Metoda badania czynników kształtowania jakości produkcji

(1)

ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ftT.flSKTTŁT 1991

S e r ia » HUTNICTWO z. 36 Kr k o l . 1063

G rażyna RADZIEJOWSKA

J a d w ig a STAWĘCKA-PUCZYŁOWSKA

METODA BADANIA CZYNNIKÓW KSZTAŁTOWANIA JAKOŚCI PRODUKCJI

S t r e s z c z e n i e . P o d ję to p ró b ę o p ra c o w a n ia m etody ro z w ią z y w a n ia p r o - blemow ja k o śc io w y c h o p a r t e j na k i l k u znanych te c h n ik a c h o r g a n i z a t o r s k ic h p o z w a la ją c y c h na k l a s y f i k a c j ę p rz y c z y n p o w sta w a n ia p r o d u k c ji w a d liw e j, a n a l i z ę i c h r o z k ła d u i wyboru d r o g i z m n ie js z e n ia p ro d u k c j i w a d liw e j. W m e to d z ie w y k o rz y sta n o n a s tę p u j ą c e t e c h n i k i o r g a n i

z a t o r s k i e j w ykresy Is h ik a w y , a n a l i z ę n ie ró w n o m ie rn o ś c i ro zk ła d ó w i drzew o c e ló w . P rz e d s ta w io n ą m etodę w y k o rz y sta n o do r o z w ią z a n ia p r o blem u ja k o śc io w e g o d o ty c z ą c e g o wlewków s ta lo w y c h .

Z ap e w n ien ie p r z e z p ro d u ce n tó w w łaśc iw e g o poziom u j a k o ś c i produkowanych wyrobów j e s t jednym z podstaw ow ych czynników w k sz ta łto w a n y m a k t u a l n i e w k r a j u nowym m odelu g o sp o d a rc zy m . Z łożona p ro b le m a ty k a z a g a d n ie ń ja k o ś c i o wych u j ę t a w kompleksowy sy ste m s te r o w a n ia j a k o ś c i ą w p r z e d s i ę b i o r s t w i e o b ejm u je c a ł y c y k l w y tw a rz a n ia wyrobu i z n a jd u je swój w yraz w dynamicznym o d d z ia ły w a n iu na poziom j a k o ś c i wykonywanych p r a c . R e a l i z a c j a system u pow inna w ynikaó z k o n k re tn y c h m o ż liw o ś c i te c h n ic z n o -e k o n o m ic z n y c h i o r g a n iz a c y jn y c h p r z e d s i ę b i o r s t w , o k r e ś lo n y o h n a p o d s ta w ie w ie lo k ie ru n k o w y c h a n a l i z je g o d z i a ł a l n o ś c i o r a z z a ło ż e ń p r o g n o s ty c z n y c h .

Jednym z i s t o t n y c h elem entów kom pleksowego sy stem u s te r o w a n ia j a k o ś c i ą j e s t s y s te m a ty c z n e z m n ie js z a n ie s t r a t z t y t u ł u w ad liw e j p r o d u k c ji w yro

bów. We w spółczesnym p r z e d s i ę b i o r s t w i e przemysłowym w łaściw y program z a p e w n ie n ia j a k o ś c i p o w in ie n u m o ż liw ić t a k i e w czesne w ykryw anie p rz y c z y n n i e domagać j a k o ś c i , aby w w ię k s z o ś c i przypadków można b y ło p o d ją ć odpow ie

d n ie k r o k i w c e l u e l i m i n a c j i ! ź r ó d e ł i c h p o w sta w a n ia .

Z ty c h względów w o d n i e s i e n i u do wyrobów a k t u a l n i e produkow anych c e l o we j e s t p ro w a d z e n ie a n a l i z y p rz y c z y n i skutków k s z ta ł to w a n ia s i ę poziomu j a k o ś c i wyrobów i u s t a l a n i e na j e j p o d s ta w ie k ierunków d z i a ł a ń , u m o ż li

w ia ją c y c h u z y s k a n ie m aksym alnych e fe k tó w ekonom icznych, te c h n ic z n y c h i s p o łe c z n y c h , w y p ły w ający ch z w ła ś c iw e j j a k o ś c i produkow anych wyrobów.

J a k o ś ć wyrobów przem ysłow ych j e s t u z a le ż n io n a od c a łe g o s z e r e g u b ard z o z ró ż n ic o w a n y c h cz y n n ik ó w . R o z p a tru ją c w ybrany p r o c e s p r o d u k c y jn y , w w yni

ku k tó r e g o p o w s ta je k o n k r e tn y w y ró b , można o g ó ln ie w y o d rę b n ić 3 grupy czynników m a ją c y c h wpływ na J a k o ś ć wyrobów«

- c z y n n i k i te c h n i c z n e , - czyn n ik i o rg a n iza cy jn e , - c zy n n ik i p sych o lo g icz n a .

