ORGA IZACJI

(1)

Monika K wieciń ka

Uniwer ytet ·konomiczny we Wr ławiu

WSPÓŁDZI ŁANIE

ORGA IZACJI

lEDOCHODOWYCH - WARUNKI, FORMY I

KORZYŚCI

2010

tre zczeni : Iem artykułu j t pr z nta Ja wyników bada(\ dotyczących zakrc u i ~ rm w półpracy rganizacji niedochodowych z innymi podmiotami oraz okrc lenie warunków i k rzyś i wynikaj ych z za t owania p zez gólnych ~ rm w p łpracy.

l.

Wstęp

miej~tno 'ć w p' łdziałania nie tylko w ramach organizacji ale i poza nią, tzn. z el m ntami zeroko r zumian g t zenia j t i t tną c hą efektywnych organiza ji zarówn w ckt rze bizne owym jak i w ektorach ni bizne owych. Stąd też

identyfikacja i analiza zagadnień związany h z tą problematyką wydaje się ważnym

celem badań empirycznych.

l m t go opracowania jest prezenta Ja wyników badań dotyczących zakre u i form w półpracy rganizacji nicdach dowych z podmiotami z różnych ektorów r zpoznani warunków wpływających na wy tępowanie okre 'lanych wiQzi oraz okre'l nic korzy' i wynikaj~ ych zzasto awania po zez gólnych form w półpracy.

Badania przeprowadzono za pom cą ankiety badawczej uzupełnionej kw tio- nariu zem wywiadu i ob erwacji w grupi 47 organizacji niedo hod wych z Wro- cławia. Z przyczyn niezależnych badana populacja ni mogła zy kać charakt ru pró- by taty tycznej. Ograniczenie jej liczebn 'ci wynika z konieczno' ci uzy kania zgody na prz prowadz nie badań o określonym zakre ie i charakterz oraz na pre- z ntację (publikację) ich wyników. Dlatego też wnio kowanie odno i się tylko do przebadanych organizacji.

2. Zakres przeprowadzonych

badań

Prz dmiotem badań empirycznych były organizacje niedochodowe, charakteryzują

c ię n tępującymi c hami [Salam n Anh i er 1996]:

• Są do pewneg stopnia zinstytucjonaliz wane tzn. po iadająjaką' instytucjo-

nalnąrzeczywi to' ć w postaci w wnętrznej struktury organizacyjnej, względnie

(2)

154 Monika Kwieciń ka

tałej wiązki c l, w i o b zarów działaino 'ci granice org nizacyjne oraz wyraźną różnicę między członkami i nieczłonkami utworzone na pod tawie formalnych dokumentów tatus prawny .

• Są prywatne i in tytucj nalnie niezależne od rządu, tzn. że nie ą cz~ 'cią aparatu

rządowego ą pozarządowe w en i trukturalncj niezależn 'ci od rządu.

• ą amorządne- mu zą posiadać wewn~trzne procedury kierowania i kontroli prowadzonej działaino, ci a także duży st pień autonomii tzn. że mogą dokony-

wać aroodzielnie zmian bez konieczności odwoływania się do jakiej ' innej wła

dzy Stone alamon, Li t 2001].

• ąnicdoch dow - oznacza to, że celem tworzenia tych organizacji je t za poka- janie potrz b p ł cznych a nie mak ymal i zac ja zysków. M gą on gromadzić

dochody ale te nie mogą być dy trybucwane dziel nc pomiędzy założycieli członk 'w zarządu lub pozo tałych członk w organizacji a jedynie przeznaczone na realizacj~ cel, w statutowych czyli niekomercyjnych.

• ą d brewolne- ozna za to że czł nko two w tego typu organizacjach je t cał-

kowicie d br w lne czł nk wic d brow lnie przeznaczają wój czas i pienią

dze na działaino ć erganizac j i.

