Fizjologia. Karta opisu przedmiotu. Informacje podstawowe. Cykl dydaktyczny 2021/22. Rok realizacji 2021/22. Języki wykładowe Polski

(1)

Fizjologia

Karta opisu przedmiotu

Informacje podstawowe

Jednostka organizacyjna Wydział Lekarski

Kierunek studiów Kierunek Lekarski Poziom kształcenia jednolite magisterskie Forma studiów stacjonarne Proﬁl studiów ogólnoakademicki Dyscypliny Nauki medyczne

Przedmiot powiązany z badaniami naukowymi Tak

Cykl dydaktyczny 2021/22

Rok realizacji 2021/22

Języki wykładowe Polski

Blok zajęciowy

obowiązkowy do zaliczenia roku Obligatoryjność

obowiązkowy

Forma weryﬁkacji uzyskanych efektów uczenia się egzamin

Grupa zajęć standardu B. Naukowe podstawy medycyny

Koordynator przedmiotu

Tomasz Brzozowski

Prowadzący zajęcia

Okres Semestr 1

Forma weryﬁkacji uzyskanych efektów uczenia się -

Forma prowadzenia i godziny zajęć

seminarium: 10, ćwiczenia: 27, wykłady e-learning: 54

Liczba

punktów ECTS 0.0

Okres Semestr 2

Forma weryﬁkacji uzyskanych efektów uczenia się egzamin

Forma prowadzenia i godziny zajęć

seminarium: 8, ćwiczenia: 24, wykłady e-learning: 52

Liczba

punktów ECTS 12.0

(2)

Cele kształcenia dla przedmiotu

C1

Celem modułu jest: przyswojenie wiedzy obejmującej czynności organizmu człowieka i ich regulację a w szczególności zaznajomienie studentów z: - podstawami płynów ustrojowych i gospodarki wodno –

elektrolitowej organizmu - pojęciami: rozpuszczalności, ciśnienia osmotycznego, izotonii, roztworów koloidalnych oraz równowagą Gibbsa-Donnana - sposobami komunikacji międzykomórkowej oraz transkomórkowej oraz szlakami przekazywania sygnałów w komórce - z ﬁzjologią mięśni prążkowanych i gładkich oraz z funkcjami krwi krążącej - z podstawami pobudzenia i przewodzenia w układzie nerwowym oraz wyższymi czynnościami

nerwowymi oraz z podstawami działania ośrodków mózgowych narządów zmysłów - z prawami ﬁzycznymi opisującymi przepływ krwi i gazów, z czynnikami wpływającymi na opór naczyniowy przepływu krwi i opór przepływu gazów w drogach oddechowych - z czynnościami i mechanizmami regulacji wszystkich narządów i układów organizmu człowieka, w tym układu: mięśniowego, krążenia, oddechowego, pokarmowego,

moczowego, endokrynnego i powłok skórnych oraz zrozumienie istniejących między nimi zależności - z proﬁlami metabolicznymi podstawowych narządów i układów - z równowagą kwasowo-zasadową i mechanizmami działania buforów oraz ich znaczeniem - z enzymami biorącymi udział w trawieniu, mechanizmami wytwarzania kwasu solnego w żołądku, czynnością trzustki, rolą żółci, przebiegiem wchłaniania produktów trawienia oraz zaburzeniami z nimi związanymi - z mechanizmami przyjmowania pokarmów i konsekwencjami niewłaściwego odżywiania, w tym głodowania, przyjmowania zbyt obﬁtych posiłków oraz stosowania niezbilansowanej diety - z mechanizmami działania hormonów, oraz konsekwencjami zaburzeń regulacji hormonalnej - z przebiegiem i regulacją funkcji rozrodczych u kobiet i mężczyzn. - z podstawowymi ilościowymi parametrami opisującymi wydolność poszczególnych układów i narządów

Efekty uczenia się dla przedmiotu

Kod Efekty w zakresie Kierunkowe efekty

uczenia się Metody weryﬁkacji Wiedzy – Student zna i rozumie:

W1 rozwój, budowę i funkcje organizmu człowieka

w warunkach prawidłowych i patologicznych O.W1 egzamin pisemny, kolokwia teoretyczne, odpowiedź ustna