(2)

226 0 . Radziejowska

N ajw ię k sz e z n a c z n ie m ają c z y n n ik i n a t u r y t e c h n i c z n e j , gdyż ro zw ó j nowej t e c h n i k i j e s t motorem tw o rz e n ia nowych m o ż liw o śc i w z a k r e s i e ja k o ś c i . N iem niej i s t o t n ą r o l ę m ają c z y n n ik i n a t u r y o r g a n i z a c y j n e j , od k tó r y c h z a le ż y spraw ny p r z e b i e g p r o c e s u p ro d u k c y jn e g o i w ła śc iw e s te r o w a n ie j a k o ś c i ą p r o d u k c ji . C z y n n ik i n a tu ry p s y c h o lo g ic z n e j w y s tę p u ją n a j c z ę ś c i e j ja k o r e a k c j e na w aru n k i p r a c y , u k ła d bodźców m a te r ia ln y c h i m o ra ln y c h , s t o s u n k i m ię d z y lu d z k ie w z a k ła d z ie p r a c y .

N ależy p o d k r e ś l i ć , że w ym ienione g ru p y czynników w ią ż ą s i ę ś c i ś l e ze so b ą i tr u d n o j e s t w yznaczyć b e z p o ś r e d n io wpływ p o s z c z e g ó ln y c h czynników n a u k ła d , w ja k im one d z i a ł a j ą , gdyż zm iana poziom u je d n e g o pow oduje zm iany wpływu in n y c h , co d a je u w ik ła n y c h a r a k t e r f u n k c j i . W zw iązku z tym s t r u k t u r a p rz y c z y n pow staw an ia p r o d u k c ji w a d liw e j j e s t c z ę s to z ło ż o n a , a p rz y c z y n y w zajem nie p o w ią z a n e . D la te g o p o s z u k u je s i ę c i ą g l e w łaśc iw y c h m etod a n a l i z y i oceny t e j z ło ż o n e j p r o b le m a ty k i, m ając na uwadze główny c e l ty c h p o sz u k iw ań , któ ry m j e s t p o le p s z e n ie j a k o ś c i p r o d u k c ji i efek tó w ekonom icznych p r z e d s i ę b i o r s t w a .

O pis metody

B ? ze g ląd l i t e r a t u r y z d z ie d z in y j a k o ś c i w y k a z a ł, źe i s t n i e j e c i ą g l e p o tr z e b a p oszukiw ań m e to d y k i z b i e r a n i a i p r z e tw a r z a n i a i n f o r m a c j i n i e z b ę d n e j d la z m n ie js z e n ia s t r a t z t y t u ł u w a d liw e j p r o d u k c j i . P o d ję to z a tem p ró b ę o p rac o w a n ia m etody ro z w ią z y w a n ia problem ów ja k o śc io w y c h o p a r t e j na k i l k u znanych t e c h n ik a c h o r g a n i z a t o r s k i c h , p o z w a la ją c y c h na k l a s y f i k a c ję p rz y c z y n p o w sta w a n ia p r o d u k c ji w a d liw e j, a n a l i z ę i c h r o z k ła d u i w yboru d r o g i z m n ie js z e n ia i l o ś c i p r o d u k c ji w a d liw e j. W m e to d z ie w ykorzy

s ta n o n a s tę p u j ą c e t e c h n i k i o r g a n i z a t o r s k i e j w y k resy Is h ik a w y , a n a l i z ę n ie ró w n o m ie rn o śc i ro z k ła d ó w , i drzewo ce ló w .

O p ie r a ją c s i ę na ty c h te c h n ik a c h zaproponow ano n a s tę p u j ą c y to k p o s t ę pow ania t

1 . p rz e p ro w a d z e n ie a n a l i z y d ia g n o s ty c z n e j b ad an eg o p roblem u ja k o śc io w e g o , 2 . s p o r z ą d z e n ie na p o d s ta w ie wyników a n a l i z y wykresów Is h ik a w y , k l a s y f i

k u ją c y c h p rz y c z y n y po w staw an ia p r o d u k c ji w a d liw e j,

3 . wybór n a j i s t o t n i e j s z y c h i n a j c z ę ś c i e j p o w ta r z a ją c y c h s i ę p rz y c z y n wy- braków , z m o ż liw o śc ią z a s to s o w a n ia a n a l i z y n ie ró w n o m ie rn o ś c i ro z k ła d ó w , 4 . z a s to s o w a n ie t e c h n i k i drzew a celów je d n o c z ą c e j lic z b o w ą i n t e r p r e t a c j ę

z zasadm i l o g i k i d e d u k c y jn e j w c e lu u s t a l e n i a w a r ia n tu popraw y ja k o ś c i o najwyższym p ra w d o p o d o b ie ń stw ie e fe k ty w n e j r e a l i z a c j i .