Tab la l. P la działania rganizacji

Poła działań Liczba organizacji Udział procentowy

Kułtura i sztuka 13 27,70

p rt, tury tyka, r krea ~a, hobby 17,00

~dukacja i wychowanic 27 57,40

adania naukow 3 6,40

chrona zdr wia l l 23,4

ługi socjalne, porno sp łeczna l 38,3

hrona środowiska 5 10,60

R zwój l kalny w wymiarze połecznym i materialnym 6 12,80 Prawo i jego ochr na prawa czł wieka działaln · ć

p lityczna 4 8,5

W parcie dla in ·tytucji organiza ji nied chod wych

i inicjatyw obywatelskich 9 19,10

ziałaino 'ć międzynar dowa 7 14,90

Religia l 2,10

prawy zawodowe, prac wnicze, branżowe 6 12,80

p z tała działaln ć 4 8,50

Brak odp wiedzi 4 8,50

O g e m 47 100,0

Źr dło: badania wła ne.

(3)

• Są niereligijne- to kryterium nie wyklucza organizacji promujących religijn ść

lub religijną edukacj , ale wyłącza kościoły ynagogi meczety.

• Są apolityczne nie kierują ię w swych wyborach i decyzjach przynależnością

do okre' l onej partii.

Uwzględniając różne kryteria podziału występujące w literaturze przedmiotu

należy stwierdzić, że autorka badała towarzyszenia i fundacje (kryterium formy prawno-organizacyjnej) o charakterze opi kuńczym ('wiadczące u ługi na rzecz w zystkich, którzy tego potrzebują, lub tylko pewnych kategorii o ób) zadaniowe

najczę'ciej wykonujące p wne funkcje zl cone przez władze) świadczące usługi

na rzecz swoich członków [Salamon Abrarnson 1986] i na zewnątrz donatywne utrzymywane dzi ki hojności i pornocy społeczeń twa oraz subwencjom rządowym

i lokalnym) Iwankiewicz-Rak 1997].

Ponadto zgodnie z odpowi dziami wpi anymi w ankiecie badane jednostki za-

pokajają potrzeby połeczne w następujących ob zarach (tab. 1 ): edukacji i wych - wania 57 4% usług ocjalnych 38 3% ochrony zdrowia (23 4o/o) kultury i sztuki (17%).

3.

Współpraca

organizacji niedochodowych we

Wrocławiu

- wyniki

badań

i teratura traktująca o współpracy zwraca uwag na różn rodno' ć przyczyn tworzenia więzi pomiędzy organizacjami. . Ołiver np. wyróżnia na ~pując przyczyny w tępawania i tworzenia więzi pomiędzy organizacjami:

potrzeba/ ytuacja prawna: gdy organizacje są zmu zone przez państwo albo przepis prawny do t go aby nawiązać to unki

asymetria: pozwalająca jednej stronic wywrzeć wpływ albo kontrolować drugą

stron lub jej za by

wzaj mno 'ć: gdy poprzez w półpracę organizacje mogą ubiegać i~ o wspólne lub obopólnie korzystne cele/intere y i r alizować j

wydajno' ć: gdy dzięki w półpracy organizacj mogą o iągać lep ze wyniki

stabilność: gdy dzięki w półpracy organizacje mogąprzewidywać lub minimali-

zować niepewno 'ć wpływającą na ich działaino 'ć lub jej zap biegać

autorytet: gdy dzięki w półpracy organizacje mogą zwiększyć sw ~ą rcputacj wizerunek prestiż lub zbieżno ć z obowiązującymi normami [Oliver 1990].

Powyż ze czynniki mogą równie dobrze motywować przed iQbior two do krót-

kotrwałej jak i do długotrwałej w półpracy do alian u trategiczn go lub fuzji i przejęcia lub do innej formy współpracy, mniej lub bardziej zobowiązującej.

