. Problem występowania i genezy pirytu W obrębie skał cechsztyńskich monokliny przedsudeckiej
Kulista. forma p:Lryi'U stwierdzana w niektórych inorSkiob. osadach dol- nego cecllsztynu' od daIwIna WlZbudIZała duri;e ~ioteresow8IDie; Ta forma ziam piryrbudkreślana jako mdneraljqp.wane Ibakt.erie występuje Il"ównież
w
utworach COOhsztynu man.akliny przedsudeckiej.Stwderdzano jpOWiązame mmera1izacji piTytowej z poziomami lPi.8s1row- ców szarego spągowca, łiuPku ·mierlziaDlOŚIlegO. wapieni i dolomitów cyklo- temu Werra, wykształconych w facji 'l'eduJkcyjnej, oraz zmek1tórymi po- ziDnlami Skał ;z wyZszych· cY'klotemów cechsztyńskicIh. Obecność i l"OZ-
mieszczenie iP.ky'tu w Skale, podi01mi.e jak i m.:iJn.era];jzacji Ou.-Bb-'7Ą pod-. 'lega: pewillympmwidłowościom~ Ustalende pozycji pirytu w Ilrolejności kry- stalizacji poszczególnydl mm.erałów w czeclJsztyńskich 'Złożach Cu-Pb-Zn
może stać Się .ce.rmym dowodem dla: rozważań Illad genezą .tej mi!nerali- zacjd •.
WYKS7JII.AŁCENlE I ROZMillESZJCZlElNilE PIiRYW W QSADAlOH
DOIJNEG() CElOHSiZTY.NIU MIONOKI11iNY iRR'~
W utworach . dolnego coohBztyrnu monok'l.iny IPT'zedsudeckiej. obok:
siardków ·Cu-Pb..J-?m ~j~ dość czE}911o ~enne :iJl~i pirytu. MilDerał . tan wyfkształOOlllY Jest iIJlailczęśClej w dwu postaCIach:
. A. W postaci dro'l:mych kułek o śrEd!nicy 7..--.1~, 2lbudowanych Ż kry-
sztaEtów· :ildiomo:rtficznego p1Irytu; o rwde1ilwBci od 0,5 do .1,5p. oraz ll"zadziej w poStaci większych Ikullek (Około 3Q.L średnicy), "ZbUdowanych z nie-
00 większych krysZita1lków pirytu - od 3· do Bp. średmcy. 0p'iSaIne kullki
sku.piają się ni€łlrledy
:w
formie soczewkowatych rgndam (taibL I, fig. 3).W obrębie badanych osadów stwierdzano !f;aktże występowanie pojedyn.- czych la'ys2lta.ł'ków !P:i!ryltu o wiellka9ci.
O,5--aL.
Sąc:me
·Illajczęśc.ilej l'IOmzu- COilew
skale w $oSób Ibetladny, r.zadziej iJgroma.dmne lokamie w postaci· nieregu:laa:nych Srujpień (rtab.·m,
fig. 4lJ.Kwartalnik GeolosJ.cmf. t. 13, nr ł, 1989 1'.
Kwartaln1k Geologiczny - 6
812 Andrzej (RydZlE!wEiki
B.
'W.
partacl ,ziarn O średmcy lIla ogół poniżej l mm, a. lIliakiedy .tylkodoChodzących do p8Il'U centymetrów, barom zmiennego \kształtu, lIla.jczę-.
śc'ilej tnieregtrlamego, dość sil!Dlie rOzc7funlk:owanych i przel'lOŚIl'i.ętych skałą jpłormą, przeważnJie kałcytem (tab. II, fig. 5.). Rrytowp.-kaJlcyrtowe Skupie- nia, dość często ·soc.zerwkowa,te na terenie n!ieciki maruifeld2'ikiej .akreś1ane były jako IlronIk.recje. Stwierdzano, że w obrębie Skał cechsztyńSkich mono- kliny jpI'zedsU.dedk::i.ej ułtożenie rtycll !form soczewlmowatydh jest 19odne z ogólnym Ikierunlkilem. tek:stua:y Skały. W obrębie dużych l7li:am piryttu za:' obsel"WOWaIIlJ() częste ~wam.e 'opisaInych łW'yZej ku.ląk :zbudowanych z parom.ikronowych, idiomortficzn~ ikryszt!łłlków.
A
siorókl
Cu Fe
.
PO'Znj , · · ·
8
s;of'l:zki
Cu Fe Pb'Zn
F,ig. 1. SC'hemalt wy.stępowaniJ.a siarCllk:6w . C~b-'ZIn i pliryltu w osadaeh eechsZtynu monok!IiI.ny przedsudec-
«ciej w st:refaoh blJisldeh illtworów utlenionych rote FiiZe (Al i dat1- szych od cic'h (B)
Sdhane ,of OCCUTTe!l'ce of Cu-.Pb-Zn su1JJOOtes and 'of PY'l'i'te dn the
~bstein deposLts ol rtbe F·are-Su- detie monooline withi!n 1100 zan.es adjaean.t iW oxd:dized 'łormatiOIllS
rote Fii:uZe· (A) md in the rernote .zones (ą .
.t. - wlllPl1eate 1 dolom1ty Werra; 2 - łupk'1 m1edzkm.ośne; 3 - . piaskowce
b1ałego 1 szarego spągowca
. l - W _ UIlIIE!II'boIles and d'alomi<tes;
18 - CłJAIer-<bea!!ling sha[es; 3 - sand- stanes of WeJBsllegendes and Gramie- gendes
. W rozmieszczeniu pirytU W obrębie osadów doJnego ceclhszJtynu m'OIlO- kImy !przedsudeok:iej stwieMzaoo zarysowujące się pra'Widło~1!. (!fig. 1), Pod'WyZszcm.e idościtego milnerału ędtyb się na ogół 'W pewnej odległości
od obszaru występow.mia poziomu łuPków bitumicznych, osadzanych w rwa,runkach facji utlElll'kmej, zwanej rote Fa.ule,
rw
profilu p:ikmowym pi-Tyt
występuje zwykle powyżej głównej mineralizacji miedziowej, Iliajczęściej 'W obrębie skał ~omu 'Węglao:llOWegO Cytklotemu IWerra. ~'ięk
szane jego .iłości stwiertiZOlnI() talkżei, ,lecz lIlieco !l'Z8IdZilej, w pjask.awcach szarego spą.gowaL, porrlrej głÓWlnej miJneraUzacji miedziowej. iPrzewa2mde
współwystępu'je on 'z challkdpirytem i sfa1lerytern, a rzad'Ziej z bomitem
i challlrozynem. . . ' . ,.
