Percepcja Koronawirusa w polskim Internecie do potwierdzenia pierwszego przypadku wirusa w Polsce  Wst¦pne wyniki

Percepcja Koronawirusa w polskim Internecie do potwierdzenia pierwszego przypadku wirusa w Polsce  Wst¦pne wyniki

Andrzej Jarynowski^∗

Instytut Bada« Interdyscyplinarnych we Wrocªawiu, Polska

Vitaly Belik^†

Instytut Biometrii i Epidemiologii Weterynaryjnej, Wolny Uniwersytet Berli«ski, Niemcy

Streszczenie

Problem: W zwi¡zku rozprzestrzenianiem si¦ zaka»e« wirusem SARS CoV-2 i choroby COVID- 2019 istnieje potrzeba analizy percepcji problemu w Polsce w celu przygotowania szczególnych rozwi¡za«, umo»liwiaj¡cych podejmowanie dziaªa« minimalizuj¡cych zagro»enie dla zdrowia pu- blicznego. Wi¦cej z SARS-CoV-2 paniki ni» rzeczywistego pandemicznego ryzyka, ale przy dys- funkcjonalnej polskiej sªu»bie zdrowia (brak kadr i dost¦pno±ci do szybkich testów itp.), wirus mo»e tra¢ na podatny grunt, zwªaszcza »e 04.03.2020 potwierdzono pierwszy przypadek wirusa w Polsce.

Metodologia: Naszym zadaniem jest badanie percepcji wirusa w polskim spoªecze«stwie za po- moc¡ analizy ilo±ciowej ±ladu cyfrowego w Internecie (Twitter, Google, Youtube, Wikipedia i media elektroniczne reprezentowane przez Event Registry) od pojawienia si¦ pierwszych informacji w styczniu 2020 do 03.03.2020. Wykorzystano proste techniki dataminingowe, przetwarzania j¦zyka naturalnego czy analizy danych spoªeczno±ciowych. Ka»da badana platforma internetowa zostaªa poddana analizie reprezentatywno±ci oraz skªadu grupy docelowej.

Wyniki: Zainteresowanie wirusem ma charakter falowy i posiada informacyjne fazy chi«sk¡ i

wªosk¡ na wszystkich platformach oraz faz¦ komentatorsk¡ na mediach spoªeczno±ciowych do- tycz¡c¡ specustawy. W mediach spoªeczno±ciowych du»e znaczenie maj¡ poj¦cia i zagadnienie zagro»enia, strachu i prewencji. Sieci Twittera odzwierciedlaj¡ polsk¡ scen¦ i podziaªy polityczne.

Zidentykowano potencjalne ¹ródªa dezinformacji oraz zaprezentowano gªównych aktorów i inu- encerów.

Wnioski: Media tradycyjnie i spoªeczno±ciowe nie tylko odzwierciedlaj¡ rzeczywisto±¢, ale j¡ te»

tworz¡. Polskie wªadze mogªy by, posiadaj¡c rzeteln¡ analiz¦ percepcji problemu, przygotowa¢ si¦

i zarz¡dza¢ spoªecznym wymiarem epidemii w sposób optymalny. Ze wzgl¦du na zaobserwowanie baniek informacyjnych (np. na Twitterze), publiczne kampanie informacyjne mog¡ mie¢ mniejszy wpªyw na spoªecze«stwo ni» oczekiwano. W celu wi¦kszej penetracji, by¢ mo»e nale»y bardziej dywersykowa¢ kanaªy informacyjne, by dotrze¢ do jak najwi¦kszej liczby ludzi. Premier i woje- wodowie, korzystaj¡c z uprawnie« wynikaj¡cych z procedowanej specustawy o zwalczaniu COVID- 2010, mog¡ nakaza¢ blokowanie kont i tre±ci szerz¡cych dezinformacj¦ oraz podejrzewanych o bycie agentami wpªywu wywiadów zagranicznych.

