAMER F.R, DIEZ M. d. C.R. (1976) - Acritarchs from the La Vid Shales at Colle. Leon, Palaeontographica {B], 158, p. 72 -1 03.

CRAMER F.H., DIEZ M. d. C.R. (1978) - Ovnia, genera nuevO de Acritarcos del Gediniense de Arabia Saudita. Rev. Espan. Micropaleont., 9, p. 85- 88, Dr 1.

DEFLANDRE G., DEGLANDRE·RIGAUD M. (1961) - Nomenclature et systematique des Hystri- chospha{'res (s.I.). Observations et recrifications. Paris: Multicop. Lab. MicrapaIeont. E.P.H.E.

DEFLANDRE G., DEFLANDRE-RIGAUD M. (1962) - Nomenclature et systematique des Hystri- chospheres (s.1.). Observations rt rectifications. Rev. Micropa1eont., 4, p. 190 -196.

DEUNFF J. (1961) - Un microplancton a Hystrichospheresdans Ie Tremadoc du Sahara. Rev.

Micropaleont. 4, p. 37 - 52.

DEUNFF J. (1964) - Systematique du microplancton fossilex aAcritarches. generes de J'Ordovicien inferieur. Rev. Micropaleont., 7, p. 119-124.

DOWNIE C. (1959) - Hystrichospheres from the Silurian Wenlock Shales of tology, 2, p. 56- 71, part 1.

DOWNIE C. (1960) - Deunffia and Domasia, new genera of hystrichospheres.

6, p. 197-202, no 2.

DOWNIE C. (1963) - Hystrichospheres (acritarchs) and spores of the WenlOcj Wenlock, England. Palaeontology, 6, p. 625 - 652, no 4.

DOWNIE c., SARJEANT W.A.S. (1963) - On the interpretationand status sphere genera. Palaeontology, 6, p. 83 - 96.

Revision de deux England. Pa1aeon- Micropaleontology,

Shales (Silurian) of

% of some Hystricho-

DOWNIE c., SARJEANT W.A.S. (1964) - Bibliography and Index of fossil Dinoflagellates and Acritarchs. Geo!. Soc. America, Mem. 94.

EISENACK A. (1938) - Hystrichosphaeriden und verwandte Fonnen. in ·baltischen Siluro Z. Ge- schiebeforsch., 14.

EISENACK A. (1954) - Hystrichospharen aus dem baltischen Gotlandiwn. Senckenbergiana, 34, p.205-211.

EISENACK A. (1965) - Mikrofossilien aus dem Silur Gotlands. N. Jamb. Geo!. Palaom., 122, p. 258 - 274, z. ).

EISENACK A. (1959) - Zur Systematik eirtiger pala.ozoischer Hystrichospharen (Acritarcha) des baltischen Gebietes. N. Jahrb. Geo!. PaHiont., 133, p. 245- 266, nr 3.

EISENACK A., CRAMER F.H., DIEZ M. d. C.R. (1976) - Katalog der foddilen Dinoflagellaten, Hystrichospharen und verwandten Mikrofossilien. Acritarcha, part 2:'· Stuttgart.

EISENACK A., CRAMER F.H., DIEZ M. d. CR. (1979) - Katalog der fossilen Dinonagcllaten, Hystrichospharen und verwandten Microfossilien. Acritarcha, part 3. Stuttgart.

G6RKA H. (1969) - Microorganismes de l'Ordovicien de Pologne. Acta P·a1aeont. Pol., 22.

HILL P.J. (1974) - Stratigraphic palynology of acritarchs frem type area of the Llandovery and the Welsh Borderland. Rev. Palaeobot. Palyn., 18, p. 11-24.

LISTER T.L. (J 970) - A monograph of the acritarchs and chitinozoa from the Wenlock and Ludlow Series of the Ludlow and Millichope areas, Shropshire. Palaeont. Soc., Monoge., 1.

NORRIS G., SARJEANT WA.S. (1963) - A descriptive index of genera of fossil Dinophyceae and Acritarcha. New Zealand Geol. Surv. Paleobt., Bull. 40, p. I -72.

STAPLIN F.L. (1961) - Reef-controled fistribution of Devonian microplankton in Alberta. Palaeon- tology, 4, p .. 392 - 424. part 3.

STOCK MANS F., WILLIERE Y. (1962) - Les Hystrichospheres ou mieux les Acritarches du Silurian beige. Bu.. Soc. Belg. Geo!. Paleone, Hydr., 71, p. 450- 481.

VANGUESTAINE M. (1974) - Es.,eces zonales d'Acritarches du CambrO-Tremadocian de Belgi-

(9)

que et de I'Ardenne francaise. Rev. Palaeobot. Palyn., 18, p. 63-82.

VOLKOVA N.A. (1969) - Gcritarchs of the north-west or the Russian platfonn. In: Tommotian stage and the Cambrian lower boundary problem. Tp. V1Hcr. reon. AH CCCP. reon. cep.,

206, crp. 224 -226.