Wśzy~ &arezki obecne 'W osadach dolnego cechsztynu moodkUny
przędsudecikiej tworzą na:jczęścdej drobne, 1Ilieza.,leimeziam.a rozmieszczane w całej Skale, ,:rzadziej lllatOmiast żyłki. i @lIi.azda pochodzenia diagenetycz- nego i piostdiagenetycznego (A. RydzewtSki, 11969). 'W obrębie pojedynczych mm pr7Je1'lOSty wzajemne minerałów są ll'IZadIko spotyk.ame i dlatego usta- lenie ,paragenetycznej !kolejlIlośoi siarczków napotyik:a lIla duże tru.dności.,
Obserwacja s.iare7kÓW: występujących ·we w,t6m.ych ży&ach i gniaz- dach d1agenetycZlllych i ·postdiagen.etyC!ZD.ych
me
dc:Istal'cza~ niestety, ·właściwego marteria.łu dla dkreślenia pierwotnej paragenezy. W przypadlltu p'ilryitu stwierdzono, 'Że posiada on cechy minerału piel'WlOtlnlego, me wy!ka-
813
zującego ,wyu-amych ł.eDldencji do migracji ;wczasie rliagenezy i w dk:resie , postdiagenetycmym. IWsp6łtwystwow~e ph'ytu z siare2lkami Cu~b~Zn.
ogranicza ,się najczęściej do obeciiości IW 'ich ziarnach pewnych Mości wy-
żej op.isanydlllru[ekpLryrtowych ~talbl. III, fiJg. 6) 'lub pojedynozyoh, drOb- nych ziarn (\fig. 7). S:tarezki !te, Bą też często spoiJwem :idiamor:fiom,yoh krySztałkó:w piry:towydl'
w
obrębiJe Ilrulek I(tabl. I, fig. 2). Do rzadkościnatomiast należy zastępowanie tych :idiolDOl"ficznyoh Ikryszta1lk:ów' innymi
m:i!nerałami, na przykład cha1!kopiuy'tem ,l oo!łlkOzytnem.
PIRYT JAKO WSKlAmmt GENETYc:'aNY 'ClE~SK.ICH RUD
Cu~2Jn
Ustalenie kolejna9ci !krystalizacji poszczególnych m'ilnerałów 'siareZkQ- wych występujących w obrębie formacji cecllsztyńSk.iej byłOlby bardzo, cenne dla .rozważa.D. :nad genezą rud OU-iPlb-ZA Większość badaczy jallro klucz do ;tego za'gadnien.ia umaiło piryt. Jego ,Ikulista !forma wskazywała:by
raczej na pierwsży etap kirystalizacji siaTczków ~cmre z 09adem i lIla jego stoswnkOWlO JDajmniejszą tenId~ję do wędr6wilcl .. IW parówrumiu do inlnych siarc2ików jest on wyramie wcześniejszy, Q czym może świad
czyć o~ ilruJlęk IW obrębie
mych
miJnerałów, a "talkże podstaW]anie pjry:tu w !kulkach JDajctzęśc:iej przez ,chałkd,ph'yt i ciba~ozyn,a !rZadziej przez bomit (.tabl. ][1, !fig. 6). ,' Za pierwotnym pocbodzeniem pixytu w stosunku do skały otaczają
cej wypowiedziało się W'ilelu !badaczy. Szczegó1lnie :r;decydowanie wystę
pował C. Schou1len (1946), według ik1tórego pozostał,e ai8re1Jkd są wyraźnie
epigenetycm.e. Długotrwałą dySkusję nad poobodzeniem ~ulek pm-ytowyCh
Z8IpOCząt1rował H. SchneiIderhOlm (1003) stw.ierd:zeniem, ,że są one pozo-
stał~ .zmmerali2JOWa!Ilych /bakterii. Pogląd ,ten, podZieliło wielu bada- czy, lclÓl'2y dopatrywali się
w
lIm2x:lej takdej !kulce Ik.olanii bakterii,a
iW Ikażdym idiomOl'!ficznym krysztaEru pirytU pojedYlIlczego osdłmika •. H. Schnei~
derhOlm, a ;następnie A. Neuhaus (11940) !Wydzielili
rtrzy
grupy !tzw.mUner.ooizowalIlych baik;ter.ii. DosZld and Ido WiIlioeku; ~ powstały
w
ten sposób P'h"yt był ośrodJk'iiem, ,1MJk6ł którego !krystalizowały, mne
si.are7Jki.Z!P<)g1ądami ,tych badaczy mezgod!ził się C.lSchou:ten ~194!6), który po-
dając łiczrie przykłaIdy wzajemnego podstawiania się siareZk:ów IW polime- talicm.ycll zliai.aoh CECIhsztyńskiCh uważa tę Ifomlę
mm
minerałów za wymk: podstawialIlia siareZkam'i Ibli2ej nie Określonydh ciał, nie1roni€C'1Jlli.e, o pierwotnym OIIganfcmym. pochOdzeniu. \PrzemaJWiał!by za' tym tl&żefakt !DJaPOtylkanda poddbn.ycll kul'iStydh ziam pirytu iW niekt6rycll zło- żach () u:manej genezie hydlrotermallIlej. , " ,
, WSkazując na powyżSzy ifalkt również :T. DeaIls (1948)
w
$p066b ~ecydawany stwderdza, że ta łarma sia..rcików powstała w wynIIkU pl'lOStego
strącama z roztworu. 'Wedfug Deansa mineralizację tę należy rozpatrywać
jako jedną z kolejnym faz ustalonej sulkcesji osadzania chemiom.ego. Po:-
gląd ten poparł między inIIlymi S. Lisiaikiewicz (1959) badający minerali-
zację siarczkową w osadach oecl1s11tynu .ndecld p6hlocnosudecik:iej. ' W. Siegl (1941) rwszysbk:ie siaxczIk.i
w
<lS8dach coohsrlym1 uznaje zapowstałe IDA drodze podstawiania. Kuliki pirytowe uow.ar2;a on ;za wynik dia ...
genetycZnego pod~wjanja pierlWOtnych Ik!ułistych ziam kalcytu. Talkd
814 Andrzej RydZlE!wSki
pUllllld; wddzetnia budzi powailoe zastrzeż.enii. Nie zn8lJezion'O Ibowilem do- tychczas. kuIllStyeh ziarn kalcytu me
ty1ko
w utworach cechsztyn.u, ale nawet IW jakiChkolwiek. mych. 'Poza tym forma w:yst.cpJwam.ia·lPOjedyn- . czych ik!rjsZtał'ków lP·irytu w tycl1 ik'u:Jlkilcll pod ~lędem poIkrojuzm,m
jak . najbardziej odpowiada IbuJdtowie ikrystaiI.ografio:mej pirytu. me
~występująoe lDiiekiedy IW ,tej postaci rurleży uwatBć jako wtórne
zastąpienie !piryltu.
