Wiktor Hahn
Wendego Biblioteka klasyków
polskich : "Pisma polskie wybrane",
Jan Kochanowski, Warszawa 1914 ;
"Wybór pism wierszem i prozą",
Mikołaj Rej, Warszawa 1914... :
[recenzja]
Pamiętnik Literacki : czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce
literatury polskiej 13/1/4, 381-382
R ecenzye i sp ra w o z d a n ia . 3 8 1
M im o w ykazanych zresztą drobnych usterek w ydaw nictw o ks. C zapiew skiego spełnia doskonale sw ój cel i pozostanie trwałym , cennym nabytkiem nauki polskiej.
Prócz poważnej w artości naukow ej jest w tem w ydaw nictw ie jesz cze w artość inna, p ow iedzm y uczuciow a. W szędzie w idać serdeczne u m iłow anie przedm iotu. Ale nie koniec na tem . W ydaw ca zdobył sob ie sym patyę czytelnika. Ks. Czapiewski, oddany w idocznie studyum facho w ym teologicznym w M onachium , pośw ięcił w olne chw ile na trudne prace historyczne, m anifestując tem osobliw e zam iłow anie do dziejów polskich. To um iłow anie polskich rzeczy przez czcigodnego księdza w y daw cę jest sam o w sob ie cennym dokumentem historycznym . W pię knym na ogół jeżyku polskim ks. C zapiew skiego znajdujemy d ość d u żo germ anizm ów , m am y w ięc ślady ujem nego w pływ u szkoły pruskiej. A le ten w pływ nie w ystu d ził duszy polskiej, ow szem odnosim y w rażenie, że ta polska dusza z niezw ykłem ożyw ieniem szuka rzeczy polskich.
Ks. Czapiewski pracował z m iłością około sw eg o dzieła, dokonał g o bardzo dobrze i w ydał je nakładem w łasnym . N owy to dow ód o s o bliw ego um iłow ania pracy i now y tytuł do naszej w dzięczności. W a- daw ca opracow ał W stęp w Szynychu w Prusach zachodnich (S ch ön eich W. Pr.)
Kraków.
Antoni Karbowiak.
W endego B iblioteka k lasy k ó w p o lsk ic h : J a n a K o c h a n o w
s k i e g o . Pisma polskie wybrane. W Warszawie, E. W ende i Sk.r
druk W rotnowskiego i Rubieszewskiego w W arszawie, 1914,
8-vo mn., str. 4 nl. + 195.
M i k o ł a j a Re j a . W ybór pism wierszem i prozą. Jak wyżej,
8-vo mn., str. 4 nl. + 234.
S. F. К ł o n o w i c z a. Flis, W orek Judaszów i inne pisma polskie
w wyborze. J. w., 8-vo mn., str. 4 nl. + 118.
Ł u k a s z a G ó r n i c k i e g o . Dworzanin polski, Rozmowa o ele-
kcyey i Dzieje w Koronie polskiej w wyborze. J. w., 8-vo mn.r
str. 4 nl.
4 -179.
Z początkiem r. 1 9 1 4 zaczęła w ychodzić w W arszawie
Biblioteka
klasyków polskich
pod redakcyą K o n r a d a D r z e w i e c k i e g o , ma jąca objąć szereg autorów z w . XVI— XVIII. w. Zasadą w ydaw nictw a jest pom ieścić w jednym tom ie w szystko, co jest zasadniczego w twór czości autora, tem sam emBiblioteka
podaje tylko wybory z dzieł auto rów, uw zględniając w nich rzeczy, posiadające nieprzedaw nioną w artość artystyczną, przedew szystkiem zaś te utwory, które m ogą posłużyć do· w ytw orzenia syntezy tw órczości wybranych pisarzy. Stara się w ięcBi
blioteka
dać całokształty autorów, pom ieścić w każdym tom iku w szystk o to, co z ich utw orów stało się istotn ie dobrem publicznem.Nie jest w ięc
Biblioteka
w ydaw nictw em czysto naukow em , lecz popularnem , obliczonem na użytek szkolny i dom ow y, ten zaś chararkter w ydaw nictw a uw alnia recenzenta od szczeg ó ło w eg o spraw ozdania 0 niem .
D otychczas w yd an e tom iki zaw ierają: 1. w ybór z u tw orów K o c h a n o w s k i e g o , obejm ujący 2 1
Pieśni
,Muzę, Satyra
, 2 2Fraszek
,Proporzec, albo h ołd pruski, Odprawę posłów greckich, Treny
1 1 5 psalm ów z
Psałterza Dawidowego
, 2. z pism R e j a p o m iesz c zo n oKrótką rozprawę m iędzy trzema osobami,
kilka u stęp ówz Udzerunku własnego żywota człowieka poczciwego, Zwierzyńca,
Żywota człowieka poćciwego
(od str. 7 0 — 1 7 8 ), 3Apophtegmata,
Przemowę krótką do poćciwego Polaka stanu rycerskiego
iŻegna
nie z światem,
3. z K l o n o w i c z a podano wyjątki zFlisa, Worka
Judaszów, Żalów nagrobnych na śmierć dana Kochanowskiego
i z
Pożaru wojny tureckiej.
4 . Z G ó r n i c k i e g o w reszcie przedru kow ano wyjątki zDworzanina Polskiego, Rozmowy o Elekcyey, Dzie
jó w w Koronie polskiej.
Na o g ó ł wyboru dokonano szczęśliw ie: przytoczone wyjątki m ogą dać czytelnikow i p ew n e w yobrażenie o każdym z w ym ienionych autorów; w szczeg ó ły naturalnie trudno w chodzić. T ekst utw orów , podany jużto w ed łu g pierw odruków , jużto w ed łu g w ydań krytycznych, nie daje pow odu do specyalnych u w ag w ob ec charakteru wydawnictwa·. Pożądanem uzu pełnieniem są objaśnienia językow e i rzeczow e (tych ostatnich jest jednak za m ało). Na końcu każdego tom iku znajdują się tabele biograficzne autorów i objaśnienia historyczno-literackie do p om ieszczonych utw orów , zestaw iające w um iejętny sp o só b w yniki badań dotychczasow ych.
W ydaw nictw o przedstaw ia się w całości korzystnie, niezaw odnie też zdoła osiągn ąć cel w zakreślonych sobie granicach. W dalszych tom i kach mają się pojaw ić utw ory Szarzyńskiego, M odrzew skiego, O rzechow sk ieg o , Szym onow icza i K ochow skiego.
Lwów.
Wiktor Hahn.
3 8 2 R ecenzye i sp ra w o z d a n ia .
Spraw ozdanie z poszukiwań w Szwecyi, dokonanych z ramienia
Akademii Umiejętności przez Eugeniusza Barwińskiego, Ludwika
Birkenmajera i Jana Łosia. W Krakowie. Nakładem Ak. Um., 1914,
8-vo w., str. XXVII i 364.
W szystko się powtarza ; jak n iegdyś Stanisław A u gu st urządzał w ypraw y naukow e do Szw ecyi i Rzymu, tak podjęła dziś Akademia n o bile officium takich sam ych w ypraw , już nie tylko do Szw ecyi i Rzymu, ale i do W ęgier, Królewca itd. W yniki jednak bywają różne, zaw odzą nieraz zup ełn ie: tak było w W ęgrzech, tak i w Szw ecyi. Nieco inaczej w praw dzie osądzi w yniki szw edzkie
