Posoborowe prawodawstwo kościelne : 41. Kongregacja Zakonów i Instytutów Świeckich : instrukcja "Renovationis causam" dotycząca przystosowanej odnowy przygotowania do życia zakonnego

Edward Sztafrowski

Posoborowe prawodawstwo

kościelne : 41. Kongregacja Zakonów

i Instytutów Świeckich : instrukcja

"Renovationis causam" dotycząca

przystosowanej odnowy

przygotowania do życia zakonnego

Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 13/3-4, 220-252

220 D okum enty, rec en zje, sp raw o z d a n ia

_[381

skie godne n a w e t w zm ian k i lu b odw oływ ania.

D an w Rzym ie, u św. P io tra , d n ia 14 lutego 1969 ro k u , szóstego N a­ szego P o n ty fik atu .

PA P. PAW EŁ V I

39

D EK R ET K O N G R E G A C JI OBRZĘDÓW

dotyczący nowego K a le n d a rz a liturgicznego i n ow ej L ita n ii do W szystkich Ś w iętych (21. II. 1969)

(C allen d ariu m R om anum — editio typica, 5—6) 40

P R Z E P IS Y OGÓLNE DOTYCZĄCE ROKU LITU RG ICZN EG O I KA LEND ARZA

(C allen d a riu m R om anum , U —22)

O bydw a d o k u m e n ty z a w iera w całości „Posoborow e P ra w o d a w stw o Kościelne.

41

K O N G R EG A C JA ZAKONÓW I INSTY TU TÓ W ŚW IEC K IC H IN S T R U K C JA „REN O V A TIO N IS CAUSAM ”

dotycząca p rzy sto so w an ej odnow y p rzygotow ania do życia zakonnego

SACRA CO N G REGATIO PR O R E L IG IO SIS ET

IN S T IT U T IS SAECULARIBUS

IN STRU CTIO DE ACCOM M ODATA RENOVATIONE IN S T IT U T IO N IS AD V ITA M R ELIG IO SA M DUCENDAM

(AAS 61 (1969) 103—120)

Procem ium Wstęp

anno M C M LXIX , P o n tifica tu s N o­ s tr i sexto.

t

PA U LU S P P . VI

REN O V A TIO NIS CAUSAM su - POW SZECHNY SOBÓR W a ty k a ń -

scipiens, u t Ecclesia ab u n d a tio re ski D rugi, p o d ejm u ją c sp raw ę o d - s p iritu a liu m v iriu m copia p o lle ret, now y, przez k tó rą K ościół miał:

139] P osoborow e p ra w o d a w stw o kościelne 221 e t ad n u n tiu m sa lu tis h om inibus no­

s tr a e a e ta tis im p e rtie n d u m e v a d e re t p a ra tio , C oncilium O ecum enicum V atica n u m S aec u n d u m iis etia m cu­ r a s non leves ad h ib u it, qui d iv i­ n u m vocationis religiosae donum p e rse q u u n tu r, eo ru m q u e v ita e n a ­ tu r a m , ratio n em , m o m en tu m in cla­ rio re luce c o llo c a v it1. C irca quo­ r u m conditionem in corp o re Eccle­ sia e haec assev e ra v it: „S tatus... qui p ro fessio n e consiliorum evangelico- r u m c o n s titu itu r, lic et ad Ecclesiae s tr u c tu ra m h ie ra rc h ic am non spec­ te t, ad eius ta m en v ita m e t sa n c ­ tita te m inconcusse p e r tin e t” 2.

P ra e te re a „cum ecclesiasticae H ie- ra rc h ia e m u n u s sit P o p u lu m Dei p a sc e re e t ad p ascu a u b e rrim a d u ­ c e re (cfr. Ez., 34, 14), ad ipsa spec­ t a t evan g elico ru m consiliorum p ra - x im , q u ib u s p erfec tio c a rita tis erg a D eum e t p ro x im u m sin g u la rite r fo ­ v e tu r, legibus suis s a p ie n te r m o­ d e ra ri. Ip sa etiam , S p iritu s S an cti im p u lsu s dociliter sequens, re g u ­ la s a p ra e c la ris v iris e t m u lierib u s p ro p o sita s re c ip it e t u lte riu s o rd i­ n a ta s au th e n tic e a p p ro b a t, necnon In s titu tis ad aedificatio n em C orpo­ ris C h risti passim erectis, u t se cu n ­ d u m sp iritu m fu n d a to ru m crescan t a tq u e flo re a n t, a u c to rita te su a in - v ig ila n te e t p ro te g e n te a d e s t” 3.

V erum n ih ilim in u s c o n sta t a la c ­ re m vigorem , p ra e se rtim re n o v a tio ­ nem v ita e sp iritu a lis, evangelicae e t apostolicae, q u a R eligiones a n

i-osiągnąć w iększe bogactw o ducho­ w ych mocy i b a rd z ie j przygotow ać się do głoszenia w ieści zbaw ien ia ludziom naszej epoki — niem ało p o ­ św ięcił tro sk i ta k że tym , k tó rzy id ą za d are m Bożym p o w ołania zakon­ nego, w y ja ś n ia ją c d o kładniej isto ­ tę, sposób i w a lo r ich życia *. Na te m a t ich m ie jsc a w ciele K ościoła, S obór ośw iadczył: „Stan..., k tó ry o p ie ra się n a p ro fe sji ra d ew a n g e­ licznych, chociaż n ie dotyczy h ie ­ rarch ic zn e j s tru k tu r y K ościoła, to je d n a k należy n ie n a ru sz a ln ie do je ­ go życia i św iętości” 2.

P o n ad to „skoro zadaniem H ie r a r ­ chii kościelnej je s t paść L u d Boży i prow adzić go n a p a s tw isk a n a j­ obfitsze (por. Ez. 34, 14), przeto do niej rów nież należy m ą d re k ie ro ­ w a n ie przez sw oje u sta w y p ra k ty k ą ra d ew angelicznych, k tó re w szcze­ gólny sposób sp rz y ja ją doskonałej m iłości Boga i bliźniego. O na ró w ­ nież p o d ążając skw ap liw ie za tc h n ie ­ niem D ucha Ś w iętego, p rz y jm u je reg u ły przedłożone przez zn ak o m i­ tych m ężów i n iew iasty , a n a s tę p ­ n ie dok ład n iej u p o rząd k o w an e ofi­ cjaln ie z a tw ie rd z a; a u to ry te te m sw oim czujnym i pom ocnym w sp ie­ r a In s ty tu ty ustan o w io n e tu i ów ­ dzie dla b u d o w an ia C iała C h ry stu ­ sowego, aby w z ra sta ły i ro zw ijały się ' w d uchu założycieli” 8.

Je d n a k ż e m im o w szystko je s t rz e ­ czą ja sn ą, że rad o sn a żyw otność, zw łaszcza odnow a życia duchow ego,

1 Cfr. C onst, dogm. de E cclesia L um en g entium , n. 43 ss.; Decr. de accom m . renov. v ita e relig io sae P a rfe c ta e ca ritatis.

2 C onst, dogm. de Ecclesia L u m en gen tiu m , n. 14. 2 Ib., n. 45.

222 D okum enty, recen zje, sp raw o zd a n ia m e n tu r o p o rtet, dum in d e fa tig a to

n isu ad c a rita te m in dies altio rem ipsis e s t contendendum , ex iis po ­ tissim u m p en d e re, qu ib u s m unus

concreditum est regendi, nom ine

q uidem E cclesiae e t ope g ratiae caelestis, eadem In s titu ta , sim ulque e x m a g n a n in a cu n cto ru m sodalium cooperatione. In ip sa enim n a tu ra v ita e religiosae, p erin d e ac in Tpsa E cclesiae n a tu ra , p o situ m est, u t illa eam secum fe r a t stru c tu ra m , sine q u a n u lla societas, n e su p e r- n a tu ra lis quidem , fin em suum as­ sequi possit, neq u e a p tio ra su b si­ dia, quibus ad h u n c p e rv e n ia tu r, v a le a t su p p e d ita re .

Q uam ob re m Ecclesia, p e r e x ­ p e rie n tia m quoque edocta, quam saecu lo ru m d ecu rsu h a u s it, p erm o ­ ta est, u t corpus legum canonicarum p a u la tim conficeret, q u ae ad v ita e religiosae firm ita te m a tq u e p ro fe c­ tu m a n te actis te m p o rib u s non p a u ­ lu m c o n tu leru n t. N em inem au tem la te t accom m odatam I n s titu ta ru m ren o v a tio n em , p ro u t n o stra e iTuius a e ta tis condiciones p o stu len t, effici non posse nisi n o rm ae canonicae, ad stru c tu ra m e t su b sid ia v ita e r e ­ ligiosae p e rtin e n te s, recognoscantur. Q uoniam au tem „ In stitu to ru m ac­ com m odata ren o v a tio a sodalium in ­ stitu tio n e m a x im e p e n d e t” 4, m u ltae R eligiones v iro ru m e t m ulieru m , r e ­ n o v atio n i a C oncilio e x p e tita e ope­ ra m d a re cupientes, dilig en ti in q u i­ sitio n e p e ra c ta ac saepe o p p o rtu n i­ ta te o b lata p ra e p a ra n d i specialis C a p itu li g en e ralis, quod p e r L itte

-ew angelicznego i apostolskiego, j a ­ k a w in n a ożywić zakony, k tó re m a ­ ją z dnia n a dzień zm ierzać w spo­ sób niestru d zo n y do coraz doskonal­ szej m iłości, zależy p rzed e w szy st­ kim od tych, k tó ry m została p ow ie­ rzo n a fu n k c ja k ie ro w a n ia ty m i in ­ sty tu ta m i w im ien iu K ościoła i p rz y pom ocy Bożej ła sk i oraz od w ielk o ­

dusznej w sp ó łp racy w szystkich

członków . W sam ej bow iem n a tu ­ rze życia zakonnego, podobnie ja k i w sam ej n a tu rz e K ościoła leży to, że w in n a posiadać ta k ą s tr u k tu rę , bez k tó re j żad n a społeczność, n a w e t n adprzyrodzona, nie m oże osiągnąć w łaściw ego sobie celu an i znaleźć w łaściw ych środków , p rzy pom ocy k tó ry c h m ogłaby te n cel osiągnąć.