P rz e p ro w a d z e n ie a n a l i z y problem ów ja k o ś c io w y c h t ą m etodą wymaga s z e r sz eg o g ro n a s p e c j a l i s t ó w ró ż n y c h d z i e d z in ( t e c h n o l o g , o r g a n i z a t o r , p r a cow nik s łu ż b y k o n t r o l i j a k o ś c i , p ra c o w n ik p r o d u k c j i ) .

P rz e d sta w io n y to k p o stę p o w a n ia podyktow any z o s t a ł tym , że w prob lem ach ja k o śc io w y c h ma s i ę zw ykle do c z y n ie n ia z łańcuchem p rz y c z y n pow staw a

n i a w ad, k tó r y c h s t r u k t u r a j e s t z ło ż o n a , a p rz y c z y n y w zajem nie p o w iąz an e .

(3)

Metoda b a d a n ia . . . 227

ETAP 1 .

P ierw szym etapem j e s t p rz e p ro w a d z e n ie a n a l i z y badanego problem u pozwa

l a ją c e g o n a zg ro m a d ze n ie i n f o r m a c j i p o w sta w a n ia w adliw ych wyrobów. Z e b ra ny z b i ó r i n f o r m a c j i w in ie n byó w y c z e r p u ją c y , t a k aby u m o ż liw ił s p o r z ą d z e n ie k l a s y f i k a c j i p rz y c z y n p o w staw an ia wad.

ETAP 2 .

U zyskany z b i ó r i n f o r m a c j i s ta n o w i p o d sta w ę do s p o r z ą d z e n ia w ykresu Is h ik a w y , g d z ie na o s i p o z io m e j podano s k u te k o k r e ś lo n y ja k o p ro d u k c ja w a d liw a , a na r o z g a ł ę z i e n i a c h ( o ś c i a c h ) u k ła d p r z y c z y n , k t ó r e powodują te n s k u t e k . A nalizo w an ą s t r u k t u r ę p rz y c z y n p ro p o n u je s i ę ro z p a try w a ó w u k ła d z ie 5 g r u p , t j . s

- j a k o ś c i m a te r ia łó w w e jś c io w y c h , - środków p r a c y ,

- c z y n n ik a lu d z k ie g o i m a t e r i a l n y c h warunków p r a c y , - p r o c e s u te c h n o lo g i c z n e g o ,

- o r g a n i z a c j i .

Zbudowany w te n sp o só b w ykres Ish ik a w y p r z e d s ta w ia w s z y s tk ie m ożliwe p rz y c z y n y p o w sta w a n ia braków .

ETAP 3 .

W p rz y p a d k u gdy u z y s k a s i ę duży z b i ó r ró ż n o ro d n y c h p rz y c z y n , w tym e t a p i e n a le ż y p r z e p ro w a d z ić a n a l i z ę u k ła d u p rz y c z y n , aby w ybrać n a jw a ż n i e j s z e i d a j ą c e s i ę w yelim inow ać w w aru n k ach p r z e d s i ę b i o r s t w a . J e s t to ważny k r o k , gdyż mogą s i ę z n a le ź ć t a k i e p rz y c z y n y , k t ó r e s ą n i e r o z w i ą z a l - n e , z uw agi na uw arunkow ania z e w n ę trz n e . W tym c e l u powołany z e s p ó ł s p e c j a l i s t ó w d o k o n u je w yboru i s t o t n y c h p rz y c z y n na p o d s ta w ie u s ta lo n y c h k r y t e r i ó w . W spom agającą d o ś w ia d c z e n ia z e s p o łu te c h n ik ą j e s t a n a l i z a n i e - ró w n o m ie rn o śc i ro z k ła d ó w ( a n a l i z a P a r e to - L o r e n z a ) . W a n a l i z i e t e j sp o r z ą d z a s i ę w ykresy P a r e to - L o re n z a w u k ła d z ie ilo śc io w y m i kosztowym d la p r o d u k c j i w a d liw e j w o d n i e s i e n i u do o k r e ś lo n y c h p rz y c z y n . Je d n a k ż e p r z e p ro w a d z e n ie t a k i e j a n a l i z y uw arunkowane j e s t z e b ra n ie m dodatkow ych i n f o r m a c j i , gdyż n i e zaw sze można t e dane u z y s k a ć z prow adzonych w p r z e d s i ę b i o r s t w i e k a r t braków . D z ia ła n ia t e pozw o lą ze z ło ż o n e g o ła ń c u c h a p r z y czyn u s t a l i ć , k t ó r e z n ic h s ą n a j i s t o t n i e j s z e .

ETAP 4 .

