II Ogólnopolska Próbna Matura z Chemii – KLUCZ ODPOWIEDZI – ARKUSZ ROZSZERZONY Kolorem niebieskim naniesiono dodatkowe zmiany do klucza dokonane po godz. 18.

II Ogólnopolska Próbna Matura z Chemii ODPOWIEDZI – arkusz rozszerzony www.NowaMatura.edu.pl

1

II Ogólnopolska Próbna Matura z Chemii – KLUCZ ODPOWIEDZI – ARKUSZ ROZSZERZONY Kolorem niebieskim naniesiono dodatkowe zmiany do klucza dokonane po godz. 18.

Zadanie/podpunkt Odpowiedź Uwagi/komentarze

1.1

bilans elektronowy, np.:

-II 0

S → S + 2e

+I +II x 3

2 Cu → 2 Cu + 2e

__________________________

+V +II

N + 3e → N x 4

1 pkt

dopuszcza się KAŻDĄ poprawną formę bilansu elektronowego…

1.2 (bez punktu) 3 Cu2S + 4 NO3-

+ 16 H⁺ → 6 Cu²⁺ + 3 S + 4 NO + 8 H2O …i prawidłowo zbilansowaną reakcję

1.3 utleniacz: NO3-

reduktor: Cu2S

1 pkt

Uwaga: nie przyznajemy pkt, jeśli uczeń poda sam pierwiastek, który zmienił stopień a nie

poda całej drobiny.

2 (C₁₇H₃₅COO)₂Ca lub (C₁₅H₃₁COO)₂Ca ^{1 pkt}

3

Pierwiastki chemiczne zapisane symbolami w kolejności:

N, P, As, Sb, Bi

należą do tej samej grupy układu okresowego (prawda/fałsz) i charakteryzują się praktycznie jednakową elektroujemnością (prawda/fałsz). Zostały uszeregowane według malejącej zasadotwórczości (prawda/fałsz) a ich promienie atomowe rosną od bizmutu do azotu (prawda/fałsz). Analizując wzrost metaliczności od azotu do bizmutu należy stwierdzić, że metaliczność zmienia się tak samo jak zasadotwórczość (prawda/fałsz).

za 5 poprawnych odpowiedzi – 3 pkt za 4 poprawne odpowiedzi – 2 pkt za 3 poprawne odpowiedzi – 1 pkt

4

Za reakcję spalania kwasu:

C4H9COOH + 13/2 O2 → 5 CO2 + 5 H2O

1 pkt

Dopuszcza się wzięcie do reakcji każdej formy zapisu wzoru kwasu (nawet wzoru

sumarycznego).

Uwaga: Jeżeli uczeń zapisał prawidłowo reakcję spalania ale użył ZŁEGO wzoru kwasu

ale dalsze obliczenia prowadził prawidłowo – odbieramy tylko 1 pkt od całości

Za prawidłowy wybór metody ^{1 pkt}

Za wynik z jednostką: −2515 kJ lub −2515 kJ/mol kwasu Dopuszczamy obie formy gdyż uczeń obliczał ^{1 pkt} entalpię reakcji

5.a Papierek nad probówką I – CZERWONY

Papierek nad probówką II – niebieski (niebieskozielony)

1 pkt

Punkt przyznajemy za poprawną pełna odpowiedź

5.b Gaz w probówce I: CO2

Gaz w probówce II: NH3

1 pkt

Punkt przyznajemy za poprawną pełna odpowiedź

Uwaga: punktu nie przyznajemy jeśli uczeń udzielił prawidłowej odpowiedzi ale zamiast

wzorów podał NAZWY gazów

6.a klucz elektrolityczny ^{1 pkt}

6.b SO42-

^{1 pkt}

7.1 2-bromopropan

1 pkt

Uwaga: nie uznajemy jeśli uczeń zamiast słówka „bromo” użyje „chloro” lub „jodo”

Uwaga: nie przyznajemy punktu jeśli zamiast nazwy uczeń poda, nawet prawidłowy, wzór

substancji X

7.2

OH

| H⁺ CH3-CH-CH3 + CH3-CH(CH3)-COOH  CH₃-CH(CH₃)-O-CO-CH(CH₃)-CH₃ + H₂O

1 pkt

Uznajemy każdą poprawną formę zapisu reakcji estryfikacji.

Uwaga: nie przyznajemy punktu jeśli uczeń pominie środowisko reakcji

8 główna liczba kwantowa 4 poboczna liczba kwantowa 0

1 pkt 1 pkt

9 bromek rubidu

chlorek potasu

2 pkt

za każdą poprawnie podaną nazwę Uwaga: nie przyznajemy punktu, jeśli uczeń zapisze prawidłowo odpowiedź wzorami a nie

za pomocą nazw.

Uwaga: każda błędna odpowiedź skreśla poprawną.

10.1 Redukcja zachodzi w półogniwie X

Utlenianie zachodzi w półogniwie Y ^{1 pkt}

10.2 2 MnO4-

+ 6 H⁺ + 5 SO32-

→ 2 Mn²⁺ + 5 SO42-

+ 3 H2O Uznajemy również poprawnie zapisaną reakcje ^{1 pkt}

II Ogólnopolska Próbna Matura z Chemii ODPOWIEDZI – arkusz rozszerzony www.NowaMatura.edu.pl

2

będącą sumą stron reakcji połówkowych bez dokonania skróceń jonów i wody.