∗ ajarynowski@interdisciplinary-research.eu

† vitaly.belik@fu-berlin.de

WST†P

Cho¢ spora cz¦±¢ polskiej populacji usªyszaªa o koronawirusach kilka tygodni temu, to w rzeczywisto±ci mamy z nimi do czynienia bez przerwy, ale dopiero pojawienie si¦ nowego szczepu z Wuhan daªo nowe znaczenie sªowu Koronawirus. Poªowa Polaków uwa»a, »e to wªa±nie koronawirus jest najwa»niejszym tematem w drugiej poªowie lutego 2020 (IBRIS [8]). Mimo, »e (na podstawie aktualnego stanu wiedzy) zaka¹no±¢ wirusa jest umiarkowana (R0 ∼ 2), a ±miertelno±¢ w populacjach nieobci¡»onych niska (<1%)(Worldmeter [43]), wirus przyczynia si¦ do gª¦bokich zmian w aspekcie ekonomicznym (np. ogólno±wiatowe braki w zaopatrzeniu produktów, spadki na gieªdach), spoªecznym (np. panika, ograniczenia migra- cji i udziaªu w imprezach masowych), kulturowym (np. ograniczenie swobód i rygorystyczne

±rodki mitygacyjne). Naszym zadaniem jest szybka i powierzchowna ocena postrzegania wi- rusa SARS CoV-2 i choroby COVID-2019 za pomoc¡ cyfrowej analizy agentów i zdarze« w mediach internetowych (gªównie spoªeczno±ciowych) przy wykorzystaniu prostych technik eksploracyjnych (Jarynowski et al. [13]). Choroba nie wyst¦powaªa w Polsce (przynajmniej ocjalnie) do 03.03.2020, ale ze znaczeniami medialnymi i spoªecznymi informacji, którymi

»yj¡ ludzie warto zajmowa¢ si¦ na bie»¡co, zwªaszcza w obliczu post¦puj¡cej nieznanej cho- roby. Nie zaobserwowano takiego zjawiska medialnego jak burza wokóª Koronawiursa na tak¡ skal¦ jeszcze w historii Internetu. Podmioty takie jak rmy, organizacje czy instytucje wykorzystuj¡ Internet w budowaniu marki czy propagowaniu tre±ci, np. poprzez marke- ting wiralny (odpowiednik szerzenia si¦ wirtualnych chorób zaka¹nych (Jarynowski et al.

[14])). Rozprzestrzenianie si¦ informacji (cykl »ycia produktu) mo»e równie» przyj¡¢ cha- rakter epidemiczny (Jarynowski et al. [13]) pocz¡wszy od fazy wzrostu zainteresowania (tzw.

early adoption) przez faz¦ ogólnego zainteresowania (tzw. majority), by w ko«cu traci¢

na popularno±ci (tzw. laggers stage). My równie» widzimy pomniejsze cykle zaintereso- wania koronowirusem w Polsce (jak w przypadki innych zagro»e« zdrowotnych ([12])), cho¢

dopiero rzeczywisty pik oczekujemy po ocjalnym potwierdzeniu wirusa w Polsce. Powszech- nie na caªym ±wiecie wydobywa si¦ wi¦c aktywno±¢ w mediach spoªeczno±ciowych, aby lepiej zrozumie¢ postrzeganie chorób, a w niektórych przypadkach dzi¦ki temu mo»na ±ledzi¢ roz- przestrzenianie si¦ chorób (Joshi et al. [17]). Media spoªeczno±ciowe dostarczaj¡ informacje i dezinformacje (Kasprzyk [18]) na temat wirusa globalnie z niespotykan¡ szybko±ci¡, pod- sycaj¡c panik¦ i tworz¡c tzw. infodemi¦ (ang. infodemic) niszcz¡c caªe pa«stwa, takie jak

Wªochy (Guardian [7]). Internet stanowi po»ywk¦ do gªoszenia pogl¡dów cz¦sto sprzecznych z aktualnym stanem wiedzy medycznej przy wykorzystaniu technik propagandy i perswazji przy podatno±ci pewnych grup docelowych na teorie spiskowe (Lusawa et al. [24]). Zwªasz- cza, »e autorzy tre±ci mog¡ sªu»y¢ na swój sposób za tzw. po»ytecznych idiotów i spolary- zowa¢ spoªecze«stwo, co mo»e by¢ celem ingerencji obcych wywiadów. Epidemii wywoªanej przez wirusa towarzysz¡ wi¦c zachowania zwi¡zane z panik¡, a Internet jest tu gªównym elementem po±rednicz¡cym. Dodatkowo mamy do czynienia z zachowaniami zbiorowymi, np. ksenofobicznymi, gdzie za niebezpiecznych obwinia si¦ Chi«czyków, czy Wªochów oraz stosowana jest wobec nich w Internecie przemoc symboliczna (cytat z Twittera powinno si¦

zakaza¢ wjazdu Chi«czykom).