W tym e t a p i e n a l e ż y o k r e ś l i ć , w j a k i sp o só b można w yelim inow ać n a j i s t o t n i e j s z e p r z y c z y n y . Można z a sto so w a ć ró ż n o ro d n e m etody o r g a n i z a t o r s k i e , u w z g lę d n ia ją c e s p e c y f ik ę danego p r z e d s i ę b i o r s t w a . T a k ie p o stę p o w a

n i e d o p ro w ad zi do p o d a n ia w ielju d ró g p o z w a la ją c y c h u su n ą ć p rz y c z y n y , a l e j e s t t o z a g a d n ie n ie skom plikow ane, w ym agające u w z g lę d n ie n ia w s z y s tk ic h p o w ią z a ń 1 o g r a n ic z e ń . Z te g o t e ż w zg lę d u p r o p o n u je s i ę z a s to s o w a n ie t e c h n i k i (m e to d y ) drzew a c e ló w , k t ó r e j źró d łe m g r a f u - o k reślo n y m w drzewie celów jako o e l ogólny - byłohy zm niejeżenie w a d liw o ś c i wyrobów,

(4)

228 O. Radziejowska

a końcam i g r a f u b y ły b y z a d a n ia e le m e n ta rn e , j a k i e s ą n ie z b ę d n e do r e a l i z a c j i c e lu o g ó ln e g o . P rz y o p ra c o w a n iu s t r u k t u r y drzew a celów w ykorzy

s tu je m y podany na w y k re s ie Ish ik a w y u k ła d p rz y c z y n , k tó r y d a je m ożliw ość u s t a l e n i a elem entów drzew a celów i w y s tę p u ją c y c h pom iędzy n im i z a le ż n o ś c i.

S ta ra p y s i ę p r z e s t r z e g a ć za sa d y - że e le m e n ty te g o samego poziom u tw o rzo ne powinny być w ed łu g t e j sam ej z a sa d y p o d z i a ł u o r a z pow inny być równe co do s k a l i w a ż n o ś c i.

K olejnym k ro k iem b y ło b y o p ra c o w a n ie sy stem u oceny elem entów drzew a celów p o p rz e z dobór w ła śc iw y c h k r y te r ió w o c e n y .

P ro p o n u je s i ę do oceny elem entów p r z y j ą ć n a s tę p u j ą c e k r y t e r i a , k t ó r e uwz

g l ę d n i a j ą ro z w ią z y w a ln o ś ć p ro b le m u , ja k i je g o p r a k ty c z n ą u ż y te c z n o ść » a ) m ożliw ość r e a l i z a c j i ,

b ) ekonom iczność,

c ) n ie za w o d n o ść fu n k c jo n o w a n ia ( s p ra w n o ś ć p r o c e s u p r o d u k c y jn e g o ).

W p rz y p a d k u t r z e c i e g o k r y te r iu m , podano 2 m o ż liw o ś c i, k tó r y c h wybór z a l e żny j e s t od o b s z a ru badanego p ro b lem u (w p rz y p a d k u j a k o ś c i w yrobu f i n a l nego - n ie za w o d n o ść f u n k c j i ) ,

(w p rz y p a d k u p r o c e s u p ro d u k c y jn e g o - sp raw n o ść p r o c e s u p ro d u k c y jn e g o ).

H a s tę p n ie p rze p ro w a d z a s i ę o b l i c z e n i a w skaźników o c e n y , a a n a l i z a wyników p o zw a la u s t a l i ć , k t ó r e z a d a n ia s ą b a rd z o ważne i zw ią za n e z nieznacznym ry z y k ie m w c e l u z m n ie js z e n ia i l o ś c i braków .

O b lic z e n ia w sk aź n ik a w z g lę d n e j w a ż n o ś c i dokonano w edług w zo ru :

i- 1

g d z i e : - o ce n a normowana z n a c z e n ia k r y te r iu m i ,

- o cena normowana e le m e n tu 1 z p u n k tu w id z e n ia k r y te r iu m i rtn

z zachow aniem w arunku, że d la elem entów je d n e j g ru p y r ^ = 1, 3-1

Ogólny w sk a ź n ik w z g lę d n e j w a ż n o śc i e le m e n tu R^ o b lic z o n o ze w zoru:

t

a - in d e k s ele m e n tu w s p ó ln e j g a ł ę z i od e le m e n tu , d l a k tó r e g o lic z o n y j e s t w sk a ź n ik R do ele m e n tu n a jw y ż sz eg o poziom u a ■ t

z zachowaniem w arunku, że d la elem ntów w sp ó ln eg o poziom u

(5)

tne UHjknrM|u^niP pmr.tj

brak nołowo^io.

przi|cz>_|in pro- Ł' d.ukq wadlinQ]

Rys.1 Wykres Ish ik a w y p r z y c z y n w a d l i w o ś c i wlewków

(6)

230 G. R adziejowska

P rz y k ła d z a s to s o w a n ia metody

F r z e d s t w i o n ą metodę w y k o r z y s ta n o do r o z w i ą z a n i a pro b lem u ja k o ścio w e g o w p r z e m y ś le h u tn ic z y m , a n a l i z u j ą c s z c z e g ó ło w o p r o c e s p r o d u k c j i wlewków s t a l o w y c h . P r o c e s t e n o b ejm u je p r z y g o t o w a n i e m a t e r i a ł ó w i surowców, wy

t w a r z a n i e s t a l i w p i e c u martenowskim i syfonowe o d le w a n ie s t a l i . Badania przeprow adzono z g o d n i e z to k i e m p o s t ę p o w a n i a podanym.w o p i s i e m eto dy.