Z te j to ra c ji K ościół, pouczony ta k że dośw iadczeniem w ieków , p o ­ w oli sporządził zbiór przepisów k a ­ nonicznych, k tó re w m inionych w ie ­ k ac h przyczyniły się w n iem ały m sto p n iu do stab ilizacji i ro zw oju ży­ cia zakonnego. D la każdego je d n a k je s t jasn e, że nie da się p rze p ro w a­ dzić przystosow anej odnow y In sty ­

tu tó w , postulow anej przez nasze

czasy, bez zm iany p rzepisów k a n o ­ nicznych dotyczących s tru k tu r y i środków w zak resie życia zakon­ nego.

P o niew aż zaś „przystosow ana od­ now a In sty tu tó w zależy w p ie rw ­ szym rzędzie od w y ch o w an ia ich członków ” 4, stą d liczne zakony m ę­ skie i żeńskie, p ra g n ą c przyczynić się do p ostulow anej przez S obór od­ now y — po p rze p ro w ad z en iu s k ru

-4 D ecr. de accom m . renov. v ita e religiosae P e rfe c ta e c a rita tis, n. 3 ss.

[41] P osoborow e p ra w o d a w stw o kościelne 223 ra s A postolicas „Ecclesiae sa n c ta e ”

m otu p ro p rio d a ta s p r a e s c r ib itu r 5, an n isae su n t u t a c c u ra tiu s condi­ ciones d efin ire n t, q u ib u s accom m o­ d a ta ren o v a tio in stitu tio n is p e r g ra ­ dus tra d e n d a e sodalibus, qui ad v i­ ta m religiosam in fo rm a n tu r, ad ef­ fectu m d ed u c eretu r.

I ta fa c tu m est, u t v o ta quaetfäm p r o fe rr e n tu r ac S ac ra e C ongregatio­ ni p ro R eligiosis e t In s titu tis S ae­ cu larib u s, p ra e se rtim ab „U nione S u p erio ru m G en e ra liu m ” , p ro p o n e­ r e n tu r. Q uae p o stu latio n es eo p ro ­ fecto sp e cta b an t, u t n o rm ae cano­ nicae, qu ib u s relig io so ru m in s titu ­ tio in p ra e se n ti re g itu r, ita r e la ­ x a re n tu r, u t S o cietates secundum d ec reti „P erfec tae c a r ita tis ” p ra e ­ sc rip tu m ·, to tu m in stitu tio n is c u r­ sum a p tiu s ac co m m o d aren t m en tis h a b itu i hom inum novae h u iu s a e ta ­ tis, v ita e condicionibus n u n c o b ti­ n en tis, a tq u e etiam ap o sto la tu s n e ­ c e ssitatib u s h o d ie rn is, indole ta m en e t fin e p e c u lia ri cuiusque I n s titu ti fid e lite r se rv a tis.

L iq u e t v ero novas leges c e rta ac d e fin ita ra tio n e fe r ri non posse, nisi resp e ctu h ab ito e x p e rim en to ru m , q u ae q uidem in tr a fines sa tis a m ­ plos e t p e r sa tis d iu tu rm u m te m ­ po ris sp a tiu m fu e rin t capta, u t fie ­ r i possit iu d iciu m re b u s innixum . Q uod sane v erissim u m est, cum im ­ p lic a ta e re ru m condiciones, ea ru m p ro locis v a rie ta s e t celerio res co­ tid ie m u ta tio n e s eos, q u o ru m est hac a e ta te iuv en es ad g erm a n am

p u la tn y c h b ad a ń , k o rz y sta ją c czę­ sto z o kazji przy g o to w y w an ia sp e­ cjaln e j k a p itu ły g en e ra ln e j, k tó rą zarządza P ism o A postolskie m o tu p ro p rio „Ecclesiae sa n c ta e ” 5 — zw róciły się z p rośbą, by d o k ła d ­ niej o kreślić w a ru n k i, w k tó ry ch d o konyw ałaby się p rzy sto so w a n a odnow a w ychow ania, prow ad zo n eg o n a różnych sto p n iach tych, któ rzy p rzy g o to w u ją się do życia zakon­ nego.

T ak oto w y su n ię to p ew n e w nioski i przed staw io n o K ongregacji Z ak o ­ nów i In sty tu tó w Św ieckich, co u czyniła głów nie „U nia P rzełożo­ nych G e n e ra ln y ch ”. Pow yższe p o ­ s tu la ty szły w k ie ru n k u uelasty cz­ n ien ia przepisów kanonicznych, r e ­ gulu jący ch obecnie sp raw ę w ycho­ w a n ia zakonników ta k , by sto w a­ rzyszenia, zgodnie z p rzep isem d e­ k r e tu „P erfec tae c a rita tis ” e, cały sy­ ste m w y ch o w an ia b ard z iej odpo­ w iednio dostosow ały do m en taln o ści w spółczesnych ludzi, do w a ru n k ó w w spółczesnego życia, a ta k że do w spółczesnych w y m ag ań ap o sto latu , zachow ując w szakże w ie rn ie c h a­ r a k te r i cel w łaściw y k aż d em u in ­ sty tu to w i.

J e s t rzeczą zrozum iałą, że nie m ożna u sta n a w ia ć now ych p ra w w ostatecznej form ie, nie b io rąc pod uw agę dośw iadczeń, p rz e p ro ­ w ad z an y c h p rzez sto su n k o w o długi

okres czasu w celu w y p ra co w a n ia uzasadnionego w niosku. J e s t to ty m b ard z iej u zasadnione w w y p a d k u ,

8 Cfr. M otu p ro p rio E cclesiae sancte, II, η. 3.

• Decr. de accom m . ren o v . v ita e religiosae P e rfe c ta e c a rta tis, n. 3 ss.

2 2 4 D okum enty, recen zje, sp raw o z d a n ia _[42] v ita m religiosam in s titu e re no n si­

n a n t „a p r io ri” a ffirm a re , q u ae viae s in t optim ae.

Q ua de cau sa S ac ra e C ongrega­ tio n i pro R eligiosis e t In stitu tis S aec u la rib u s, p o stq u a m p lu re s sibi d a ta s se n te n tia s de diversis sp a tiis in stitu tio n is ad v ita m religiosam d u ­ cendam m a tu re excussit, exp ed ire v isu m e s t q u asd am leges canonicas re la x a re , u t n ecessaria ex p e rim e n ta fie ri possent. V eru m tam en , si de iuridicis norm is no n n ih il d e tra h itu r, p lu rim u m in te re st, ne q u id d e tri­ m e n ti p rim a riis bonis in fe ra tu r, q u ae tu e ri iisdem v ig e n tib u s legibus m e rito est p ropositum . Iam v e ro „se­ rio p erp e n d en d u m e s t o ptim as a c ­ com m odationes ad n ec essita tes te m ­ po ris n o stri p e ra c ta s affec tu m non so rtiri, nisi a n im e n tu r ren o v atio n e s p ir itu a li” 7.

U t ig itu r recognitio subsidiorum n o rm a ru m q u e v ita e religiosae a u ­ th e n tic a sit, sim ul re q u iritu r, u t ite r u m e a d e fin ia n tu r, q u ae in e a ­ dem v ita relig io sa su n t p rae cip u a , q u ip p e q uorum tu itio sit finis ip sa ­ ru m n o rm aru m . P ro p te r hoc eoque consilio, u t n o v a ru m o rd in atio n u m vis, p ra e se n ti In stru c tio n e s ta tu ta ­ ru m , m elius in te lle g e re tu r, haec S a c ra C ongregatio no n ab re esse c e n s u it illis q u ae d am a n im ad v e rsio ­

n e digna proponere.

gdy skom plikow ane w a ru n k i oraz ich różność zależnie od m iejsca oraz ciągła zm iana, nie p o zw alają tym , do k tó ry ch należy w obecnym cza­ sie w y chow anie m łodzieży do a u te n ­ tycznego życia zakonnego, stw ie r­ dzić z góry, ja k ie drogi b y ły b y n a j­ lepsze.

Z tej to ra c ji K o n g reg acja Z ako­ nów i In sty tu tó w Ś w ieckich — po d okładnym p rze an alizo w a n iu p rze d ­ staw io n y ch jej licznych w niosków n a te m a t różnych etap ó w p rzygoto­ w a n ia do p ro w ad zen ia życia zakon­ nego — uznała, że je s t rzeczą w sk a ­ zan ą zm ienić n ie k tó re przepisy k a ­ noniczne celem d o konania koniecz­

nych ek sperym entów . D okonując

w szakże pew nej zm iany w p rz e p i­ sach p raw n y ch , ja k n a jb a rd z ie j idzie o ' to, by n ie doznały uszczerbku podstaw ow e dobra, n a stra ż y k tó ­ ry ch sto ją w spom niane o bow iązują­ ce n orm y p raw n e. „T rzeba bow iem n ap ra w d ę uśw iadom ić sobie, że n a ­ w et n ajlepsze przy sto so w an ie do

po trzeb w spółczesnych okaże się

bezskuteczne, jeżeli nie będzie oży­ w ione odnow ą d u ch a” 7.

A by zaś refo rm a dotycząca środ­ ków i przepisów odnoszących się do życia zakonnego b y ła au ten ty czn a,

je s t rzeczą konieczną ponow nie

określić, co je s t czym ś pod staw o ­ w ym w życiu zakonnym , czego też o brona w in n a być celem sam ych przepisów . Z tej to ra c ji, d la le p ­ szego zrozum ienia sensu now ych z a ­ rządzeń, określonych w niniejszej In stru k c ji, u zn a ła K o n g reg acja za w sk az an e poprzedzić je pew nym i uw agam i.