BAK'J1ERIE !AlNlA!ERaBOWIE A KurKI !PIRYTOWE IW OSADACH W celu wyjaśnienia pochodzelliia Uw. Skamieniałycll1ba:kterii spotyika nych 'licznie w Q6adach zapoczą!fJlrowano w ()91;arfn'iCh ·latac'h. badan1e ~ół
czesnych lbalkterdi anaEIl'Idbowych. ·SzCzególnie zajęto si.ęlbakterdą Desul- fooibrio desulfuricans, QZnJaczaną przez Beijerincka w 1895 :r. BaIkteria ta
~becnie zwana Clostmium desulfuricans odżywia się tlenem jpObieianym z siarcmInbw. Jako pood'llh przemian metalboli.cznych powstaje tu. H~.
'Ro21Piętaść pH środowiska, w !którym ~kalllO
te
iballctel"ie, wynosi od.. 4,2 'do 10, a ,Eh od
+
100. mV dl() -500 m'V. Bakteriete
Są lbalrdzo odpornena imiany -tempera tu r y J '
PraCe doświadczalne nad bakterd.ami siarezmowym:i! Clostriclium desul- furicans przeprowadzili L. G. M. ,Baas tBecIldng i ID. Moore 1~1961,). Jako produkt wyj~oWy uzy1i !Prostych ~ą*6w żelaiZa, miedzi, cynku, oło- .' wiu i srebra. Na dooklze redu!lrejiJ ib~j :wyprolduik.owa!l.i and siarczelk
żema, a także ilroweliin., diganit, arlgentyt, sfaleryt i galenit. Nie udało się jednalk: uzySkać' ChaJlkopi.rytu, bornitu" a rtaJ.me sia;rc7i;6w :niklu, ko- /balotu li. l1"tęci. Do !badań swycth L •. G. M. Baas Bec!k.mg 'i! D. Moore przyrwią-·
zują duże znracze.niie. Uwai.ają ani, że ruewyprodullrowanie sia.1"C·2'ików !IXi!k'lu i kobaltu jest przypuszczaJJnie spowodowane lIl!iedośłmnałością
zastosowa-
nej metody łub wyndlk:i.em ddbmnia meoo.powiedmch warunlków środowis
kowych. N:iemniej tłumaczą to ,także dużąrtak:.syc7nością· ~w:iązków !IliJklu
ikobałtu, s~óln;ie:zaś zwią2Jków rtęci. . NoWego materiału do d~ji.1Ilad poChodzeniem ikulElk lPi1ytowych do- .Sbarezyły badanlla L. G. LOve (f95'1, 1962!).lBudowa wewnętrma tych kulek
badatna pod powj~eJD 2500 pozwoJdła na wysunięcie WlllioSku, że
. wi~ ich nalriy tralmrować jalk. milkroskamieniała9ci. Kuaki bowiem są przeważnd.e otoczcme SUlbstalncją bitumiCzną, uł.oc1Janą w formie
tkarllki .
. Skamierrldości te akreślanro jaiko Pyritosphaeris. barbaria L o v e. Należyje bez wątlpien:i,a ,tralktawać jako pozostałość mi:kJroorIgani$l6w, które spo-
wodowały autogeniczne strąoalD!i.e pierwo1m.ycll siS!1'C7Jk6w żelaza VI osadach we ~ytt:n dkrem,le mlOl'm cechsztyńskiego. Podobne :toJ:tbiele lub tkarik.i
wdkół ikulek pirytowych $ierdrooo pOtem IW wielu I'typadh skał'i złóż.
Szczególnie częste są <me !WŚród formacji węglmowy. Tirzeba zamaczyć, że fomJ.y tkamrowe o
.tzw.
strukturze framboidalmej 1 lDigdy nie są ca&o- wlic'ile wypełniane sia.rc2Jkiem. .l ' OIm"eilent.e "atr:u,kltura :t.ramboidalna" odinoszlice się lPOCJ:ą"tkowo ty]IIro do ,budowy we-
w.rll:trznej kUlek wchodZi l"ÓWlDlei w *~e jako aaIIIWa 1Iek:IItur7 *-ł7. w :ld:6rej pods'tawow;y minerał klruszcC1W7 t.W0L'Z7 lw!llk!I. zbudov,ralle z:drobnYich' JgryBitaIik6w~
Problem wYstępowania 1 ien,ezy pirytu .815
L. G.
[Jove
iinte:rpretuje .te formy jako baMeri.e lu1b iłYl'iłiejme
znane~aiilJ.zm.y 1lk:adrowe, pozostające w· ścisłym ~~ z prądulkcją H~
w
osadzie dennym. Twwzenie się H2S w obrębie ich ciał lllIieuch'OOlDillie prowadzi do powstama pewnej formy SIarcZku ż~laza, 1kt6ra' iOaS~ez !biegiem czasu rekrysta.'lizuje
w
postaci lPirytu.Te mikroorgaJIl!izmy rtikanlrowe TOOwijały się ;taik:żIe iW obrębie więkSzych 8ZJCząo11k6w oogan:icmyc~,!np.:otwornic 1([M.ILaioger, 11963).. .
. W .osadaob dbdk JkufJ.istyc'h Slrupileń tworzy się także si.arozak. żelaza IW postaci pojeldynczyclłl ~illków o 'WIielka9ci pocldbnej do wYstępują
cych w obrębie kułelk. /Cała
ta
forma. tworzenda się pirytu ·reprezentujeczęść cylk:lu życia organicznego o charakter7Je saprqpelowym.
BADANIA wSPoŁczm:sNyaa
OSAlDOW
Z ~ ~Wiele nowych danydh dotyczących
sPosobu
tworzenia się lPirytu w wa- rtmbch hipengendcznych 'WIIll"losly lbadania; rwsp6lczesnych <l8Bdów den- nych w· marzaclh ioceanach.
Wielokrotm:ie qpisy.waoo występowa;nił.e iW ta- IkJj.ch . <lSadach piry.t'U IW formie lkulistej, IZl1aJIl:ej ze Skał 'Wieku cechsztyńskiego: Ustalono, że w Osadach euksynjcmych lbagatych VI substancje or- g8!D!iozne,
tzn.
ozawar.tości Cor,. rzędu O,&-l.a-'/o, redukcja żelaza z Fe'!+do Fe2+ jest cał\kow'Jta na gł~ (; do 8 m .paniżej dIla morza· (C. F.