ETAP 1.

P r z e a n a l i z o w a n o p r z e b i e g p r o c e s u w j e d n e j z h u t i o k r e ś l o n o u k ł a d p r z y c z y n j pow odujących p o w sta w a n ie wadliwych wlewków, ź r ó d łe m danych b y ła d o k u m e n ta c ja t e c h n i c z n a i o r g a n i z a c y j n a w y d z i a ł u p r o d u k c y j n e g o o r a z d z i a ł u k o n t r o l i j a k o ś c i i wywiady z prac ow nikam i d o ty c z ą c e b e z p o ś r e d n i e g o s t a n u o r g a n i z a c y j n e g o i wykonywania p ro ce só w p r a c y .

ETAP 2 .

Ha p o d s t a w i e z e b r a n y c h danych dokonano k l a s y f i k a c j i p r z y c z y n i s p o r z ą dzono w ykres I a h ik a w y , k t ó r y p r z e d s t a w i o n o n a r y s . 1 .

ETAP 3.

R e a l i z a c j a e t a p u 3 proponow anej m etody o p a r t a na a n a l i z i e P a r e t o - L o r e n za o k a z a ł a s i ę n ie m o ż l iw a do p r z e p r o w a d z e n i a , gdyż w h u t a c h prowadzone s ą u j ę c i a i l o ś c i o w e wybraków w u k ł a d z i e r o d z a j u wad wlewków s t a l o w y c h . Ha p o d s t a w i e pro w a d zo n e j d o k u m e n t a c j i ( b r a k w i e l u d anyc h) t r u d n o b y ło p r z e p r o w a d z i ć a n a l i z ę m i e j s c a i p r z y c z y n po w sta w a n ia p r o d u k c j i w ad liw e j w s p o só b j e d n o z n a c z n y . E ta p 3 wymaga w ię c p r o w a d z e n ia b a r d z o szczegółow o k a r t k o n t r o l i wytopów o d n o ś n i e do para m etró w p r o c e s u p r o d u k c y jn e g o o r a z n a n i e s i e n i a dodatkowych i n f o r m a c j i z w ią z a n y c h ze w s z y s t k i m i przy c zy n am i o d s t ę p s t w od i n s t r u k c j i t e c h n o l o g i c z n y c h i w s z e l k i c h n i e p r a w i d ł o w o ś c i t e c h n i c z n o - o r g a n i z a c y j n y c h , k t ó r e mogą m ieć wpływ na końcową j a k o ś ć wlew

k a . Z te g o względu wybrano do d a l s z y c h b a d a ń j e d n ą z i s t o t n y c h , n a k t ó r ą zw raca s i ę m n i e j s z ą uwagę w h u t a c h , g r u p ę p r z y c z y n w i ą ż ą c ą s i ę z c z y n n ik a m i o r g a n i z a c y j n y m i . D la w y b ra n ej g r u p y o k r e ś l o n o k i e r u n k i u s p r a w n ień prowadzących do z m n i e j s z e n i a s t r a t spowodowanych p r o d u k c j ą w a d liw ą . ETAP 4 .

O p i e r a j ą c a i ę na w y k r e s i e I s h ik a w y i b i o r ą c pod uwagę proponowane k i e r u n k i u s p r a w n i e ń , o k r e ś l o n o s t r u k t u r ę drzewa c e ló w , p r z y j m u j ą c j a k o c e l og ó ln y z m n i e j s z e n i a w a d l i w o ś c i wlewków, k t ó r ą p r z e d s t a w i o n o na r y s . 2.

Drzewo z a w i e r a 23 ele m e n ty t w o r z ą c e 4 poziomy A,B,C i D .

Elementy tw o r z ą 10 g r u p zw ią za n y ch z ele m e n ta m i wyższ ego poziom uj A ^ B j Ą ) , B1 ( C 1 , C g ) | B2( C 3 , C 4 ) s B3 ( C 5 , C g ) ł C / D ^ D . , ) , C2 ( D 3 , D4 ) j

(7)

Zmniejszenie wadliw ości wlewków

Fbprawa organ izacji gospodarki materiałowej

C l

Zm iany systemu dostaw m ate

riałów wejściowych

I

c z Ó ir O

k z x

Z o CL

0> c <i) rr C ? -+J CD h 3

N 9 C

o i t 2 c <-■

d i 2 N -8-2SCS u 2

Ow

C2

Poprą wa- systemu składowania materiałów

T 5 f

.0) N 2

u - § N N p a d"1

N r r d

. S S * N+i cr

O10

l i

=> o =?