[43] D okum enty, rec en zje, sp raw o zd a n ia ₂₂₅ I

N IEK TÓ R E PO D STA W Y I ZASADY DE N O NN U LLIS R A TIO N IB U S ET P R IN C IP IIS 1 — N on solum im p lica ta e con­

diciones, de quibus est su p ra m e n ­ tio in iecta, sed etiam , ac quidem m axim e, augenscens In stitu to ru m eo ru m q u e operum d iv e rsitas m inus a tq u e m in u s s in u n t ap ta s n orm as sancire, q u ae eadem ra tio n e ad om ­ n ia sim ul In s titu ta e t ad cunctas reg io n es p e rtin e a n t. Q uocirca n o r­ m a e m u lto la tiu s p a te n te s, q u ae hac In stru c tio n e e d u n tu r, singulis So­ c ieta tib u s fa c u lta te m d a n t illas p r u ­ d e n te r seq u en d i vias, q u ae ipsis m a ­ gis conveniant.

P e c u lia ri vero m odo m onendum est, in in stitu tio n e et educatione, o ptim as v ia s non esse p ro rsu s e a s­ dem p ro v iro ru m a tq u e m u lieru m S ocietatibus. P ra e te re a ra tio n e s e t su b sid ia in stitu tio n is d iffe ra n t n e- cesse est, p ro u t de R eligione uni co n tem p latio n i d ed ita a g a tu r a u t de In s titu to o p erib u s apostolicis a d ­ dicto.

2 — Q uaestiones a u te m e fa c u l­ ta te o rien tes, q u ae h ac In stru c tio n e In s titu tis co n ced itu r su b stitu en d i, si id o p p o rtu n u m p u ta v e rin t, p ro vo ­ tis te m p o ra riis alius gen eris v in c u ­ la, su a d en t, u t n a tu ra e t m o m en tu m ipsius professionis religiosae in m e­ m o ria m rev o c en tu r. H aec enim p ro ­ fessio, q u a sodales „per v o ta a u t a lia sa c ra ligam ina, v o tis p ro p ria su a ra tio n e a ssim ila ta ” 8, ad tr ia consilia ev angelica p e rse q u e n d a se

1 — Nie ty lk o skom plikow ane w a ­ ru n k i, o k tó ry c h ju ż w yżej w sp o m ­ niano, ale rów nież — i to jeszcze w w iększym sto p n iu — w z ra sta ją c a różnorodność in sty tu tó w i ich dzieł, coraz m niej zezw alają n a w yd an ie ta k ich odpow iednich przepisów , k tó ­ re b y m iały zastosow anie bez żad­ nej różnicy w odniesieniu do w szyst­ k ich in sty tu tó w i w szy stk ich k r a ­ jów . Z tej to ra c ji zasady bard ziej elastyczne z a w a rte w n iniejszej I n ­ s tru k c ji d a ją poszczególnym in sty ­ tu to m m ożność ro ztropnego w yb o ru dróg b ard z iej im odpow iadających.

W szczególny sposób trz e b a zw ró ­ cić uw agę n a to, że n a w e t n ajlepsze m eto d y nie m ogą być identyczne d la k sz ta łc e n ia i w y ch o w an ia w in ­ sty tu ta c h m ęskich i żeńskich. P o ­ n ad to fnetody i śro d k i w z a k resie

w ych o w an ia p ow inny się różnić

w zależności od tego, czy chodzi o zakon k o n te m p la cy jn y czy też o d dany dziełom apostolskim .

2 — W zw iązku z udzieleniem I n ­ sty tu to m przez nin iejszą In s tru k c ję u p ra w n ie n ia zam ian y ślubów n a in n y rodzaj zobow iązań — jeżeli to u z n a ją za pożyteczne — p o w sta ją p ro b lem y , k tó re w y m a g a ją p rz y ­ po m n ien ia istoty i znaczenia p ro ­ fe sji ża k o n n ej. P ro fe sja bow iem , n a m ocy k tó re j 'członkowie (In s ty tu ­ tów ) „prze ślu b y albo in n e św ięte w ięzy n a tu r ą sw ą p o d o b n e do ślu

-8 Const, dogm. de Ecclesia L u m en gen tiu m , n. 44.

226 D okum enty, recen zje, sp raw o zd a n ia _[44] obligent, consecrationem efficit, q u a

quis se Deo to tu m tra d it, cu i soli m e rito o ffe rtu r donum ta m absolu­ tu m perso n ae h um anae. C ongruit a u te m m agis n a tu ra e eiusm odi doni, u t p e rfic ia tu r e t significantissim e e x p rim a tu r pro fessio n e p e rp e tu a , si­ ve sim p lex sit sive sollem nis. Re quidem v e ra „tanto... p erfec tio r e rit consecratio, quo p e r firm io ra e t s ta ­ b ilio ra v in c u la m agis re p ra e s e n ta tu r C h ristu s cum sponsa Ecclesia in ­ dissolubili v inculo c o n iu n c tu s ::9. I ta fit, u t professio religiosa sit actus religionis p ec u lia risq u e consecratio, q u a quis Deo se devovet.

Non solum secundum Ecclesiae do ctrin am , sed etiam ex ipsa huius consecrationis n a tu r a v o tu m oboe­ d ie n tia e, quo relig io su s p le n am sui ab d icatio n em con su m m at e t u n a cum c a stita tis ac p a u p e rta tis votis p e rfe c tu m v e lu ti sacrificium im m o­ la t Deo, ad essen tiam p e rtin e t p ro ­ fessionis r e lig io s a e 10.

Hoc m odo C hristo consecratus, r e ­ ligiosus sim ul se rv itio Ecclesiae m a n c ip a tu r, a tq u e secundum voca­ tionem suam a d d u c itu r, u t p e rfe c ­ tionem c a rita tis apostolicae e x e r­ ceat, q u ae eum u rg ere e t im p ellere debet, sive in v ita contem plationi p en itu s d ed ita sive in v ariis op eri­ b u s exsequendis. E st ta m e n a n i­ m a d v erten d u m , q u am q u am in In ­ stitu tis ap o sto la tu i addictis „ad ip ­ sam n a tu ra m v ita e religiosae p e

r-bów ” 9, zobow iązują się do p r a k ty ­ k o w an ia trze ch r a d ew angelicznych, doko n u je k o n se k ra c ji, n a m ocy k tó ­ r e j k to ś o ddaje się całkow icie Bo­ gu, k tó re m u je d y n ie slu szm e o fiaro ­ w u je się d ar a b so lu tn y osoby lu d z ­ kiej. B a rd z ie j o d p o w iad a n a tu rz e te ­ go d aru , b y z o stał urzeczy w istn io n y i w y ra żo n y w sposób ' n a jb a rd z ie j w ym o w n y w łaśin e w p ro fe s ji w ie­ czystej czy to zw ykłej czy u ro c z y ­ stej. W rzeczy sa m ej bow iem , ty m doskonalsze będzie pośw ięcenie, im silniejsze i trw alsz e b ę d ą w ięzy, n a obraz C h ry stu sa, zw iązanego n ie ro ­ zerw a ln y m w ęzłem z K ościołem , sw oją O b lu b ie n icą”9. W te n sposób p ro fe sja s ta je się ak tem cnoty r e li­ g ijności i n a jb a rd z ie j szczególną k o n se k ra c ją , n a m ocy k tó re j k to ś o fiaro w u je się Bogu.

Nie ty lk o w edług n a u k i Kościoła, ale ta k że n a p o d staw ie sam ej n a tu ry w spom nianej k o n se k ra c ji, do istoty p ro fe sji zakonnej n ależy ślub p o ­ słuszeństw a, przez k tó ry zakonnik

dopełnia całkow itego w yrzeczenia

się siebie i w połączeniu ze ślubem czystości i u b ó stw a o d d aje się" Bogu ja k o d oskonała o f ia r a 10.

Pośw ięcony w te n sposób C h ry ­ stusow i, zo staje zak o n n ik jednocze­ śnie przeznaczony n a służbę K ościo- łęw i i zgodnie ze sw ym pow ołaniem zobow iązany do doskonałego p r a k ­ ty k o w a n ia m iłości ap ostolskiej, k tó ra w in n a go przynaglać, i zm uszać, czy to w życiu oddanym całkow icie k o n te m p la cji, czy też w p ełn ien iu

9 Ib.

10 Cfr. Decr. de accom m . renov. v ita e religiosae P e rfe c ta e c a rita tis, n. 14.

[45] P osoborow e p ra w o d a w stw o kościelne ₂₂₇ tin e t actio apostolica e t b e n e fica” ” ,

h a n c non esse p rim a riu m p rofessio­ nis religiosae fin em ; atq u e, ce te­ ru m , eadem ap o sto la tu s o p era p lan e posse obiri sine co n secratio n e e s ta ­ tu religioso ex o rta , licet haec eum , q u i iisdem se o b lig a v erit, a d iu v a re q u e a t ac deb eat, u t se im p en siu s det apostolatui.

Q uodsi ergo v ita relig io sa quoad su b sid ia ę t fo rm a s, q u ib u s ad usum d e d u c itu r, u ilite r r e n o v a tu r, n u lla ­ te n u s ta m e n lic e t a s s e v e ra ri ipsam p ro fe ssio n is n a tu ra m esse im m u ta n ­ dam vel e a d em in u en d a , q u ae e a ­ dem u t sibi p ro p ria p o stu le t: siq u i­ dem iuvenes, a D eo ad s ta tu m r e ­ ligiosum vocati, n o stris hisce te m ­ p o rib u s n o n m in u s o p ta n t, im m o p e rc u p iu n t h a n c v ocationem quoad o m n ia p erfic e re , q u a e e a secum fe r t, dum m odo s in t c e r ta ac g en u in a. :

3 — A tta m e n , p r a e te r vocationem relig io sam v e re p ro p rie q u e dictam , S p iritu s S an ctu s in Ecclesia e x c ita ­ r e n o n d esin it, p ra e s e rtim re c e n ti ae ta te , m u lta In s titu ta , q u o ru m so­ dales, aliq u o sacro lig am in e d evincti a u t non a s tric ti, v ita m com m unem du cere e t co n silia evan g elica s ta ­ tu u n t im p lere e a m e n te, u t v ariis ap o sto la tu s v el c a rita tis operibus sese a d d ica n t, E cclesia a u th e n tic a m v a ria ru m eiusm odi fo rm a ru m v ita e n a tu ra m s a n x it q uidem e i a p p ro ­ b a v it; v e ru m h ae s ta tu m religiosum non e fficiu n t, q u am q u am huic, quod ad leges a ttin e t canonicas, saepius a liq u a te n u s sim iles re d d u n tu r. N or­ m ae ig itu r e t p rae cep tio n es, q u ae

różnych dzieł. T rz eb a je d n a k p o d ­ k reślić, że chociaż w I n s ty tu ta c h o ddanych dziełom apostolskim „a k ­ c ja ap o sto lsk a i dobroczynna należy do sam ej n a tu ry życia zakonnego” “ , to je d n a k n ie sta n o w i ona p ie rw ­ szorzędnego celu p ro fe sji zakonnej. P rzecież ta k ie dzieła ap ostolskie m ogą być z pow odzeniem p odejm o­ w a n e bez k o n se k ra c ji w y p ły w ają ce j ze sta n u zakonnego, chociaż z d r u ­ giej stro n y m oże i p o w in n a p ro ­ f e sja w spom óc tego, k tó ry do nich się zobow iązał, ab y gorliw iej po ­ św ięcał się apostolatow i.