Tlo1M04JEEB 6.B. (1959) - ApeaHeMwoA ~nopo npK60nTMKK M ee crpoTMrpa4lH\tecKoe lHo\teHHe.

Tp. BHl1rpl1, 129, CTp. 1-319.

nl4CKYH n.B. (1974) - n0l1eOHT0I10rH\teCKQA XOpOKTepKCTMKa CMl1ypCKKX OTnO)f(eHHH 6pecTcKoH anQAMHbL B: MMKpo¢lOCCMI1KM CCCP. ""lA. HaYKo, CTp. 30-36.

MOHMKO JtXOB""4. KOlMHe)f( nEKAPCKH, nOHrHH BEnbrOMAC

AKPI1TAPXA B OT110lKEHI111X CI111YPA B OKPECHOCTIIX Mbll:1KOBA

PellOHe

B CTaTbe AaeTCA C)f(aTaJI I1MT0I10rO-neTporpacpM\teCKaJII xapaKTepMCTMKa OTHOCMHblX K cMnypy c.noeB, BCKPblTblX AByHA CKBa)l(MHaHM. npo6ypeHHblHH B oKpeCTHOCTJlX MbIWKOBa. Ha ceaepo-aoc- TO~HOH 06paHneHMM BepXHeCMI1ClCKOrO yrOl1bHoro 6acceMHa (¢lKr. 1, 2). npHaeAeHa MH4l0PHallHJI o HeMHOrOYMc.neHHoM q,aYHe. 06HapYlKeHHoH AO CKX nop a JTOH KOMnneKce. H 06w,He re0110rH\teCKHe AaHHble.

B CTaTbe npH8eAeHbi TaK)I(e AOHHble, KacalOW,MeCA Acritarcha HaHAeHHblx B aprMnl1HTaX, ane- apOnMTaX H neCyaHHKaX, oTo6paHHbix Ml CKaa)l(MH 22 KW H 28 KW (To6. 1-3, To6n. I-IV).

B BbUIBl1eHHblX M CHCTeHaTMlMpOaaHHblx rpynnax Acritarcha npe)l(Ae acero 06paw,alOT Ha ce6J1 BHHHaHMe HeKoTopble BHAbl, npMH3AIle)l(aUJ.Me K pOAaH: Leiosphaeridia, TrachYsphaenllium. Micrhy- stridium. Multiplicisphaeridium, 8altisphaeridium, Veryhachium, Deunffia, Damasia. MlyyeHHblM a aep- xax eMl1ypa. npeHHYUJ.ecneHHo a nYAllOBe H seHnOKe 8 CCCp, AHrnHH M HenaHMM.

Monika JACHOWICZ, Kazimierz PIEKARSKI, Longin WIELGOMAS

ACRITARCHA OF SILURIAN FORMATIONS FROM MYSZKOW AREA Summary

The concise iitologically-petrographical characteristics of layers attributed to Silurian accessible with two boreholes performed in Myszkow area, in north-eastern border of Upper Silesian Coal Basin (Fig. 1, 2). Also, information about scarce findings of fauna recorded heretofore in this complex and general geological data are presented. In this paper also results of'studies of .Acritarcha found in silstones and sandstones from boreholes 22 KW and 28 KW(Tab. 1-3, Tab!. I-IV), are presented.

10 the sets of found and determined Acritarcha outstanding are first of aU same species belong- ing to genera": Leiosphaeridia, Trachysphaeridium, Micrhystridium, Muiriplicisphaheridium, Baltisplwe- ridium, Veryhachium, Deunffl(l and Domasia, know from the Upper Silurian deposits, mainly of Lud- lovian and Wenlockian of USRR, England and Spain.

(10)

,

TABLICA J

Otw6r wiertniczy 22 KW Borehole 22 KW

Fig. 1, 3, 4. Leiosphaeridia cf . ... arsanofievi (Naurnova) Piskun, 1974; fig. I, 3 - 172,0 -112,5 m;

fog. 4 - 187,0- 187,5 m

Fig. 2. Leiosphaeridia sp.; 151,5- 152,0 m Fig. 5. Trachysphaeridiwn sp.; 172,0-172,5 m

Fig. 6, 7. Lophosphaeridium? sp.; fig. 6 - 172,0-172,5 m' fig. 7 - 152,0- 152,5 m Fig. 8. Micrhystridium sp.; 187,0- 187,5 m

Fig. 9. Micrhystridium lanatum Volkova, 1969; 172,0- 172,5 m

Fig. 10. Mulliplicisphaeridiwll aculeafwn Diez et Cramer, 1976; 187,0-187,5 m

(11)

1

9

13 14

Monika JACHOWICZ, Kazimierz PIEKARSKI. Longin WIELGOMAS - Akritarchy z utwor6w syluru okolic Myszkowa