Dziś 16 stron z dodatkiem „ŚWIAT i ŻYC IE “
n i e d z i e l a
12 stycznia 1947 r.
N r 11 (684) Rok ffl Dziennik Zachodn
C z y ta nie stare A l ę t f y ?
Odbudowa przemysłu Niemiec
dla wzmożenia eksportu ze stref okupacyjnych
Ostatnie doniesienia prasowe z angielskiej i amerykańskiej strefy okupacyjnej, wskazują na to, że pew
ne koła finansiery anglosaskiej z uporem wracają do starych metod.
Podobnie, jak po pierwszej wojnie światowej, tak i teraz opracowano plan zasilenia przemysłu niemiec kiego dogodnymi kredytami dla wzmożenia aktywności eksportowej Niemiec. Nie ulega wątpliwości,
że przyczyni się to w wielkim stopniu
<*0rychłego wzrostu dobrobytu u niedawnych katów Europy.
Berlin (ob. wł.). Na łamach przez brytyjskie władze oku- naszego pisma już kilkakrot- pacyjne. Wydano mianowicie me zwracaliśmy uwagę na w Berlinie komunikat urzę- przedwczesne rozbudowanie dowy, z którego wynika, iż przemysłu niemieckiego w opracowany został plan, we- amerykańskie) i angielskiej dług którego w następnych 3 strefie okupacyjnej. ¡atach eksport niemiecki z
Jak wiadomo, Amerykanie połączonych stref okupacyj- chcą z eksportu niemieckie- _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ go pokryć sobie koszt im
portowanych do Niemiec z I ■ Am eryki środków żywności, i
Z tegoż eksportu wytworów niemieckiego przemysłu chcą Wreszcie pokryć sobie rów
nież i inne koszty okupacji.
Dla stworzenia warunków nla eksportu z Niemiec sze
reg instytucji amerykańskich dostarcza Niemcom różnego rodzaju surowców.
Są to dostawy kredytowe, przy czym — jak obliczają fachowcy amerykańscy, Niem cy będą mogli wyproduko
wać z surowców za 1 milion dolarów wytwory gotowe dla eksportu wartości 9 milio
nów dolarów. Z każdej więc takiej transakcji Niemcom pozostanie w dewizach 8 mi
lionów dolarów, które z kolei obrócone zostaną na zakup dalszych surowców i dalsze
go wzrostu eksportu.
Z Berlina komunikują dziś o nowym planie zitensyfiko- wania eksportu niemieckie
go, opracowanym tym razem
nych^ brytyjsko - amerykań
skiej, ma dojść do olbrzymie;
sumy 225 milionów funtów angielskich. Po przeliczeniu na złote po urzędowym kur
sie suma ta odpowiada rów
nowartości 100 miliardów zło tych.
Jak mówi komunikat, na skutek tego eksportu obsza
ry amerykańskiej i angiel
skiej strefy okupacyjnej w Niemczech w r. 1949 nie bę
dą już więcej obszarami de
ficytowymi.
Nie znamy w tej chwili
szczegółów tego planu. W ie
my jedynie, że w efekcie, przy niesie on dalszy rozrost prze
mysłu niemieckiego. Zbyt do
brze pamiętamy lata po pier
wszej wojnie światowej, kie
dy to takim i samymi metoda
mi, t. zn. kosztem aliantów, potężniał przemysł niemiec
ki, co w końcu doprowadziło świat do drugiej wojny świa
towej.
Oby i tym razem opamię
tanie nie przyszło za późno.
Waszyngton (PAP). Pre
zydent Tramam przedstawił Kongresowi nowy prelim i
narz budżetowy na 1947 rok
C o b id z ie po w yb o rac h ?
Rozmowa z Premierem Osóbką-Morawskim
Wywiad specjalny dla „Dziennika Zachodniego“ i „Dziennika Polskiego
G dynia. K ie d y w p ro w a d zo n y zostałem do skrom nego sa lo n ik u w m ie szkan iu p ry w a tn y m w ic e w o je w o d y gdańskiego mgr. A n toniego G adom skiego w Sopocie p rz y u l. A b ra h a m a , zastałem p re m ie ra E d w a rd a O sób kę-M o- raw skieg o siedzącego p rz y o tw a r ty m p ia n in ie . P. P re m ie r s k o ń czył osta tn ie ak o rd y , z a m k n ą ł pia n in o i n a ty c h m ia s t p o d ją ł ro z m owę, prosząc o s ta w ia n ie M u p yta ń. W p o k o ju z n a jd o w a ł się oprócz gospodarza m ieszkania, teść P re m ie ra , re d a k to r M ic h a ł P a n kie w icz, znany działacz w śró d „ P o lo n ii“ a m e ry k a ń s k ie j.
:— O b y w a te lu P rem ierze — re c y tu ję pierw sze obm yślane p y ta n ie — a c z k o lw ie k stosunek Rządu Jedności N a ro d o w e j i Wasz szczególnie do s p ra w m o r
sk ic h i W ybrzeża je s t powszech
nie znany, u p rz e jm ie proszę o k ilk a s łó w o p in ii o osiągnięciach naszych nad m orzem w ś w ie tle
Przed konferencją w Londynie
Ukończono przygotowania
Londyn (ob. w ł.). P rz y g o to w a - do k o n fe re n c ji lo n d y ń s k ie j, 5 tora m a się rozpocząć d n ia 14.
tycznia b r. w L a n c a s te r House
?.a te m a t tra k ta tu p o kojow e go z . ‘ ęm cam i i z A u s trią są ju ż u-
°hczone. J a k donoszą z L o n d y -
¡ 3 b r y ty js k i m in is te r s p ra w za-
|ty n ic z n y c h B e v in dokona osobi-
*e otwarcia konferencji, w k tó .
•' 18 p a ń s tw będzie m iało pra- 3 Przedstawić swe dezyderaty
«nośnie przyszłości N iem iec. — órejgn O ffic e n ie po w zię ło żad- J de cyzji na te m a t pro śby rz ą . u a u stria ckie g o o dopuszczenie
je go p rz e d s ta w ic ie li do s to łu o- brad. B y ły am basador rzą d u a u . s tria c k ie g o w Budapeszcie von Rosenberg, zosta ł m ia n o w ą n y przez ka n c le rz a F ie g la przewod
niczącym kom isji specjalistów au
striackich, która będzie oddana w czasie konferencji londyńskiej do dyspozycji w ielkich mocarstw.
