ROZUMIEM PRZYRODĘ
JOANNA
BORGENSZTAJN
SCENARIUSZ LEKCJI
Program nauczania przyrody dla szkoły podstawowej
opracowany w ramach projektu
„Tworzenie programów nauczania oraz scenariuszy lekcji i zajęć wchodzących w skład zestawów narzędzi edukacyjnych wspierających proces kształcenia ogólnego w zakresie
kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych do poruszania się na rynku pracy”
dofinansowanego ze środków Funduszy Europejskich w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty
Warszawa 2019
Redakcja merytoryczna – Anna Kasperska-Gochna Recenzja merytoryczna – dr Adam Cudowski
Monika Zaleska-Szczygieł
Katarzyna Szczepkowska-Szczęśniak Jadwiga Iwanowska
Redakcja językowa i korekta – Altix Projekt graficzny i projekt okładki – Altix Skład i redakcja techniczna – Altix Warszawa 2019
Ośrodek Rozwoju Edukacji Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa www.ore.edu.pl
Publikacja jest rozpowszechniana na zasadach wolnej licencji Creative Commons – Użycie niekomercyjne 4.0 Polska (CC-BY-NC).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.pl
3
Temat lekcji
Wybieramy się na grzyby.
Klasa/czas trwania lekcji klasa IV, 45 minut
Cel ogólny lekcji
Zapoznanie uczniów z pospolitymi gatunkami grzybów jadalnych i trujących.
Cele szczegółowe Uczeń:
rozpoznaje pospolite gatunki grzybów jadalnych i trujących;
wymienia zasady postępowania z grzybami jadalnymi.
Metody/techniki/formy pracy
Metody i techniki pracy: metoda ćwiczeń praktycznych, dyskusja, opis, studium przypadku, metoda projektu.
Formy pracy: praca w parach, praca grupowa, praca zbiorowa.
Środki dydaktyczne
tablica tradycyjna i komputer z rzutnikiem lub tablica multimedialna;
po jednym komputerze lub urządzeniu mobilnym na 2-3 uczniów;
kolekcja aplikacji Grzybobranie, dostępna pod adresem https://learningapps.org/
display?v=psq30aj8t19 lub przy pomocy poniższego QR kodu.
Opis przebiegu lekcji Faza przygotowawcza
1. Przed zajęciami prowadzący zapoznaje się z kolekcją aplikacji Grzybobranie oraz sprawdza, czy wszystkie komputery/urządzenia mobilne są sprawne.
2. Na zajęciach nauczyciel zapisuje na tablicy temat lekcji i zapoznaje uczniów z jej celem.
Faza realizacyjna
1. Nauczyciel dzieli klasę na grupy i prosi uczniów o rozwiązanie krótkiego testu dotyczącego grzybów (ćwiczenie 1. w kolekcji aplikacji). Następnie wskazuje uczniów, którzy podadzą prawidłowe odpowiedzi do kolejnych pytań i w razie potrzeby wyjaśnią prawidłowe rozwiązanie klasie.
2. Uczniowie rozwiązują ćwiczenie 2., dobierając nazwy pospolitych grzybów do ich zdjęć. Prowadzący na bieżąco monitoruje, czy wszystkie grupy dobrze radzą sobie z tym zadaniem. W razie trudności podaje nazwy grzybów, których uczniowie nie znają lub których nie potrafią między sobą rozróżnić.
3. Uczniowie przechodzą do ćwiczenia 3. i ustalają, które z przedstawionych na zdjęciach grzybów należą do gatunków jadalnych a które – do niejadalnych.
Nauczyciel sprawdza, czy zadanie zostało wykonane prawidłowo i koryguje ewentualne błędy.
4. Prowadzący prosi o przejście do ćwiczenia 4. i dokładne zapoznanie się
z przedstawionymi ilustracjami oraz wynotowanie cech, które odróżniają czubajkę kanię i pieczarki od śmiertelnie trujących gatunków muchomorów.
5. Nauczyciel inicjuje dyskusję, w trakcie której pyta, na co uczniowie zwrócili uwagę, porównując zdjęcia i co charakterystycznego zauważyli na poszczególnych ilustracjach. Prowadzący podsumowuje dyskusję, podkreślając, w jaki sposób należy postąpić w przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do przydatności grzyba lub podejrzenia zatrucia grzybami.
6. Prowadzący zadaje uczniom do domu projekt do wykonania w grupach polegający na sporządzeniu planszy formatu A3 przedstawiającej 5-6 gatunków znanych w ich domach grzybów. Na planszy powinny znaleźć się zdjęcia lub rysunki grzybów, ich nazwy (mogą to być nazwy zwyczajowe używane w danym rejonie) oraz krótki opis każdego gatunku.
Faza podsumowująca
1. Prowadzący upewnia się, że wszyscy uczniowie wiedzą, na czym polega zadana praca domowa i które jej elementy będą podlegały ocenie.
2. Nauczyciel zapisuje na tablicy najważniejsze informacje z lekcji i wyrywkowo sprawdza, czy uczniowie je zrozumieli. W razie potrzeby udziela koniecznych wyjaśnień.
3. Na podstawie wyników uzyskanych przez uczniów w trakcie rozwiązywania ćwiczeń interaktywnych oraz analizy odpowiedzi na zadane pytania prowadzący dokonuje ewaluacji zajęć.
Komentarz metodyczny
Zaproponowane zadania interaktywne można wykorzystać do oceny postępów
uczniów, przyznając po jednym punkcie za każdą prawidłową odpowiedź w pierwszym ćwiczeniu (maksymalnie 5 punktów), po jednym punkcie za prawidłowe określenie nazw trzech grzybów w drugim ćwiczeniu (maksymalnie 3 punkty, przy czym
5
uczniowie nie muszą znać wszystkich grzybów) oraz jeden punkt za trzecie ćwiczenie.
Dysponując zdjęciami grzybów, nauczyciel może opracować podobnego typu zadania lub gry w wersji tradycyjnej.
Na lekcji należy bardzo szczegółowo omówić kwestię ryzyka zatruć grzybami, również jadalnymi (w przypadku ich niewłaściwego przygotowania). Uczniowie powinni zostać poinformowani o tym, jak powinni postąpić znajdując grzyb, którego nie znają lub nie są pewni, do jakiego należy gatunku oraz jak się zachować w przypadku podejrzenia zatrucia grzybami. Warto również pouczyć uczniów, aby nie niszczyli grzybów niejadalnych i trujących, ponieważ pełnią one istotną rolę w przyrodzie.
