Budowla eklektyczna – rysunek ołówkiem
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:- zna pojecie eklektyzm,
- potrafi wymienić nazwy stylów składających się na eklektyzm,
- potrafi wymienić elementy architektury renesansowej, barokowej i klasycystycznej.
b) Umiejętności Uczeń potrafi:
- wyjaśnić pojęcie eklektyzm,
- określić cechy stylu renesansowego, barokowego i klasycystycznego,
- dokonać analizy elementów architektonicznych okresu renesansu, baroku i klasycyzmu, - podać przykłady architektury renesansu, baroku, klasycyzmu, eklektyzmu,
- wykonać projekt (szkic) budowli eklektycznej.
2. Metoda i forma pracy
- pokaz,
- prezentacja multimedialna, - pogadanka,
- dyskusja,
- zajęcia praktyczne, - praca z całą klasą, - praca indywidualna.
3. Środki dydaktyczne
- komputer (z programem MS PowerPoint), - prezentacja multimedialna „Eklektyzm”, - rzutnik multimedialny,
- karty pracy dla uczniów, - tablica,
- zeszyty.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem i etapami jego realizacji. Uświadamia uczniom cele lekcji.
2. Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie stylów architektury nowożytnej i powiedzenie kilku słów na temat danego stylu. Uczniowie powinni wymienić:
- styl renesansowy, - styl barokowy, - styl klasycystyczny.
W sytuacji, gdy uczniowie mają problemy z przypomnieniem wiadomości, nauczyciel przechodzi do uruchomienia prezentacji multimedialnej.
b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel uruchamia prezentację multimedialną „Eklektyzm”.
Spis treści prezentacji:
- Epoka nowożytna (slajd 3)
- Style architektury nowożytnej (slajd 4) - Styl renesansowy (slajd 5, 6, 7)
- Styl barokowy (slajd 8, 9, 10)
- Styl klasycystyczny (slajd 11, 12, 13) - Porównanie/Tabela (slajd 14)
- Eklektyzm (slajd 15, 16)
- Ćwiczenie i jego rozwiązanie (slajd 17, 18) - Bibliografia (slajd 19)
Informacje zawarte w prezentacji dostępne są w załączniku a.
2. W czasie rozwiązywania ćwiczenia przez uczniów nauczyciel przeprowadza korektę.
c) Faza podsumowująca
1. Nauczyciel zbiera prace uczniów i rozdaje je innym kolegom z klasy, w celu dokonania analizy pracy pod kątem zastosowania trzech stylów omówionych na lekcji. Uczniowie wskazują, w której części budowli dostrzegają elementy danego stylu.
2. Wystawienie ocen za aktywność i pracę na lekcji.
3. Pożegnanie uczniów.
5. Bibliografia
1. Literatura i sztuka. Epoka nowożytna, PWN, Warszawa 2003.
2. K.S. Stopczyk, Plastyka. Podręcznik dla gimnazjum, WSiP, Warszawa 1999.
3. Strony internetowe:
http://architektura.website.pl/styl/ren.html http://architektura.website.pl/styl/klz.html
http://architektura.website.pl/styl/bar.html
6. Załączniki
a) Notatki dla nauczyciela ARCHITEKTURA RENESANSU
- Styl renesansowy jest stylem, według którego powstają głównie pałace, rezydencje i miejskie kamienice.
- Początkowy renesans charakteryzuje się powrotem kolumn i związanego z nimi tzw. pięciostylu (dorycki, koryncki, joński, toskański, kompozytowy). Z czasem w architekturze odrodzenia
wykształcały się coraz to nowe formy. Ostrołukowe okna stają się prostokątne, same bryły mają raczej kształt zbliżony do sześcianu, a nie wydłużony. Wczesny renesans charakteryzuje się symetrią
dwuboczną. Fasady budowli są przyozdabiane wymyślnymi wzorami i płaskorzeźbami. Wraz z
zanikaniem wewnętrznych i zewnętrznych filarów podtrzymujących spadają wysokości sklepień, wśród których dominują beczkowe, zamiast krzyżowych i krzyżowo-żebrowych. Stosowano rustykę (kamień odpowiednio obłupywano, dzięki czemu uzyskiwano bardzo chropowatą powierzchnię ścian). Wieże stały się elementem podrzędnym, a ich rolę przejęły kopuły.
- W większych rezydencjach często spotykany był wewnętrzny dziedziniec, otoczony krużgankami i arkadami (np. dziedziniec Zamku Wawelskiego). Spadzisty dach opadał zwykle w stronę dziedzińca.
- „Świecką” perłą polskiego renesansu jest Zamość. Miasto budowane od 1581 roku jako prywatne miasto Jana Zamoyskiego dziś jest najlepiej zachowanym miastem w Europie, o całkowicie
renesansowym rozplanowaniu.
PRZYKŁADY ARCHITEKTURY RENESANSOWEJ:
- Bazylika św. Piotra
- Perłą polskiego renesansu stała się Kaplica Zygmuntowska przy Katedrze Wawelskiej, w której spoczywają zwłoki dwóch ostatnich Jagiellonów.
ARCHITEKTURA BAROKU
- Nazwa barok pochodzi od portugalskiego słowa „barocco”, co oznacza nieregularną perłę. Taki właśnie był barok – bez formy, bez założeń, bez jasno określonych zasad – po prostu nieregularny.
- Cechowało go zrywanie z jakimikolwiek ograniczeniami w projektowaniu nowych budowli, a przede wszystkim ze ślepym naśladownictwem wzorów rzymskich i greckich.
- Najczystszy kościół barokowy ma zwykle wieże niewiele wyższy niż nawę główną, zdobioną fasadę, często o innym kształcie, niż sam kościół, a czasami też kopułę. Elewacje boczne nie miały znaczenia.