Da'VU:kloo, 19fJ21}.
Proces
teD ,zaczy1D8 się !plama.mi hydJxJbroi!l.itu wokół :re- sztek obumarłego pladrtan.u i przemianami lProwa&ącymi do podsta'Wlia- n.ia ich pirytem oraz do twIOrzEmia się ilronlkIrecp. . .
. E. A. 0str0um'OW (!1!967~ &1Jla'J.ljzu:jąc lW'ieroen.ia z!Morm Ochódldego stwiertłził wzrost mwartoścd pirytu IW osadzie pOdczaS diagenezy.
W
ba- danych skałacb .z tego rejanu siarezek żelaza wybztałoonyw
pos11acd ku-łek występował w <lbrębie ~ !i imlych drobnych organizmów.
WniIki badań płytik.ich osadów prżylbrze7Jnydh ;połuldmowej .Alngl1i i Lan'g Jsland Sotmd iW USA przeclstawil L. G. iIJove(l962). IW obu obsza- rach an.ałi.oowano muły SzaIre lub cie:nmoszate. W celach por6wna!Wczych z'badaoo talkże muły słodkdwodne,ż jezi.oi- rejanu !Nowego Jorlku. We wszystki.clh. tych osadach pr.zeważającym siareZkiem. okazał Bięph-yt, !któ- rego gł6w!ne ilU9ci występowały w pQ9tac'.iIllmłek:. Nie .zadbserwOWa!hO dbec-
nOOci m.aa1lmsytu. , . .
Na specjalllą ,uwSJgęzasługuje dokanam. p1'17JeZ U.· ~ (1961)
amw-
za. mater.iałów szw.ed:lJkiej e!kspedycji "AlIba1lros", która w latac:h 1947'- -4l8 PJ."ZEPl"awad~ badania osadów eulksylnicznych głębin morSkich. Ob-
serwując liczne otwomioe wypełIn:ione p'itry:tem U. RąpleH stwierdza, że
siarczek rielam
dest . typowym
()SBdem. podpowj.erzcbniowym, 1kt6rego rWo-nzeoi.eSię przypada panJżej wmstwy wystawianej !Da &iałalllie !Wszelkich argand:zmów muloże:rnych. Z czytDDiIków' w!płyrwającydh na 'powstaJwanie 8ilarczku ~
w
~e U. Regnell ('1961) wymienia i ana1łzuje pH, -Eh.m'Wall'tość sia1iki, żelam oraz czyamilki meohamcme.
·Wart<Jść pJI <JSad.6w mórL otwa:rlych :waha się iW gmnicacll 7-8,5·, 00
.me
może wpłynąć lIla twormnie się pkyrtu, który jest stały w środow.iSkuo lWu-tości !pH między 5,16 a -9~. Natomiast warlość pH rosadów odgrywa
.dUŻą rolę
w
proceSie osadzania iWęglanów, lila który p.ośredJn.io mają wpływ ł?akterie siarezanowe: Poniżej wall'1xBcl!PII = 7,8 węglalny ulegają rozpu-816 Andr~j RYd2lewSki
smzaniu. 0becIn0ść ~ jak i
R.P
.zakwaSza, środo.wiSlro, natomiast bakte-.nie siarczanowe przeprowadzając silne kWasy aialrezanoWe rw Siarczki dzia- ł!lją pl'1JeC'ilw!nie, . a. !Więc podn<mą
PIl,
00 może Idkall!nd.e umorJ:liwić wy-:trącenie się węgla!nów. Oba procesy 7Jalk:waszaJnja i ługowam.ia śrociowi*a' p~iegają jeldlnocześnd.e, a osta.teczny rezultat zaleZy od wielu czymń
ik6w; między.imlymi oaQ ilości i rodzaju ma.ter'ili. IOl"g!ilnicznej oraz ,od typu bakterii . sia:rCzaioowyclh. .
Ze 'W7€lędu na SbosuLdkowo.
szel'Olcie
wyst~ w ~ hjper- genicznyOO. żelaoo nie Ironlbroluje !procesu powstaJwania piTytu. W r0ztwo- rze W1<XIy morSk.łej Żlela'ZO występuje w Iba.rk:łw ndskich kaooenltracjach.Prarwie cała jego ilość jpTZ'E!doostaje Się do <lSad6w w lfiarmde koloidalnych
woąorotlenlków i 1mn ulega redukcji przez ~taJncje orgamoone. Nie- mriiej :istln,ieje pewien przed2liał pIH (dlroło 7,5) i Eh (~o ' - 200 :rnV),
w Obrębie Mórego w róWloowadzeznajduje Się zar6wtno hemart;)11t, jak i !pi- ryt.
NaJleży ~ć pewne poIkrewieństwo mi~zy !pirytem i glaulkallil- tem. Oba ,te minerały są aurtiłgeniicznymi minerałami żelsJza ,'ił dla swo.jego powstania !Wymagają pewnej ilości SIl.bsta!ncji argandcznych. P.myt ehaxalk- . teryzUje :raczej podjpowierzcłmiowe środowisko <I6Bdu, wymaga mn.iejS'Ae- . go. 'Eh, a wysoki~ ~czynnika aikumulacj'il. G1aU1rond:t zaś jest formą
powierzc!łmiową w p6łredulkcyjnym środowiSku i tworzy aię chętniej !przy bardzo niskim 'WSpółczyml1ku aikuml1łlacji.
. Czymtiikiem geologicznym mającym wpływ lD8i powstawanie ph-ytu wydaje się być bliSkość iinii brzegowej. Zwiększa się .wtedy ilość SU!bs1Jan- eji org~mych w oaad2:ie i moż1ti:wość in:~gQ il'I02JWIOju baIkterli . siarezanowych. !BllBkość tinii Ibrzegowej zwdększa 'W\!Ilółczymlik akumu- lacji, wnieJl1OŻUwia'jąc ilrompletne Uil;leniame SllIbstaącji aI'lgamcznych, 00 . z kolei· Obniża war.'llość Eh osadu d~ Bliskrość brzegu zwięlksza: też ruch1d'WOoŚĆ· wód krążących rw !p1'Izestrzemach międ:zyz1amowycll,. a ł.allti;e umożliwia iStmden:ie dużego waiharr';B mikrofacji stlwie.rdzcmiO rwiel<lk.ratnie, między innymi iw osadach cechsztyml, że w o~e milkIrosoozewek na pogramczu materiału okruchowego grubszego. 'j drobnego występują czę-
sto podwyższone łlości siSJrczków. .