D z ie n n ik „N e w s C i e n icie “ do
nosi, że delegacja i y js k a na k o n fe re n c ji m o s k ir ,ej liczyć będzie ponad 100 osoo. B e v in o w i tow a rzyszyć będzie prócz tego oko ło 50 d z ie n n ik a rz y i f ilm o w ców. (gp)
przebiegu i w y n ik u ob ra d Z jazd u W ybrzeża.
— Pierwszą rzeczą, to jest fakt, że teren ten zgromadził wie lu tęgich ludzi, którzy um ieją myśleć i pracować i bardzo du
żo pomagają Rządowi realizować nie łatw e zadania, czego dowo
dem b yl Zjazd W ybrzeża w Gdań sku, zorganizowany form alnie przez Centralny Urząd Planow a
nia, ale w dużym stopniu przy pomocy miejscowych działaczy.
Jeśli chodzi o odbudowę, to w praw dzie jest jeszcze dużo do zrobienia, ale to, co n ajw ażniej
sze — porty, akcentuje te słowa Prem ier, są zdolne nie tylko w y . pełnić zadania bieżące, ale mogą w ypełnić znacznie więcej. Nie bez przyczyny na ten stan w p ły n ął fa k t istnienia na W ybrzeżu specjalnej instytucji Delegatury Rządu dla Spraw Wybrzeża.
— C iekaw e będą w ra ż e n ia ob.
P re m ie ra z n ie w ą tp liw e g o tu na W ybrzeżu postępu w procesie k o n s o lid a c ji o p in ii społecznej w u s to s u n k o w a n iu się do r o li 'd e m o k ra c ji i zadań d e m o k ra ty c z nego Rządu?
— Częstp przebywam na W y brzeżu, ale za każdym razem wywożę stąd głębokie przekona
nie, że ten proces konsolidacji postępuje tu dobrze, a specjalnie odczuwam to w czasie obecnego pobytu.
— Jeszcze m am je dn o w p r a w dzie n ie d y s k re tn e p yta n ie , ale r y z y k u ję , rzu ca ją c bez specjalnego o m ó w ie n ia swej m y ś li cztery la koniczne słow a:
Co będzie po wyborac.n?
Szef Rządu Jedności N a ro d o w e j od pow iada m i ró w n ie ż z w ię źle a d o b itn ie :
— Specjalnych zmian prócz stabilizacji, która niew ątpliw ie
dodatnio w płynie na konsolidację społeczeństwa i rzetelniejsze usto sunkowanie się do rzeczywistości
— nie przewiduję. Tak, ja k d ą
żyliśmy, będziemy dążyć nadal do ja k najszerszej bazy spolecz nej dla przyszłego Rządu, lecz musi to być praw dziw a współ
praca.
S ło w a te p o d y k to w a ł m i P re m ie r ju ż stojąc, gdyż ju ż a b so lu t
nie nie b y ło czasu na dalsze k o n ty n u o w a n ie rozm ow y.
G dy po pożegnaniu się z m y m d o s to jn y m rozm ów cą i ob ecn ym i w p o k o ju osobistościam i o p u ściłem gościnne p ro g i m ie szka
nia w ic e w o je w o d y G adom skiego, na u lic y stało ju ż pa rę sam ocho
dó w z zapuszczonym i m o to ra m i.
Z a trz y m a w s z y się jeszcze nieco w Sopocie, zau w a żyłem po k il k u nastu m in u ta c h , w id z ia n e na u lic y A b ra h a m a samochody, su
nące p e łn y m gazem w stronę G dańska. Przez asocjację m y ś li, stoją c w p ię k n y m ro ź n y ra n e k obok o tw a rty c h d rz w ic z e k sa-
1 1 m i l i a r d ó w d o l a r ó w n a a r m i ę
Nowy budżet Stanów Zjednoczonych
operacyjny (od 1 lipca 1947 r. do 30 czerwca 1948 r,).
Jest to pierwszy prelim i
narz budżetowy od 1930 ro
ku, nie przewidujący deficy
tu. Preliminarz po stronie wydatków zamyka się sumą 37,5 miliardów dolarów, a po stronie wpływów — sutmą wać z dniem 1 lipca br.
Równowaga budżetu zo
stała osiągnięta dzięki pod
wyższeniu taryfy pocztowej oraz utrzymaniu niektórych podatków i akcyz wprowa
dzonych podczas wojny, któ re miały przestać obowiązy
wać z dniem 1 lipca %r.
Olbrzymia suma 11,2 mi
liardów dolarów przewidzia
na jest w preliminarzu na wydatki arrnili i floty Stanów Zjednoczonych. Na wydatki, związane z badaniami nad energią atomową, prelim i
narz przewiduje 443 miliomy
m ochodu, k tó r y m m ia łe m zaraz jechać w tę samą stronę, n a g lo n y o b o w ią zkie m d z ie n n ik a rs k im , odczuw ałem w y d ź w ię k n ie d a w nego p rz e m ó w ie n ia re a liz a to ra p la n ó w m o rs k ic h N o w e j P olski, m in . Eugeniusza K w ia tk o w s k ie - k tó r y w ap elu do m as p ra c o w niczych W ybrzeża, z o k a z ji b li
skiego te rm in u w y b o ró w , z w ła ś c iw y m M u szla che tn ym p a to sem w ocenie w a ż n y c h w y d a rz e ń i rzeczy — p o w ią z a ł im ię w y trz e bionego z w ie k o w e g o n a lo tu niem czyzny, sław nego m ia sta portow ego u u jś c ia M o iła w y do W is ły z im ie n ie m E d w a rd a Osób
k i-M o ra w s k ie g o , jednego z czo
ło w y c h tw ó rc ó w dzisiejszej rze
czyw isto ści p o ls k ie j i gd ań skiej.
D n ia 19 stycznia G dańsk w y bierze pierw szego szefa Rządu D e m o k ra ty c z n e j P o ls k i na swe
go czołowego posła do Sejm u, k tó r y m a u s ta b iliz o w a ć osiągnię
t y w y s iłk ie m k r w i i p ra c y . p o l
s k ie j, status quo.