- Kościoły tej epoki wznoszone były na planie krzyża łacińskiego, miały kopułę.
- Najważniejszymi elementami baroku były zdobienia, przepych i monumentalizm (wspaniałość).
W przeciwieństwie do renesansu styl ten odwoływał się do emocji, a nie do umysłu. Barokowa dewiza
„aby wszystko było fikcyjne, ale zdawało się prawdziwe”, wypełniana była z powodzeniem.
PRZYKŁADY ARCHITEKTURY BAROKOWEJ:
- siedziba francuskiego króla Ludwika XIV – Wersal (wznoszona od 1668 do 1711 r.) - rezydencja rodziny Branickich w Białymstoku
- warszawski pałac Wilanów, zbudowany jako rezydencja króla Jana III Sobieskiego. Cechuje ją symetria dwuboczna (jeśli przeprowadzimy linię prostą od przodu do tyłu, to obie strony budynku będą takie same). Od najbardziej centralnej części pałacu odchodzą dwa ramiona, które tworzą coś w rodzaju półotwartego dziedzińca. Z tyłu natomiast rozciagają się ogrody w stylu francuskim. Ogół tych cech był charakterystyczny dla rezydencji barokowych.
ARCHITEKTURA KLASYCYSTYCZNA
- Pod koniec XVIII wieku ludziom przestało się podobać nadmierne zdobnictwo, monumentalizm i brak jakichkolwiek ograniczeń.
- Architekci klasycyzmu wzorowali się na budowlach greckich i rzymskich.
- Budowle wznoszono na planie prostokąta albo koła, wyposażano w kolumnady i kolumnowe portyki, ozdoby stosowano bardzo oszczędnie.
- Styl ten był prosty i piękny zarazem. Dominowały w nim kolumny. Niekiedy pojawiały się też kopuły.
Całość przykryta trójkątnym dachem, wzorowanym na greckich świątyniach. Okna przeważnie prostokątne.
PRZYKŁADY ARCHITEKTURY KLASYCYSTYCZNEJ:
- Kapitol w Waszyngtonie. Budowla ta jest przykładem najczystszego klasycyzmu.
- Biały Dom. Do dziś pełni on rolę rezydencji prezydenta Stanów Zjednoczonych.
- Łazienkowski Pałac na Wodzie (Warszawa)
- warszawski ratusz (na placu Bankowym), a także wiele innych miejskich rezydencji magnackich, jak choćby pałac Raczyńskich, Pałac Staszica (Polska Akademia Nauk), Pałac Namiestnikowski (siedziba prezydenta RP), Pałac Prymasowski i Belweder.
- Teatr Wielki, siedziba m.in. polskiej opery narodowej.
EKLEKTYZM (od greckiego słowa eklektikos – wybierający, w znaczeniu swobodnego wybierania z zasobu danych form i ornamentów takich, które uznał za przydatne do zastosowania w projektowanej przez siebie budowli). Eklektyzm, czyli mieszanka cech poprzednich stylów.
Przykłady budowli eklektycznej:
- gmach Opery Paryskiej
- budynek Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych na placu Małachowskiego w Warszawie
CZAS TRWANIA STYLÓW - styl renesansowy XV, XVI w.
- styl barokowy XVI/XVII, XVII w., I poł. XVIII w.
- styl klasycystyczny XVIII w., XVIII/XIX w.
- styl eklektyczny XIX w.
TABELA
Elementy architektury
Cechy stylów
Architektura renesansowa XV, XVI w.
Architektura barokowa XVI/XVII, XVII w., I poł. XVIII w.
Architektura klasycystyczna XVIII w., XVIII/XIX w.
spokój, elegancja, według praw matematycznych
duża ilość ozdób, przepych, ruch, dynamika, złoto, bogactwa, symetria dwuboczna, osiowość
kopuły, kolumny, dwuspadziste dachy, prostokątne okna
Pilasty – element
architektoniczny w kształcie płaskiego, pionowego występu z lica ściany, składający się z głowicy, gładkiego lub kanelowanego trzonu, często również z bazy i cokołu; pełni funkcję dekoracyjną
i konstrukcyjną
Kolumny – w kształcie
cylindrycznego słupa, składający się z głowicy, trzonu i bazy, zwykle podtrzymujący pewne partie budowli; czasem pełnią funkcję dekoracyjną, stanowi podstawę pomnika lub sam pomnik
Filary – pionowa podpora wszelkich konstrukcji architektonicznych, mająca
przekrój wieloboczny (nie okrągły Balkony – płyty z balustradą, umieszczoną zwykle na
wystających ze ściany belkach, połączona drzwiami z
wewnętrznym pomieszczeniem
budynku Wszędzie to samo, tylko inaczej zestawione elementy.
Loggia – (lodżia) odrębny budynek lub część budynku, mający otwartą kolumnadę albo arkady zamiast ścian frontowych (wgłębiony balkon, wnęka balkonowa, otwarta na zewnątrz budynku)
Attyka – ścianka wieńcząca budynek, zasłaniająca dach, często z dekoracją
architektoniczno-rzeźbiarską.
Portal – ozdobne obramienie otworu wejściowego jakiejś budowli; potocznie także: brama, wejście mające takie obramienie Rustyka – dekoracyjne
wykończenie ściany budynku z okładziną z chropowato obciosanego kamienia na wzór naturalnego łomu kamiennego;
naśladownictwo tej techniki w tynku
Arkady – łuk ze zwornikiem wsparty na dwóch podporach (kolumnach, filarach, słupach) Krużganki – długi ganek
kolumnowy lub filarowy (zwykle arkadowy), obiegający budynek, przeważnie wokół wewnętrznego dziedzińca
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Do lekcji dołączona jest prezentacja multimedialna „Eklektyzm”.
