Aleksandra Żaryn
ICOMOS
Ochrona Zabytków 31/4 (123), 279-280
planu rewaloryzacji, gdyż jest to zagad nienie szczególnie interesujące w czasie, gdy mamy już kilkadziesiąt urbanistycz nych studiów rewaloryzacyjnych zaawan sowanych, zakończonych, a nawet wdra żanych. Wśród istotnych cech charaktery zujących opracowanie zamojskie zwraca uwagę m .in. dorobek A utorów w zakresie oznaczeń graficznych do studium w skali 1 : 500. Osiągnięcie to cieszy, ale i każe się zastanowić, jak długo jeszcze będziemy zmuszeni za każdym razem tworzyć nowe systemy zapisu i czy naprawdę nie m a w kraju jednostki, która dorosła do tego, aby zagadnienie to rozwiązać ku wspólnemu zadowoleniu.
Nagroda dla zespołu rzeszowskiego nasu wa jeszcze i inną refleksję. Oto p o wielu innych nagrodach, które przyznane zosta ły w latach minionych zespołom Pracowni Konserwacji Zabytków za podobne opra cowania rewaloryzacyjne, przedsiębior stw o m oże do swych aktywów dopisać jeszcze jeden zespół projektowy, który okrzepł w pracach studialnych nad re waloryzacją ośrodków staromiejskich. D o renomowanych już pracowni z Torunia, Krakowa, Lublina, Warszawy (Oddział „Zam ek”) doszła jeszcze pracownia z R ze szowa. Fakt ten pozwala uznać, że specja lizacja Pracowni Konserwacji Zabytków w tej dziedzinie jest faktem, a ich prze
wodnictwo merytoryczne w tego typu pracach projektowych na terenie kraju jest poza dyskusją. M ożna sądzić, że dalszy rozwój tego rodzaju działań w ra mach PKZ spowoduje, że w lata osiem dziesiąte, które będą w naszej dziedzinie charakteryzowały się znaczną skalą prac rewaloryzacyjnych w ośrodkach staro miejskich, możemy wchodzić bez obawy o sprawy projektowania. Wydaje się, że już obecnie punkt ciężkości przesuwa się na przygotowanie odpowiednio zorga nizowanego i wyposażonego aparatu w y konawczego.
Lech K rzyżanow ski
ZABYTKOW E Z E SPO Ł Y STAROM IEJSKIE DOCZEKAŁY SIĘ W AŻNEGO AKTU PRAW NEGO
D n ia 21 lipca 1978 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę nr 101/78 w sprawie pow ołania Międzyresortowej Komisji do Spraw Rewaloryzacji M iast i Zespołów Staromiejskich. Komisja została powołana przy ministrze kultury i sztuki, a w jej skład weszli : podsekretarz stanu w M KiS— generalny konserwator zabytków (prze wodniczący), podsekretarze stanu w m i nisterstwach: Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska oraz Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, przewodniczący Zarządu Centralnego Związku Spółdzielni Budow nictwa M ieszkaniowego, członek prezy dium Polskiej Akademii N auk, zaproszeni przedstawiciele stowarzyszeń fachowych, zainteresowani wojewodowie, prezydenci, naczelnicy miast i pow ołani eksperci lub rzeczoznawcy.
W uzasadnieniu podano, że Komisja
została pow ołana w celu stworzenia odpowiednich warunków d o realizacji planów przestrzennych rewaloryzacji miast i zespołów staromiejskich. D o jej zadań należy m .in.: ustalenie listy miast i zespo łów przewidzianych do rewaloryzacji, opiniowanie, ocena i zatwierdzanie opra cowanych w województwach planów za gospodarowania przestrzennego i rewa loryzacji miast oraz zespołów staromiej skich we wszystkich dziedzinach i specjal nościach dotyczących ich sp ołeczno-gos podarczego rozwoju. U stalono również, że opinie i wnioski Kom isji stanowią podstawę do podejmowania decyzji i okre ślania kierunków działania dla zaintere sowanych ministrów, kierowników urzę dów centralnych, wojewodów i prezy dentów miast stopnia wojewódzkiego. Obsługę Kom isji zapewnia pow ołany sekretariat wchodzący organizacyjnie
w skład Ministerstwa Kultury i Sztuki — Zarządu M uzeów i Ochrony Zabytków. W ślad za cytowaną uchwałą w przygo towaniu znajduje się decyzja w sprawie wyznaczenia na terenie kraju biur pro jektowych do pełnienia funkcji przewod niej w zakresie rewaloryzacji zespołów zabytkowych miast. D o zadań tych biur będzie należało m .in. koordynowanie prac dokumentacyjnych, prowadzenie prac badawczych i studiów historycznych, n au kowych i technicznych, opracowywanie planów rewaloryzacji w formie kom plek sowej dokumentacji i sprawowanie nad zoru autorskiego nad ich realizacją. Bardzo wiele historycznych ośrodków staromiejskich w naszym kraju oczekuje na szybkie wdrożenie tych decyzji.