W śród uwarunkowań powstawania konkretnych typów/form więzi M. Eber

wyróżnia:

zaangażowanie i rolę pań twa prawo i podatki i tni nie organiza ji wpływają

cych na współprac~, tj. izb go podarczych związków zawodowych parków na- ukowych uniwer ytetów

(4)

156

zjawisko grupowania wysp cjalizowanych za bów i know-how oraz i tni ni przemy łowychi regionalnych zagł~bi,

- obecność więzi społecznych wspierających pow tawanie bardziej lub mniej formalnych r lacji biznesowych

pozycję firmy w branży oraz ilość i jakość więzi [Eber 2002].

J. Lichtarski wyodrębnia na tępujące kryteria tworz nia układ' w przed ię

bior tw:

- na tęp two faz proc u techn logicznego w półudział w wytwarzaniu wyrobu złożonego

korzy tanie ze w p' lnej bazy urowcowej

- jednorodno' ć lub podobień two proc 'w technologicznych - jedn rodno ć przeznaczenia produktów

na t~p tw faz pr u go p darczeg (przygotowani produkcji produkcja prz daż)

- skupienic terytorialn (b li ko 'ć jedno tek wytwórczych i u ługowych

- możliwość korzy tania ze w pólnej infra truktury technicznej i komunika- cyjnej

toż amo 'ć rynków zbytu [Lich tar ki l 92].

Jak wynika z przepr wadzonych badań tylko 6 rganizacji po 'ród 47 badanych nie ma żadnej umowy w półpra y pozo tałc majązarówn formain jak i ni for- malne umowy.

Najcz~ 'ciej d klarowane w ankieci badawczej przyczyny w półpracy cz to

utoż amiane z korzy'ciami to:

m żłiwość r ałizacj i cel 'w tatutowych

możliwo' ć uzy kania w parcia finan owego i rzeczowego um żłiwieni pozy kania wiedzy

partner two w realizacji zadań

- stworzeni możliw 'ci rozwoju i promocji organizacji nicdochodowej

ułatwienie prz pływu informacji i poprawa kornunikacj i pomiędzy partnerami lep ze kształt wanie int resów branży

- poprawa wizerunku organizacji w sektorze i wobec innych potencjalnych kli n- tów i partnerów

tworzenie możliwo' ci rcalizacj i w pólnych celów i wymiany do' wiadczeń umożliwienie podziału kosztów realizacji przedrrU tu w półpracy

pobudz nie kreatywno' ć ludzi w organizacji koni czno 'ć pełnienia wymog 'w formalnych.

Organizacje niedochodowe, które mają umowy zawarły je z innymi organizacjami ni dochodowymi (25 organizacji) z amorządern terytorialnym (21 organizacji admini tracjąrządową 15 rganizacji) i innymi np. amorządem teryt rialnym biz- nesem mediami. 31 badanych organizacji amodzielnic zainicjowało zawarcie tych umów 16 zawarło umowy na cza nieokreślony a 25 - na cza okre 'lony. Zawarci umów p mogło organizacjom przede wszy tkim przetrwać na rynku rozwinąć pro-

wadzoną działaino 'ć i zdobyć nowe do 'wiadczcnie tab. 2).

(5)

Tab la 2. a co pozwala realizacja przed ięwzięć wspólnie z innymi podmjotami

Odp wiedzi Liczba rganizacji Udział procentowy

Nie dotyczy 6 12,80

Przetrwać na rynku 13 27,70

Rozwinąć pr wadzoną działalność 34 72,30

Zdobyć nowe doświadczenie 30 63_.!_80

Zwięk zyć przych dy 13 _2~,70

Uzyskać przewagę konkurencyjną 5 10,60

Inne 4 8,50

Ogółem 47 100,00

Żr · dł : badania wła ne.