W2 gospodarkę wodno-elektrolitową w układach

biologicznych B.W1 egzamin pisemny,

kolokwia teoretyczne, odpowiedź ustna

W3 równowagę kwasowo-zasadową i mechanizm działania

buforów oraz ich znaczenie w homeostazie ustrojowej B.W2 egzamin pisemny, kolokwia teoretyczne, odpowiedź ustna

W4

sposoby komunikacji między komórkami i między komórką a macierzą zewnątrzkomórkową oraz szlaki przekazywania sygnałów w komórce, a także przykłady zaburzeń w tych procesach prowadzące do rozwoju nowotworów i innych chorób

B.W17

egzamin pisemny, kolokwia teoretyczne, odpowiedź ustna

W5

podstawy pobudzenia i przewodzenia w układzie nerwowym oraz wyższe czynności nerwowe, a także ﬁzjologię mięśni prążkowanych i gładkich oraz funkcje krwi

B.W20 egzamin pisemny,

W6

czynność i mechanizmy regulacji wszystkich narządów i układów organizmu człowieka, w tym układu

krążenia, układu oddechowego, układu pokarmowego, układu moczowego i powłok skórnych oraz zależności istniejące między nimi

W7 mechanizm starzenia się organizmu B.W23 egzamin pisemny,

(3)

W8

podstawowe ilościowe parametry opisujące wydolność poszczególnych układów i narządów, w tym zakresy norm i czynniki demograﬁczne wpływające na wartość tych parametrów

W9 związek między czynnikami zaburzającymi stan równowagi procesów biologicznych a zmianami ﬁzjologicznymi i patoﬁzjologicznymi

kolokwia teoretyczne, odpowiedź ustna Umiejętności – Student potraﬁ:

U1 rozpoznać problemy medyczne i określić priorytety

w zakresie postępowania lekarskiego O.U1

egzamin pisemny, kolokwia teoretyczne, obserwacja pracy studenta, odpowiedź ustna

U2 planować własną aktywność edukacyjną i stale

dokształcać się w celu aktualizacji wiedzy O.U5

U3

wykonywać proste testy czynnościowe oceniające organizm człowieka jako układ regulacji stabilnej (testy obciążeniowe, wysiłkowe) i interpretować dane liczbowe dotyczące podstawowych zmiennych ﬁzjologicznych

B.U7

U4 korzystać z baz danych, w tym internetowych, i wyszukiwać potrzebne informacje za pomocą

dostępnych narzędzi B.U10 kolokwia teoretyczne,

obserwacja pracy studenta

U5 wskazać związek między czynnikami zaburzającymi stan równowagi procesów biologicznych a zmianami

ﬁzjologicznymi i patoﬁzjologicznymi B.U14

U6 zidentyﬁkować źródła sygnałów elektrycznych

w organizmie B.U15

U7 korzystać z internetowych bibliotek zdjęć, nagrań

audio i wideo B.U21 obserwacja pracy

studenta

U8

korzystać z różnego typu symulatorów

komputerowych i narzędzi e-nauczania do celów edukacyjnych ze szczególnym uwzględnieniem wirtualnych pacjentów

B.U26

obserwacja pracy studenta, odpowiedź ustna

U9 przedstawić wiedzę ekspercką za pomocą prostych informatycznych technik reprezentacji wiedzy jak np.

diagram blokowy lub baza reguł B.U28 obserwacja pracy

studenta, odpowiedź ustna

Kompetencji społecznych – Student jest gotów do:

K1 korzystania z obiektywnych źródeł informacji O.K7 obserwacja pracy

studenta

K2 formułowania wniosków z własnych pomiarów lub

obserwacji O.K8 obserwacja pracy

studenta

(4)

Bilans punktów ECTS

Semestr 1

Rodzaje zajęć studenta Średnia liczba godzin* przeznaczonych na zrealizowane rodzaje zajęć

seminarium 10

ćwiczenia 27

wykłady e-learning 54

przygotowanie do ćwiczeń 4

przygotowanie do kolokwium 10

przygotowanie do zajęć 5

przygotowanie do sprawdzianu 10

przygotowanie prezentacji multimedialnej 6

kształcenie samodzielne 25

sporządzenie sprawozdania 4

przygotowanie referatu 5

Łączny nakład pracy studenta Liczba godzin

160

Liczba godzin kontaktowych Liczba godzin

91 Nakład pracy związany z zajęciami o charakterze

praktycznym Liczba godzin

27

* godzina (lekcyjna) oznacza 45 minut

Semestr 2

Rodzaje zajęć studenta Średnia liczba godzin* przeznaczonych na zrealizowane rodzaje zajęć