Jacek C ydzik
IC O M O S
W dniach 20— 27 maja 1978 r. odbyło się w M oskw ie V Zgromadzenie Ogólne Międzynarodowej Rady Zabytków i Zespo łów Zabytkowych (ICOM OS). U dział w nim w zięło ok oło 700 delegatów z 62 krajów z całego świata.
Obrady Zgromadzenia były poprzedzone posiedzeniami kom itetów: Doradczego i W ykonawczego ICOMOS, które miały za zadanie przygotowanie ostatecznej wersji zmian statutowych, projektu ewen tualnych zmian K a rty Weneckiej, przygo towanie listy wyborczej i innych materia łów na Zgromadzenie Ogólne ICOM OS. K om itet D oradczy obradował pod prze wodnictwem prezesa K om itetu —■ prof, dra Stanisława Lorentza, który, zgodnie z uprzednią zapowiedzią, zrzekł się funkcji prezesa. N ow ym przewodniczącym wy brany został R . Palsson (Szwecja). Obydwa kom itety podsum owały wyniki długotrwałej dyskusji i ankietowania na temat projektowanych zmian statutu ICOM OS-u; K om itety N arodow e wy
powiedziały swą opinię, na piśmie i ustnie, przy okazji spotkań grupy roboczej powołanej przez ICOMOS do opraco wania zmian statutowych. W osobnym punkcie obrad komitety Doradczy i W y konawczy om ówiły sprawę K arty Wenec
kiej, ustosunkowując się negatywnie do
jej zmiany, natomiast zajmując stanowisko pozytywne na temat jej uzupełnienia oraz opatrzenia komentarzami; takie sta nowisko zajmował od początku dyskusji nad K artą Wenecką Polski K om itet
Narodowy. Obie sprawy: zmian statu towych i K arty Weneckiej, weszły na obrady Zgromadzenia Ogólnego.
Delegacja polska na Zgromadzenie O gól ne ICOM OS-u składała się z 20 osób. Przewodniczącym delegacji był prezes Polskiego Kom itetu Narodow ego — prof, dr Stanisław Lorentz. Skład delegacji: prof, dr Stanisław Lorentz — przewodni czący P K N ICOM OS, prof, dr Jan Z a chwatowicz — wiceprzewodniczący P K N
ICOM OS, prof, dr Alfred Majewski — skarbnik P K N ICOM OS, mgr Andrzej M ichałowski — sekretarz P K N ICOM OS, doc. dr Marian Arszyński, prof, dr Piotr Biegański, prof, dr Janusz B ogda now ski, prof, dr W acław Borusiewicz, prof, dr Olgierd Czerner, prof, dr W iesław D om asłow ski, doc. dr Jerzy Frycz, prof, dr W ojciech Kalinow ski, dr hab. K rzysztof Pawłowski, prof, dr Jerzy Rozpędow ski, mgr Piotr Rudniewski, dr Bohdan Rymaszewski, prof, dr Jerzy Stankiewicz, prof, dr Andrzej T om a szewski, dr Tadeusz Polak — dyrektor naczelny PP PKZ (w charakterze obserwa tora) oraz dr inż. Ewa Kicińska jako przedstawicielka Międzynarodowej F ed e racji Architektów Krajobrazu (IFLA). Zgodnie z obowiązującym dotychczas statutem delegacja polska dysponowała 15 głosam i, a więc maksymalną liczbą głosów przysługujących każdemu K om i tetow i Narodow em u. U dział delegacji w obradach Zgromadzenia O gólnego oraz
w kolokw ium zorganizowanym p o zakoń czeniu obrad w Suzdalu był bardzo aktywny. W ielkim sukcesem był wybór na wiceprzewodniczącego ICOM OS-u, przedstawiciela Polskiego K om itetu N a rodowego, dra hab. K rzysztofa Paw łow skiego.