Tabela 3. Podmi ty z którymi w p łpracują rganizacje ni d ehod we

i W p łpra- W p łpra- W p lpra-

dp wi dzi w p łpra- cujcmy cujemy cuj my

cujemy p radycznic c wi ncza regułamie

l. Inne rganiz j nied h dowc n 3 4 13 27

w P l ce % 6,40 8,50 27,70 57_,40

2. Zagraniczne rganizacjc n 14 13 Ił

nied hodow % 29,80 27,70 23_,40 17200

3. Admini tracjarządowa n 12 5 14 16

% 25,50 10,60 29~ 34,00

4. amorząd t ryt rialny n 5 6 7 29

% 10,60 12,80 _1~0 61,70

5. In tytucje użyt zno ci n 4 7 17 19

publicznej % 8,50 14,90 6_!._20 4Q,40

6. Organizacje k ielne n 17 lO lO

% 36,20 21,30 21_!._30 17_,.

o

7. M dia n 6 13 16 12

% 12,80 27,70 34,00 25,50

. Środ wi ko bizne u n 5 16 14 l l

% 10,60 34,00 29,80 23,40

9. Inne n l 2 l 2

% 2,10 4,30 2,10 4,30

Źródło: badania wła n .

Badane jedno tki najchętniej w półpracują z innymi organizacjami niedochodowymi i dmini tracjąpubli zną. Sporady zni lub wcale) utrzymywan ąkontakty

z m diami organizacjami ko 'cielnymi, biznc em oraz z zagranicznymi rganizacja- mi nied chodowymi (tab. 3 . ależy wspomnieć ż w tabeli uwzględniono wyłącz-

(6)

158 Monika Kwi iń ka

nic podmioty które organizacje amodzi l ni wskazały w przeprowadzon j ankieci badawczej (wybór był twarty .

W literaturze prz dmiotu dotyczącej współpracy wyróżnia się następując formy:

- bezumowne wymiana zgodne zach wania

- urn wne kupna kooperacyjne kartelowe kon orcjum dzierżawę lea ing - koordyna yjn zjednocz nie, zrze z nie izba go podarcza yndykat

- koncentracyjn luźne (zjedn czcnic prz dsi bior two prowadzące koncern holding)

- kon entra yjne zwarte.

Typ logia W. zak na r zróżni formy:

pow tające na p zi mie zbi r wości prz d i bi rstw (kła try grupy trat gicz- ne tand rdy przemy łowe korpora je wirtualne k nstclacje warto'

- wynikające z y t mu wi zi mi dzy rganizacyjnych jakim je t am prz d ię

bior two łańcuch warto ci m d l bi n u architektura bi ne u pion we ieci do tawc w out our ing

- pojedyn ze wi zi między rganizacyjnc alian lobby ty zn kon r ja p razumieni kart l 20 7].

Organiza j niedo h dowe, zg dnie z wynikami przeprowadzonych badań wy- k rzy tują na tępujące

n

rrny w p' łpra y: umowę zlec ni 7 7 Yo organizacji urn wę najmu 6 % organiza ji, p razumieni o w p' łpracy (63 %organizacji urn w w półpracy 61 7% rganizacji . Ponadto nicktór formy w półpracy ni ą

zn ne w'ród r p nd nt'w, np. alian tratcgiczny i alians marketingowy. M żna więc p wi dzie' korzy tając z przytaczon j literatury ż w rganizacjach ni do- ch dowych dominują umowne, b zum wn i międzyorganiza yjnc formy w pół

pr cy. Zawart umowy przyjmują na t pując formy r liza ji: wymiany do'wiadcz ń 61 7% organizacji , wzajemnej pomocy bczpośr dniej 46 % organizacji organiz wania konferen ji i proj któw zkol niowo-d radczych 42 6% rganizacji wspólnej realizacji zleceń (36 2% organizacji) itd.

3.1. Warunki wpływające na współpracę

organizacji niedochodowych

B i rąc p d uwag pecyfikę rganizacji ni d chod wych a przede w zy tkim to że świadczą on usługi warunlci decydujące o wyborze okr 'lon j formy w półpracy

zdaniem autorki można podzielić na zewnętrzne i wewnętrzu . Przy tym zar' wn jedn jak i drugie mogąjednocze 'nie sprzyja' i utrudniać nawiązywani oraz roz- wijanie w półpracy na co zwracali uwagę badani re pondcnci .