2 tnx.

° c N n c O T

-3

Q_uJ&

o 8 -2 a. a_z

a

Ba Poprawa organizacji

przebiegu procesu

Cs

Stosowanie materiałów wejściowych zqodnych . z normami

B s ^Poprawa działalności służb

kontroli ja k o ś c i

Przestrzeganie zachowania ilościowych proporcji m ateriałów

Poprawa Cs organizacji

O ddziału Kontroli Dostaw

-Vd-g.dr o>„

N 77 3 C5

nr n

I N -

•tn rt oo c Z w e1

o>

Q

8 d

•S c<0 0 _N

8 2 ' o ° '

° y . -1

¿ 2 j 3 z

To Q

Ce

P o praw a System u z a b e z p ie c z e n ia

ja k o śc i

a> g

= c-

5

f ïî-I “ 8 3 2

° " ï ? Z c t

3-rr f 1 id 1

d g _J C O. SU

d 3

- CZi ri ^ _N d o o -j t c -

tn cl o

¿Td =) ar N"d

O

NO

» N-rr

zr-E no

^ 3c dg>

a a

•o•V Q

R ys. 2 . S t r u k t u r a drzew a celów

Metodybadania

(8)

232 G. Radziejowska

T a b lic a 1 Z e s ta w ie n ie wyników oceny i w a r t o ś c i wskaźników

w zg lę d n ej w a ż n o śc i elem entów drzew a celów

W y sz c z e g ó ln ie n ie Ocena ele m e n tu s£ n i

S " i

J=1

1 2

...

³

...

⁴ ⁵

K ry te riu m

B1 B2 B3

a 0 ,3 0 ,3 0 ,4 1 ,0

b 0 ,2 0 ,5 0 ,3 1 ,0

c 0 ,1 0 ,7 0 ,2 1 ,0

W skaźnik w z g lę d n e j

w aż n o ści r.. 0 ,2 1 0 ,4 8 0,31

F i , r j “ 1*°

K ry te riu m C1 C2

a 0 ,6 0 ,4 1 ,0

b 0 ,7 0 ,3 1 ,0

c 0 ,5 0 ,5 1 ,0

W skaźnik w zg lę d n ej C2^

w aż n o śc i r ^ 0 ,6 0 0 ,4 0

2

^—I r . m 1 ,0

J= c 4 J

K ry te riu m

C3 °4

a 0 ,5 0 ,5 1 ,0

b 0 ,5 0 ,5 1 ,0

c 0 ,4 0 ,6 1 ,0

W skaźnik w zg lę d n ej

w a ż n o śc i r^ 0 ,4 7 0 ,5 3

§ 3

*3 " 1 , °

K ry te riu m

C5 c 6

a 0 ,3 0 ,7 1 ,0

b 0 ,6 0 ,4 1 ,0

c 0 ,5 0 ,5 1 ,0

W skaźnik w zg lę d n ej °6,

w aż n o śc i r^ 0 ,4 5 0 ,5 5

- ’ - 0

(9)

Metoda b a d a n ia ... 233

1 2 3 4 5

K ry te riu m

D1 *>2

a 0 ,4 0,6 1 , 0

b 0,6 0 ,4 1 . 0

0 0;6 0 ,4 1 . 0

W skaźnik w z g lę d n e j D2

w a ż n o śc i r ^ 0 ,5 2 0,48

2 r i “ 1 ’ °

K ry te riu m

D3 D4

a 0 ,4 0,6 1, 0

b 0 ,7 0 ,3 1 , 0

c 0 ,7 0 ,3 1 . 0

w a ż n o śc i r ^ 0,58 0 ,4 2

£ r j - 1 *°

j=D 3

K ry te riu m

D5 D6

a 0 ,4 0,6 1 . 0

b 0 ,4 0,6 1 , 0

c 0 ,5 0 ,5 1 , 0

W skaźnik w z g lę d n e j

h

w a ż n o śc i r . 0 ,4 3 0 ,5 7 2 r J - 1 *°

3 -d5 K ry te riu m

D7 D8

a 0 ,5 0 ,5 1, 0

b 0 ,5 0 ,5 1. 0

c 0 ,4

0

^,6 1 , 0

w a ż n o ś c i r . 0 ,4 7 0 ,5 3 2 r j “ 1*°

i -D7

(10)

234 G. Radzi®jowaka

1 2 3 4 5 -

K ry te riu m

D9 D10

a 0 ,7 0 ,3 1.0

b 0 ,4 0 ,6 1 ,0

c 0 ,4 0 ,6 1 .0

W skaźnik w zg lę d n ej D10

w ażn o ści r^ 0 ,5 2 0 ,4 8

S r j - 1 >°

j “ 0 9 K ry te riu m

Dt1 D12 D13

a 0 ,3 0 ,4 0 ,3 1 ,0

b 0 ,2 0 ,5 0 ,3 1 ,0

c 0 ,2 0 ,5 0 ,3 1 .0

W skaźnik w zg lę d n ej

w aż n o ści r^ 0 ,2 4 0 ,4 6 0 ,3 0 D13

S r j - 1 ’ ° j - D „

Do oceny elem entów drzew a c e ld w p r z y j ę t o n a s tę p u j ą c e k r y t e r i a ! a) m ożliw ość r e a l i z a c j i ,

b ) ek o n o m iczn o ść,

c ) sp raw n o ść p r o c e s u p ro d u k c y jn e g o .