Metodologia

Socjologiczna analiza kwestii zdrowotnych zajmuje si¦ jak w tym przypadku relacjami mi¦dzy kultur¡ masow¡, a wiedz¡ medyczn¡. Z tego powodu nie ma bezpo±redniego prze- ªo»enia mi¦dzy naukowymi dowodami (np. kwesta skuteczno±ci masek ochronnych w pre- wencji zaka»enia), a modelami wiedzy potocznej opisuj¡cej chorob¦ zaka¹n¡ (Taranowicz [37]). W zwi¡zku z tym, »e ró»ni agenci inaczej postrzegaj¡ ryzyka zwi¡zane z wirusem (w tym równie» naukowy prezentuj¡ skrajnie ró»ne, cz¦sto niepoparte »adnymi badaniami opinie) analiza percepcji jest konieczna i to jest gªówny cel tego artykuªu. W tej pracy poprzez ilo±ciow¡ analiz¦ ±ladów cyfrowych w Internecie (np. mediach spoªeczno±ciowych) odtworzymy powierzchowny socjologiczny obraz dyskursu wokóª SARS CoV-2 w kluczowych wymiarach: (1) form dziaªania (np. liczba i charakter zdarze« spoªecznych jak poszukiwa- nie informacji), (2) symbolicznych schematów poj¦ciowych (np. analiza sentymentu i pól poj¦ciowych), (3) interakcj¦ z otoczeniem spoªecznym i politycznym (czy u»ywaj¡c analizy sieciowej osób oraz techniki topic modeling, czy badaj¡c obecno±¢ pola zewn¦trznego).

Wykorzystuj¡c elementy teorii aktora-sie¢ (ANT ([21])) podkre±lamy istot¦ sieci semiotycz- nych, stawiaj¡c sprawczo±¢ biologicznego czynnika wirusowego wpªywaj¡cego na zachowania ludzi (aktorów). Pole, czyli przestrze« potencjalnych semantycznych powi¡za« mi¦dzy zna- czeniami wyra»anymi przez reprezentantów ró»nych organizacji, kapitaªów spoªecznych b¡d¹ ideologii. Interesuje nas te» sposób (Diani [3]), w jaki aktorzy podejmuj¡ ze sob¡ wspóª- prac¦, dystrybuuj¡c zasoby lub wchodz¡ w konikt, kre±l¡c wobec siebie wyra¹ne granice

(co obserwujemy wyra¹nie w sieciach Twittera [Rys. 11]) .

Ze wzgl¦dów metodologicznych przyj¦li±my, »e b¦dziemy przede wszystkim opisywa¢ ilo-

±ciowe dane ±ladu cyfrowego w Internecie od stycznia do 03.03.2020 z uwzgl¦dnieniem ich reprezentatywno±ci. Liczba internautów w Polsce w styczniu 2020 roku wyniosªa ogóªem 28,1 mln (PBI [30]) oraz odpowiednio 28,6 mln w roku 2019 (PBI [29]). Nasycenie Internetem jest na poziom 85% caªkowitej pi±miennej populacji. W zwi¡zku z tym, pasywna reprezen- tatywno±¢ Internetu jest relatywnie wysoka, jednak aktywna (tworzenie wªasnych tre±ci) ju»

jest obci¡»ona w stron¦: mªodszych grup wiekowych (zdecydowanie wi¦ksza aktywno±¢ w Internecie, np. statystyczny polski nastolatek dziennie sp¦dza w sieci okoªo 5h (Tana± et al.

[36])), kobiet (nawet 85% tre±ci o tematyce zdrowotnej w mediach spoªeczno±ciowych jest generowana przez kobiety a ponad 99% mªodych Polek korzysta z Internetu (Jarynowski and Belik [10])). Ka»da opisywana z osobna platforma ma swoje swoiste obci¡»enia. Giganci technologiczni, tacy jak Google, Twitter, Facebook, obiecali wdro»y¢ werykacj¦ faktów do

ltrowania informacji. Ostatecznie analiza danych mo»e by¢ stronnicza ze wzgl¦du na za- anga»owanie algorytmów platform medialnych w dyskurs, nawet je±li ilo±¢ ±ladu cyfrowego (nawet dla Polski) jest ogromna. Techniki obliczeniowych nauk spoªecznych (Jarynowski et al. [13]), pomimo wielu wad i raczej wyª¡cznie eksploracyjnego charakteru, daj¡ jednak mo»liwo±¢ analizy ogromnej ilo±ci danych (Big Data) niskim kosztem i w krótkim czasie.

GOOGLE TRENDS

Google posiada zasi¦g w±ród Internautów na poziomie 95% z ponad 8 mld wej±¢ mie- si¦cznie i jest niekwestionowanym liderem na rynku internetowym w Polsce (PBI [30]).

Zainteresowanie Koronawirusem z Wuhan mo»na mierzy¢ liczb¡ zapyta« w wyszukiwarce Google.

Temat koronawirusa zaistniaª dopiero caªkiem niedawno po wydarzeniach z Wuhan.

Mo»na wyró»ni¢ 2 fazy zainteresowania [Rys. 1]  z ko«ca stycznia (kiedy w Chinach ogªo- szono i potwierdzono epidemi¦) oraz z ko«ca lutego (kiedy we Wªoszech wzrosªa liczba zaka»e«). W porównaniu do innych cz¦±ci ±wiata (USA, Europa Zachodnia), w Polsce za- interesowanie tym tematem w uj¦ciu ogólnym byªo niskie (Widzialni [40]) a od ko«cówki lutego 2020 jest wci¡» jedynie umiarkowane [Rys. 2].

Nale»y zwróci¢ uwag¦, »e fachowe sªownictwo jak higiena r¡k praktycznie nie pojawia si¦

Rysunek 1. Intensywno±¢ zapyta« ze sªowem koronawirus w Google (01.01-03.03.2020) wygene- rowane przy u»yciu narz¦dzia Google Trend.

Rysunek 2. (Lewy) Geograa Intensywno±ci tematu Coronavius na ±wiecie w Google (01.01- 03.03.2020) oraz (Prawy) porównanie intensywno±ci wyszukiwa« fraz maska ochronna i dezynfek- cja r¡k województwami (25.02-03.03.2020). Wygenerowane z zapyta« Google przy u»yciu narz¦dzia Google Trend (im ciemniejszy odcie« danego koloru tym wi¦ksza intensywno±¢).

w zapytaniach (poni»ej progu szumu w porównaniu z innymi terminami epidemiologicznymi [Rys. 3]), oraz poszukiwanie informacji na temat zaka»enie jest wci¡» dalekie od krajów zaawansowanych cywilizacyjnie [Rys. 2] (z uwzgl¦dnieniem ró»nicy, »e kraje o wysokiej

connectivness przepªywu osób (Lai et al. [20]) posiadaªy ju» wcze±niej potwierdzone przy- padki zaka»enia). By¢ mo»e wi¡»e si¦ to z nisk¡ ±wiadomo±ci¡ epidemiologiczn¡ Polaków.

Dodatkowo obserwujemy, »e w województwach poªudniowych oraz pomorskim i kujawsko- pomorskim rzadziej poszukuj¡ frazy maska ochronna zwi¡zanej z panik¡ [Rys. 2]. M.in.

tak peryferyjne poªo»enie Polski spowodowaªo, »e pierwszy potwierdzony przypadek zostaª zawleczony drog¡ l¡dow¡, a nie lotnicz¡ (nota bene co zostaªo przewidziane przez autorów artykuªu jeszcze w styczniu 2019 (Interdisciplinary [9])).

Rysunek 3. Intensywno±¢ zapyta« ze frazami maska ochronna, mycie r¡k, dezynfekcja r¡k w Google (01.01-03.03.2020) wygenerowane przy u»yciu narz¦dzia Google Trend.

Nale»y zwróci¢ w tym miejscu uwag¦, »e badaj¡c popularno±¢ poj¦¢ o chorobach zaka¹- nych operujemy na ich znaczeniach spoªecznych, a nie medycznych. Przykªadowo, najwi¦k- szy pik zainteresowa« wirusem HIV miaª miejsce w 2015 roku (ponad 5-krotnie wi¦ksza liczba zapyta« w Google ni» przeci¦tnie), kiedy Charlie Sheen przyznaªa si¦ do bycia seropo- zytywn¡, co nie ma zwi¡zku z medycznymi post¦pami w dziedzinie immuno, czy wakcyno- logii.

Ludzie poszukuj¡ informacji na epidemiologiczne tematy zwi¡zane z zaka»eniem i epide- mi¡ [Rys. 3]. Nale»y zwróci¢ uwag¦, »e fachowe sªownictwo jak higiena r¡k praktycznie nie pojawia si¦ w zapytaniach. Kwestie zwi¡zane z higien¡ r¡k maj¡ pik lutowy oraz mar- cowy. Maski miaªy swój szczyt popularno±ci pod koniec lutego i brak wzrostu popularno±ci w marcu (w porównaniu z innymi epidemiologicznymi terminami) mo»e np. wynika¢ z efektyw- no±ci kampanii informacyjnych na temat ich skuteczno±ci lub po prostu z braku dost¦pno±ci towaru.

