Katarzyna GUZIK, Jaros³aw SZLUGAJ
Zmiany na rynku kruszyw naturalnych ¿wirowo-piaskowych w pó³nocno-wschodniej Polsce w latach 2005–2012
Streszczenie: Artyku³ prezentuje szczegó³owe informacje na temat rynku kruszyw ¿wirowo-piaskowych pó³nocno- -wschodniej Polski, obejmuj¹cej w prezentowanym ujêciu obszar trzech województw, tj.: podlaskiego, war- miñsko-mazurskiego oraz mazowieckiego. Dla ka¿dego z nich przedstawiono rozwój wydobycia i produkcji kruszyw naturalnych ¿wirowo-piaskowych w latach 2005–2012. Przeanalizowano zmiany bazy zasobowej oraz wskazano najwiêksze dotychczas niezagospodarowane z³o¿a kruszyw. Na podstawie danych wielkoœci wydobycia oraz zasobów przemys³owych oceniono okres wystarczalnoœci zasobów, zwracaj¹c uwagê na znaczny wzrost stopnia zagospodarowania zasobów bilansowych. W dalszej czêœci artyku³u przedstawiono informacje na temat g³ównych producentów wraz z asortymentem ich produkcji. Wskazano g³ówne kierunki u¿ytkowania kruszyw, a ponadto oceniono poziom zapotrzebowania na ¿wiry, mieszanki oraz pospó³ki w poszczególnych województwach.
Rozpatrywane województwa dostarczaj¹ ³¹cznie oko³o 20–30% krajowego wydobycia kruszyw naturalnych
¿wirowo-piaskowych. Ostatnie lata by³y okresem dynamicznego wzrostu zapotrzebowania na produkowane w regionie piaski i ¿wiry w zwi¹zku z realizacj¹ inwestycji w ramach przygotowañ do Mistrzostw Europy w Pi³ce No¿nej oraz Programu Budowy Dróg na lata 2011–2015. Iloœæ pozyskiwanej kopaliny w ci¹gu zaledwie trzech lat, tj. 2009–2011, uleg³a podwojeniu i osi¹gnê³a najwy¿szy w historii poziom 69 mln t, z ograniczeniem do 43 mln t w 2012 r. Najwiêksze wydobycie kruszyw wykazywa³o województwo mazowieckie (29 mln t w 2011 roku), gdzie pozyskiwane by³y w przewadze piaski i pospó³ki. Niedobór wysokiej jakoœci kruszyw klasyfikowanych uzupe³niany by³ dostawami z województwa podlaskiego oraz warmiñsko-mazurskiego. Wy- mienione województwa wykazuj¹ znaczne nadwy¿ki produkcji ¿wirów w stosunku do w³asnych potrzeb.
Rozwój wydobycia kruszyw w rozpatrywanym obszarze kraju przyczyni³ siê do zagospodarowania znacznej czêœci dotychczas nieeksploatowanych z³ó¿. Spowodowa³o to znaczne wyd³u¿enie wystarczalnoœci statycznej zasobów, jednak potencja³ zasobowy dotychczas nieeksploatowanych du¿ych z³ó¿ uleg³ znacznemu ogra- niczeniu, a najwiêksze spadki mia³y miejsce w województwie podlaskim.
S³owa kluczowe: kruszywa naturalne piaskowo-¿wirowe, pó³nocno-wschodnia Polska, zasoby kruszyw, wydobycie kruszyw, zastosowanie kruszyw