Zgromadzenie O gólne uchw aliło nowy tekst statutu ICOM OS-u, d o którego zostały wprowadzone bardzo istotne zm ia ny, m .in. zniesiono dotychczasow y p o dział członków na rzeczywistych i stow a rzyszonych. N o w y statut ustanawia czte ry kategorie członków : 1) członkowie indywidualni — posiadający pełne prawa członkow skie, tzn. czynne i bierne prawa w yborcze; 2) członkow ie instytucjonalni —■ posiadający tylko czynne prawo wybor cze (prawo głosu z liczbow ym ograni czeniem ); 3) członkow ie popierający; 4) członkow ie honorow i. C złonkostw o honorow e jest przyznawane przez Z gro madzenie O gólne, na wniosek Kom itetu N arodow ego, za wybitne zasługi na polu ochrony dóbr kultury. Zgromadzenie O gólne w M oskw ie przyznało je Stanisła w ow i Lorentzowi, Janowi Zachwatow i czow i i M iltonow i E. Lordowi ze Stanów Zjednoczonych.
W edług postanow ień now ego statutu skład osob ow y K om itetu W ykonawczego jest odnawiany w 1/3 liczby członków co trzy lata. Okres przynależności d o tego K om itetu został ograniczony d o 9 lat, z wyjątkiem stanowisk: prezesa, sekre tarza generalnego i delegata generalnego ds. finansów (tutaj ograniczenie stosuje się tylko w wypadku zajmowania przez 9 lat z rzędu tego sam ego stanowiska). Statut dopuszcza więc przechodzenie przez kolejne stanowiska w ścisłej czołówce władz ICOM OS-u. W ten sposób, w pro wadzając właściwą rotację i dopływ now ych sił d o K om itetu W ykonawczego, statut zapewnia równocześnie ciągłość funkcji najwyższych, wymagających dłu goletniej praktyki w organizacjach m ię dzynarodowych.
Liczbę osób uprawnionych d o głosow a nia now y statut zwiększył do 18, każdo razow o wybieranych przez K om itety N a rodowe. K ażdy delegat K om itetu może głosow ać za 5 innych członków K om i tetu uprawnionych do głosow ania. Jedną z najważniejszych zmian wprowa dzono d o statutu już w toku obrad Zgromadzenia O gólnego, na w niosek de legacji radzieckiej. Poprawka ta stanowi, że wiceprezesi IC OM O S-u wchodzą w skład
Biura IC OM O S i uczestniczą we wszyst kich jego posiedzeniach. T o rozszerzenie kompetencji wiceprezesów i bezpośred nie ich zaangażowanie w działalność merytoryczną i organizacyjną Biura miało na celu stworzenie mocnej bazy i stałej pom ocy prezesowi, sekretarzowi generak nemu i delegatow i do spraw finansów ICOM OS-u, którzy dotychczas byli obar czeni całą pracą i odpowiedzialnością w okresach m iędzy posiedzeniam i K o m i tetu W ykonawczego. Stało się to koniecz nością od chwili porzucenia myśli o ew en tualnej regionalizacji ICOM O S-u, która, jak się wydaje, nie odpow iada celom tej
organizacji.
Opócz prac związanych ze zmianą statutu, Zgromadzenie Ogólne zajm o w ało się zatwierdzeniem sprawozdań za okres 3 lat działalności (1975— 1978). W związku z koniecznością opracowania dopełnień i kom entarzy d o K a rty Wenec
k ie j Zgromadzenie Ogólne p ow ołało k o
misję pod przewodnictwem prof. A lfre da Schmida (Szwajcaria) do dalszych prac nad tym dokum entem . W skład komisji wszedł przedstawiciel Polskiego K om itetu N arodow ego — dr hab. K rzysz to f Pawłowski.