Je że li za te m p rze p ro w ad z a się w sposób stosow ny odnow ę życia

Z akonnego w zak resie środków

i form , to w żad n y m w y p a d k u nie m ożna z tego w yciągać w n io sk u , że należy zm ienić sam ą n a tu rę p ro fe sji zakonnej lu b pom niejszyć w łaściw e je j w y m ag a n ia : m łodzieńcy w zy ­ w a n i przez B oga w naszych czasach do sta n u zakonnego w n ie m n ie j- szym sto p n iu p rag n ą , a n a w e t b a r ­ dzo chcą w y p ełn ić to p o w ołanie ze w szy stk im co się z nim w iąże, b y ­ le b y to było pew ne i auten ty czn e. 3 — Je d n a k ż e obok po w o łan ia do życia zakonnego w pełn y m i w ła ­ ściw ym tego słow a znaczeniu, nie p rz e sta je D uch Ś w ięty w zbudzać w K ościele — zw łaszcza w o s ta t­ nich czasach — licznych in s ty tu ­ tów , k tó ry c h członkow ie, zw iązani ja k im ś w ęzłem , albo w ogóle n a w e t n ie zw iązani, p o sta n a w ia ją p ro w a ­ dzić życie w spólne i w y p ełn iać r a ­ dy ew angeliczne w ty m celu, aby

228 D okum enty, rec en zje, sp raw o z d a n ia _[46] hac In stru c tio n e co n tin e n tu r, ad I n ­

s titu ta religiosa v e re p ro p rie q u e dic­ ta p ro x im e sp ectan t. A lia v ero In ­ s titu ta illas, si v o lu e rin t, sequi p o ­ te ru n t in iis, q u ae ad sodalium suo­ ru m re c te te m p e ra n d a m in s titu tio ­ nem p e rtin e n t q u ae q u e indoli ope­ ru m , ad qu ae in c u m b u n t, m agis congruant.

4 — U t v ero fa c u lta te s h ac I n ­ stru c tio n e co n c ed e re n tu r, p lu res res cognitae a tq u e co m p ertae su ase­ r u n t, quas b re v ite r a ttin g e re e x ­ pedit.

G erm a n a enim in stitu tio ad v ita m relig io sam d ucendam potius p ro ­ gressione q u ad a m n o stris hisce te m ­ p o rib u s im p e rtie n d a esse v id e tu r a t ­ que ad longius sp a tiu m p ro tra h e n ­ da; siquidem com plecti deb et te m ­ pus n o v itia tu s e t annos p rim u m v in c u lu m te m p o ra riu m su b séq u en ­ tes. Quo in fo rm atio n is cu rsu n o v i­ tia tu s suum pondus p ro rsu s se rv a re d eb e t, u tp o te p ro quo n ih il su b sti­ tu i p ossit quiq u e sin g u la rite r ad ip ­ sa sp e cte t v ita e religiosae initia. A d quem fin em non p e rv e n itu r, nisi fu tu ru s n o v itiu s sa lte m a liq u a p r a e ­ p a ra tio n e h u m a n a e t sp iritu a li sit in stru c tu s, qu am non solum p ro b a re convenit, sed saepe etiam com plere.

N o v itia tu s p rofecto u n icu iq u e can­ d id a to eo tem p o re e s t p erag en d u s, q uo is, conscius se a Deo esse v o ca­ tu m , eam m a tu rita te m h u m a n am e t sp iritu a le m sit consecutus, q u a su f­ fic ie n ti ac d eb ita cum o neris cogni­ tio n e e t lib e rta te sta u e re v a le a t hu ic vocatio n i resp o n d ere. N on est q u i­ dem in e u n d a v ita religiosa nisi eiiis- m odi decisio lib e re c a p ia tu r e t se- iunctio ab h om inibus e t reb u s, qu am

oddać się różnym dziełom aposto­ la tu lu b m iłosierdzia. K ościół u sa n k ­ cjonow ał i za tw ie rd z ił różne form y tak ieg o życia. Nie sta n o w ią one w szakże sta n u zakonnego, chociaż w z a k resie przepisów kanonicznych są do niego często nieco podobne. T ak w ięc n orm y i przep isy z a w a rte w n iniejszej In s tru k c ji odnoszą się w pierw szym rzędzie do In sty tu tó w zakonnych w pełn y m i w łaściw ym tego słow a znaczeniu. N ato m iast in ­ ne In sty tu ty , jeżeli zechcą, m ogą się do n ich stosow ać w tych rzeczach, k tó re dotyczą w łaściw ego w y ro b ie­ n ia i w y chow ania ich członków , a k tó re bard ziej o d p o w iad ają c h a­ ra k te ro w i dzieł, ja k im się oddają. 4 — Z a udzieleniem u p raw n ie ń , z a w arty ch w niniejszej In s tru k c ji

przem aw iały liczne spostrzeżenia

i dośw iadczenia, k tó re w y p ad a k r ó t­ ko omówić.

W ydaje się, że w łaściw e przygo­ to w an ie do p ro w ad zen ia życia za­ konnego pow inno być w naszych czasach stopniow e i dłuższe. D oty­ czy to n o w icjatu i o k resu ja k i n a ­ stę p u je po pierw szym czasowym

zw iązan iu (z zakonem ). W tym

okresie fo rm a cji n o w ic ja t w inien zachow ać w dalszym ciągu sw oją pozycję, poniew aż nie m oże być n i­ czym zastąpiony i w sposób szcze­ gólny dotyczy sam ych początk ó w -ży­ cia zakonnego. Nie osiągnie się je d ­ n a k tego celu, jeżeli przyszły no ­ w icjusz nie będzie m ia ł pew nego przyg o to w an ia n a tu ra ln e g o i du ­ chowego, k tó re należy nie ty lko spraw dzić, ale często ta k że uzu­ pełnić.

-[47] P osoborow e p raw o d a w stw o kościelne 229 illa secum fe rt, ac cip iatu r. Q uae

p rio r d elib e ra tio necessario non po­ stu la t, u t c a n d id a tu s sta tim e a om ­ n ia efficere v a le a t, q u a e v ita r e li­ giosa e t o p era I n s titu ti ex ig u n t, sed ipse idoneus sa n e h a b e ri debet, qui p rogeressione q u ad a m eo p e rd u c a ­ tu r. M aior enim d iffic u lta tu m p ars, q u a e in n o v itio ru m in stitu tio n e hac a e ta te r e p e riu n tu r, in d e solet o riri, quod hi, cum ad n o v itia tu m a d m it­ tu n tu r , sa tis m a tu rita tis non su n t adepti.

Ita q u e p ra e p a ra tio ad n o v itiatu m in ch o an d u m eo m agis ac m agis n e ­ c essaria v id e tu r, quo m u n d u s Chri­ s tia n a religione m in u s est im butus. Iam v e ro p lu rim is in casibus a p ta - tio n e s p iritu a li e t psychologica, p e r g ra d u s pro ced en te, p ro rsu s opus esse ap p a re t, u t an im i ad illam com po­ n a n tu r se p aratio n em , q u a a v ita a t­ que etiam ab ipsis co nsuetudinibus sa ec u larib u s rec ed itu r. Iu v en es a u ­ tem , n o stro q uidem aevo, v ita r e ­ ligiosa allecti, non v ita m facilem q u a e ru n t, im m o id, quod est abso­ lu tu m , m ag n o p ere sitiu n t; a tta m e n eorum v ita fid e a lita saepe r u d i­ m e n tis ta n tu m d o ctrin a e in n ititu r, cum , ex co n tra rio , p ro fa n is discipli­ nis sin t m agis eru d iti.

In d e co n seq u itu r, u t cu n c ta e r e ­ ligiones, iis non excep tis, qu ae pos­ tu la tu m h a u d p ra e sc rib u n t, m agnum m o m e n tu m o p o rte a t tr ib u a n t huic a d n o v itia tu m p ra e p a ra tio n i. In I n ­ stitu tis quidem , scholas apostolicas v el collegia v e l se m in a ria h a b e n ti­ b us, ca n d id a ti ad v ita m religiosam d irec te ad n o v itia tu m so le n t tr a n ­ sire. E x p ed it ta m e n recogitare, u tru m hic agendi m odus sit se rv a n

-dy pow in ien rozpocząć n o w icjat, w o łan ia Bożego osiągnie ta k ą d o j­ rzałość lu d z k ą i duchow ą, dzięki k tó re j z w y sta rc za jąc y m i w łaści­ w y m rozeznaniem oraz w olnością będzie m ógł ustalić, że odpow iada te m u pow ołaniu. Nie należy p rz e ­ cież rozpoczynać życia zakonnego, jeżeli nie po d ejm ie się w sposób w o ln y tego ro d za ju decyzji i nie

u św iadom i oddzielenia od ludzi

i rzeczy, k tó re ona w łaśn ie w sobie zaw iera. T a pie rw sz a decyzja nie dom aga się w sposób konieczny, by k a n d y d a t od ra z u b y ł zdolny p o d jąć w szy stk ie obow iązki zw iązane z ży­ ciem zakonnym i d ziałalnością I n ­ s ty tu tu , lecz b y w ed łu g roztropnego ■eeądu zd a tn y b y ł do osiągnięcia tego

celu. Z n aczn a część tru d n o ści, w y ­ stę p u ją cy ch obecnie w w ychow aniu now icjuszów pochodzi zw ykle stąd, że nie osiągnęli oni jeszcze w y s ta r ­

czającej dojrzałości przy dopusz­

czeniu do n ow icjatu.