seminarium 8

ćwiczenia 24

wykłady e-learning 52

przygotowanie do kolokwium 10

(5)

przygotowanie do sprawdzianu 10

przygotowanie prezentacji multimedialnej 6

kształcenie samodzielne 30

sporządzenie sprawozdania 8

przygotowanie referatu 10

przygotowanie do egzaminu 25

Łączny nakład pracy studenta Liczba godzin

188

Liczba godzin kontaktowych Liczba godzin

84 Nakład pracy związany z zajęciami o charakterze

praktycznym Liczba godzin

24

* godzina (lekcyjna) oznacza 45 minut

Treści programowe

Lp. Treści programowe Efekty uczenia się dla

przedmiotu Formy prowadzenia zajęć

1.

1. Fizjologia ogólna środowisko wewnętrzne organizmu, kontrola czynności komórki, transporty błonowe, potencjał błonowy spoczynkowy i potencjały czynnościowe komórek pobudliwych, propagacja potencjału czynnościowego, złącze nerwowo – mięśniowe, zjawiska synaptyczne, mięśnie szkieletowe, napięcie mięśniowe, mięśnie gładkie, skurcz mięśni szkieletowych i gładkich oraz mechanizmy ich regulacji, zmęczenie mięśniowe autonomiczny układ nerwowy.

W1, W4, W5, W6, U3, U6,

U8, K1 ćwiczenia, seminarium

2.

2. Neuroﬁzjologia: organizacja układu nerwowego, receptory czuciowe i oś czuciowa, neurony motoryczne rdzenia kręgowego i pnia mózgu, czuciowe i ruchowe szlaki kontrolujące funkcje górnych i dolnych neuronów motorycznych rdzenia kręgowego, kora ruchowa, jądra podkorowe, móżdżek, mowa i ośrodki mózgowe z nią związane, nerwowa kontrola popędów, emocji oraz procesów snu i czuwania (świadomości), uczenie się i pamięć, regulacja temperatury ciała. ośrodki w centralnym systemie nerwowym odpowiedzialnym za czucie, zmysł wzroku, układ przedsionkowy, zmysł słuchu, zmysł powonienia i smaku. Współczesne metody diagnostyki chorób układu nerwowego.

W1, W4, W5, W7, U1, U4,

U5, U6, K1 ćwiczenia, seminarium

3.

3. Krew: funkcje krwi, skład osocza i elementy morfotyczne krwi, hematopoeza, grupy krwi, krzepnięcie, układ odpornościowy, ﬁbrynoliza, krążenie limfatyczne

W1, W4, W6, W8, U2, U3,

U5, U9, K1, K2 ćwiczenia, seminarium, wykłady e-learning

(6)

4.

4. Fizjologia układu krążenia: zasady hemodynamiki, aktywność elektryczna mięśnia sercowego,

elektrokardiogram, aktywność mechaniczna mięśnia sercowego, cykl sercowy, regulacja powrotu żylnego i pojemności minutowej serca, ciśnienie tętnicze i jego regulacja, łożysko kapilarne i jego funkcje,

ogólnoustrojowa i lokalna regulacja przepływu krwi, odruchy sercowo – naczyniowe, współczesne metody badań układu krążenia.

W1, W6, W8, W9, U1, U5,

U8, K1, K2 ćwiczenia, seminarium, wykłady e-learning

5.

5. Fizjologia układu oddechowego: budowa i funkcja układu oddechowego, mechanika oddychania, badania spirometryczne płuc, transport tlenu i dwutlenku węgla, wymiana gazowa w płucach, kontrola oddychania, metody badań układu oddechowego, adaptacja krążeniowo-oddechowa do wysiłku ﬁzycznego.

W1, W2, W3, U2, U3, U5 ćwiczenia, seminarium, wykłady e-learning

6.

6. Fizjologia nerek: budowa i funkcje nerek, nerkowy przepływ krwi i ﬁltracja kłębuszkowa, udział nerek w homeostazie, procesy reabsorbcji w kanaliku proksymalnym, pętli Henlego, kanaliku dystalnym i cewkach zbiorczych, regulacja osmolarności płynów ustrojowych, regulacja objętości i składu płynów ustrojowych oraz konsekwencje ich zaburzeń, nerkowa regulacja poziomu potasu, wapnia i magnezu w ustroju, rola nerek w utrzymaniu równowagi kwasowo – zasadowej.