NajwiękBzy W1Pływ na powsta'Wmlde ,pUy.tu w osadzie ma rwaJ.'lbość po-.
tencjału oksydacyjno-redukcyjnego Dl, Ik:tóry r6w.niież zależy w d'll~j
mierze od ll'Ioozaj'U SUlbstancji or.gam.cznycl1 i działaJJności m'.ilkrobiologicz- nej. Zgodnie iŻ diagramami iR. M. Grurrelsa (19.60) przedIział stałości .tego mmerału łeży pontilej wart.a9c:i - .200 mv w wyżej p.odaII1ym prmdzia~e . IP'H. Woda morSka prży powierzchni wyłka'2lUje rwartość EhdkołO +400 mY.
Eh wody dennej mórz otwartych 'jest jeszcze słabo·ldodatnie, staje się na- tomiast ujemne rw obrębie osadu. :Na pr.zy!kład osady:Facyfifku w pobliżu·
Ka;lifomii już na głęb. 0,5+1 m od powierzohn:i !dna wybrują ujemną wartość Eih (U. Regnell, '1961). '.
Pewien wpływ na :twiorzen:ie się siarezJlru ieIa::m odgrywają czynniiki mech8!Diczne, ota4tie jak ro2'JCkobndenie osadu oraz wiePkość pm.estrzeni mię
dzyziamowych. Na małydh cząstkach <lSadu ulegają a!bsonpcji, wi~e ilości materiJafu orgaIlIicmego, waTUlIJiru-jące utrzymaDie odpowiedniego dla .two.rzenia się siarozJlru żelaza :reZimu Eh. [Na.tomiast od wielkoośd prze- strzeni międzyziamowjch zaaeży ilość ~'się miMr8ł6W wczesno-
Problem wyBtęPowao:Ll.a i gene~y lPirytu 817
diag~znych, t.akiCh. jak piryt. Duże pustik:i. m1~we ~ szają migrację składin:i!k::ów mineraJ:nyc:h i organicznych 'Oraz milgrację ibak-
terii siareza!D.owycb., !kt6re w tyclJ. wartlIllIkach znajdują .obfitość pożywde
nia i dobre warunlk:::i. do l'OZWIOju. Na twOl'2lEmie Siarozlru żelamwpływa po-
średnIi'O rówtnież lZW'ię!kszenie· się s~łJkoI§ci sedyrDe.ntacji osadu, powodu-
jące. wzrost ~ pil"zepuszczal!ncści, a rtakże ·zmniejs7JęIl.ie S'bo!pnia utlerda- nm 2JWią2Jk6w onganiCżnycll.
H,5 tkon:iec:my do 't.lłtwor7JEm:i się sI.arozku żelaa:a pochodzi ze związków
siarki w su.obstalncjadh organdCl2m:ydl [ub ,jest produlktem metabolicznych pl'lZeDrlan ibałkter.ii sIarezaInowych. To drugie źródło jest znacmie !W'a2In'ilej- . sze.KoncEIIlItracja sia1iki IW asadzde ma !Zatem .pewtDe 'maczen1le dla /POW- staaUa pirytu, ,lecz
w
przypadlku dużej ru~ wM i sZYJł*iej jej rwy- nrllany.znacrenie to jest dość. ograJOiczane.: WINl1XEO
Stw.ierd.zcmo zarysowujące· się iPrarw:idiłowości w ro.zmi.eszcżmiu pirytu w obrębie osad6w dolrnego oeC'hsztynu mandk:liny pl"Zedsurleok:l.ej. Wystę
powaIllie tego mirulo:ału, podobnie jaIk i siarczków miedZi, ·ołowiu i cynku,
zależy dCl rod1egłn9ci od obszaru, gdzie skały paiiQIIlU łiu!I:*'Ll miedzionoś
nego wy!kształoone są JW facji utlenionej, zwanej rote Faule. W pl'Oi(i!1u pkm:owym pod'WyŻS'ZlOOe .ilośd pirytu dbserw!owaJllO iIla~ej powy2ej i niekiedy rtakże pond7Jej głównej mdlnera!lizacji miedziowej. Pl'!Zeważnie współwystępuje on z ciha'likop.Lrytem, galenitem i sfalaryttem,. a rzadziej
. z hom~tem i challkozynem.· .
. Najczęst8zą formą występowania s.iare7ik.ów w !badanych <J6ada.c!h cech-·
sztyńSkich są pojedyncze, dXOIbnę ziarna :rozmieśzo2xme w całej skale lub . skU!pione JW lDJieI'lEllg:ulaa:ne li soozew1kowate IgWa!ZIda. iRrzerosty wtaJkich ziamach są ruerL;byt poepalitym zjawiS1ciem. W przypad/ku pirytu stwiIer- d2aOO obeaność pewnych ilości. jego lruldstycll form JW odbrębiIe poooetałyd1 minerałów slarc2JkoWych. Te kuliste tformy zwane zmineraliwwanym1. 'balk- terlami wystEpUją maBOWIO 'WŚród Skał do1ll1e.g'O cechsztymJ. w pewnych .ob- szarach monokliny ~udecldej. IZbu.dowane są z bardzo drobnych naj-..
częściej lidiomorficznydh lk.rysz1la)!ków pjrrytu.
W świetle /badań L. G. Love (l957, 196'2), L. G. M. Baas iBedkintg'a i D.
Moore (100:1), M. LaJnger ~1963) i U.Regnell ~1961) lkWistą :formę pirytu
należy uznać za dzLa1ał!naść'bakterl.i anaerobowych. lProdu:1rowany w cza- sie ich pnemiwn me'ł:abo1.romych Haf) 1\lmOt1itwił powstame SiIaro2lku ~laza
Samo ·tworzenie silę kulek zachodziło często w obrębie lbliZej niedkreślo
'l'1ydl. ~a!D.mn6W' tkankowyc/h.
Dotycllczasowe obserwacje pkytu w Ultworaoh. cechsztyńSkich mono- k1my przedsudedkiej przemawiają lIla korzyść poglądów dkrEślającydh
prooos nvar.zenia się siarozilru żelaZA jago syngenetyczny z osadem. Pow- staJnIe !Pirytu llrułlstego ;nałeży nalbom:iast uważać :za proces wezesnodiage-. netycmy, wywołujący ~cję PeIlWotn.ego siarc7lk:u żelaza.