Z n a c z e n ie każdego z podanych k r y te r ió w o c e n io n o p rz y w s p ó łu d z ia le s p e c j a l i s t ó w s t o s u j ą c oceny normowane, p r z y p is a n o im n a s t ę p u j ą c e w a r t o ś c i !

a - 0 ,4 b - 0 ,3 c - 0 ,3 X > 1 .0

S to s u ją c podobne z a sa d y o o en io n o elem e n ty drzew a celów w edług p r z y ję ty c h k r y te r ió w i o b lic z o n o w s k a ź n ik i w z g lę d n e j w a ż n o śc i r ^ d l a danego e le m e n tu . U zyskane dane z e sta w io n o w t a b l i c y 1 .

Z uw agi na t o , że d la p ra k ty c z n e g o w y k o rz y s ta n ia ocen elem entów drzew a k o n ie c z n a j e s t znajm ość z n a c z e n ia , j a k i e p o s z c z e g ó ln e ele m e n ty m a ją d la r e a l i z a c j i ele m e n tu n a jw y ż sz eg o poziom u, t z n . c e lu o g ó ln e g o , o b lic z o n o o g ó ln e w s k a ź n ik i w z g lę d n e j w a ż n o śc i R^. W yniki o b l i c z e ń i n a n ie s io n o na drzew o celów p r z e d s ta w io n o na r y s . 3 . Rastępnym kro k iem b y ło okre_

ś l e n i e , k t ó r e e lem e n ty w szczególnym s t o p n i u w p ływ ają na o s i ą g n i ę c i e e l e m entu n ajw yższego poziom u i k tó r y c h r e a l i z a c j a w zw iązku z tym j e s t s z c z e  g ó ln ie w ażna, a k tó r e mają małe z n a c z e n ie .

(11)

R y s .3 W yniki o b l i c z e ń wskaźników oceny n a n i e s i o n e na drzew o celów

PO

U l

(12)

236 G. Radziejowska T a b lic a 2 A n a liz a i i n t e r p r e t a c j a wyników drzewa celów

Symbol Ogólny K lasy oceny elem entów

6X eman tli

w z g lę d n e j w aż n o śc i R^

b a rd z o ważne R j > 0 ,0 9 2 4

ważne

0 ,0 9 2 4 > R1 > 0 ,0 4 6 2

mało i s t o tn e n i e i s t o t n e Rx< 0 ,0 4 6 2

D ecyzja

Di D2 B3 D4

0 ,0 6 6 0 ,0 6 0 0 ,0 4 9 0 ,0 3 5

•*

*

■*

*■

w łączyć

> do I p la n u

r e a l i z o wać poza planem D5

D6 D7

0 ,0 9 7 0 ,1 2 9 0, 120

*•

*

r e a l i z o - l waó zada

| n i a p i e r w sz o p la - J nowe D8

D9 D10 D11

0 ,1 3 5 0 ,0 7 3 0 ,0 6 7 0,041

*

# w

*

) w łączy ć 1 do p la n u ' r e a l i z o -

¡waó poza planem D12

D13

0,078 0 ,0 5 1

*

l w łąc zy ć j do p la n u

Dokonano zatem p o d z i a łu elem entów ze w zględu na i c h .z n a c z e n ie d l a r e a l i z a c j i e le m e n tu n ajw y ż sz eg o poziom u n a t r z y k la s y i

I b a rd z o ważne R ^ > 1 , 2 R ^

I I ważne 1 ,2 R^0> R j > O ,6 R ^

I I I mało i s t o t n e R ^ < 0 , 6 R j^

g d z ie ś R^0 o zn acza ś r e d n ią w a r to ś ć o g ó ln eg o w sk aźn ik a w zg lę d n ej w ażności w s z y s tk ic h elem entów o k r e ś lo n e g o poziom u ( t u n a j n i ż s z e g o ) .

W artość ś r e d n i a o g ó ln y c h w skaźników oceny elem entów poziom u D w ynosi R^0 = 0 ,0 7 7 , a zatem górna g r a n ic a a n a liz y w ynosi 0 ,0 9 2 4 , a d o ln a g r a n ic a a n a l i z y w ynosi 0 , 0462.