Warunki wewn trzn wpływające na współpracę to:

cele tatutowe niektóre organizacje mają z pi ane w tatucic ż realizują WOJe c 1 poprzez w półpracę z innymi organiza jami

(7)

ytua ja finansowa organizacji realizacja umów o współpracy m że pociągać za

obą konieczno' ' zaangażowania okr 'l onych 'r elków finan owy h aj 'li r- ganizacja ich ni posiada w półpraca nie może z tać podjęta)

pecyfika rynku i/lub klienta w przypadku organizacji sp cjali tycznych pr - b Iem może tanowić znalezienie dp wiedniego partnera do wsp 'łpracy)

- r aliz wan proj kty i i h r zmiar ni któr podmioty finan ujące działania organiza ji niedach dowych wym gają w realizacji dużych proj któw w półpracy

z innymi organiz cjami

- pozycja na rynku marka wizerun k reputacja

G

li organizacja ma złą reputa- j lub niej t zn na b~dzic jej trudn znal źć partnera do w półpracy)

za by organizacyjne w tym ludzie i h wi dza d 'wiadczenie i umiejętnoś i - je'li w rganiza ji pr cuj ni wi Ie ób trudn b dzie pro tać wymogom kadr wym niczb nym do r alizacji nicktórych w p' lnych działań.

Warunki z wnętrzne wpływające zdaniem ut rki, na w p' łprac~ organizacji nied h d wych t

praw

funk j n w ni w t organizacji w pi r jący h i wpływających na w półpracę izby go p darcze zrzc zenia organizacje paras l we organizacje grant d wcz pr gramy unijne itd.

ytua ja go podarcza kraju i r gi nu t r n iałania

trady ja kulturowa y tern w rto 'ci n rmy bowiązujące w danej poł czności

t unek mi zkańców i innych p dmiotów ładz l kalnych mediów) do organizacji niedochod wych

więzi poł czne.

Wyniki badań anki towych d tyczący h czynników mających wpływ na podejmowanie w półpracy potwi rdzająprzyjęty owyżcj układ. Uzyskane wyniki zapre- z ntowan yntety zni w tab. 4.

ależy zauważyć że najbardziej niek rzystny wpływ zdani m respondentów

mają rniany w prawi przepisach podatk wych oraz inflacja. Trudno się dziwić, gdyż organizacje te w znacznej mierz utrzymują ię ze 'rodków :finan owych prze- kazywanych prz z darczyń ów - kiedy przepisy nie zach cają ich do kładania da- r wizn organizacje mają probl my finan ow .

zynniki po trzeganc jako zdecyd w ani e korzystne to m.in.:

ytuacja go podarcza w r gioni w regi nach o wy okim stopniu bezrobocia i ni wielkiej liczbie przed iębior tw działa zdecydowanie mniej organizacji nie- d bodowych i zna znie trudni j j t im zgromadzić ni zb dn 'rodki finanso- we do prowadzenia działań)

tworzeni in tytu ji w pi rających rganizacj niedochod we szczególni ta- kich, które zkolą, wspi rają finan owo pomagają po zulciw ć partnerów d w półpra y itp.)

(8)

160 Monika Kwiecińska

Tabela 4. zynniki które mają wpływ na podejmowanie w półpracy organizacji niedochodowych z innymi podmiotami