W czasie obrad Zgromadzenia Ogólnego nie była omawiana działalność K o m i tetów W yspecjalizowanych ICOM OS. R e lacja o ich działalności w okresie ubiegłych trzech lat znalazła swój wyraz w spra wozdaniu sekretarza generalnego. Sprawa ta będzie przedmiotem obrad K om itetu W ykonawczego i Biura ICOM OS. Polski K om itet N arodow y wystąpi wówczas z listą przedstawicieli proponowanych do współpracy w tych kom itetach, w zm ac niając tym sposobem ju ż i dziś aktywną działalność swych przedstawicieli w w ięk szości K om itetów M iędzynarodowych. Zgromadzenie Ogólne wybrało władze IC OM O S-u na okres lat 1978— 1981 w następującym składzie:
Prezydent: R. M . Lemaire (Belgia) Wiceprezydenci : J. O. G azaneo (Argen tyna), A . G. Chałturin (Z SR R ), G . M ok- htar (Egipt), K . Pawłowski (Polska), B.K . Thapar (Indie)
Sekretarz generalny: E. A . Connally (U SA )
Generalny delegat ds. finansów : J. Sonnier (.Francja)
Członkowie: P. Breiling (Austria), J. D ali- bard (Kanada), R. D i Stefano (W łochy),
C. Erder (Turcja), J. M. G onzales Valca- rcel (Hiszpania), B. K obayashi (Japonia), M l. M intczev (Bułgaria), N . M outso- poulos (Grecja), D . St. Pavlovic (Jugo sławia), P. Pimentel Gurmendi (Peru), A . R om an (Węgry), A . D . Saudders (Wielka Brytania)
Przewodniczący K om itetu Doradczego: R. Palsson (Szwecja)
N a pierwszym posiedzeniu K om itetu Wy konawczego zostali dokooptow ani jako członkow ie K om itetu W ykonawczego: M. Foroughi (Iran), A . D aou lati (Tu nezja), M . K airam o (Finlandia), J. L. M e dellin (M eksyk), M . A ssom ba (Kamerun). Ostatnim punktem Zgromadzenia O gól nego była rezolucja opracowana przez Radziecki K om itet N arodow y ICOMOS. P o zakończeniu obrad Zgromadzenia Radziecki K om itet zorganizował kolok wium naukowe w Suzdalu na temat:
Rola zabytków historii i kultury w spo łeczeństwie. Obrady kolokwium o tw o
rzył prof. M . V. Ivanow. Pierwszy referat w ygłosił prof, dr Stanisław Lorentz pt. Z a b y tk i i współczesny humanizm. Następne referaty wygłosili kolejno: S. D a ni (Pakistan), J. M . Ficht (U SA ) i B. K o bayashi (Japonia) — na temat roli w ycho wawczej zabytków, W. W ohlert (Dania) i E. Hruśka (Czechosłowacja) — na temat roli zabytków w życiu m iasta, A . R om an (Węgry) i D i Stefano (W łochy) — na temat roli zabytków w życiu wsi, M . Es- som ba (Kamerun) i S. D iskul (Tajlandia) na temat roli zabytków jako czynnika identyfikacji kulturowej.
W drugim dniu kolokwium referaty dotyczyły kolejno następujących spraw:
M łodzież a za b ytk i — referaty wygłosili
L. D eiters (N R D ) i B. Javault (Francja); na temat roli zabytków w turystyce referaty wygłosili G. Alomar (Hiszpania) i A . H aulot (Belgia) ; o roli opinii publicz nej w ochronie zabytków m ówili A . Chał turin (ZSR R) i M . Binney (W. Brytania). N a zakończenie referat wygłosił przed stawiciel U N E SC O , J. B olla, na temat:
Z a b ytk i ja k o czynnik współpracy m iędzy narodowej.
Po zakończeniu kolokwium odbyła się wycieczka do Włodzimierza i Zagorska oraz inne wycieczki fakultatywne (od płatne), w których delegacja polska nie brała udziału.