Uwaga: nie przyznajemy punktu nawet gdy reakcje zapisano dobrze jeśli uczeń zapisze

strzałkę w formie 

11 Kolejne stopnie: +I, 0, -I

3 pkt

po jednym punkcie za każdy stopień kolejnego atomu węgla

12.a

(CH3)2CH─CH─COO^- | NH3+

1 pkt

12.b

(CH₃)₂CH─CH─COO^- | NH2

1 pkt

13.a

CuSO4 + NaOH

C5H12O5

1 pkt

13.b Świeżo strącona zawiesina Cu(OH)2 rozpuszcza się i powstaje szafirowy klarowny roztwór.

1 pkt

Uwaga: odpowiedź w każdym słowie musi być pozbawiona błędu Uwaga: w obserwacji muszą paść słowa:

„osad rozpuszcza się”

14 FeO, FeCl₂

za 2 poprawne odp. 2 pkt za 1 poprawną odp. 1 pkt

Za napisanie wzoru na stałą równowagi ^{1 pkt}

15 Z obliczenie wartości stałej K = 270 ^{1 pkt}

Za podanie wartości stężeń równowagowych wraz z

jednostką: [H2] = 0,30 mola/dm³, [Br2] = 0,01 mola/dm^{3 1 pkt}

16

280⁰C

CH2OH─CH(OH) ─CH2OH 2 H2O + + CH₂=CH─CHO

1 pkt

Punktu nie przyznajemy jeśli uczeń nie zaznaczy (w dowolny sposób), że reakcja wymaga wysokiej temperatury, ogrzania

H─CHO + CH3CHO → CH2=CH─CHO + H2O ^{1 pkt}

17.1 Fe2O3 (tlenek żelaza (III)) (i FeO – tlenek żelaza (II))

1 pkt

Uwaga: możemy uznać odpowiedź, w której uczeń poda oba tlenki jako amfoteryczne

ale tylko wtedy jeśli zapisze poprawnie wszystkie reakcje w punktach 17.3 i 17.4

Nie przyznajemy punktu, gdy uczeń wybierze TYLKO FeO!!!

17.2 KOH, HCl ^{1 pkt}

17.3 Fe2O3 + 6 OH^- + 3 H2O → 2 Fe(OH)63- 1 pkt

Dopuszcza się również sole otrzymane w formie cząsteczkowej: FeO33-

lub FeO2-

17.4 Fe2O3 + 6 H⁺ → 2 Fe³⁺ + 3 H2O ^{1 pkt}

18 Wszystkie odpowiedzi są fałszywe po 1 pkt za każdą prawidłową odpowiedź

19

x dm³ O2 --- 0,002 mola MnO4-

5 ∙ 22,4 dm³ --- 2 mole --- x = 0,112 dm³

1 pkt

za metodę – prawidłowo ułożoną proporcję wynikającą z bilansu elektronowego i

stechiometrii reakcji połówkowych

Odpowiedź: 0,112 dm³ tlenu za poprawne obliczenie i wynik z jednostką ^{1 pkt}

Probówka I: odczyn kwaśny ^{1 pkt}

20

CH3NH3+

+ H2O → CH3NH2 + H3O⁺ lub

CH3NH3+

+ H2O → CH3NH2 ∙ H2O + H⁺

1 pkt

Probówka II: odczyn zasadowy ^{1 pkt}

NO₂^- + H₂O → HNO₂ + OH^{- 1 pkt}

21.a

Uczeń prowadzi obliczenia na bazie reakcji Na z wodą.

Wykonane rachunki pokazują, że otrzymany roztwór NaOH ma stężenie 1,74%

(po drodze wyniki obliczeń: masa NaOH = 3,48 g, masa wydzielonego wodoru = 0,08 g, masa roztworu = 199,92 g)

1 pkt

punkt przyznajemy za pełny ciąg obliczeń prowadzący do obliczenia cp innego niż

1-procentowy

Przykładowe uzasadnienie: nie udało się otrzymać roztworu 1% gdyż sód przereagował z wodą i stężenie roztworu wyniosło 1,74%

1 pkt

II Ogólnopolska Próbna Matura z Chemii ODPOWIEDZI – arkusz rozszerzony www.NowaMatura.edu.pl

3

21.b Np. sód jest higroskopijny (chłonie wodę z powietrza)

1 pkt

uznajemy tylko wyjaśnienie odnośnie reakcji z wodą

Uwaga: przyznajemy punkt gdy uczeń wskaże na łatwość reakcji metalicznego sodu z tlenem

lub CO2 z powietrza

21.c Np. podczas reakcji sodu z wodą wydziela się dużo energii (reakcja jest silnie egzoenergetyczna)

1 pkt

Uwaga: zaliczamy zdanie, że powstający wodorotlenek działa parząco na skórę

22

1. np. CH3-C(CH3)2-CH(CH3)-CH2-CH3

2. np. CH₃-CH₂-CH₃ 3. np.

CH₃ CH₃ 4. np. HC≡CH

4 pkt

Punkt przyznajemy za każdy prawidłowo narysowany półstrukturalne wzór związku organicznego spełniające podane właściwości

23.a Ba²⁺ + SO42-

→ BaSO4↓ ^{1 pkt}

23.b Na⁺, NO3- 1 pkt

23.c obojętny ^{1 pkt}