Zakład Zł6i Bud MetaU Nieśelłll2lllyah llDStytutu Geologicznego
WfmJzaWa, ul. RaIt'O'Wleaka ,
Nadesłano dnia '1 Blerpn.l.a Q8IIII r.
·818 Andrzęj Rydzewski
~ISMmNNiCTWO
BAAS BEORJ.ING L. G. M., MOOIR!E D. ('11181) - Bdogende swndes. Eoon. Geol, 58.
lP. ~'m. lila" 2. Urbana., lThUntoils.
D&V:I!DSON C. F. {1d62) - OD: :1Ihe lOl1i.gin ot stme .ata.JbouDd
sulfi&
are ~.~00n. Geol., 57. p. ~73, m 3. Urbana, iEii.lnois.
tiE.ANs T. 111111U) - "l'he lkU(pfersobielfer !ind rtIhe tlSBOCiated clead -
me
miner.aUsa-,"On 10 Ithe lPermi.an· at S!le9ia, Germany and EnBlaod. 1Rept. 191h lrntl·
Geol. Gr. iBrltain. 'l, London. .
GARRElS B. IM. 1(1960) -ll.\Itineral eqdibria: 01. law temper:ta,'Wire 8IIldlP1'e&Sme. New York.
LANGER IM. (18«ł) - UbeIr die ~ UiOItersUCb1lqen· des Kupfer-·
sc.biefers und seIines unmiItteJ.bti'en Lieeenden dm IBamn Sprembetg - Wel.ssW8Sge!1', 'Z. an:gew. Geol., 9,
p.
~ lila" 9. BeliI:in..DISIAK!IlEWIIOZ S. 1(19519) - W Sllrme genezy złóZ miedzi w mecce p6ł;nOCll()Sudee
Ildej. P.m. ~, 7. p. 119-1120, !Dr S. Wat'S'DII\WI.,.
LOW L. G. (106'1'). - Miuo-ugąndsms and the !pt"eSeOOe of syogem.ef:i.c ;pytrd1le. Oool Soc., London. Quart. JoW'., 113. p. 4129--4'40. London. .
LOVE L. G. (19613) - Biogen.ie
lPl'dm8try
811lICide of ibe Perm:i:an lKnJpfen;.cbiefer and!MaIr9. SlBbe. Eoon. GeoL, 5'l, p. 351'-366, nr 9, Ul'Iba:na, ~.
NEUHAUS A. (19łD) - 'Ober die J!lr~iIhn.mg des iiwpf~Js der H8IaseIIer 'l1lId der GrOdirber IMulde lin SchilesiJen. Z. &nge'W. lM.in., 2. p. ~. Le'ipzl:g.
REGNEI.L U; 1(1981) - On. piiriJt;e in deep-sea .sedimeDt6.IB11'l1. Gea1. :mst. U.ni'V. Up- psala, XL. p. 30&--314. Uppsala.
RYDZEWSK'I A. (1969)- IPef;rogrlaimla iłupk6w mied7Jloo.ain,y.cb. cechsztynu 1D.6 mono-
kil!lll:ie
pr7JedJSudeak'ie'. Biul Ilnst. Geo1.., 211 p. lJB--,168 'Warszawa.SCHNlilDDERHQHN H. <l.9?lBO - .Cba!1IIrogrIapbbe UDJtersuchaog deS lManef.elld de ,K.upferscliiefers. N4!0es.I.Jb. f. MlD.., G, 1). 1'-'8. Bt~ .
. SCHDUTEN ·C. (1946) - The role ot iSulfur baidteria in ~he i&lml8ltion ot Ibhe !8ocałl1e
sed:imen'\;aJry .oopper ores l8D.d piJryte 0I.'e Ibodies. Eoon. Geol., 41, p. 51 'li- . --łiI38, na: 41. ulI.'bairJ8;, .JlWIDals.
SIEGiLW. (1IH!L) - 2lUirGellesie des Koupfer6cbieler. Mlin.. 'Petir. Mitt.. 52, p. 347- --G62. !plt' 6. Le'ipzi,g.
OCI'POYMOB . B. A. (1957) - Coe,ttmemm cepw B ,D;ÓBJU,iX OTJIOBBIUIX Ox()TCJ:oro MOpJL
Tpy,D;LI Hm:T. 0naa0Jl0I'llJl. n. CTp. 139-157. Mocna. . . .
I t
~ PLI,l(3BBCKH
IIPOliJIEMA 3AJIEI' AHWI H I'EHEDłCA I1IłPHTA
B I1PE,lJ;EJIAX l(IOOII'I'EAHOBLlX noPO)); ~CY)l;ETCKOa MOHOKJIHBAJIH
B OTJIOllrelDlJll[ BJDmeI'O D;CXlIlTCłłBa n~o»: MOllO:vnm.aJJH <.nom.m.J: lIJ'JIem:E BJJJi
Ił:axmm 0trre:mJJ:) IDIplIT JIBJIlreTC.I,[ . ,D;OBOJILlIO 'laCTO . BCTpe'łlUOIItHM:CB: li BOO,D;lIoxpa'l1l0 06Bm.:a:o
ł . . . .
3l1JJm'I1I()lD; cym,4lB,D;OM. OB: lI&6mop;aeTCJI B clJopMe mapoo6pa3ll&IX C1toIIJIelDil, COC'J'IIB!WIIIl B,D;IIOMopclmwm. ~ lI&3hlB8ew.JX MBJmPII.DII3OMJIJIfJMB 6arrepJUDOL .
