Andrzej Wiśniewski
"Suwerenność a morze w prawie
międzynarodowym", L. Ehrlich,
Warszawa 1961 : [recenzja]
Palestra 6/3-4(51-52), 143-144
N r 3 - 4 (51— 52) P rzegląd w y d a w n ic tw p ra w n ic zy ch 143
rów nież potrzeba jej ustaw ow ego form ułow ania w odniesieniu do w zajem nych stosunków tych krajów.
A. K o p f f : Dzieło sztu k p la styc zn y ch i jego tw ó rc a to św ietle prze p isó w p ra w a • autorskiego. Z e s z y t y N au kow e U n iw er syte tu Jagiellońskiego. R o z p r a w y i S t u
dia. Tom. XXXVI. N a k ła d em U n iw e r sy te tu Jagiellońskiego. K r a k ó w 1961, s. 194.
Autor pracy postaw ił sobie za zadanie przedstaw ić całokształt stosunków praw nych związanych z pow staniem oraz ekonom iczną eksploatacją dzieł p lastycz nych. Takie u jęcie tem atu zdecydow ało o konstrukcji pracy, która d zieli się na d w ie części: część p ierw sza pośw ięcona jest analizie d zieła plastycznego, a część druga — zagadnieniom prawnym .
Autor odróżnia w pracy trzy zasadnicze grupy utworów: utw ory artystyczne, dzieła naukowe i w ynalazki. D zieła plastyczne, którym pośw ięcona jest praca, znajdują się w grupie dzieł artystycznych. Jednakże analiza obow iązującego w Polsce stanu praw nego w zakresie prawa autorskiego, jaką przeprowadza autor w książce, poświęcona jest w znacznej m ierze podstaw ow ym konstrukcjom tego prawa. Zdaniem autora dopiero na tle tych podstaw ow ych konstrukcji można zająć się szczególnym i problem ami praw nym i pojaw iającym i się w dziedzinie twórczości plastycznej. W pracy jest w ięc omówiony przedm iot prawa autorskie go, treść tego prawa, ochrona autorskich dóbr osobistych oraz dóbr m ajątkow ych. W iele uwagi pośw ięca także autor om ówieniu sytuacji prawnej twórcy dzielą m acierzystego i tw órcy dzieła zależnego oraz prawu ograniczonego uprzystępnie nia.
Szereg rozważań autora kończy się w nioskam i dotyczącym i przedmiotu prawa autorskiego, jego zasadniczej konstrukcji oraz ochrony praw nej, dotyczącej za rów no dóbr osobistych, jak i in teresów m ajątkowych. I tak autor w skazuje m. i., że autorskim dobrem osobistym , chronionym w m yśl ustaw y, jest całość osobi stego stosunku tw órcy d o jego autorskiej działalności, a przedm iotem autorskiego praw a m ajątkow ego jest utw ór pojęty jako zespół w a rstw lub jego poszczególne w arstw y składowe. Treścią praw autorskich m ajątkow ych (przenoszalnych) jest prawo do w yłącznego rozporządzania przedm iotem praw autorskich. Źródłem pra w a autorskiego — poza w yjątk ow ym i sytuacjam i — jest twórczość, przez która ustaw a w iąże prawa autorskie z osobą twórcy. Twórca jest uprawniony w takim zakresie, w jakim m oże w ylegitym ow ać się w ynikiem sw ej twórczej dzialalno.jci. Obok prawa do w yłącznego rozporządzania przedm iotem praw autorskich tkw ią w p raw ie autorskim elem en ty prawa autorskiego nieprzenoszalnego. Praw o to m i za przedmiot interesy m ajątkowe' trw ale zw iązane z osobą twórcy. Dzieła p la styczne, w p rzeciw ieństw ie do innych utw orów artystycznych, są szczególnie silnie powiązane z przedmiotam i fizycznym i, co rodzi szereg problem ów charak terystycznych dla twórczości plastycznej.
N a zakończenie pracy autor w ysu w a różne w nioski de lege ferenda.
L. E h r l i c h : S uwerenność a m orze w praw ie m ię d zy n a ro d o w ym . Wyd. Prawn.
W arszaw a 1961, s. 234.