B. W . Święcicki.
Telegram Bevina
N o w y J o r k (ob. w ł.). U s tę p u ją cem u a m e ry k a ń s k ie m u s e k re ta rz o w i stan u B y rn e s o w i, złożono w ie le s łó w uzn an ia. B r y t y js k i m in is te r s p ra w za g ra n ic z n y c h s v in p rz e s ła ł do B y m e s a te le gram , w y ra ż a ją c y oso bisty ż a l % po w o du w ia d o m o ś c i o jego re z y g n a c ji.
Mili g o ś c i e
Warszawo w iła małżonków Jollioi
W ołka o p ły n n e zło to
Amerykanie i nafta Wschodu
i , w ^ yn'. (°bsl. w ł.) Socjalistycz- y tygodnik „N ew Statesman and
riot
.?11
zamieszcza niezw ykle kaw y arty k u ł w spraw ie urno- y angio - am erykańskiej, dóty- eksploatacji n a fty na Srod- r a £ yiV Vscho?zie- Tygodnik w y - ze umowa pozwoli dstawicielom am erykańskie- swvoh3 ¿i*— j Da P rzefo rso w a nie'J0 zdobycia mono-
a “ • * ■ * bu-
z « a i^ ,n,SlŚCi amerykańscy prze-
"aczyh ogromne sumy pieniężne
na budowę nowyeh ra fin e rii i n ie d a w n y m czasem a n g lo -a m e ry - rurociągów, toteż należy się li- k a ń s k ie j um o w ie , dotyczącej eks- czyć z niebyw ałym zwiększeniem p lo a ta c ji p ó l n a fto w y c h w S au di- się w pływ ó w amerykańskich w A ra b ii.
terenach środkowo-wschodnich. ■ Francuskie M inisterstw o Spraw W ie lk a B rytan ia zatem w inna do- Zagranicznych uważa, że praw a brze rozważyć zaw artą umowę koncesyjne udzielona dwom anglo anglo-am erykańską i kiedy zaist- am erykańskim towarzystwom
W a r s z a w a - W dniu 10 bm. p rzyb yli do W arszaw y pocią
giem z Paryża Ire n a i F ry d e ry k małżonkowie Jolliot.
W czasie swego pobytu w P o |- sce państwo Jo llio t będą gośćmi Prezydenta K ra jo w e j Rady Naro
dowej Bolesława Bieruta.
N a d w o rc u p o w ita li gości: w im ie n iu P re z y d e n ta K R N — d y r e k to r b iu ra p re zydialn eg o K a z i
mierz B is k u p s k i, p re z y d e n t m . st.
W arszaw y — T o łw iń s k i, prze d s ta w ic ie le , m in is te rs tw a spra w za-granidznych — d y r. G ub ry.n o- wiez i nacz. Chrom ecfci, przedsta- s ta w ic ie le p a r tii po lity d z n y c h , z w ią z k ó w zaw odow ych, o rg a n i
z a c ji m ło dzie żow ych, Społeczno- O b y w a te ls k ie j L ig i K o b ie t, p rze d s ta w ic ie le ś w ia ta n a u k i i w ła d z s z k o ln y c h z re k to re m P ie ń k o w skim . re p re ze n ta n ci S to w a rz y szenia In ż y n ie r ó w i T e c h n ik ó w
nieje możliwość, poddać ją re w i
z ji. <pf)
Waszyngton, (obsł. w ł.) Rząd Stanów Zjednoczonych odrzucił notę rządu francuskiego, p ro te stującą przeciwko zaw artej przed
naftow ym podważają interesy jednego z francuskich towarzystw naftowych i stanowią pogwałce
nie w aru n kó w umowy, podpisanej przez dwa brytyjskie, jedno am e
rykańskie i jedno francuskie to w arzystwo naftowe w 1928 r.
Rośnie liczba statków
Gdynia. (PAP) N a nasz m o rs k i ta b o r ry b a c k i składa się obecnie:
" tr a w le r ó w p a ro w ych . 108 k u tr ó w m o to ro w y c h oraz 1.051 ło dzi -n o sło w ó -że g lu g o w ych . W osta
tn ic h d n ia ch stocznie ry b a c k ie o d d a ły do u ż y tk u 2 n o w o w y b u dow ane k u tr y .
Pnzemysłu Chemicznego, prze d
s ta w ic ie le p ra s y i ra d ia oraz prz e d s ta w ic ie le T -w a P olsko- fra n c u s k ie g o . W im ie n iu am basa- i y fra n c u s k ie j w ita ł p rz y b y ły c h gości s e k re ta rz am basady p. L a - porte. -
M ło d z ie ż o w y b a ta lio n odbudo- v v W a rs z a w y u tw o r z y ł szpaler, w z d łu ż k tó re g o ' m a łż o n k o w ie J o llio t prze szli w ś ró d nie u s ta ją cy c h o k rz y k ó w na ic h cześć i na ckegć d e m o k ra ty c z n e j F ra n c ji.
P rz e d s ta w ic ie lk i L ig i K o b ie t w r ę c z y ły p. Ire n ie J o llio t w ią z a n k i k w ia tó w .
Odpowiadając na serdeczne po
w itanie — na peronie dworca głównego państwo Jolliot wygło
sili przed zainstalowanym tam mikrofonem Polskiego Radia krót kie przem ów ienia, w których obo je w yra zili radość z powodu po
now nej w iz y ty w W arszawie (P.
Jolliot b y ł w W arszawie przed półtora rokiem ), k tó ra um ożliw i im zapoznanie się i spotkanie z po|skimi sferam i naukow ym i i w szystkim i p rzyja ció łm i, których tak w ie lu m a ją w Polsce.
W ś ró d o w a c ji ze strom y lic z n ie '.grom adzonej pu b lic z n o ś c i p a ń s tw o J f tliio t o d je c h a li do p a ła c y
k u m y ś liw s k ie g o , gdzie zamiesz
k a ją w czasie swego p o b y tu w W arszaw ie.
Uwaga narciarze!
K raków , (tel. w ł.) P IM podaje w a ru n k i śniegowe z dnia 11 bm.:
Pogoda w Karkonoszach i T a trach. W ciągu d n ia pochm u rno.
W Tatrach d ro bn e opady śnieżne.
T e m p e ra tu ra w górach od — 5 do
— 11 stopni.
Śnieg w Karkonoszach: Jelenia Góra — 9 cm i 8 cm świeżego, Karpacz — 18 cm i 4 cm świeże
go, Śnieżka — 183 cm i 1 cm świe
żego.
T a try : Zakop an e-K alató w ki — 11 cm i 3 cm świeżego, Bukow ina
— 16 cm i 1 cm świeżego, H a la Gąsienicowa — 15 cm i 9 cm św ie żego, Kasprowy W ierch — 45 cm i 5 cm świeżego, Roztoka — 19 cm i 3 cm świeżego, M orskie Oko — 20 cm i 4 cm świeżego.
N a s k u te k opadów w y tw o rz y ła się p o w ło k a świeżego śniegu od 2 do 8 cm grubości, k tó ra je d n a k na s ta re j po w ło ce zam ienia się w
„g ip s “ .
W aru n ki narciarskie w górach w yżej 800 rp. zupełnie dobre. Z a leca się dużą ostrożność przy z ja z dach w Tatrach, gdzie kosówki i maliniaki? nie są jeszcze dosta
tecznie pokryte ń n is g iw
5353232323005353482353484823482353485348535302014823235348232353235353232348234853532323485348535348532323534853482348234853535323234853485348235323535323482348482353230002010123532353482353235348234853532353235348535348534848
Stroíia 2 DZIENNIK ZACHODNI Niedziela. 12 stvczniâ 19-47
Seivs«YC€f jm jr p r o c e s o z i f r a i l ę i &z§»i<&€ga 3 ś& c/o
H rabia K saw ery G rocholski
na usługach gestapo i obcego w yw iadu
W t n u w a . (RAP) W o js k o w y Sąd R e jó ń o w y W W arszaw ie p rz y s tą p ił w d n iu 10 stycznia b r. dó ro z p a try w a n ia s p ra w y K s a w e re go h r. G rocho lskiego i jego trzech tow arzyszy.
Już na dług o przed ro z p ra w ą sala sądowa na Lesznie w y p e łn i
ła się publicznością, pragnącą przysłu ch a ć Się p rz e w o d o w i Sądo-
pocżątku o k u p a c ji. W p a ź d z ie rn i
k u 1939 r. G ro c h o ls k i Został a- re szto w a n y przez gestapo i prze
kaza ny dó Z e n tra le O st gestapo w P ile, gdzie zwerbowano go jako agenta i wysiano z listem pole
cającym do w arszaw skiej cen
tra li gestapo, przy A le i Szucha.
Grocholski zgodził się na propo
zycję hauptsturm fuehrera W entż-
^ 7 3 , 1 la — dostarczenia info rm acji ge- s i ę T r i e d s t S S l e p r S Stolecz- 0 ™ hu
ne j. ze w zg lę d u na sensacyjne
f f w l o m f f i ’ S i S I * d0 » b o t y i m u s ia ł być odpo- zć W kom p le cie d z ie n n ik a rz e za j d i n o to w a n y przez sw oich g ra n ic z n i, p rz e b y w a ją c y w W a r - | d ó „ ¡¡¿y? DO D rzv.
szawie. Na s a li z a in s ta lo w a n o m i- f ^ ? y k ro fo n y . P olskie go R adia, k tó re a re s z to w a n lu g n a g ry w a ją przebieg procesu.
B ym .
G ro c h o ls k i od razu dobrze w z ią ł
N a ław ie oskarżonych saśiedli:
W aldem ar Baczak, Ksaw ery h ra bia Grhcholski. W ito ld Kaieckl 1 K rystyna Kosiorek. Punktualnie 6 godzinie 9 na salę Wchodzi sąd, który odbiera od oskarżonych pCrsonalld. Dow iadujem y się ,że oskarżony W a ld e m a r Baczak. * zawodu urzędnik państwowy, » z wykształcenia magister prawa, narodowość! polskiej, ńle odby
w ał zasadniczej służby w ojsko
w ej, należąc jedynie do A K . 44- letni K saw ery hr. Grocholski, ab
solwent W yższej Szkoły H a n d lo wej, w wojsku nie służył. W itold Kalecki, lekarz, urodzony w r.
1910, byl ostatnio kapitanem K o r
pusu Bezpieczeństwa W ew nętrz
nego, pracując w zarządzie in fo r
m acji tego korpusu. Krystyna Kosiorek ma wykształcenie śred
nie, jest » zawodu urzędniczką państwową.
O b ro ń cy w noszą o po w o łan ie szeregu d o d a tk o w y c h ś w ia d kó w . M. in. a d w o k a t K ry n ie w ic z , w y stęp ują cy w im ie n iu oskarżonego Baczaka p ro s i o p o w o ła n ie w cha ra k te rz e ś w ia d k a re d a k to ra A u - gustyńsklego i re d a k to ra B a rto szewskiego — Obu W spółpracow n ik ó w „G a ze ty L u d o w e j“ . A d w o k a t N o w o g ro d z k i w n o s i o p o w o -
are szto w a ńiu go w g ru d n iu tegoż ro k u przez szefa w a rszaw skieg o gestapo, jednego z oska rżon ych w obecnym pro ce
sie w a rs z a w s k im n ie m ie c k ic h przestępców w o je n n y c h , M eissin- gera, h ra b ia Został n a ty c h m ia s t z w o łh io n y na polecenie w ła d z Wyższych. Przez cały czas o k u p a c ji oska rżon y b y ł W s ta ły m k o n takcie z h a u p ts tu rm fu e h re re m W erne rem i Im b e rg e re m , u rz ą dzał dla n ic h p rz y ję c ia i lib a c je , p rz y czym Stale u ż y w a ! ję z y k a nie
m ieckiego, rozjeżd żał po m ieście autem gestapo, a n a w e t założył p rze d się b io rstw o po w ie rnicze, co nie b y ło dozw olone a la P olakó w .
W październiku 1943 r. lir. G ro cholski ingeruje przez adw. S ty- pulkowskiego u władz podziemia ó a n u lo w a n ie w yroku śmierci na ... W e rn e ra — z pozytyw nym skutkiem. W sw e j g o rliw o ś c i — G ro c h o ls k i s k o n ta k to w a ł z w ła dza m i gestapo ró w n ie ż i swego b ra ta A da m a, za jm u ją c e g o w y s o k ie s ta n o w is k o w sztabie Z W Ż — celem in fo rm o w a n ia gestapo 0 stosunkach p a n u ją c y c h w o rg a n i
zacjach podziem ia.
O d p o w ie d n ie doniesienie G ro cholskiego p o w o d u je are szto w a
nie przez gestapo lite r a ta S tarzy D zie rzb ickie g o , z k tó r y m G ro c h o l
s k i b y ł w s ta ły m k o n flik c ie . N a ty c h m ia s t po ty m a re szto w a niu , G ro c h o ls k i o trz y m u je xod W e rn e ra klu cze od m ie szka n ia D z ie rz b ickie g o i zabiera Stam tąd całą b ib lio te k ę . G d y po k s ią ż k i aresz
tow anego lite r a ta Zaczęli się Zgła
szać ró ż n i lu dzie , m. in. P ś tro - ko ń s k i, G ro c h o ls k i po syła do h ić h gestapo.
zostało przez G rocholskiego przed I. N. D a le j o k a ż tije się, iż w celu staw ion e am basadorow i, ten Zaś,; w y w o ła n ia p re s ji i n a c is k u ze nie re z y g n u ją c Z p o d ję te j a k c ji,) s tro n y obcego rząd u na rząd p o i-
Kontakt z podziemiem
D ziała ln ość h r. G rocho lskiego pow oduje, iż zaczyna go d o k ła d n ie j obserw ow ać podziem ie. Pan h ra b ia o trz y m u je w 1943 r. dw a an on im y, co p o w o d u je zrozu m iałe ob aw y jego żony. A u to r jednego t a n on im ów , D ą b ro w s k i, został w k ró tc e z w in y G rocholskiego, aresztow any.
H r. Grocholski pracował jednak dalej. N a polecenie W ernera, h ra bia Zawiózł na A leję Szucha komendanta V rejonu A K , Szczu- belka, któ ry zreferow ał tam spra
wę scalenia podziemnych organi
zacji wolnościowych.
W obec o trz y m y w a n y c h ostrze
żeń i a n o n im ó w , G ro c h o ls k i w ob aw ie o w łasne życie oraz celem ła n ie m . in . ja k o ś w ia d ka W & tk i ririo ia m n ś c
„ . , , „ „ 4 a i zam askow ania sw ej działa ln ości,
Oskarżonego G rocholskiego, a i pozostali ob ro ń cy — a d w o k a t N ie d z ie ls k i. j adw. B ie ja t proszą o w e zw anie d o d a tk o w y c h ś w ia d ków . w zg lę d n ie Zastrzegają sobie p ra w o ich p o w o łan ia .
N astępnie przystą p io n o do Od
c zyta n ia a k tu oskarżenia. A k t oskarżenia w s p ra w ie h r. K s a w e rego G rocholskiego, b. u rz ę d n ik a M S Z — W a ld em a ra Baczaka. le karza z K B W — W ito ld a K a lic kiego oraz K r y s ty n y K ósi& rek, cz ło n k ó w k o m ó rk i W IN W ylicza szereg Z brod ni p o p e łn io n ych przez oskarżóńyćh. Szczególnie m ocno obciążony je s t h r. G ro c h o ls k i — znany lu dn ości W arszaw y agent gestapo, k tó r y po w y z w o le n iu k o n ty n u o w a ł swą zdra dziecką r o botę w służbie w y w ia d u jednego z obcych m o c a rs tw i u trz y m y w a ł b lis k i k o n ta k t Z am basadorem tego p a ństw a w W arszaw ie, d o starczając m u żądanych w ia d o m o ści oraz pom agając w celu n a w ią za n ia k o n ta k tu m ię dzy d y p lo m a tą a k ie ro w n ik ie m W IN .
W służbie gestapo
Ja k w y n ik a ż a k tu oskarżenia, osk. Baczak b y ł w s ta ły m k o n ta k c ie z „ W itk ie m “ , szefem ob
szaru ce n tra ln e g o W IN i op raco
w y w a ł dlań , w y k o rz y s tu ją c sw oje sta n o w isku u rź ę d n ik a M S Z , re fe r a ty o p o lś k ie j p o lity c e zag ra
nicznej.
Baczak u trz y m y w a ł ró w n ie ż k o n ta k t Z ósk. G ro c h o ls k im . Jak ustalono w to k u śledztw a, G ro c h o ls k i b y ł agentem gestapo od
w s p ó łp ra c u ją c Wićżem. O dn ar
w s tę p u je do A K . D z ię k i s w ym k o n ta k to m i w y s o k ie m u s ta n o w i
sku, za jm o w a n e m u przez bra ta , G ro c h o ls k i w k ró tc e o trz y m u je pracę o fic e ra w y w ia d u A K w V re jo n ie — C z e rn ia k ó w i pozostaje i w A K dó samego pow stania, tn. in. r. P aszkie- a w ia z n im k o n ta k t po p o w s ta n iu d o p ie ro w lis to p a dzie 1945 r. i p r z y jm u je jego p ro pozycję w s tą p ie n ia do W IN . O d tą d G ro c h o ls k i zaczyna używ ać pseudonim u „ L e o n a rd “ . W W IN -ie G ro c h o ls k i bierze śię do „d z ie ła “ n ie m n ie j energ icznie i z n ie rh n le j- śzym oddaniem , n iż podczas o k u p a c ji —* w stosu nku do gestapo.
S k o n ta k to w a n y ż osk. k p t. K a lic k im , le k a rz e m w K B W . w e rb u je tego ostatniego do p ra cy w w y w iadzie. O d K a lic k ie g o zaczyna
ją n a p ły w a ć ra p o rty z teren u
K B W , m. in. SźcżegółoWe dahfe 0 ak c ja c h p rz e c iw k o bandom te r r o ry s ty c z n y m .
P u n k te m k u lm in a c y jn y m po w o
je n n e j d z ia ła ln o ś c i h r. G ro c h o l
skiego je s t k o h ię c czerw ca r, u b „ k ie d y s p o tyka się oh w h o te lu
„P o lo n ia “ w W arszaw ie z am ba
sadorem jednego z obcych m o carstw . D y p lo m a ta p ro s i G ro c h o l
skiego o s k o n ta k to w a n ie je go p rz y ja c ie la , korespondenta je d n e j ze znanych gazet za g ta h lc z n y c h z k ie ro w n ic tw e m W IN , celem „ż e b ra n ia w ia d o m o ś c i o s y tu a c ji w Polsce“ . G ro c h o ls k i p rz e d s ta w ia p ro po zycje am basadora P aszkie
w ic z o w i, a te n z, k o le i osk. B a - czakow i, PódcZas spotkania G ro cholskiego z Baczaklem, hrabia w ysuwa p ro je k t urządzenia spot
kania korespondenta z kierow nic
twem W IN . Na jadącego samocho dem, poza miastem dziennikarza, m iał być dokonany .¿napad“ z
„uprowadzeniem“ go do lasu, gdzie by się odbyło w łaściw e spotkanie „celem uzgodnienia sprawy dostarczenia m ateriału inform acyjnego“.
Odpowiedź od Baczaka m iała być zakom unikowana za dwa — trzy dni. Tym czasem Bacżak s k o n ta k to w a ł śię przez n ie ja k ą Sosnowską z szefem Obszaru cen
tra ln e g o w iN W itk ie m “ , który ośw iadczył, iż z po w o du k r ó tk ie go te rm in u w yznaczonego przez zagranicznego korespondenta, spot k a n ie odbyć się nie może, n ie m n ie j na le ży z am basadorem u- trz y m y w a ć „s ta ły i dogodny ko n ta k t“ , to stan ow isko w ła d z W IN
w y r a z ił życzenie osobistego n a w ią za n ia k o n ta k tu z k ie ro w n ic tw e m podziem ne j o rg a n iz a c ji W.
I. N.. ala o trz y m a n ia „W iadom o
ści z ró żn ych d zie d zin “ .
W cią gu całego tego czasu, od lipća do lis to p a d a r. u b „ Bacżak p rz e k a z y w a ł „ W it k o w i“ liczn e ra p o rty Z d zied ziny zagadnień w o j
skow ych i p o lity c z n y c h . W s ie rp n iu f. ub. B aczak w ciąga do o r
g a n iz a c ji osk. K o s io re k , k tó ra w y ra z iła chęć p ra c y w W IN : zostaje ona łączniczką.
Na usługach obcego wywiadu
W p o ło w ie s ie rp n ia r. ub. G ro c h o ls k i z a k o m u n ik o w a ł B aczako- w i o z am iarach am basadora, o Czym Baczak p o w ia d a m ia szefa obszaru W IN — „ W itk a “ podczaś s po tkania, k tó re o d b y ło się na początku w rześnia. „ W ite k “ w y raża Zgodę na to spotkanie W im ieniu W IN i Wiadomość odby
w a drogę powrotną przez Grochol skiego do ambasadora. T y m r a zem spotkanie Grocholskiego z ambasadorem odbywa się W m ie
szkaniu p ryw a tn y m tego ostał - niego, przy czym Grocholski pro
ponuje dla „konferencji“ pod k ie row nictw em W iN — mieszkanie swego brata Adaina, na Żoliborzu.
A m ba sad or zgadza się, c z y n io ne są ostatnie p rz y g o to w a n ia , pod czas je d n a k ko le jn e g o spotkania, -am basador k o m u n ik u je G ro c h o l
skiem u, że z k ie ro w n ic tw e m W iN Zetknie się w in n y sposób, co nie będzie w y m a g a ło u d z ia łu G ro cholskiego, O an alogiczne j decy
z ji z a w ia d a m ia B aczaka — „ W i
te k
ski, „ W ite k “ zam ierza przekazać przez G rocho lskiego — am basa
d o ro w i — szereg m a te ria łó w w y w ia d u , m a ją c y c h na .celu s k ro m - p ro m ito w a n ie rz ą d u po lskiego — d la w y w o ła n ia w te n Sposób ob
cej in te r w e n c ji W s p ra w ie W y
borów . O d p o w ie d n i m a te ria ł dla prze kaza nia G ro c h o ls k ie m u „ W i
te k " w rę c z y ł B aczą kow i, w p rz e ciągu k ró tk ie g o czasu o d b y ło się k ilk a ta k ic h spotkań i za k a żd ym razem szef obszaru cen tra ln ego W IN „ W ite k “ w rę c z a ł m a te ria ły B acza kow i dla prze kaza nia am basadorow i obcego m oca rstw a — przez G rocholskiego,
W drugiej połowie października r. ub. Baczak spotyka się z Sos
nowską, która wręcza mu odpisy umów, zaw artych przez pełno
mocników rządu polskiego, stano
wiących tajem nicę państwową.
Teksty idą na przechowanie do osk. Kosiorek. Przez Sosnowską Bacżak przekazuje d alej w iado
mości otrzym yw ane od redakto
ra „G azety Lud o w ej“ Augustyń- skiego i innych, t któ rym i Zetknął się współpracując od kw ietn ia do października 1946 r. w „Gazecie Ludow ej“.
Za pracę k o n s p ira c y jn ą t W IN Baczak o trz y m a } od „ W it k a “ o- gółem 40.000 zł ż czego ty lk o 6 ty sięcy Oddaj psk. K o s io re k i in nym .
N adchodzi k re s c a łe j te j w r o gie j in te reso m pa ństw a ro b o ty . O koło 10 listo p a d a r. ub. Baczak w id z i się z G ro c h o ls k im p o n o w -
| nie i w rę cza m u m a te ria ły dla , am basadora, o trz y m a n e od „ W it -
| k a “ . G ro c h o ls k i od w ozi ten
„ s k a rb “ do B rw in o w a , dokąd S p o tkanie W lN -o w s k ic h k ie ro - przyjeżdża 20 listopada arnbasa- w ń ik ó w z , am basadorem odbędzie
się w in n y sposób, n ie m n ie j je d n a k G ro c h o ls k i in a być na d a l u - ży w a n y d la p rz e k a z y w a n ia am ba
s a d o ro w i in fo r m a c ji i p ra s y W .
.........■■■■■■................................................i..-— — „mmmmmm,
dor, b y m a te ria ły odebrać. Z a m ia r jego spełzj na niczym , gdyż a k u ra t w ty m m om encie w k r o c z y li fu n k c jo n a riu s z e Bezpieczeń
stwa.
Ks. prymas Hlond w Krakowie
K raków , (teł. w ł.) Ks. P ry m a * Hlond baw ił przez dw a dni w K rakow ie. Pobyt jego poświęcony był sprawie obsadzenia stanow i
ska d yrektora Spółdzielni „ C a ri
tas“. Dotychczasowy dyrektor, ks, d r Pękala, m ianowany Został b i
skupem stifraganetn tarnow skim . W konferencji opróćz Ks. P r y masa H londa i Ks. K ard yn ała Adam a Stefana Sapiehy w zią ł u - dział ks. d r W ładysław Jasiński, biskup łódzki, ks. d r Czesław Kaczm ara, biskup kielecki i k*
d r M ilik , adm inistrator apostolski diecezji w rocław skiej.
W dniu wczorajszym Kś. P r y mas Hlond opuścił K ra k ó w i w y jechał do Gniezna.
400 tys. paczek Gdynia (PAP). W ostat- nich dniach grudnia ub,
t .za winęły do portu w Gdyni 3 statki z darami dla Polski:
statek polski „B a łtyk" przy
wiózł 37.023 worów pączko
wych amerykańskich, statek duński „Falstria" przywiózł 54.202 worów pączkowych amerykańskich i kanadyj
skich, statek arg.elski „B al
tonie" przywiózł 764 worów pączkowych angielskich.
Ogółem przywieziono oko ło 400.000 paczeik. Jest to dotychczas największy trans port pocztowych paczek za
granicznych, przesłanych do Polski przez porty Gdynia
— Gdańsk.
Dziennikarze jugosłowiań
scy w Lodzi
Łódź. (PAP.) W d n iu 9 brń. od
w ie d z iła Łó dź w ycieczka d z ie n n i
k a rz y ju g o s ło w ia ń s k ic h . W w y cieczce b io rą u d z ia ł: A n k a G e r- m a n o v ic (T a n ju g ), P a rle L e k ś ic (B orba), B o ż y d a r R,adenkovic (P o- litik a ) , Jugo D e ndic (prasa c h ó r- tyacfea) i Zehe K re ń c (prasa s ło weńska).
Goście z ło ż y li w iż y ty p re z y d e n to w i m ia sta i w o je w o d zie , po czym z w ie d z ili P a ń stw o w ą F a b ry k ę W łó k ie n n ic z ą N r 2. mm O d p o w i e d ź W a l l t i L ć ’ « C h u r c h i l l o w i
W czyim interesie przemawia Churchill?
N o w y J o rk . (P A P ). N a ja m ach postępowego pism a „N e w R epu- b lić “ , H e n ry Waliafce któ re g o re d a k to re m je s t, U iriie śćił odpo
w ie d ź ha a r t y k u ł C h u rc h illa . C hurchill w artykule, któ ry n - kazaj się przed k ilk u dniam i w piśmie „Coiliers“ wzyW a raz je szcze do Stworzenia t. ŹW. „B lo
ku Zachódiiiego" Z Niemcami, którym — zdaniem jego — n ale
ży przebaczyć wszystkie w iny.
„C hurchill — pisze w a lia c ę — uważa, że jest rzeczą ważniejszą
przebaczyć h itle ro w c o m , n iż i ____ _ __ ________
w s p ó łp ra c o w a ć ze Z w ią z k ie m B a ; W allace — nie p rz e m a w ia m y w d zie cklm , d z ię k i k tó rz irtu ó d n ie - ¡m ie n iu naszych rządów . A le
tyjscy konserwatyści z C h u rch il
lem na czele chcą, abv Francja i Niem cy stały się czymś w ro
dzaju buforu przeciwko Z w ią z kow i Radzieckiemu. Niemcy i Frańaja m a ją dostarczyć żołnie
rzy na wypadek ewentualnego ko n fliktu . C h u rch ill Chce odbu
dować silne Niem cy i jest nieu
leczalnym
w yznaw cą zasady wyższości AngloSasów. Jak w ielu angielskich konserwatystów, w ierzy on w rzekomą Wyższość k rw i anglosaskiej i teutoóskiej“
A n i ja, ani C h u rch ill pisze
ś liś m y w sp óln e zw ycię stw o . B r y -
D e b a t u « * / R a d z i e B e z p i e c z e ń s t w a
Rozbrojenie kwestio miesięcy
N. Jork (obsł. w ł.). W czwartek Wieczorem na posiedzeniu Rady Bezpieczeństwa w Now ym Jor
ku odbyła się debata na tem at rozbrojenia i kontroli energii atomowej, w Czasie których ujaw n łla się różnię* poglądów doty
cząca sprawy pierwszeństwa w załatw ianiu tych zagadnień.
Przewodniczący Rady, delegat A u stralii — M ak in , w zyw ał człon ków do jedności działania w
Po węglu — elektrownie angielskie
ulegną upaństwowieniu
Im n d y n (obsł. Wł.). w c z o ra j Zo Siał ó p u b lik ó W a ń y W L o n d ÿ h iê te k s t p râ jè k tu rządow ego w sprâ w ie u p a ń s tw o w ie n ia źró d e ł ê n è r-
Dodatek dla nauczycieli Warszawa (tel. wł.). Rada Ministrów uchwaliła doda
tek dla nauczycieli szkół pań stwowych i publicznych (z wyjąfkifrm objętych dekre- tę«n z dnia 31. 10. 46 r.) w wysokości 3.000 zł. miesięcz
nie od 1 lutego br. Jedno
cześnie Rada Ministrów znio sła pobieranie opłat szkol
nych ta daifeci ód rodziców, którzy są Cżłónkatói Związ
ków Zawódowych. (AZ)
g ii e le k try c z n e j. P r o je k t ten prze Widujfe s tw o rze n ie c e n tra ln e j pla c ó w k i, k tó r e j podlegać będzie 14 o d d z ia łó w poszczególnych p ro w in c ji. Zadaniem centralnej pla cówki jest badanie produkcji e- nergii elektrycznej, oraz je j roz
dział Zgodnie ż przepisami o do.
Stawie prądu elektrycznego. W ła ściciele elektro w ni otrzym ają pewne wynagrodzenie według u- stalonej norm y, któ rą p rzew idu
je opublikow any projekt.
Prasa b rytyjska różnie skó.
mentowała tę decyzję rządu b ry tyjskiego. „Tim es“ u w a ż a c ie no
w y p ro je kt jest dalszym krokiem na drodze do upaństwowienia przemysłu brytyjskiego, „M an chester G uardian" u w a ia , że no
w y p ro je k t nie przyniesie naro
d o w i oczekiwanych rezultatów.
„D aily TęlegrAph" popiera bez zastrzeżeń pro jekt rządowy, (pf)
sprawach rozbrojenia i um ożli
wienia formalnego przyjęcia przez Radę rezolucji Zgrom adze
nia Ogólnego O N Z , któ ra n a k ła . da na Radę Bezpieczeństwa obo
w iązek opracowania zarządzeń, dotyczących kontroli energii ato
mowej, przyśpieszenia utw orze
nia międzynarodowych sil zb ro j
nych, opracowania planu reduk
cji Zbrojeń i sił zbrojnych oraz załatw ienia sprawy stacjonowa
nia sti zbrojnych na terenie państw obcych.
Delegat M a k in w ezw ał ró w nież Radę Bezpieczeństwa, by zaleciła kom isji sztabów w o j
skowych natychm iastowe przy
stąpienie do Zorganizowania m ię
dzynarodowych sił zbrojnych.
P rzy w yd atn ej pracy Rady B e*-
poWSzechńego ro z b ro je n ia mógł
by być Z re a lizo w a n y W ciągu 2 do 3 m iesięcy.
Przedstawiciel Ż w iązku Ra
dzieckiego — Gromyko, stw ier
dził, że wniosek radziecki, doty
czący powszechnego rozbrojenia w zasadzie pokryw a się Z rezolu
cją Zgromadzenia Ogólnego, za
w iera jednak poprawkę, zaleca
jącą' utworzenie specjalnej kom i
sji m iędzynarodowej dla opraco
w ania tegoż planu nie później niż w ciągu 90 dni, podczas, gdy wniosek am erykański domaga Się uwzględnienia w pierwszym rzędzie sprawozdania kom isji energii atomowej.
Grom yko, w ypow iadając się przeciwko tem u oświadczy!, że wszystkie rodzaje broni, łącznie z bombą atomową, powinny być uwzględnione w jednym p rogra.
pleczeńśtwa, oświadczył on, plan tnie rozbrojenia, (cz)
W ailace kończy Swój artyk u ł oświadczeniem, że przypadkowo po m owie C h urchilla w Fulton, polityka jego stała się polityką Stanów ŻjednócżóńyCh. TedUakźe postępowe siły am erykańskie p rzyrzekły postępowym kołom b rytyjskim , że pokonają po.,tykę Churchilla na terenie Stanów Zjednoczonych. Postępowe ko ła w Am eryce w ie rzą w możliwość szczerej współpracy ze Z w ią z
kiem Radzieckim, (w)
Churchill przem aw ia w im ieniu światowego fro n tu podżegaczy wojennych, a ja w ierzę, że prze
m aw iam w im ieniu światowego frontu pokoju. N iew ą tp liw ie C hurchill m a nadzieję, że t. zw.
„blok anglosaski“ po opanowaniu O rganizacji Narodów Zjednoczo
nych przy użyciu groźby bomby atomowej może trz y m a ć Zw iązek Radziecki w szachu. M o im zda
niem kurs proponowany i»rżćz j którz ioStój j przez w ładze jdgó- Churchilła, czyn» nieuniknionym .
to w łaśnie, czego rzekomo chce słowlSnskie zatrzym am za prz - uniknąć — zniszczenie eyw ilfza- j kroczenie granicy austriacko-jń- cji. N ie można osiągnąć pokoju goslowiańskiej m a być w krótce przez groźby użycia potwornych Wy ptlsżpIo n y Chi Czterech spośród
Rząd USA Odrzuca notę
B ia ło g ró d . (obsł. w ł.) K o re s p o n d e n t R e u te ra donosi z B ia ło g ró d u . że rz ą d ’S ta n ó w Z jed no czonych o d rz u c ił ze w z g lę d ó w fo rm a ln y c h notę J u g o s ła w ii oskarżającą o szpiegostwo c z ło n k ó w am basady a m e ry k a ń s k ie j ,w B ia ło grod zie .
K o re s p o n d e n t R e utera dodaje, że 5 ż o łn ie rz y a m e ry k a ń s k ic h .
rodzajów broni. Zwolennicy Churchilla n iew ątpliw ie prow a
dzą świat do W ojny“. .
n ic h p rz e b y w a W areszcie już ód k ilk u miesięcy, (ćz)
Pomiędzy Gliwicami i Dąbrową Górniczą
Cztery tysiące domków górniczych
Katowice (PAP). Celem za pewnienia górnikom odpo
wiednich warunków mieszka nioWych, żostanie wybtidó*
Cena pokaja oj Indach!nach
V ietn am d yktu je warunki
Saignn. (obsł. w ł.) Radio v łe t- namskie, w specjalnej transm isji skierow anej do rządu francuskie
go, podaje w a ru n ki, które V ie t- namczycy uw ażają za konieczne dla przyw rócenia pokoju w thdo- ehlnach. Oto one:
Natychm iastowe zaprzestanie działań w ojennych; utworzenie komisji, co przew iduje umowa cietnam sko-francuska, zaw arta
W dniu 14 Września 1946 r„ I n a
w iązanie negocjacji w Celu d efi
nitywnego uregulow ania stosun
ków francusko-Tietnamskich.
‘ W te j samej transm isji speaker podkreślił przyjaźń, łączącą V ie t- namczyków z narodem francu skim oraz w olę ścisłej współ
pracy między obydwoma naroda
mi. Odpowiedzialność za działania w ojenne Spada — zdaniem spea
kera — na pewnych przedstaw i
cieli F ra n c ji w Indochinaeh, k tó rzy uznają wyłącznie politykę siły i gwałtu.
G dyby powyższe w aru n ki zo
stały przyjęte, przedstawiciele Vietnam u w yra żają gotowość n a
tychmiastowego zakończenia d zia
łań wojennych, (pf)