streszczenie 819
:Beml1JBBIl mapoo6pa3ma aomJ:eJDdl P8.JIlWI'1'CI[ OJ:01I0 10 BJDI 30 1'. a ~ i;,.mcra-
mOB OT 0.5 11.0 81' (Ta6JL I.4mr. 2). 3m mapJml1ilBOrp;a 3a..ncimar B BIr11.I' JDlB3oo6p&:$lOOt cmIlJlCllldł (4mr. 3). B ~cmIJ[" m:cne,u;0lI8BIIJ>IX DOp011. oTMe"łCl[o T8.D[C. BBlIIiI'DIC 'OT11.CDldIIo1X :qlRC'1'8.IlBmJ DIIpllT8., DOXB'ICCIB pa36pocaum.Di: B DOpo.tlĄ H pcme 38lIel'aIODtIIX B BIr11.I' uepe-
rylDIpBIIlX
arolDIallldt
(Ta6JL fi (IHi-. 4). .HBo:lt WoPM()jł ,38JIeI'IIBIIII cy~ mmma B. BCCJIe11.0BIUDIYX OTlICDreIIBlIX iIJiliUIel'Q, QeX- JIITeIBa JIBJIJIIOTCJI ueperylIJlPBLlC 3epBa DIIpllT8., 11.bcrBraIoIItHC JIeJIH'JBBI.I JIlDOm.mx: MHJIJlH-' MCTpOB B 11.BJI.MCTPC (Ta6lI. U. 4,)BI'. 5). '
B lIJlC11.ClIIlX OTlIOxead BDareI'O nemrrcba IIPCl11.~:It MOHOJ:JIHB8JlB BB6.m0p;lUO'l'Cjf
'1C'l'laIe 3UOBOMepBOCTH B paaroOOlKelDlB DllPBTB (4mr. 1). II()J!JJJJTeJ!HUę EOJJH'ieCTBa lIJIPllT&
~ Ba OIJPC11.ClImlBOM paccroJIBJDI' OT TCPPlIropBIl 38JICI'BBHlI ropmoBTB ~OCH&IX, CD8.BQeB, OT~ B ycn:0BbX oXHCmmBO:lt ~ Ba3ioDlBeMO:lt Rołe Fa*. B BCPTJIE1IJD>-
HOM,' pa3pe3e 'MOT MHBCpaJI 06J.t.m0 3a.JJt:raeT BfIIIIIe H BIIlKC OCBOBBo:It 3OB&I Me11.Bo:It MBBepa-
JJH3'UJ)1H B OCBOBBOM OH 38JJCI'aCT BMCCTC C xaJn.xmmpll';l'OM. raJICIDlTOM H ~8.1IepJlTOM,.a pcac
C ~ Y xaJILX03BBOM (Tą€)JL ID). . , . .
Inapoo6pa:mal1 WoPMB DBpBTB yze MBoro lICT lIIlTCpripempYCTCJI DX ~ EOlIOlIJOI!
6arrepd (X. ~eplt3B, 1923). MBome m::c.ne,u;OBaTCJJH Be corJlllCJDai c STO:It 'l'O'IKO:It 3peJDDr (C. mOyTes. 1946, T. l1.eac, 1948). Omr 0IIpe11.eJIBJlB MOT TBD 3CpeB lIJIPllT& UJ: pe3ym.TaT npJl- Moro m.ma,u;emm CYJID4lR11.ll :a:ęJIe38. B3 pacTBOpa
m
311MCBLI IIBYX. TClI Be 06.113a'l'tlJi&ao opra-lIJlII&lCWro npoHCXO:a:,t(eBHJI.
B ~ BpeMJI Ba OCBOBe BCCJIep;OBIlIId A.
r.
JIODe (1957, 1962), JLr.
Baac liem&ra.B ]I.. Moope (1961). M. JIBBrepa 1963 H Y. Pemcmn.I (1961) CJIe,IO'eT DpB3BaTl> 'lJIII.p()06paDy
~ IJBPllTIl 3B pe3ym.'l'aT 11.ClJTClIJ>BOCTH a.Ba3po6BYX 6uTcpd. B pe3ym.TaTC BX 11.etrreJl&- HOC'!-.: npOJICX011.llT MeTa60~oe H3MmIeJIIIłl, B 06pll3YIOIItB:ItcJI H.zS co311.BCT B03MOlllJlOCTL 11.JIJI 06pB30B8.BJIJI cy~R11.Il XCJIC3a, ~~ro B ncpB011. 11.JIl1I'8Bl'3a B mr.n;c lIJIPlITl
C3TBM B3rJIJl11.0M corJJaCylOTCJl Ba6mo~ BlI11. 3Il.JIenlBJICM IIBpBTB B OTlIO:a:mDllJX ~ IIl'011.CY11.eTCX()jł MOHO~.
"
Andrzej RYDZEWSK·l
TBE PROBLEM OF OCCURRENCB AND GENESIS OF PYRlTE IN TBB ZECBSTEIN ROCKS OF TBE .FORE-SUDETlC MONOCLINE
Summairy
IJD. ~be iLower .zecbstein formatiOO8
ar
tibe lFore-Sudeti;c inoDocHne ([.ower 91- iesia), pyrite :IRI en abtmdarl't wlpbide. It may be found to OOCtn' as sPhel'i-ca:!. concre-, tions bud!lltuP
ol .iJd!ilamorphic cry8ta:l:s eaJled minera,l.[z8c! balCter.i:a.Tbe BPh.er.i.Call co.ncretdons at'e appro:rimately 10 Ol" 180 '" a!D: diameter, tbe size ol tthe· indM.duail erysbailsbe:ng from 0.5 to 8 " l(Table!t, !Fig. 2). At pls,'Oe\B, these spberules appe81' in ~ oonaret:ions (ng. 9). The deposi1;s UOOer ccmsi.d~
reveal elso· tSingle pyrite crystals SOII1ttered
·m
1'~ck: cbaotimlly, Irarely acctIm.IUłaItedin :tbe form ot do:regUJlaa: ooncentra1non.s (Table aI[, 1Flig. 4).
,O:tber lonn ol iron sulI.phdde OCO\m'eD.oOe :lin rtbe deposits ol Lower Zechstein a:ge- ls reprezented by Ueg1\1l8r pyn1te g;r.adns.t up rto lSeVeMl mdiWmeters in sim (Tabl€!:
Ut Fig. 5).
320 Andrzej iRydzewski
Tbere
as
adistinot· reguiaritym
the di.strlbUltion ofpylI'tte wifbłi:l. the LaWer Zecbstem. roak:s of ttbe iFore-SUJdetie inon.oDliDe (łUg. 1). An increased amaun.t <rf -pyrlte ja foood l1io appea:r at cE!ir1IaJIIn. d1stance trem !f:he OCC\m"ellloCevea
ot 1IhehOli.zon ot ropper-be8ll.'liJn,g Shał1e deposhtedunder conditi'aDIS O!f a:n oiidifLed facles
·caIlleci rote FiLuJe. LlIn vertio08ll promIe thiBminer. occu.rs m1ilnijr above, :Ilrequen.uy alBo beIlow the madn .coppar mmerBJ1izatlon. ZOIle. !Far the most ip8l1',t li.tappears toge- ther w.i.-th <:haIlcopyd'te. galenite :and· sphaleri.:te, rłllrely '8Jloo Wlith bom!te and cbBllcp-·
sine (Table [IIl]).