T ak w ięc przyg o to w an ie do ro z ­ poczęcia n o w icjatu ty m b ardziej w y d a je się konieczne, im św iat m niej p rz e n ik n ię ty je s t relig ią ch rześcijań sk ą. W w ielu w ypadkacfi w y d a je się, że stopniow e p rz y sto ­ sow anie duchow e i psychologiczne je s t rzeczyw iście konieczne, b y k a n ­ dydaci m ogli się przygotow ać do w ym aganego w n ow icjacie odosob­ n ien ia, k tó re je s t ta k d alek ie od życia i zw yczajów św ieckich. W spół­ czesna m łodzież, k tó rą pociąga ży­ cie zakonne, n ie szuka ła tw izn y , ale je s t w n iej w ielk ie p rag n ie n ie a b ­ solutu. Je d n a k ż e jej życie w ia ry o piera się często n a elem e n ta rn y c h ty lk o w iadom ościach podczas gdy

230 D okum enty, recenzje, sp raw o zd a n ia [48] dus, a n p ra e ste t, quo m eliu s anim i

a d decisionem de v ita religiosa, p le­ n a cum oneris cognitione, capessen­ d a p r a e p a re n tu r, adm issioni ad no - v itia tu m congruum p ro b atio n is te m ­ pus p rae p o n ere, u t c a n d id a tu s ad m a tu rita te m h u m a n am e t affectivam asseq u e n d am ad iu v etu r. C eteru m 'et­ si agnosci o p o rtet hasce q u ae stio ­ nes p ro regionibus esse div ersas, a f­ f irm e tu r ta m e n necesse est a e ta ­ te m , adm isioni ad n o v itiatu m con­ g ru en te m , d iu tiu s, qu am an te a con­ tig it, esse p ro latan d am .

5 — In S ocietatib u s ap o sto latu s o peribus deditis, quod ad in stitu tio ­ nem in n o v itia tu tra d e n d a m a ttin e t, co m p ertu m est p o tiorem in ea r a ­ tionem ducen d am esse necessitatis novitios ab ipso in itio e t m odo m a­ gis d irecto p ra e p a ra n d i ad v ita e ge­ n u s e t ad opera, q u a e f u tu ro te m ­ p o re suscipient, eosque docendi in ip sa v ita su a illam p a u la tim p e rfic e ­ r e co h a eren tem u n ita te m , q u a con­ te m p la tio e t actio apostolica in te r se co p u len tu r; qu ae quidem u n ita s e s t e p raecip u is ac p rim a riis e a ru n - d em S ocietatu m bonis. A d h an c v e ­ r o u n ita te m co m p aran d a m re q u iri­ tu r , u t rec te in te lle g a n tu r ip sa r a ­ tio v ita e sp iritu a lis p ro p ria et viae, q u ib u s ad a rc tio rem cu m D om ino coniu n ctio n em p e rv e n ia tu r, uno eo- dem q u e m ovente am ore erg a D eum e t hom ines, qui sive so litario eoque in tim o com m ertio cum illo com m on­ s tr a t u r sive m ag n an im o la b o rib u s

apostolicis se devovendi studio.

O p o rte t vero iuvenes religiosi m o­ n e a n tu r han c ta n to p e re ex p e tita m u n ita te m , ad qu am om nis n ititu r v ita , u t p erfec te se v a le a t explicare,

w n a u k a c h św ieckich zdobyw ają co­ ra z w iększą wiedzę.

W ta k ie j sy tu a cji w szystkie za­ kony, rów nież i te, w k tó ry c h nie p rz e w id u je się p o stu la tu , w in n y w łaściw ie ocenić o m aw iane tu p rz y ­ gotow anie do now icjatu . N a ogół w In sty tu ta c h , posiadających szkoły apostolskie lu b kolegia, czy se m in a­ ria , k an d y d a ci do życia zakonnego przechodzą bezpośrednio do now i­ cjatu . W ypada się je d n a k zasta n o ­ wić, czy należy zachow ać tego ro ­ d za ju sposób postępow ania, czy też ńie byłoby rzeczą słuszniejszą, ce­ lem lepszego przyg o to w an ia k a n d y ­ datów do p o djęcia decyzji i p e łn ie j­ szego zrozum ienia zw iązanych z tym

obow iązków , poprzedzić przyjęcie

do n o w icjatu odpow iednim okresem

próby, by k an d y d a to w i pomóc

w osiągnięciu dojrzałości ludzkiej i uczuciow ej. P on ad to , chociaż s p r a ­ w a ta m oże różnie w y glądać w po­ szczególnych k ra ja c h , to je d n a k trz e b a n a pew no u sta lić w yższą granicę w ieku p rzy p rzy ję ciu do now icjatu , niż ta, k tó rą sta w ian o dotychczas.

5 — J e s t rzeczą p ew n ą , że w S to ­ w arzyszeniach oddanych d ziałalno­ ści apostolskiej ta k należy zorg an i­ zow ać fo rm a cję w now icjacie, żeby od sam ego początku i w sposób b a r ­

dziej bezpośredni przygotow yw ała

now icjuszy do takiego ro d za ju ży­ cia i działalności, ja k ie w przyszło­ ści podejm ą. N ależy ich uczyć, b y w sw oim życiu stopniow o osiągali ow ą ścisłą jedność ja k a istn ieje m iędzy k o n te m p la cją i d ziałalno­ ścią apostolską. T ak a jedność należy do n ajb a rd z ie j podstaw ow ych dóbr

[49] P o soborow e p ra w o d a w stw o kościelne 231 non in ipso ord in e op eru m effici,

neq u e p ro m ore ra tio n e psycholo- gica percipi, cum in ipsa d iv in a in ­ sid e at c a rita te , qu ae est v in c u lu m p erfec tio n is om m em que su p e ra t se n ­ sum .

A d h an c u n ita te m adipiscendam , q u a quis non p o titu r nisi a b d ica­ tio n e su i diu se e x e rc u it nec nisi assidue sit an n isu s in te n tio n e m in ip sa actio n e p u rific a re , necesse p ro ­ fecto est, u t le x ipsi v ita e sp iritu a li in h a e re n s in m e m o ratis R eligioni­ b us fid e lite r se rv e tu r, q u ae in eo p o sita est, u t a p te in te r se conve­ n ia n t te m p o ra solitu d in i, u b i Deo v a c e tu r, trib u ta ac te m p o ra v ariis o p erib u s et necessitu d in ib u s h u m a ­ nis, quas illa secum fe ru n t, dicata. U t ig itu r n ovitii dum n onnullis o p erib u s In s titu ti p ro p riis ex e rcen ­ tu r, m o m en tu m h u iu s legis h a b e a n t co m p reh en su m eique assuescant, e x ­ p e d ire v id e tu r S ocietatibus, q u ae id sibi p ro fu tu ru m c e n su e rin t, fa c u l­ ta te m concedere in cu rsu m n o v itia ­ tu s in d u cen d i ac tu o sita te m fo rm a - tiv a m seu te m p o ra e x p e rim e n to ru m fac ien d o ru m , q u ae cum o peribus e t v ita e gen ere iisdem p ro p riis con­ g ru an t.

E st ig itu r a n im a d v e rte n d u m eius­ m odi a u c to sitate m fo rm a tiv a m , quae in stitu tio n e m co m p leat n o v itiatu s, no n eo sp e cta re , u t nov itiis ea im ­ p e r tia tu r fo rm atio , a rtib u s te c h n i­ cis ex ercen d is m u n e rib u sq u e o beun­ dis co n sen tan ea, q u am n o n n u lla o p e ra p o stu la n t e t q u ae seriu s iis tr a d e tu r, sed u t eos a d iu v e t ad p e r­

spicienda, in te r ipsam huiusm odi

o p ero sitate m , ea, q u a e ipsorum ad v ita m religiosam vocatio ex ig at, e t

tych S tow arzyszeń. W ypracow anie je d n a k tej jedności w y m ag a w łaści­ w ego pozn an ia isto ty życia ducho­ w ego oraz dróg, prow adzących do ściślejszego zjednoczenia z Bogiem pod w pływ em jed n ej i te j sam ej m i­ łości Boga i bliźnich, k tó ra się u ja w n ia czy to przez in d y w id u a l­ ne w e w n ętrz n e obcow anie z Bogiem czy też w w ielkodusznej gorliw ości pośw ięcenia się p ra c y apostolskiej. T rzeb a zatem m łodzież zak o n n ą po­ uczać, że ta ta k b ardzo pożądana jedność, n a k tó re j o p iera się w szel­ kie życie, aby się mogło doskonale rozw ijać, nie polega ty lk o n a dzia­ ła n iu , an i nie m oże być u jm o w a n a n a sposób psychologiczny, poniew aż \^ in n a się oprzeć n a m iłości, k tó ra je s t w ęzłem doskonałości i p rz e ­ w yższa w szelkie poznanie zm ysłow e. W celu osiągnięcia tej jedności co je st niem ożliw e bez długiego ćw icze­ n ia się w sam o zap arciu i stałego oczyszczania in te n c ji w działan iu — trz e b a koniecznie, b y w e w sp o m n ia­ nych zakonach p rzestrzeg an o w ie r­ n ie podstaw ow ego p ra w a życia d u ­ chow nego, polegającego n a h a rm o ­ n ijn y m rozłożeniu czasu p rze w id zia­ nego ta k n a in d y w id u a ln e obcow a­ nie z B ogiem ja k i n a ró ż n e dzieła (prace) oraz w iążące się z nim i k o n ta k ty z ludźm i.

