Apokalipsa spełniona w wierszu „U wrót doliny” Zbigniewa Herberta oraz poszukiwanie sensu życia w wierszu
„Ocalony” Tadeusza Różewicza
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:• zna teksty „Ocalony” oraz „U wrót doliny”,
• zna pojecie Apokalipsy,
• zna prawdę o kondycji moralnej człowieka w sytuacji niebezpieczeństwa,
• poznaje nową symbolikę związana z apokalipsą,
• rozumie definicję pokolenia Kolumbów.
b) Umiejętności Uczeń:
• potrafi jasno i zwięźle wypowiadać się na podany temat związany z tekstem,
• potrafi pracować z tekstem – wyszukuje fragmenty ilustrujące wypowiedziany wcześniej sąd,
• potrafi samodzielnie oraz za pomocą nauczyciela sporządzić krótką notatkę,
• zdobywa umiejętności samodzielnego wypowiadania się i wyrażania własnych sądów.
2. Metoda i forma pracy
Heureza, analiza dokumentacyjna, dyskusja, praca indywidualna i zbiorowa.
3. Środki dydaktyczne
Karta pracy z notatką - „dziurawcem”
Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., Słownik terminów literackich, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wrocław 1976.
Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, PWN, Warszawa 1992.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
1. Uczniowie otrzymują teksty wierszy i czytają po cichu. Następnie nauczyciel czyta głośno teksty.
2. Pytanie nauczyciela o wrażenia dotyczące danego tekstu.
3. Nauczyciel charakteryzuje sylwetki twórcze poetów, wyjaśnia okoliczności oraz
genezę powstania zbiorków poezji. Wyjaśnia pojęcie pokolenia Kolumbów.
b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel zadaje pytania, na które uczniowie odpowiadają, popierając swój sąd odpowiednim fragmentem tekstu.
Pytania węzłowe:
• Kto jest podmiotem lirycznym w wierszu „Ocalony”?
• Co może nam charakteryzować tytuł? Jaka tonacja, nastrój?
• O czym mówi podmiot? Jakie fakty podaje?
• Czym jest dla podmiotu lirycznego ocalenie?
• Dlaczego nie cieszy się z ocalonego życia?
• Jaki wpływ miała wojna na jego psychikę?
• Co jest celem ocalonych?
• Czego im zabrakło, aby godnie żyć po zagładzie?
• Czego poszukuje Ocalony?
• O czym świadczy jego młody wiek? (pokolenie Kolumbów)
• Jaki jest stan świata i człowieka po wojnie?
• O jakich pojęciach moralnych mówi autor?
• Czym jest dla niego moralność?
• Co pozostało na gruzach dawnego świata?
• Dlaczego ocalony szuka nauczyciela i mistrza?
2. Uczniowie samodzielnie sporządzają notatkę dotyczącą zebranych wiadomości; w kilku zdaniach charakteryzują postać ocalonego.
3. Nauczyciel przechodzi do interpretacji wiersza „U wrót doliny” Zbigniewa Herberta.
Uczniowie pracują z tekstem. Wypowiadają swoje sądy. Odpowiadają na pytania prowadzącego.
• Jaki bliblijny motyw przywołuje poeta? Co mówi nam tytuł wiersza?
• W jaki sposób przedstawiono wizję sądu ostatecznego?
• Jak zachowują się ludzie a jak aniołowie?
• Kim jest podmiot liryczny?
• W jaki sposób podmiot liryczny opisuje sąd?
• Jaki jest Bóg na sądzie ostatecznym?
• Dlaczego apokalipsa pojawia się w XX wieku?
4. Uczniowie porównują obydwa wiersze zwracając uwagę na kondycje moralną
człowieka oraz na motyw wojenny, apokaliptyczny. Wypowiadają wnioski i refleksje, które nasuwają im się po lekturze.
c) Faza podsumowująca
Uczniowie wypełniają tabelę z karty pracy ucznia (załącznik 1).
5. Bibliografia
1. Burkot S., Literatura polska w latach 1939-1999, PWN, Warszawa 2002.
2. Głowiński M., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., Zarys teorii literatury, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1975.
3. Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, PWN, Warszawa 1992.
4. Tekst Z. Herberta:
http://www.literatura.zapis.net.pl/okresy/wspolczesnosc/herbert/u_wrot_doliny.htm 5. Tekst T. Różewicza:
http://poezja.interklasa.pl/index.php?akcja=wierszeznanych&ude=1187
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia załącznik 1.
„OCALONY”
CECHY OCALONEGO
„U WRÓT DOLINY”
JAK WYGLĄDA APOKALIPSA?
CEL POSZUKIWAŃ OCALONEGO BÓG – JEGO CECHY
TRAGEDIA OCALONEGO CZYM JEST APOKALIPSA W
WIERSZU?
KONDYCJA MORALNA CZŁOWIEKA KONDYCJA MORALNA CZŁOWIEKA
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak
