7jęxxxxxxx}axm xxxxxxxxxxxx»Dgaxxx:oxpxxxx!tvxxxrooo;x7X()acQ[y}[XJcm yjx:axm xm xx x
' A V
B I U L E T Y N X
STOWARZYSZENIA MŁODZIEŻY AKADEMICKIEJ W OHORZ^IE. J
A A A M A A A A A ^ A A A A A A A A A A A A A A A A A / S /iA A A A A A A / K A A A A A A A A A A A A ^ A A A A 7>
X . ' X
X • ■ >'
xjxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx:xxxxxxxxxxx:tacxxx'orxx£xxxjcxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
X ?'
j ROK I . . P a g d z i e . r n i ' k 1937^. ■ NR 2» y
y B=:=: = = =:=:';:S= = = = =: = = = = = = = = :, = = = = = = = = = = = = = = ?:= « = = =: = =.= = = = == = = = = = = = =: = =: = = = == = = = = = = ^S = = = = = ===X-
u m i m ą l ) ,
Jan Kupiec \0> j f y
--- --- X o r t o /
Łąka l e ż y w p ow iecie pszczyńskim i szerszemu o g ó ło w i znaną j e s t może z t e go* że posiada piękny drewniany k o ś c ió ł e k ze s t o j ą c ą osobno dzwonnicą. Ył t e j to Łące przebywał je d en z ty c h l u d z i , k t ó r z y d la polsk ość i ś lą s k a o d d a l i w i e l k i e u s łu g i . J e s t nim Jan Kupiec* urodzony dnia
1
I4
. k w ie t n ia 18^4.1 w B ie ls k u . W najmłodszych la ta c h oddano go w op iek ę c i o t k i , zam ieszk ującej w Łące. Tu s p ę d z i ł l a t a swej młod o ś c i , u c z ę s z c z a ł do s z k ó łk i w i e j s k i e j - , z k t ó r e j ja k t w i e r d z i ł , n i e w i e l e w y n ió s ł k o r z y ś c i . P
0
opuszczeniu s zk o ły z a j ą ł s i ę p ra cą w gosp od arstw ie c i o t k i , skąd w yrwała go służba wojskowa. Br a ł u d z i a ł w wojnach 1866 i 1870/71* wtedy j e s z c z e jako p ru ski p a t r i o t a . W r
.1867
o ż e n i ł s i g i z o s t a ł t a k ż e k ościeln ym śpiewakiem.Będąc z natury pilnym* zdolnym i bystrym k s z t a ł c i ł s i ę Kupiec sam# do i n nej s z k o ły ju ż nie u c z ę s z c z a ł . Mając l a t 15 z a c z ą ł ju ż z b ie r a ć mniej znane i n i e - drukowane p i e ś n i k o ś c i e l n e , k tó ry ch z e b r a ł \vkrótce p e łe n gruby z e s z y t . Nauczył s i ę nut i g ry na organach* a nawet sfabrykował s o b ie organy. - Kupował w i e l e książek-, k t ó r e z w ie lk im zapałem studiował* C z y t a ł wychodzące wówczas g a z e t y , a w i ę c : " P i e l grzyma'', "Z w iastu n a", " K a t o l i k a " , "O światę" a p ó ź n ie j "G ó rn o ś lą z a k a ". K s i ę g o z b i ó r j e g o smużył c a ł e j w s i i o k o l i c y ja k o b i b l i o t e k a p u b lic z n a , a- b y ł on dość pokaźny bo obejmował 600 tomów. B y ł w strzęm ięźliw ym , zamiast wysiadywać w karczmie w o l a ł s i ę k s z t a ł c i ć .
Gdy wybuchł "Kuturkampf" Kupiec s ta n ą ł odrazu po s t r o n i e duchowieństwa i ludu. Po zakończonej w a lc e d o s zło jednak do nieporozumień między Kupcem a p ro boszczem łąckim k s . P h i l i p i m , k tó re tr w a ły prawie aż do ś m ie r c i Kupca. Zwłaszcza w o s ta tn ic h j e g o la ta c h ż y c i a dokuczał mu proboszcz n a jm o c n ie j, mówił o nim na
kazaniach, pokazywał nań palcem, a nawet mu r o z g r z e s z e n i a n i e u d z i e l a ł , a wszystko d la teg o', ponieważ Kupiec b r o n i ł p o l s k o s c i ś lą s k ie g o ludu. N ie p rz e s z k a d z a ło to wszystko jednak k s .P h ilip ie m u , by zmarłego nad grobem wychwalać pod n i e b i o s a .
Do zb ioru p i e ś n i kościelnych d ołą c za ć s i ę z a c z ę ł o z czasem coraz w i ę c e j zbiorów innych. A w ię c grom adził Kupiec p i e ś n i ś w i e c k i e , opowiadania ludowe, b a j k i i b aśnie. P is yw a ł od roku 1876 do "Oświaty3' w Poznaniu, k t ó r a , j a k ' sam p rzyzn aw ał, nauczyła go czuć po polsku. "Oświata" t e ż w i e l k ą i l o ś ć zebranych r t e c ą r ^ ~ w la ta c h od 1877-85 wydrukowała. Wydano j e nawet w formie k s ią ż k o w e j. Jego z b i ó r p i e ś n i ludowych zn ajd u je s i ę w muzeum cieszyńskim .
Równocześnie p i s a ł Kopiec c a ły s ze re g własnych utworów. Przede wszystkijn
"S ejm ik w Jassach"^ o p is u ją c y warcholstwo s z la c h t y j e s z c z e p rz ed k om fed eracją t a r - gowicką. Daje w tym utworze ta k że małe p r z y t y k i pod'adresem l u d z i sprzedajnych i zdrajców# których w tedy na kląsku b y ła moc. Poemat t e n u k a za ł s i ę w roku
190
I4
. w"Górnoślązaku'.' Jasnym j e s t , ż e forma, gładkość i rymy je go w i e r s z y n ie mogą^oyć porównane z. w ierszam i naszych w ie s zc zó w , a l e pomimo t o , z a s ł u g u ją na uwagę jak o pochodzące od p rostego c złop a b e z w y k s z ta łc e n ia . ^ ^ Drugim j e g o większym wierszowanym utworem j e s t poemat " W i l k i i barany , kry ty k u ją c y r o b o tę ugodowców. Największym i n a jb a r d z i e j wyrobionym co do fornP, j e s t poemat "Cyganka'* l i c z ą c y około 5700 w i e r s z y . Zaw iera on w sobie c a ł y s z e r e g p i e ś n i ludowych z nutami. Utwory t e mało są znane, a w arto j e wydrukować i zapoznać z nimi s ze rs ze masy.'
W t a k i o t o sposó-h upływało ż y c i e Jana Kupca w Łące. M i a ł pod koniec ż y c i a w i e l e z g r y z o t z powodu proboszcza ł ą c k i e g o , do t e g o p r z y ł ą c z y ł a s i ę choroba p iersiow o t a k , że w i e l k i - ś l ą z a k zmarł 11 grudnia 1909 r . Pogrzeb j e g o b y ł wspa
n i a ł y , b ra ła w nim u d z i a ł c a ł a o k o lic z n a ludność. ^ . . . Znaczenie Jana Kupca dla p o ls k o ś c i Górnego Śląska n ie u le g a w ą t p l i w o ś c i . Można go śmiało postaw ić obok M i a r k i , L i g o n i a i innych. Pod względem zaś swej
tw ó r c z o ś c i p o e t y c k i e j dorównuje księżom Bonozykowi i Damrothowi.
Parę słów o pjf&ey n a szej w T .C .L .
K w estia u tw orzenia akademickiego Koła T .C .L * w Chorzowie s t a ł a s i ę a k tu a l
ną w maju b r, w c h w i l i * k ie d y na z j e £ d z i e T .C .L . w Poznaniu z w r ó c i l i s i ę p rz e d s ta w i c i e l e ohorzc»vskiego okręgu do jed n ego z członków naszego stow arzyszenia z propo
z y c j ą utw orzenia ta k ie g o k o ła w Chorzowie.
Utw orzenie ta k ic h k ó ł w y ro s ło z n a tu ra ln e j - p o trze b y z a s i l e n i a kadry najpo
w a ż n i e j s z e j w swoim r od za ju o r g a n i z a c j i młodą i n t e l i g e n c j ą # k tóra po pewnym p r z y gotowaniu mogłaby uchwycić w r ę c e j e j s t e r . Na pierwszy plan w y b iły s i ę zagadnie
n i a utw orzenia s e k c j i p re le g e n tó w , k tórab y prowadziła pracę oświatową c zy t o w f o r mie wykładów w o r g a n iz a c ja c h społecznych* czy t e ż publicznych odczytów. Równocześ
n ie n a le ż y dbać o s z e r z e n ie wśród społeczeństwa a z y t e l n i c t w ą * k tó r e ma byó p r o b l e mem s e k c j i ś w i e t l i c o w e j oraz b i b l i o t e c z n e j * Jednym słowem zakres prac pozytywnych : w kierunku oświatowym* tak bardzo potrzebnym na t e r e n i e m s z e g o m iasta,
N ajprostszym rozwiązaniem k w e s t i i o r g a n iz a c y jn e j b y łb y akces s to w a rzys ze n ia do T . C . L . Rzecz t a jednak b y ła niem ożliw ą z t e g o powodu* że ramy o r g a n iz a c y jn e T .C .L . n ie z e z w a l a j ą na akces c i a ł zbiorowych* a charak ter stow arzyszenia nie poz
w o l i ł na pom ieszczenie s i ę w ramach statutowych T .C .L . W myśl te g o założono osob
ną s e k c j ę , k tó r a z o s t a j e w ś cisłym k on tak cie z ferządem s to w a r z y s z e n ia . Odnośna w- cłrwała w tym kierunku zapadła na zebraniu zwyczajnym s tow a rzys ze n ia w ć^niu 16 w rześn ia,
P i e r s z e ze b ra n ie akademickiego koła T .C .L* w dniu 21 w rześnia zatem ju ż t y l k o dokonało wyboru władz i u c h w a liło swoje elementarne formy o r g a n iz a c y jn e * u j ę t e w podanym n i ż e j r e g u la m in ie .
REGULAMIN KOŁA AKADEMICKIE GO JFRZ Y TCWARZYS T"JIE^OZYTELNI n TpOljyCE__
W CHORZOWIE.
5
1
.Ko^o n o s i nazwę: Koło Akademickie T .C .L . w Chorzowie.
§
2.
Członkiem Koła j e s t każdy członek S to w a rzy s ze n ia Młodz ie ż y Akadem ickiej w Chorzowie o i l e z g ł o s i ‘do n ie g o akces oraz każdy młody akademik, k tóry n ie n a le ż y do Stowarzy
s z e n ia i l i c d s l o £y Akademickie j , j e ż e l i p rz e z Zarz ąd do Koła z o s t a ł p r z y j ę t y .
§ 3« .
Prezydium składa s i ę : s p r e z e s a , w ic e p re ze s a i s e k r e t a r z a i wybrane z o s t a j e na p r z e c i ą g je d n e g o roku w m iesiącu wrześrfiu każdego roku* W skład Zarządu wchodzą oprócz członków prezydium także przew odniczący poszczególnych komisyj w z g l ę d n i e _ i c h z a s tę p c y oraz s t a ł y d e le g a t Stowarzyszenia M ło d z ie ż y Akadem ickiej w Chorzowie.
’ § i+- Z'
Członkowie Koła są w o l n i od p ł a c e n ia składek.
§ 5. . . ‘ , .
Każdy z członków Koła powinien z g ł o s i ć akces do je d n e j lub w i ę c e j komisyj , z a l e g nie od swego wyboru. Tworzy s i ę k o n is je s p re le g e n tó w , b i b l i o t e c z n o - ś w i e t l i c o w ą
i imprez* K0m is ja powinna s i ę składać najmniej z t r z e c h członków. Członkowie ko
m i s j i w y b i e r a j ą przewodniczącego i zastęp cę* Komisje z b ie r a s i ę i uchwala w miarę p o tr z e b y . Z „rzą d może' -Swbrzyć d a ls z e kom isje. P rezes Koła ma prawo wchodzić w skład k ażd ej k o m i s j i .
§ 6 .
Gdy c h o d zi o d z i a ł a n i e wspólne K o ła z Zarządem T .C .L . w C h orzo w ie, t o ma być ono omawiane na wspólnych k o n fe r e n c ja c h p re ze s a w zg l.p re zy d iu m K oła z delegatem Z arzą
du T . C . L . w Chorzowie. Proces Koła ma obowiązek informować Zarząd Stow arzyszenia M ł o d z ie ż y Akadamiekiej w Chorzowie o p rzeb ie g u obrad*
K o le ż a n k i i Koledzy/ Stw orzyliśm y p ie r w s z ą naszą ekspozyturę w t e r e n i e i t o pracy o r g a n i z a c j i poważnej, nie u l e g a j ą c e j codziennym reo rg a n iza c jom i p r z e obrażaniem, majacym na c e lu wykazać zdolność paru panów "s p o łe c zn ik ó w . -*• wasze r ę c e kładziem y p o c z ą t k i t e j pracy. A pracę tam może z n a leś& każdy, który c o ś k o l
w ie k dysponuje d la nas wolnym, czasemi i t e n , k t ó r y chce poznać lud ś l ą s k i , i te n , k t ó r r w ję z y k u , i t e n k t ó r y swoimi wynikami, w- d z i e d z i n i e naukowej chce s i ę p o d z i e l i ć w sposób popularny ze społeczeństwem. Pamiętajmy, ż e n a ^ e fe k ty pracy n a sz ej c z e k a j ą s t a r z y , k t ó r z y i tak -za dużo n a r z e k a ją na naszą gnuśność. ^ ^
W c e la c h inform acyjnych prosimy zwrócić s i ę do ZRrządu Stow arzyszenia lub PrezyJ tum K o ł a , k tó r e g o skład podajemy w komunikatach*-
J «A»C *