A by zatem now icjusze zrozum ieli znaczenie tego p ra w a i nab y li w tej dziedzinie dośw iadczenia, w y d a je się słusznym zezw olić Stow arzyszeniom , k tó re u z n a ją to za stosow ne, n a w prow adzenie w okresie trw a n ia n o w icjatu działalności fo rm a cy jn ej, czyli p ra k ty k i zgodnej z w łasnym i dziełam i i sposobem życia.

232 D okum enty, recenzje, sp raw o z d a n ia _[50] quom odo ei fideles m a n e a n t opor­

te at.

R e q uidem v e ra religiosi, in ta n ta operum ap ostolicorum d iv e rsita te , qu ae ipsis o b v e rsa n tu r, m e m in e­ r in t se ipsos, a lite r ac In s titu ta sa ec u laria , qu ae in operibus sibi p ro p riis exseq u en d is h u iu s m u n d i u tu n tu r in stru m e n tis a u t m u n e ra im p le n t te m p o ralia , p ra e prim is, secundum ipsam Concilii doctrinam , esse debere, modo p ro rsu s sin g u ­ la ri, te ste s C h risti in sin u Ecclesiae: „S ollicite a tte n d a n t religiosi, u t p e r ipsos Ecclesia re v e ra C h ristu m in dies, sive fidelibus sive infidelibus, m eliu s com m onstret, vel in m on­ tem co n tem p lan tem , vel tu rb is R e­ gnum Dei a n n u n tia n te m , vel ae g ro ­ tos e t saucios sa n an te m ac pecca­ to res ad bo n am fru g e m co n v e rte n ­ tem , vel p u eris benedicentem , et om nibus ben efacien tem , sem p er a u ­ tem v o lu n ta ti P a tr is q u i E um m isit o boedientem ” 12.

D iversa s u n t enim dona: q u a de causa u n u sq u isq u e vocationi sib i- m e t ipsi a ttr ib u ta e in h a e re a t; si­ quidem aliu m est m u n u s eorum , q u i ad sta tu m religiosum in Eccle­ sia su n t vocati, alium m unus In s ti­ tu to ru m saecu lariu m , aliu m d en i­ que m u n u s te m p o rale e t apostoli- cum laicorum , qui p ec u lia ri ra tio n e in aliquo In s titu to Deo d ic a ti non sunt.

H aec profecto, ad vocationem p ro ­ p ria m quod a ttin e t, prospiciens, is, qui a Deo ad sta tu m religiosum am p lecten d u m asciscitu r, p ersp e

c-N ależy je d n a k p am iętać o tym , że t a działalność fo rm u jąc a, uzu­ p e łn ia ją c a w ychow anie now icjackie, nie m a n a uw adze k ształcen ia te ch ­ nicznego czy zaw odow ego n o w icju ­ szów, jakiego w y m ag a ją pew ne p r a ­ ce apostolskie. T akie bow iem w p ro ­ w adzenie o trzy m ają później. P ra k ­ ty k a , o k tó re j tu m ow a m a dopo­ m óc now icjuszom do zrozum ienia, czego w tego ro d za ju p rac y w ym aga od nich pow ołanie zakonne i w ja k i sposób w in n i pozostać m u w ierni.

Z akonnicy — w przeciw ień stw ie do in sty tu tó w św ieckich, k tó re w sw ojej działalności p o słu g u ją się śro d k am i tego św ia ta albo w y p eł­ n ia ją doczesne posługi (funkcje) — pow inni pam iętać, że zgodnie z n a u ­ k ą Soboru, w ta k w ielkiej ró żnorod­ ności p ra c apostolskich, ja k ie sto ją przed nim i, m a ją być przed e w szy st­ kim i w sposób szczególny św iad ­ kam i C h ry stu sa w Kościele: „Z a­ konnicy m a ją gorliw ie sta ra ć się 0 to, aby przez nich K ościół z b ie ­ giem czasu coraz lep iej, zarów no w iern y m ja k i niew ierzący m u k a ­ zyw ał C h ry stu sa, b ąd ź to oddającego się k o n te m p la cji n a górze, bądź

zw iastującego rzeszom K rólestw o

Boże, bądź u zd raw iająceg o chorych 1 ułom nych, a grzeszników n a w ra ­ cającego do cnoty, bądź błogosła­ w iącego dzieciom i dobrze czynią­ cego w szystkim , a zaw sze posłusz­ nego w oli Ojca, k tó ry Go p o sła ł” 12. R óżne bow iem są d ary : z te j ra c ji k ażdy w in ie n trw a ć p rzy sw o­ im pow ołaniu. In n e przecież są za

[51] P osoborow e p ra w o d a w stw o kościelne 233: ta m h a b e a t vim e t significationem

in stitu tio n is, qu ae ei in n o v itia tu tra d i incipiat.

N a tu ra ergo e t m o m en tu m , ad ed ucationem p e rtin e n s, huiusm odi ac tu o sitatis, nec non o p p o rtu n ita s eam novitiaitu c u rsu i in se re n d i d i­ v ersa om nino ra tio n e d eb e n t a e sti­ m ari, p ro u t a g a tu r de In s titu tis v i­ ro ru m a u t fem in aru m , de religiosis S ocietatibus co n tem p latio n i dedica­ tis a u t o peribus apostolicis.

C eteru m efficacitas h u iu s in s titu ­ tionis, qu ae im p e rtitu r, dum sim ul m aio r lib e rta s am p lio rq u e agilitas p ra e b e n tu r, m u ltu m etia m e firm i­ tu d in e ac p ru d e n tia p en d e n t, quibus in m o d e ra tio n e m a g iste r n o v itio ru m e t ii cu n c ti u tu n tu r , qui p o st novi- tia tu m ad iu v e n u m religiosorum fo rm a tio n e m op eram co n feru n t. E st m agnum etiam pondus a tten d e n d u m , quod in huiusm odi in stitu tio n is ca u ­ sa tr ib u a tu r o p p o rtet c o m m u n ita ti generosae, fe rv e n ti, concordi, cuius in grem io iuv en es religiosi e x p e ­ rien d o condiscere v a le a n t m u tu i a u ­ x ilii f ra te rn i m om entum , vi cuius p ro g ressu s fac ere e t in vocatione sua p e rs ta re e x p e d itiu s possint.

6 — U t ig itu r hu ic ipsi n ecessitati in stitu tio n is p e r g ra d u s p ro ce d en ­ tis co n su le re tu r, est p o sita q uaestio de p roducendo tem p o ris spatio, p ro ­ fessionem v o to ru m p e rp e tu o ru m p rae cen d e n te , quo, p ro b atio n is ca u ­ sa, te m p o ra riis v in c u lis aliquis a s t­ rin g itu r, a tq u e de su b stitu e n d is in locum v o to ru m te m p o ra rio ru m vel de iisdem p rae p o n en d is alius gene­ ris ligam inibus.

E x p ed it quidem , u t religiosus, quo tem p o re v o ta p e rp e tu a e m ittit, ad

d an ia tych, k tó rzy są w zy w an i w K ościele do sta n u zakonnego, in n e z a d an ia in sty tu tó w św ieckich, in n e w reszcie z a d a n ia doczesne i ap ostolskie św ieckich, k tó rzy nie pośw ięcili się w sposób szczególny Bogu w ja k im ś instytucie.

M ając n a uw adze to, co dotyczy w łasnego pow ołania, ten , k to je s t pow oływ any przez Boga do w y b o ru sta n u zakonnego, pow in ien d o k ła d ­ nie zrozum ieć w a rto ść i sens fo r­ m acji, ja k ą o trzy m u je w now icjacie. R odzaj w ięc, w a rto ść w ychow aw ­ czą oraz użyteczność tego ro d za ju działalności w czasie n o w icjatu n a ­ leży oceniać z różnego p u n k tu w i­ dzenia, zależnie od tego, czy to b ę ­ dzie in s ty tu t m ęski czy żeński, k o- te m p la cy jn y czy apostolski.

Z resztą skuteczność tej fo rm a c ji,

zdobyw anej w k lim ac ie w iększej

w olności i elastyczności, zależna je st b ard z o od w y trw a ło śc i i ro z tro p n e ­ go k ie ro w n ic tw a m is trz a n o w icjatu , jak· rów n ież i tych, k tó rzy po no ­ w icjacie b ęd ą w ychow yw ać m ło­ dzież zakonną. T rz eb a i to p o d k re ­ ślić, że w aż n ą tu ta j rolę od eg ra ta k ­ że w p ły w sz lach etn ej, gorliw ej i ze­ spolonej społeczności, w k tó re j gro-' nie m łodzi zakonnicy b ęd ą m ogli p rak ty c zn ie się przekonać, ja k ie z n a­ czenie m a b r a tn ia w za jem n a pom oc d la rozw oju i w y trw a n ia w pow o­ łaniu.

6 — W zw iązku z p o trze b ą sto p ­ niow ej fo rm a c ji p o w sta je dziś za­ g ad n ien ie dotyczące p rze d łu że n ia ok resu poprzedzającego śluby w ie­ czyste, w k tó ry m k to ś — z r a c ji o k resu pró b y — w iąże się (z za­ konem ) ty lk o n a sposób czasowy,.

234 D okum enty, recenzje, sp raw o zd a n ia [52] e u m sp iritu a lis m a tu rita tis g rad u m

p e rv e n e rit, qui n ecessarius est, u t s ta tu s religiosus, quo c e rtu m sta b i- lem que in m odum esse ob strin g it, s it ipsi re v e ra subsidium ad p e r­ fec tio n em e t m a io rem c a rita te m f a ­ cilius consequendam , non onus n i­ m is g rav e ad p o rtan d u m . N ihilo­ m inus, q u ib u sd am in casibus, p ro ­ ro g atio p ro b atio n is te m p o ra ria e han c m a tu rita te m p o te st fovere, in aliis a u te m d e trim e n ta affe rre , q u ae non ab re est in dicare. R e enim v e ra n o n sem p er m a tu rita s a d iu v a tu r, si -quis p e r nim ium te m p u s in d u b i­ ta tio n e in c e rtu s v e rse tu r; qui s ta ­ tu s aliq u ib u s cau sa esse p o te st cu i­ u sdam ad in c o n sta n tia m p ro cliv i­ ta tis. A ccedit quod, si quis ad p ro ­ fessio n em p e rp e tu a m non a d m itti­ tu r, re d itu s ad la ico ru m v ita m sa ep e n ecessitatem a d d u c it se ite ­ ru m ap tan d i, q u ae q uidem re s eo e s t g rav io r ac difficilior, quo lo n ­ gius f u it te m p u s in condicione v in ­ cu lo ru m te m p o ra riu m tran sactu m - S u p erio re s ig itu r conscii sin t o p o rte t m u n e ris sui e t oneris h ac in re, n eq u e in p o strem u m tem p u s deci­ sionem religiosum in saeculum r e ­ m itte n d i d iffe ra n t, qu am m a tu riu s c a p e re p o tu e ru n t ac d eb u e ru n t.

