ROZUMIEM PRZYRODĘ
JOANNA
BORGENSZTAJN
SCENARIUSZ LEKCJI
Program nauczania przyrody dla szkoły podstawowej
opracowany w ramach projektu
„Tworzenie programów nauczania oraz scenariuszy lekcji i zajęć wchodzących w skład zestawów narzędzi edukacyjnych wspierających proces kształcenia ogólnego w zakresie
kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych do poruszania się na rynku pracy”
dofinansowanego ze środków Funduszy Europejskich w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty
Warszawa 2019
Strona redakcyjna
Redakcja merytoryczna – Anna Kasperska-Gochna Recenzja merytoryczna – dr Adam Cudowski
Monika Zaleska-Szczygieł
Katarzyna Szczepkowska-Szczęśniak Jadwiga Iwanowska
Redakcja językowa i korekta – Altix Projekt graficzny i projekt okładki – Altix Skład i redakcja techniczna – Altix Warszawa 2019
Ośrodek Rozwoju Edukacji Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa www.ore.edu.pl
Publikacja jest rozpowszechniana na zasadach wolnej licencji Creative Commons – Użycie niekomercyjne 4.0 Polska (CC-BY-NC).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.pl
3
Temat lekcji
Moja miejscowość wczoraj i dziś.
Klasa/czas trwania lekcji klasa IV, 45 minut
Cel ogólny lekcji
Zapoznanie ucznia ze składnikami środowiska antropogenicznego najbliższej okolicy.
Cele szczegółowe Uczeń:
rozpoznaje składniki środowiska przyrodniczego i antropogenicznego najbliższej okolicy;
opisuje dawny krajobraz najbliższej okolicy oraz ocenia jego zmiany na podstawie materiałów źródłowych (zdjęcia, opisy, itp.).
Metody/techniki/formy pracy
Metody i techniki pracy: metoda lekcji odwróconej, studium przypadku, metoda projektu, prezentacja, dyskusja.
Formy pracy: praca indywidualna, praca grupowa, praca zbiorowa.
Środki dydaktyczne
tablica tradycyjna i komputer z rzutnikiem lub tablica multimedialna;
(opcjonalnie) kopie różnych dokumentów przedstawiających dawny krajobraz okolicy zamieszkania ucznia, takich jak szkice, ryciny, fotografie, stare pocztówki;
arkusze brystolu (po jednym na grupę) w celu wykonania plansz przedstawiających zmiany krajobrazu najbliższej okolicy, klej lub taśma samoprzylepna, nożyczki, itp.;
kolekcja aplikacji Spojrzenie w przeszłość dostępna pod adresem https://
learningapps.org/display?v=pewjvrt1j19 lub przy pomocy poniższego QR kodu.
Opis przebiegu lekcji Faza przygotowawcza
1. Przed zajęciami prowadzący zapoznaje się z kolekcją aplikacji Spojrzenie w przeszłość, a następnie wybiera jeden z zamieszczonych tam przykładów i zadaje uczniom do pisemnego przeanalizowania w domu pod kątem wyszukania i nazwania poszczególnych elementów środowiska antropogenicznego, które zmieniły się oraz pozostały stałe na przestrzeni lat.
4
2. Nauczyciel poleca uczniom, aby zgromadzili i przynieśli na zajęcia takie materiały jak stare fotografie i pocztówki przedstawiające krajobraz najbliższej okolicy oraz szkice i rysunki wykonane na podstawie opowiadań rodzinnych. Prosi ich także o wyjaśnienie pochodzenia nazwy własnej miejscowości (ewentualnie gminy lub powiatu).
3. Na zajęciach prowadzący zapisuje na tablicy temat lekcji i zapoznaje uczniów z jej celem.
Faza realizacyjna
1. Nauczyciel wskazuje osobę, która omówi przeanalizowany w domu przykład i wyjaśni, jakie elementy środowiska antropogenicznego uległy w tym przypadku zmianom, a które pozostały stałe. Prowadzący zachęca do podzielenia się z klasą własnymi spostrzeżeniami na temat tego, co zdziwiło lub zainteresowało ucznia w trakcie oglądania zaprezentowanych ilustracji.
2. Nauczyciel inicjuje dyskusję na forum klasy, w trakcie której zostaje wyjaśnione pochodzenie nazwy własnej miejscowości. Jeśli jest kilka wiarygodnych teorii odnośnie pochodzenia tej nazwy – wszystkie zostają potraktowane równoprawnie.
3. Prowadzący dzieli klasę na grupy i każdej z nich poleca sporządzić planszę przedstawiającą zmiany krajobrazu najbliższej okolicy od czasów dawnych po współczesne. W miarę możliwości nauczyciel uzupełnia przyniesione przez uczniów materiały posiadanymi kopiami zdjęć i innych dokumentów.
4. Uczniowie prezentują swoje prace przed klasą i krótko je omawiają, wyjaśniając pozostałym uczniom, co przedstawiają plansze.
Faza podsumowująca
1. Prowadzący wskazuje osobę, która krótko podsumuje najważniejsze wiadomości z lekcji. W razie potrzeby uzupełnia wypowiedź ucznia.
2. Nauczyciel przeprowadza krótką rundę niedokończonych pytań dotyczących zmian w środowisku antropogenicznym najbliższej okolicy oraz pochodzenia nazwy miejscowości zamieszkania uczniów i prosi o ich dokończenie. Na podstawie udzielonych odpowiedzi dokonuje ewaluacji zajęć.
Komentarz metodyczny
Na wypadek gdyby któryś z uczniów nie miał w domu dostępu do internetu, należy zadbać wcześniej o to, żeby szkoła zapewniła uczniom możliwość
skorzystania z komputera w celu odrobienia lekcji. Można również dać uczniom do przeanalizowania w domu przygotowany wcześniej i powielony w odpowiedniej liczbie egzemplarzy przykład z lokalnej prasy lub publikacji książkowej.