Odpowiedzi Korzystny Niekorzy tny Brak wpływu

l. Tworzenie in tytucji w pierania organiza- n 35 2 8

cji nicdoch dowych

% 74,50 4,30 17,00

2. Praw daw tw doty zącc rganizacji n 17 13 4

nied ch dowych % 36,20 27,70 8,50

3. pos6b funkcj n wania y temu n 6 6 12

ądownictwa % 12,80 12,80 25,50

4. ytuacja g p darcza w regionie n 24 3 11

% 51,10 6,40 23,40

5. Wzr t inflacji n l 20 17

% 2,10 42,60 36,20

6. Wzrost tóp pr c nt wy h n 4 22

% 8,50 17,00 46,

7. Zmiany w sy ternie podatkowym n 7 II 15

% 14,90 23,40 31,90

o tęp do programów p m cowych n 40 3 3

% 85,10 6,40 6,4

9. Prognozy r zwoju g p darki n 13 2 20

% 27,70 4,30 42,60

10. prawn 'ć y temu bankowego n 21 8 12

% 44,70 17,

o

^25,50

l l. Normy etyczn obowiązujące n 29 6 3

w danej społeczno' ci

% 61,70 12,,

o

^6,40

12. Tradycja kulturowa n 27 7 5

% 57,40 14,90 10,60

13. y tern warto ci obowiązujący n 29 6 2

w da n J połeczno 'ci % 61,70 12, o 4,30

14. to unck mie zkańc w do organizacji n 31 5 5

niedochodowych

% 66 00 10,60 10,60

l 5. Przychylność ma mediów n 40 2 3

i władz lokalnych

% 5,10 4,30 6,40

16. Inne n 2

o

^l

% 4,3 0,00 2,10

Źródło: badania wła ne.

(9)

do tęp do 'rodków finansowych pochodzących z Unii Europ ~ ki ej (do tęp do tych środków gwarantuje organizacji niedochodowej długotermin we finan o- wanic działalności)

normy społeczne normy kulturow , opinia połeczeń twa o organizacjach niedochodowych oraz przychylność ma mediów mają duży wpływ na organizacje niedochodowc, ponieważ b zpo 'rednio związane są z liczbą wolontariuszy chęt

nych pracować nieodpłatnie w tych podmiotach liczbą klientów skłonnością członków połeczeństwa do przekazywania , rodków pieniężnych i ich ilością.

3.2. Korzyści wynikające z zastosowania poszczególnych form współpracy

Wyniki badań zapr zentowane poniżej zostały u zczegółowione za pomocą kwe- stionariusza wywiadu. Skupiono ię w nim na analizie procesu w p' łpracy organizacji ni d chodowych z trzema najczęściej wybieranymi partnerami: innymi organizacjami niedochodowymi, administracją rządową i sam rząd wą oraz bizne cm.

Wyniki opracowane ą na podstawie odpowiedzi udzi lanych przez re pondentów w zystkich 41 organizacji niedochodowych, które zadeklarowały że hecnie współ

pracują z opisywanymi pattnerami. Przedmiotem analizy były m.in. motywy i cele podejmowanej w półpracy.

Badani respondenci deklarowali ż d minującewi zi w obr bie ektora organizacji ni dochodowych to kooperacja i w półistnienie ( dpowicdnio 57,4% i 40 4%

badanych; tab. 5).

Tabela 5. Po tawy wobec organizacji z tej amej branży

dpowiedzi Liczba organizacji dział procentowy

Konirur ncja 3 6,40

K operacja 27 57,_40

Współi tnienie 19 40,40

Inna l 2,10

Ogółem 47 100,00

Żr dł :badania wła n .

Zdaniem re pondentów współpraca organizacji niedochodowych z innymi podmi tarni z tego ektora:

ułatwia przepływ informacji i poprawia komunikację pomiędzy partnerami, pozwala lepiej kształtować intere y branży

poprawia wizerunek organizacji w sektorze i wobec innych potencjalnych klien- tów i partnerów,

stwarza możliwo' ć r alizacji w pólnych celów korzystania i wymiany doświad

czeń,

(10)

162 ^Monika^Kwieciń^ka

- daj możliwo' ć podziału kosztów r alizacji przedmiotu współpracy

- pobudza kreatywność ludzi w organizacji - bywa wymu zona przez wymogi fonnalne.