7 — Q uodlibet au tem In stitu tu m n e d e c e rn a t fa c u lta te u ti h ac In ­ s tru c tio n e concessa, p ro votis te m p o ra riis alius gen eris ligam ina su b stitu e n d i, nisi causam e t n a tu ­ ra m huius m u ta tio n is p la n e p e rs ­ p e x e rit a tq u e e x p e n d erit. N eque d u b ita ri licet, q u a n to p e re in te rsit, u t is, q u a a D om ino J e su adm overi se senti, u t om nia re lin q u a t ip su m - <que se q u a tu r, h u ic in v ita tio n i m a

-oraz z a stą p ien ia ślubów czasowych in n y m i w ięzam i.

Chodzi przecież o to, by zakon­ n ik w chw ili sk ła d a n ia ślubów w ie­ czystych p osiadał w y sta rc za jąc y

stopień dojrzałości duchow ej, by

sta n zakonny, z k tó ry m n a zaw sze się w iąże nie sta ł się dla niego n ie­ znośnym ciężarem , ale b y ł rzeczy­ w istą pom ocą do łatw iejszego osią­ gnięcia doskonałości i w iększej m i­ łości. N a pew no przed łu żen ie cza­ sow ej pró b y m oże w n iek tó ry ch w y p ad k a ch dopom óc do osiągnięcia dojrzałości, w innych je d n a k m oże p rzynieść pew ne szkody, na k tó re w a rto tu ta j w skazać. Na pew no nie p row adzi do osiągnięcia dojrzałości trw a ją c a zbyt · długo niepew ność, p rzy czym sta n ta k i m oże się ró w ­ nież przyczynić do w zro stu zm ien­ ności n iek tó ry ch usposobień. P o n a d ­ to, jeżeli k to ś nie zostanie dopusz­ czony do p ro fe sji w ieczystej, w ted y p ow rót do życia św ieckiego pociąg­ nie często za sobą konieczność p o ­ now nego p rzy sto so w an ia się do ży­ cia św ieckiego, co je s t ty m cięższe i tru d n ie jsze , im dłużej b y ł k to ś zw iązany ślu b am i czasowym i. N iech przeto przełożeni, św iadom i sw ego obow iązku i odpow iedzialności w tej m a terii, nie o d k ła d ają n a o sta tn ią chw ilę decyzji dotyczącej po w ro tu z ak o n n ik a do św ia ta, skoro m ogą i p ow inni p o d jąć ją w cześniej.

7 — Ż ad en w szakże in s ty tu t nie pow inien k o rzy sta ć z u p ra w n ie ń z a w arty ch , w niniejszej In stru k c ji, dotyczących zam ian y ślubów cza­ sow ych n a innego ro d za ju zobow ią­ zania, zanim w pełn i nie rozw aży i nie oceni m otyw ów i isto ty tej

153

]

235

v ita e religiosae initio, o b tem p eret; cui qu id em sacro v inculo professio v o to ru m te m p o ra rio ru m est p ro r­ sus consentanea. E te n im p rio ru m vo torum professio, q u am v is, eo quod est te m p o ra ria , p ro b atio n e notam p ra e se fe ra t, ca n d id a tu m ta m en , consecrationis, s ta tu s religiosis p ro ­ p riae , rea p se p a rtic ip e m red d it.

V eru m ta m en p ra e p a ra tio ad v o ­ ta p e rp e tu a etia m sine vo to ru m te m p o ra rio ru m p rofessione p o te st h ab eri. R e enim v e ra , u t saepius hac n o stra q u am a n te actis a e ta ­ tib u s c o m p eritu r, q uidam , n o v itia ­

tum absolventes, nondum ad e p ti

su n t m a tu rita te m religiosam , qu ae su fficia t, u t sta tim v otis religiosis d ev in c ia n tu r, q uam vis in d u b ita ­ tionem non sit v o can d a generosa eo ru m indoles e t ad sta tu m re li­ giosum vocationis a u th e n tic a n a tu ­ ra ; scillicet an im u s eo ru m flu ctu an s, num v o ta sibi sin t em itte n d a, saepe p en itu s sim ul conscius est p o stu la ­ to ru m e t g rav is m o m enti p ro fe s­ sionis p e rp e tu a e , q u am e x p e tu n t et ad qu am se c u p iu n t p ra e p a ra re . H ac de causa nonn u llis R eligionibus e x ­ ped ire v id e tu r, u t novitii, post em ensum n o v itiatu m , alio te m p o ­ ra rio lig am in e q u am v o tis sese as trin g a n t, quo q uidem d u p le x eo­ ru m desid eriu m e x p le tu r Deo et In stitu to se tra d e n d i a tq u e ad p ro ­ fessionem p e rp e tu a m p le n iu s se p ra e p a ra n d i.

Quaecumque autem est temporarii

huius ligaminis forma, fidelitati

erga veram vocationem religiosam

consentaneum est, ut illud ad ea

aliquo modo referatur, quae tria

zam iany. N iew ątp liw ie w ażną je s t rzeczą, b y te n , k tó reg o P a n Jezu s w ezw ał do opuszczenia w szystkiego i p ójścia za nim , odpow iedział tem u w ezw an iu od sam ego początku ży­

cia zakonnego w span iało m y śln ie

i całym sercem . T ak iem u zaś zw ią­ zaniu doskonale odpow iada złożenie ślubów czasowych. Z łożenie bow iem pierw szych ślubów czyni k a n d y d a ta w pełn i u czestnikiem k o n se k ra c ji w łaściw ej sta n o w i zakonnem u, cho­ ciaż z ra c ji czasowości zachow uje c h a ra k te r próbny.

M im o to m ożna się przygotow ać ta k ż e do ślubów w ieczystych bez sk ła d a n ia ślubów czasow ych. Dziś rzeczyw iście zd a rza się częściej niż d aw n iej, że n ie k tó rzy now icjusze kończą n o w icjat nie osiągnąw szy dojrzałości zakonnej w y starczającej do bezpośredniego złożenia ślubów zakonnych, chociaż nie budzą w ą t­ pliw ości ich n a tu ra ln e przym ioty oraz p o w ołanie do życia zakonnego. Ich niepew ność czy należy składać śluby łączy się często z głęboką św iadom ością w y m ag ań i w ielkiego znaczenia p ro fe sji w ieczystej, k tó ­ rej p ra g n ą i do k tó re j chcą się przygotow ać. S tą d n ie k tó re zakony u w a ż a ją za słuszne, b y now icjusze po skończeniu n o w icjatu w iąz ali się czasow ym i w ięzam i, in n y m i niż ślu ­ by, a k tó re by odpow iadały p o d w ó j­ n em u ich p ra g n ie n iu od d an ia się Bogu i in sty tu to w i oraz p e łn ie j­ szem u przy g o to w an iu się do p ro ­ fesji w ieczystej.

W ierność dla autentycznego życia zakonnego w ym aga, aby zobow ią­ zania czasow e niezależnie od ich form y, odnosiły się w ja k iś sposób

236 D okum enty, recen zje, sp raw o z d a n ia p o stu la n t consilia evangelica, atq u e

adeo iam ad u n a m pro fessio n em p e rp e tu a m p la n e d irig a tu r, cuius est v e lu ti tiro c in iu m e t p ra e p a ra tio .

8 — Q ui obligationem suscipit D om inum in v ita religiosa se q u en ­ di, v e rb o ru m eiusdem D om ini m e ­ m o r q uidem sit: „Nemo m itte n s m a n u m suam ad a r a tru m e t re s p i­ ciens re tro , a p tu s est regno D ei” (Lc. 9, 62). V eru m tam en d ifficu ltate s psychologicae e t ad anim i affectu m sp ectan tes, qu ib u s n o nnulli, dum v ita e religiosae se p a u la tim accom ­ m o d an t, u rg e n tu r, non sem p er a u fe ­ r u n tu r, quo tem p o re iidem n o v itia- tu m a b so lv u n t; qu am v is non sit m e ­ r ito d u b ita n d u m , q u in vocatio eo­ ru m p ossit a u th e n tic a esse. Non pau cis in casibus, S u p erio res ab sen ­ tia m p e rm itte n te s, de q u a in iu re cau tu m est, eiusm odi sodalibus op­ p o rtu n ita te m q u e u n t p ra e b e re te m ­ pus e x tra dom um I n s titu ti agendi, u t d ifficu ltate m facilius ex p e d ire possint. Sed in aliis casibus iisque difficilioribus, h aec v ia non sem p er sufficit: S u p erio res tu n c p o te ru n t sodalibus su ad ere, u t ad saeculum r e v e rta n tu r , ra tio n e h ab ita, si casus fe ra t, fa c u lta tis n. 38 hu iu s In s tru c ­ tio n is concessae.

9 —

Institutio demum religiosa,

progressione magis procedens àtque

prudenti consilio in diversa vitae

iuvenis religiosi spatia dispertita

seria votorum perpetuorum praepa­

ratione ad absolutionem perduca­

tur. Optandum est enim, ut huic

actui unico et praecipuo, quo reli­

giosus Deo in perpetuum consecra­

tur, praeparatio satis diuturna pro­

xime praeponatur, quam is in sacro

do w y m ag a ń trze ch ra d ew angelicz­ n ych i b y b yły całkow icie sk ie ro w a ­ ne do je d n ej p ro fe sji w iec zy stej, ja k o z a p ra w a i przy g o to w an ie do niej.