W2, W3, W8, U1, U5, K2 ćwiczenia, seminarium, wykłady e-learning

7.

7. Fizjologia układu pokarmowego: regulacja przyjmowania pokarmu, motoryki, wydzielania, trawienia i wchłaniania w przewodzie pokarmowym, hormony żołądkowo – jelitowe, mechanizmy jelitowego transportu elektrolitów, wody i produktów trawienia, oś mózgowo – trzewna oraz metody badania układu trawiennego.

W6, W7, W9, U4, U7, U9,

K1, K2 ćwiczenia, seminarium,

wykłady e-learning

8.

8. Fizjologia układu dokrewnego: funkcje dokrewne podwzgórza, przysadki, gruczołu tarczowego, nadnerczy, trzustki, hormonalna regulacja metabolizmu ogólnoustrojowego, regulacja hormonalna gospodarki wapniowej, hormonalna regulacja wzrostu, hormonalna regulacja układu rozrodczego, cykl miesiączkowy, hormonalna kontrola ciąży i procesu laktacji. Próby czynnościowe narządów dokrewnych oraz konsekwencje zaburzeń regulacji hormonalnej.

W1, W6, W9, U5, U8, K1 ćwiczenia, seminarium, wykłady e-learning

Informacje rozszerzone

Semestr 1

Metody nauczania:

Ćwiczenia, Ćwiczenia komputerowe, Ćwiczenia przedkliniczne, Ćwiczenia w warunkach symulacyjnych, Demonstracja, Dyskusja, Film dydaktyczny, Metoda problemowa, Pokaz, Praca w grupie, Seminarium, Wykład, Zajęcia praktyczne, Zajęcia praktyczne w warunkach symulacyjnych

Rodzaj zajęć Formy zaliczenia Warunki zaliczenia przedmiotu

seminarium kolokwia teoretyczne, obserwacja pracy studenta, wg zasad opisanych w części

(7)

Rodzaj zajęć Formy zaliczenia Warunki zaliczenia przedmiotu ćwiczenia kolokwia teoretyczne, obserwacja pracy studenta,

odpowiedź ustna wg zasad opisanych w części

"dodatkowy opis"

wykłady e-learning egzamin pisemny, kolokwia teoretyczne wg zasad opisanych w części

"dodatkowy opis"

Semestr 2

Metody nauczania:

Ćwiczenia, Ćwiczenia przedkliniczne, Ćwiczenia w warunkach symulacyjnych, Demonstracja, Dyskusja, Film dydaktyczny, Metoda problemowa, Pokaz, Praca w grupie, Seminarium, Wykład, Zajęcia praktyczne, Zajęcia praktyczne w warunkach symulacyjnych

Rodzaj zajęć Formy zaliczenia Warunki zaliczenia

przedmiotu seminarium egzamin pisemny, kolokwia teoretyczne, obserwacja pracy

studenta, odpowiedź ustna

wg zasad opisanych w części

"dodatkowy opis"

ćwiczenia egzamin pisemny, kolokwia teoretyczne, obserwacja pracy

studenta, odpowiedź ustna wg zasad opisanych w części

"dodatkowy opis"

wykłady e-learning egzamin pisemny, kolokwia teoretyczne wg zasad opisanych w części

"dodatkowy opis"

Dodatkowy opis

Stopień przyswojenia wiedzy z fizjologii przez Studenta będzie sprawdzany w trakcie 5 otwartych kolokwiów cząstkowych z poszczególnych działów fizjologii, przeprowadzanych w formie pisemnej i składających się z 10 pytań z danego działu fizjologii. Każde kolokwium bedzie trwało 50 minut. Każde pytanie będzie oceniane w skali od 0 do 2 w zależności od merytorycznej poprawności i wyczerpania tematu pytania przez Studenta.

Obowiązuje uzyskanie minimum 20 punktów z kolokwiów:

Obowiązuje uzyskanie minimum 10 punktów w ciągu obu semestrów na zajęciach ćwiczeniowych i seminaryjnych.