TIhe s.~ea:l folm ol pyrite nas 'lang ago ibeen ilnteu:preted as petrJfied 0010-
mes
of bactetia. (H. SomeiderlhOhn. 1 _ . This opindan Wo8lS Il'ejected by llI\lIIDeTOUS .sc1enti.s1s (C. Schouten, 194ti, T. iDeans, l!HllJ), !Who d.etermd!D.ed weh a ik!iind ol pyr.i.lf;e as the eUect ot slm.ple IPreoipitaJl;j,cm ol dJr.an salpbide :in a so.lIution ar :the :resuil.1f; ot
substituUm ol other 'bOdi.es, not always of orpni.c ·pravenance •.
A~ present, an the !liIgbt of tf;he sf!udies made by L G. Lave (;195'7, :l.9Ił2):, L. G. M.
Baas Bedki!D!g 8!ll.d iD. lMoore (119161), M. Langer '(ll9IB) and. U. BegiDeM !(l96l). the spberi- cal form .of pyrlte 800uld be t'hougbt to be a !l"esUilt ol &lJaerobe acbiV'iiły. Due to obhe mebabolldoC prooes~ the IH~ 'product ''lac.il1lJtated łihe formaiłion of iron su!l.pbide, recrystaJllzed in Ithe early-d,i'ageneti:c time in t'he ilarm ol py,rite. Tbis opionion is proved by the oIbseirvatians of pylL'li:he wdrthin :the tLower Zech9tein deposilts ol the Fore-Sudeu<: monodldrie (Lower Sil.e9la).
r.A.BLl1CA 7
Fig. 2. KUJ1iste Skupienia kry.ształów ph"ytu (j:asn.Y!) lD.azyw,aDle skamieniałymi bakte-
rieIni.
spojone bomd'tem (SZ8Il'y). Ofwór lSObm, głęb. 680tł+680,34 m, ipOziom~lanowy Werra, pow. 1050 X, szlilf ipCJolerOw8l1lY, nikale równoległe, 1mE!ll.'sj·a Spher.tcal ~stes of py1ite crysllals (Might in. ·colom), (l8]led bs:H lbaoterLa, cemented wlth b<xritlite !fg1rey). Bore ,bole ~ depfu 680.2+680,34 IID, Weru:a .C2!l"bo~ :hc:lIrizon, eol X 1060, !J?dIdśhed Sldde, parm1ei1. IIlIicołs, immersion F.i;g. ·3. KUI1Jki .pia:y!towe skupiane w formie 9Oczewtk:0W'łlII;eg0 ,gniazda. Obok wySif;ępują
ziaJm.a sfelerY'f/U. Otwór MaWnrlce ~I • .głęb. 828,80-HlI29,80 m, poziom węglano
wy Wem-a, !pOW. 100 X; s7Jldf polerowany, iIlliIlrole ;r6\VlO.ol.egłe
lPyrlte spherui'E!S can-cen.trafieid m· :flhe form ol a (lenif;iCUlLair nest. Beside an 9phallerite grains. Bore bole Małomice iliI, depth lD8.łIO+62l9.60 m, WerNl
caiI'bon'aIte horizon, enJ. X 100, po1iShed Slilde •. !p~el n!i.ools
Kwart. geol., nr ., 1969 r. TABLICA I
.Fig. 2
Fig. 3
Andrzej RYDZEWSlKI - Problem występowanIa genezy plr)'ltu w obrębIe skal cechsztyń-
skIch <ffionOlollny ,przedsudeckIej
TABUK:A III
Fig. 4.· NieregU!laorne skupienda iciiOOlarfdcznych krys2l1l8lk6w ,plxytu. otwm Sieroszo- wice, głęb. 657,'m+657,85 m, pow. 1050 X, szlłt polerowany, nikole r6wno- legle, imer,sja
lIlrreguIar ooncentratiOOlS ol idiOOlOI!phic pyrite arystals. (Bore hole Sieroszowi-
oCe, dePth 657.79+657.85 m, enł. X 1060, polished slide, paralIel nlcołs, bn- mersian
Fig. 5. NieregU!lam.e ziarna pirytu (jasny) występujące w obrębie gnd:azda ,przekTy- staMzowanego ka:lcytu (ciemnoS'ZBIl'y). otwór ~9Jborów, głęb. 629,24+62S,27 m, pow. 4!5 X, szliif polerowany,nilkole r6WiIloległe
in-egu18ll." pyr.ite ,grains ~l:glrt in 'CloloUIl) oC'ClUrll'il.n.g in a nest of rearystaliized
'c~te (daI'k grey). lBore hole Zabor6w, depth 629.M+929.027 m, d . X 45,
poJisbed slide, pa~al[el nicols
Kwart. geol., ·nr 4, 1989 r.
Fig. 4
Wg. 5
Andrzej RYDZEWSlKI - ro.blem wyslępowanla sklch monokllny przedsud cklej
TABUCA U
genezy plrY'tu w obrębie skal cechszlyń-
TABLICA ·m
Fig. 6. Kuliste 9kupienia kry.ształków p1rybu (j.a:sny) występujące w obrębie 2Jl.arna bornitowego (szary). Otwór Sieros:l.Owlee, głęb. 657,'719+'657,85 m,
pow.
1059X, sZlif IPOlerowany, nłkolle równoległe, imersj'a
Spbel'lical coocentrations of pyrite cry.stMs ('light in OOlo\JI') OCCUl'lring in
:a Ibornite .gram (grey). Bore hole Sieroszowice, depth 657.79+'65"7.85 m, enl.
X 1-050, polished slide, paranel nicols, imrnersion
Fig. 7. Ziarna Cha:lkopirytu (jasllooszary), w obrębie kt6ry.ch występują pojedyD.cze
ksenomorfi~zne, nadziej automorfi-az:ne ilm'ysztallcl pkytu (jasny). Otw6r Lu-
bińSki LaB, głęb. 752,4+7m,5 m, poziom węglanowy Werr.a, pow. 2'15 X, szlif polerowany, oQ,i!kale r6wo<iległe
. Chalcopyrite .gr.ES (,u,g·ht grey) :i.ncludfln,g single, xen<mwr.phic, rareIy 1l1l'to- mOl'ph'ioc pyrite .ar~tals I(liehlt :in .colom). iBore 'bole Lubińśk:ii Las, odepth
752.4+~.5 m, Wenra ·carbonate 'horiwn, end. X 21/'ó, paliShedslide, paraMel nicols
Kwart. geol., nr 4, 1969 r.
Fig. 6
ig. 7
Andn:ej RYDZEWSKI - 'Problem występowania
sklch JDonoklllny przedsudeckiej
TABtJICA III
genezy pirytu w obrębie skal cechsztyń-