8 — K ażdy w ięc, k to p o d e jm u je zobow iązanie n aślad o w a n ia P a n a w życiu zakonnym niech p a m ię ta o' Jeg o słow ach: „N ikt, k to p rz y ­ k ła d a rę k ę do p łu g a i ogląda się w stecz, n ie n a d a je się do K ró le­ stw a Bożego” (Łk 9, 62). N iem niej z d a rza się, że tru d n o ści psycholo­ giczne i uczuciow e w stopniow ym d ostosow yw aniu się do życia zakon­ nego, nie kończą się z chw ilą opu­ szczenia n o w icjatu n a w e t u ty ch , k tó ry ch auten ty czn o ść p o w ołania m e budzi u zasadnionych w ątp liw o ś­ ci. W w ielu w y p ad k a ch przełożeni pozw alają ta k im członkom , b y m ogli spędzić pew ien czas, p rzew idziany p raw em , poza dom em zakonnym ,

d la łatw iejszego przezw yciężenia

swoich trudności. W innych tr u d ­ niejszych w y p ad k ach , ta k ie ro zw ią­ zanie nie zaw sze w ystarcza. W tedy przełożeni, k o rz y sta ją c w raz ie po­ trze b y z u p ra w n ie n ia ja k ie d aje im n. 38 n in iejszej In stru k c ji, będą m ogli doradzić członkom , by w rócili do życia św ieckiego.

9 — W reszcie, fo rm a c ja zakonna, p o tra k to w a n a b ard z iej rozw ojow o, p rze p ro w ad z an a ro z tro p n ie n a ró ż­ n ych e tap a ch życia m łodego zakon­ nika, p o w in n a się zakończyć solid­ nym p rzygotow aniem do złożenia ślubów w ieczystych. J e s t bow iem rzeczą pożądaną, aby te n jedyny i n ajw a żn iejsz y a k t w ieczystej k o n ­ se k ra c ji zak o n n ik a Bogu był po­ przedzony bezpośrednim ,

dostatecz-155] P osoborow e p ra w o d a w stw o kościelne 237 Tecessu e t o ratio n e p e ra g a t, ita u t’ nie długim p rzygotow aniem , spę-haec p ra e p a ra tio q u asi a lte r n o v i- dzonym w odosobnieniu ta k , by

tia tu s p o ssit h ab e ri. p rzygotow anie to było ja k gdyby

d ru g im now icjatem . I I

NORMY SZCZEGÓŁOW E DE P EC U LIA R IB U S NORM IS

Ita q u e S a c ra C ongregatio p ro R e ­ ligiosis e t In s titu tis S aecu larib u s,

n ec essaria e t u tilia e x p e rim e n ta cupiens fovere, acco m m o d atae in ­ stitu tio n is relig io so ru m ren o v a tio n i conducibilia, p o stq u a m haec om nia in P le n a rii C oetibus diebus 25 et 26 m ensis iunii, an n o n u p errim o elapso actis, m a tu re p e rp e n d it, de speciali S u m m i P o n tificis P a u li Pp. VI m a n d ato , p e r h a n c In stru ctio n em , s ta tu e re a tq u e ed e re has, q u ae se­ q u u n tu r, n o rm as sibi cu ra e h ab u it. 10. — I. In s titu tio ad v ita m re li­ giosam ducen d am auo sp a tia p ra e ­ cipua e t n ec essaria com prehendi, v i­ delicet: n o v itia tu m e t te m p u s p ro ­ b ationis, quod n o v itia tu m subse- q u e n s S ocietatu m indoli congruens te m p u s d u r a t e t quo sodales votis v el aliis lig am in ib u s te m p o ra riis ' su n t a stricti.

11. P ro b a tio au tem p ra e v ia , cu ­ ius tem p u s v a riu m est, in nonn u llis In s titu tis p ra e sc rip tu m , p o stu latu s nom ine v en it, adm issionem ad n o ­ v itia tu m ex m o re p rae ced it.

11 — I. H uic p ra e v ia e p ro b atio n i pro p o situ m est, u t non solum de a p titu d in e e t v o catione ca n d id a ti iudicium fia t, sed etia m u t com pe­ r ia tu r, q u ae sit eius d o c trin a ru m

K o n g re g ac ja Z akonów i In s ty tu ­ tó w św ieckich, p rag n ą c u ła tw ić p rze p ro w ad z en ie koniecznych i p o ­ żytecznych ek sp ery m en tó w , zw iąza­ nych z odnow ą fo rm a c ji zakonnej, n a sesjach p le n a rn y c h w dniach' 25 i 26 czerw ca 1968 ro k u rozw ażyła to w szystko d o k ład n ie i n a m ocy specjalnego zlecenia O jca św. P a w ła VI zatroszczyła się o w y d an ie w n i­ niejszej In s tru k c ji n a stęp u jący c h norm .

10 — I. P rzy g o to w an ie do p ro w a ­

dzenia życia zakonnego ob ejm u je

d w a głów ne i konieczne etapy,

a m ianow icie n o w icjat i okres p ró ­ by ponow icjack iej, k tó re j czas tr w a ­ n ia zależy od c h a ra k te ru in sty tu tu i podczas k tó re j zakonnicy są zw ią­ zani ślu b am i czasow ym i lu b in n ą fo rm ą czasow ych zobow iązań.

II. O kres pró b y w stę p n ej zw anej p o stu late m , k tó ry je st p rze w id zia­ n y w n ie k tó ry ch in sty tu ta c h , _g czas je j trw a n ia je s t różny, poprzedza z zasady dopuszczenie do no w i­ cjat« .

11 — I. T a w stę p n a p ró b a m a na celu nie ty lko zbad an ie zdatności i p o w ołania k a n d y d a ta , ale także sp raw d ze n ie poziom u jego w iedzy re lig ijn e j, k tó rą należy w raz ie

po-238

_[

56

]

relig io saru m cognitio et, si opus sit, ea c o m p lea tu r m odo, qui nece­ ssa riu s visus fu e rit; ac d enique u t p ro g ressio n e q u ad am a v ita in sa e ­ culo ad v ita m n o v itia tu s p ro p ria m tra n s e a tu r.

II. P e r huius p ro b atio n is tem pus sin g u la ri ra tio n e ex p lo ra n d u m est, n u m c a n d id a tu s ad v ita m religiosam n ecassariis p ra e d itu s sit q u a lita tib u s m a tu r ita tis h u m a n ae e t ad anim i affec tu s p e rtin e n tis , ita u t spes a f ­ fu lg e a t eundem capacem fo re ad obligationem sta tu s religiosi rite su scipiendum et in hac, im prim is n o v itia tu s tem p o re, ad plen io rem m a tu rita te m co n tin e n te r esse p ro ­ fec tu ru m .

III. Q uodsi in q u ib u sd am casibus d ifficilioribus S u p erio r, consente- tie n te eo, cuius in te re st, m edicum psychologicum , in a r te sua vero p e ritu m , p ru d e n te m e t p rincipiis m o ralib u s com m endatum , consulere, o p ta n d u m est, ut, ad m a io rem effi­ cacitatem assequendam , hoc exam en non nisi post sa tis d iu tu rn u m te m ­ p u s p ro b atio n is tra n sa c tu m fia t, ea m en te, u t m edicus speciali discipli­ n a insignis p o st e x p e rim e n ta p ro fe r­ re po ssit iudicium .

12 — I. In S ocietatibus, in q u i­ bus p o stu la tu m sive iu re com m uni sive p e r C o n stitu tio n es p ra e sc rib i­ tu r, C a p itu lu m G en erale, norm as h u iu s In stru c tio n is p ra e oculis h a - hens, p o te rit te m p u s p o stu la tu s ita disponere, u t m elio ri ad n ovitiS tum in e u n d u m p ra e p a ra tio n i congruat.

II. In aliis In s titu tis C a p itu li ge­ n era lis e s t n a tu ra m ac tem p u s p ra e ­ v ia e h u iu s p ro b atio n is p ra e fin ire ,

trze b y uzupełnić w ta k ie j m ierze, w ja k ie j uzna się to za konieczne. M a ona w reszcie u ła tw ić stopnio­ w e p rze jście z życia św ieckiego do życia prow adzonego w now icjacie.

II. W czasie trw a n ia tej pró b y

w szczególny sposób należy się

upew nić, czy k a n d y d a t do życia z a ­ konn eg o p o sia d a ta k i stopień d o j­ rzałości ludzkiej i uczuciow ej, k tó ­ ry pozw ala m ieć nadzieję, że je s t on zdolny do w łaściw ego podjęcia obow iązków sta n u zakonnego i w ty m stanie, a n a jp ie rw w n o w icja­ cie, będzie czynił postępy w osią­ gan iu pełniejszej doskonałości.

III. G dy przełożony, w tr u d n ie j­ szych w y p ad k ach , u zn a za słuszne zw rócić się — za zgodą z a in te re so ­ w anego — do kom p eten tn eg o , roz­ tro p n eg o i o znanych zasadach m o­ raln y c h le k arza psychologa, to tego ro d za ju k o n su ltac ja, o ile m a być m ia ro d a jn a , p o w in n a m ieć m iejsce po stosunkow o długim okresie p ró ­ by, by sp e cja lista m ógł postaw ić diagnozę o p a rtą n a dośw iadczeniu.

12 — I. W In s ty tu ta c h , w k tó ry c h p o stu la t obow iązuje czy to n a m ocy p ra w a pow szechnego, czy te ż k o n ­ sty tu c ji, k a p itu ła g en e raln a , b io rą c pod uw agę zasady, pod an e w n i­ n iejszej In stru k c ji będzie m ogła p o- s.tulat ta k przystosow ać, b y sta ł się lepszym p rzygotow aniem do rozpo­ częcia now icjatu .

II. W pozostałych In s ty tu ta c h do k a p itu ły g en e raln e j należy o k reśle­ n ie c h a ra k te ru i czasu trw a n ia te j