Ponadto w półpracę z innymi organizacjami nicdochodowymi cechuje łatwość nawiązywania kontaktów i mniej formalny charakter, co zachęca do jej podejmo- warua.

Drugim co d czę to' ci wyboru partnerem do w półpracy organizacji niedochodowych ą organy administracji rządowej i amorządowej. W półpraca ta daje im wiele korzy' ci m.in.:

- umożliwia realizację cel' w statutowych

- daje pozytywne do'wiadczenia które można wykorzy tać w dal zej współpracy

- gwarantuje pewno' ć i tał ść w półpracy.

Często wybi ranym przez organizacje niedochodowe partnerem do w półpracy

jest biznc czyli organizacje komercyjne. W półpraca ta przyno i rganizacjom niedech dowym liczne korzy' ci, np.:

- umożliwia realizację celów tatutowych,

- p zwala uzy kać w parcie finan owe i rzec.zowc - umożliwia pozy kanic wiedzy

- partner two w realizacji zadań

twarza możliwość rozwoju i promocji rganizacji niedochodowcj.

4.

Zakończenie

rganizacjc niedochodowe cie zące ię zaufaniem połccznym i posiadające wiedzę

w konkretnej dziedzinie są ważnym elementem społecznej układanki. Wzajemne r lacj tych organizacji oraz relacje z innymi podmiotami rynk wymi mogąprzybie

rać różne formy i tym amym mieć zróżnicowany przebieg i wpływ na po zczególne trony. Ze wzglQdu na specyfikę organizacji niedech dowych bardzo ważnym ty- pem tych relacji je t współpraca. Przeprowadzone przez autorkę badania tej fery

działalności organizacji niedochodowych p zwoliły na wyciągniQci następujących

wnio ków.

D minujące relacje pomiędzy organizacjami to współi tnienie i kooperacja. aj-

czę 'ci ej wybierane przez organizacje niedochodow formy w półpracy to umowa

współpracy bądź nieformaJne porozumienie o współpracy oparte na więziach towa- rzy kich. Współpraca polega na wymianie doświadczeń wzajemnej pomocy b zpo- 'redniej organizacji konferencji, szkoleń doradztwie, konsultowaniu się w sprawach

dotyczących funkcjonowania organizacji tworzeniu ze połów doradczych wspólnej realizacji zleceń itd. Obce im ą bardziej złożone formy współpracy tj. alian e mar- ketingowe czy alianse trategiczne.

(11)

Literatura

Czakon W. Dynamika więzi międzyorganiza yjny h przed iębior. twa J\E Kat wice 20 7.

Eb r M. The Formalian oj Inter-organizational Networks Oxford niver i ty Pre 2002.

Jwankiewicz-Rak B. Marketing organiza ;ji niedochodowy h. Wybrane problemy adaptacji w warunk- a h pol kich AE Wr ław 1997.

Lichtar ki J. (red.) W. póldziałanie go podarcze przed iębior tw PWE War zawa 1992.

Oli er C. Determinant oj International Relalion hi p : lntegration and Future Dir, ction A ademy o f Management Review 1990.

alamon L.M. Abram on A.J. The Federat Budg t and the N nprofit Sector Th Urban In tirut Pres Wa bington 19 6.

Salamon L.M. Anheicr H. K. ocia! origin ·oj civil society: explaining the nonprofit ·ector ero -na- tional/y Th 1 hn H pkin Univer ity Baltimore 1996.

tone T.H. alamon L. M. Li t R.A., Finding a acred bard: porlraying the g/obal nonprofit se tor in oj]i ial tatistic The J hn H pkin Univer i ty altimore 200 l.

CO-OPERATION OF ON-PROFIT ORGANIZATIONS -RE EARCH FINDIN G

ummary: The purpo e ofthi article i to pre ent re earcb finding on the range of c llabo- rati n and th fi rrn of co-op ration bctwcen non-profit organization and th r ubject . Th ad antag s c nnccted with applying certai n fi rm of c -op ration wcre de cribed.