Zagadnienie suwerenności na obszarach m orskich jest obecnie jednym z naj bardziej aktualnych zagadnień praw a m iędzynarodowego. D ążenie w ielu państw do zapew nienia sobie w yłącznego prawa do eksploatacji bogactw znajdujących
144 A n d r z e j W i ś n i e w s k i N r 3—4 (51— 52)
się pod powierzchnią pobliskich-m órz i oceanów , rozwój żeglugi m orskiej i po w ietrznej oraz rybołów stw a spow odow ały, że dotychczasow e normy zw yczajow e d otyczące suwerenności nad obszaram i morskimi ok azały się niew ystarczające.
Prace nad opracowaniem k onw encji norm ującej te zagadnienia, podjęte w ok resie m iędzyw ojennym pod egidą L igi Narodów, kontynuuje po w ojn ie Komisja Praw a M iędzynarodowego Narodów Zjednoczonych. Żadna z opracowanych kon w en cji n ie w eszła jeszcze w życie, jednakże prace uczonych przyczyniły się do w yjaśnienia w ielu zagadnień, do uzgodnienia poglądów na pew ne sprawy i do zgody na niektóre kom prom isy. Wynika tej w ieloletn iej d ziałalności kodyfikacyj nej autor przedstaw ia szczegółowo w sw ej pracy.
W pierw szych rozdziałach p racy autor om aw ia ew olucję, jaką przechodziło po ję c ie suwerenności nad obszarami m orskim i od czasów najdaw niejszych aż do d ziś. Po przedstaw ieniu zasad d zisiejszego prawa m iędzynarodow ego, potrzebnych do dalszych w yw odów , autor poddaje analizie pojęcia: suw erenności, praw o su w erenności, prawa suw erenne. W dalszych rozdziałach autor przedstaw ia po szczególne strefy m orza w zależności od ich statu su prawnego, om aw iając pro blem atykę praw ną dotyczącą morza terytorialnego, wód w ew nętrznych, morza otw artego, strefy przyległej i przylądow ych obszarów podmorskich. Osobny rozdział
dotyczy konserw acji żyw ych płodów morza.
K o d e k s k a rn y W ojs ka Polskiego i p rze p isy w p r o w a d za ją c e K o d e k s k a rn y W ojs ka Polskiego w r a z ze sko ro w id ze m r ze czo w ym , ta bela mi p o ró w n a w c zy m i d a w n e j i n o w e j n um eracji a rty k u łó w oraz przepisam i karn ym i niektórych u staw szczegól nych. Wyd. II. Opr. J. Modlinger, W yd. Prawn. W arszaw a 1962, s. 108.
K siążka — poza tekstem kodeksu oraz przepisów w prow adzających i zm ieniają cych kodeks — zaw iera w yciągi z ustaw o powszechnym obowiązku w ojskow ym , o zakw aterow aniu S ił Zbrojnych, o broni, am unicji i m ateriałach w ybuchow ych. K orzystanie z kodeksu ułatw ia skorowidz i tabele porównawcze dawnej (sprzed
1957 r.) i nowej num eracji artykułów.
K o d e k s w ojsk o w e g o postępow an ia karnego i p rze p isy w p r o w a d za ją c e w r a z ze sk o ro w id ze m r z e c z o w y m oraz w ażn ie jsze p rze p isy szczególne. Wyd. II. Opr. J. Modlinger. Wyd. Prawn. W a rsz a w a 1962, s. 188.
W książce poza kodeksem, przepisam i w prow adzającym i i ustaw am i zm ieniają cym i kodeks zam ieszczone są także niektóre przepisy kodeksu postępow ania kar nego, dekret o postępow aniu doraźnym i dekret o przystosowaniu przepisów o po stępow aniu doraźnym do postępow ania przed sądam i w ojskow ym i. Również i ta książka zaw iera skorowidz.
O transporcie d r o g o w y m i sp e d yc ji krajow ej. Wyd. Prawn. W arszaw a 1962, s. 24. Jest to broszurowe w ydanie ustaw y z dnia 27 listopada 1961 r. pod tym sam ym tytułem , która zastąpiła daw ną ustaw ę o transporcie drogowym z 1951 r.
D o now ej ustaw y nie zostały jeszcze w ydane rozporządzenia w ykonaw cze, do czasu zaś ich w ydania zachow ują m oc dotychczasow e przepisy. Przepisy te ze brane są w w ydanej w 1958 r. przez Wyd. Prawn. książce M. U r b a n a pt. Prawo transportu drogowego — Komentarz. Om awiane w ięc w ydanie tek stu ustaw y sta n ow i sw ego rodzaju uzupełnienie książki M. Urbana.