Wyniki z e s ta w io n o w t a b l i c y 2.

Ha p o d s ta w ie a n a l i z y wyników s tw ie r d z o n o , t e w a r ia n t o najw yższym praw do

p o d o b ie ń s tw ie e fe k ty w n e j r e a l i z a c j i z n a jd u je s i ę w p i o n i e popraw y o r g a n i z a c j i p r z e b ie g u p r o c e s u p r o d u k c y jn e g o . J e s t to g a ł ą ź D g-C ^-B j-A ^.

(13)

Metoda b a d a n ia ... 237

Podsumowanie

Z a l e t ą p roponow anej m etody j e a t m o żliw o ść kom pleksow ego ro z w ią z a n ia problem ów zw iązan y ch ze s te ro w a n ie m j a k o ś c i ą procesów p ro d u k c y jn y c h . Obra

z u je ona 1 p o zw ala na k l a s y f i k a c j ę p rz y c z y n p o w sta w a n ia p r o d u k c ji w a d li

w e j, j a k ró w n ie ż na u s t a l e n i e n a j i s t o t n i e j s z y c h , n a j c z ę ś c i e j w y s tę p u ją cych wad i o k r e ś l e n i e s k u te c z n y c h d ró g i c h e l i m i n a c j i . Je d n a k ż e sto so w a

n i e m etody wymaga z e b r a n ia sz c z e g ó ło w y c h i n f o r m a c j i i p o w o ła n ie odpow ie

d n ie g o z e s p o łu s p e c j a l i s t ó w . Tym n ie m n ie j s ta n o w i s k u te c z n ą m etodę ro z w ią z y w a n ia z a g a d n ie ń j a k o ś c i mogącą być w y k o rz y s ta n ą na każdym s z c z e b lu z a r z ą d z a n i a .

LITERATURA

f t ] K iD d la r s k i E. i Wykresy I s h ik a w y , P rz e g lą d O r g a n iz a c j i|, 1977, n r 8 , 8 .3 6 3 .

f 2 ] B ie n ia s z e w s k a E , , K i n d l a r s k i B .s A n a liz a n ie ró w n o m ie rn o ś c i ro z k ła d ó w P rz e g lą d O r g a n i z a c j i , 1978, n r 1, s . 1 6 .

f 3 ] P ra c a zb io ro w a pod r e d a k c j ą M. S tęp o w ek ieg o s Nowe t e c h n i k i o r g a n i

z a t o r s k i e , PffN, Warszawa 1977.

METHOD POR QUALITY DIRECTINO PROBLEMS IN THE PRODUCTION PROCESS

Summary

New m ethod o f q u a l i t y s o l v i n g p ro b le m s b a s e d on few w e ll known mana

g in g te c h n iq u e s w h ich a llo w t o c l a s s i t y t h e d e f e c t i v e p r o d u c ti o n c a n s e s , to c l a s s i t y th e d e f e c t i v e p r o d u c ti o n o a n s e s , t o a n a ly s e t h i e r d i s t r i b u t i o n and t o ch o se t h e way o f d e c t e a s i n g d e f e c t i v e p r o d u c tio n h a s been d e v e lo p e d in t h i s p a p e r . The f o llo w in g m anaging te c h n iq u e s hav e been u s e d . Ish ik a w a *s d ia g ra m s , u n e v e n e s s d i s t r i b u t i o n a n a l y s i s . Q u a lity p ro b lem o f s t e e l I n g o ts h a s been s o lv e d a p p l y in g t h e new p r e s e n t e d m ethod.

MEÏOI HCnHTAHHii 3AKTOPOB HOBHHSHKH KAHEOTBA HP0H3B0^CTBA Pesxme

A s i o p u a o r u r a a j i H C b p a a p a S o z a r L n e t o r p e r n c h k h ? . a v e e r a e k h h x n p o f i x e M H a o c K O B e H Z B e c r H s o c o p r a H H z a u H O H H H x n p H e u o s , K o r o p a e n o s B o a a wr y r o ' s s H r s h c t o -

« h h k h B - o s H H K a a ą e r o Cp a a a , a H a j i H

3

^{n p o B} ^{a r i} e r o p a o n p e s e a e HH H h c h d c o ó h y u e n b s i s -

h h h K O j i M v e c T s a S p a x a . 3 s o r u e r o f l n o n o j i f e a y e r c a e s y wu H e o p r a H B

3

^{a a H}

0

^{S B H e} n p z e -

Hus flHarpaMłiK fisiBKaBM, aHaeiKïï HepasaoKepHoerH pacnpefleaeHHA h aepeBOueaeS.

I I p e f l a o x e H H i d t h o to r n p H M e i t a e r o a « a s p e m e H H H n p o ó j i e w K a v e c x B a n p a E a r o T OB a e -

h k h c r a a b HH x c j t h t k o b .