Za wypowiedź ustną lub pisemną można uzyskać od 0 punktów do 2 punktów

Egzamin końcowy z ﬁzjologii będzie się składał z 20 pytań z przerobionego materiału i będzie trwał 3 godziny.

Literatura

Obowiązkowa

1. S. J. Konturek: "Fizjologia człowieka", Podręcznik dla studentów medycyny (wydanie II), Elsevier Uraban & Partner, 1.

Wrocław 2013

2. S. J. Konturek, T. Brzozowski: „Fizjologia ogólna, krew i mięśnie”, Kraków Wyd. UJ. 2003 2.

3. S. Konturek: Układ krążenia, Kraków Wyd. UJ. 2001 3.

4. S.J. Konturek, P. Gutkowski, A. Dembiński: Oddychanie, ﬁzjologia nerek, równowaga kwasowo – zasadowa, płyny 4.

ustrojowe, Kraków, Wyd. UJ 2010

5. B. Sadowski: Układ nerwowy i narządy zmysłów, Kraków, Wyd. UJ, 2009 5.

6. S.J. Konturek, A. Szlachcic: Układ trawienny, wydzielanie wewnętrzne, Kraków, Wyd. UJ 2010 6.

7. W. Z. Traczyk i A. Trzebski: „Fizjologia człowieka z elementami ﬁzjologii stosowanej i klinicznej” Wyd. Lek. PZWL, 7.

Warszawa 2007 Dodatkowa

1. W.F. Ganong: „Fizjologia (wyd. polskie), Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2007 1.

(8)

Standard kształcenia - efekty uczenia się

Kod Treść

B.U7 wykonywać proste testy czynnościowe oceniające organizm człowieka jako układ regulacji stabilnej (testy obciążeniowe, wysiłkowe) i interpretować dane liczbowe dotyczące podstawowych zmiennych ﬁzjologicznych B.U10 korzystać z baz danych, w tym internetowych, i wyszukiwać potrzebne informacje za pomocą dostępnych narzędzi

B.U14 wskazać związek między czynnikami zaburzającymi stan równowagi procesów biologicznych a zmianami ﬁzjologicznymi i patoﬁzjologicznymi

B.U15 zidentyﬁkować źródła sygnałów elektrycznych w organizmie B.U21 korzystać z internetowych bibliotek zdjęć, nagrań audio i wideo

B.U26 korzystać z różnego typu symulatorów komputerowych i narzędzi e-nauczania do celów edukacyjnych ze szczególnym uwzględnieniem wirtualnych pacjentów

B.U28 przedstawić wiedzę ekspercką za pomocą prostych informatycznych technik reprezentacji wiedzy jak np. diagram blokowy lub baza reguł

B.W1 gospodarkę wodno-elektrolitową w układach biologicznych

B.W2 równowagę kwasowo-zasadową i mechanizm działania buforów oraz ich znaczenie w homeostazie ustrojowej

B.W17 sposoby komunikacji między komórkami i między komórką a macierzą zewnątrzkomórkową oraz szlaki przekazywania sygnałów w komórce, a także przykłady zaburzeń w tych procesach prowadzące do rozwoju nowotworów i innych chorób

B.W20 podstawy pobudzenia i przewodzenia w układzie nerwowym oraz wyższe czynności nerwowe, a także ﬁzjologię mięśni prążkowanych i gładkich oraz funkcje krwi

B.W21

czynność i mechanizmy regulacji wszystkich narządów i układów organizmu człowieka, w tym układu krążenia, układu oddechowego, układu pokarmowego, układu moczowego i powłok skórnych oraz zależności istniejące między nimi

B.W23 mechanizm starzenia się organizmu

B.W24 podstawowe ilościowe parametry opisujące wydolność poszczególnych układów i narządów, w tym zakresy norm i czynniki demograﬁczne wpływające na wartość tych parametrów

B.W25 związek między czynnikami zaburzającymi stan równowagi procesów biologicznych a zmianami ﬁzjologicznymi i patoﬁzjologicznymi

O.K7 korzystania z obiektywnych źródeł informacji

O.K8 formułowania wniosków z własnych pomiarów lub obserwacji

O.U1 rozpoznać problemy medyczne i określić priorytety w zakresie postępowania lekarskiego O.U5 planować własną aktywność edukacyjną i stale dokształcać się w celu aktualizacji wiedzy O.W1 rozwój, budowę i funkcje organizmu człowieka w warunkach prawidłowych i patologicznych