Ponadto analizuj¡c sieci semantyczne mo»na odtworzy¢ najcz¦±ciej wspóªwyst¦puj¡ce frazy w wyszukiwarce wraz ze sªowem Koronawirus w mianowniku [Rys. 4]. Taka sie¢

zawiera informacj¦ w jaki sposób predykat  rzeczownik Koronawirus  wi¡»¡ si¦ ze swoimi argumentami w frazie pytaj¡cej ([25]).

W tej konwencji obserwujemy [Rys. 4], »e najcz¦±ciej pytania wi¡»¡ si¦ z zagro»eniem (np.

czy jest/dotrze w/do Polski(ce)/blisko Polski; czy mo»na umrze¢/jak zabija), a w drugiej kolejno±ci w odno±nie prewencji (np. jak zapobiec/ chroni¢ si¦/ zabezpieczy¢ si¦). Ponadto pojawiaj¡ si¦ trzecioplanowe w¡tki jak objawy, historia, czy restrykcje. Bardzo wa»ny jest te» aspekt blisko±ci geogracznej (miejscowniki w okolicy, niedaleko, obok, blisko) dominuje wr¦cz pole semantyczne wokóª sªowa koronowirus.

Rysunek 4. Sie¢ semantyczna fraz ze sªowem koronawirus w wyszukiwarce Google (01.01- 28.02.2020) wygenerowane przy u»yciu narz¦dzia Answer the Public (AnswearPublic [1])

FACEBOOK

Facebook posiada zasi¦g w±ród Internautów na poziomie 79% z okoªo 4,5 mld wej±¢ mie- si¦cznie (PBI [30]) i do tego doliczy¢ trzeba spor¡ liczb¦ wejs¢ z aplikacji.. Facebook w Polsce osi¡gn¡ª najwy»szy wska¹nik penetracji w±ród wszystkich mediów spoªeczno±ciowych z udziaªem okoªo 17 milionów u»ytkowników i dominuje w prawie wszystkich kategoriach demogracznych (wiek / pªe¢ / wyksztaªcenie / miejsce zamieszkania) poza nastolatkami (Mobirank [26]). Facebook nie udost¦pnia do bezpo±redniej analizy danych ze swojego por- talu w sposób automatyczny. Mimo wszystko dzi¦ki rmom monitoruj¡cym rynek medialny

Rysunek 5. Liczba wy±wietle« artykuªu Szerzenie si¦ zaka»e« wirusem SARS-CoV-2 (10.02- 03.03.2020) oraz SARS-Cov-2 (31.01-01.03.2020) na Wikipedii

mo»na wyci¡gn¡¢ najwa»niejsze informacje o dyskursie (Mobirank [26], Sotrender [35]). Naj- szybciej rosn¡cy prol w styczniu 2020 w caªym polskim Facebooku to Konikty i katastrofy

±wiatowe i zyskaª w styczniu ponad 120 tys. nowych fanów (z ostatni¡ wzmo»on¡ aktyw- no±ci¡ zwi¡zan¡ z informacjami o koronawirusie). Najpopularniejszym postem w kategorii Vlogi w styczniu 2020 zostaª materiaª wideo pod tytuªem Wuhan market na prolu SA Ward¦gi (@sawardega), który zostaª oznaczony ostatecznie jako zawieraj¡cy faªszywe infor- macje (Sotrender [35]).

WIKIPEDIA

Ruch na Wikipedii jest kolejnym wska¹nikiem aktywno±ci spoªecznej. Wikipedia posiada zasi¦g w±ród Internautów na poziomie 57% z ponad 350 mln wej±¢ miesi¦cznie (PBI [30]).W tym celu przyjrzeli±my si¦ historii dyskusji wokóª artykuªów SARS-Cov-2 ([41]) i Szerzenie si¦ zaka»e« wirusem SARS-CoV-2 ([42]).

Widzimy trend rosn¡cy w liczbie zapyta« z maªym pikiem w okolicach 13.02 oraz wy- ra¹nym pikiem w okolicach 23.02. Pierwsze dni marca cechuj¡ si¦ nieznacznym spadkiem zainteresowania, by¢ mo»e ze wzgl¦du na nasycenie spoªecze«stwa podstawowymi deni-

Rysunek 6. Liczba artykuªów w czasie (wygenerowane przy u»yciu narz¦dzia Event Registry)

cjami. Burzliwa dyskusja dotyczy m.in skuteczno±ci masek ochronnych, czy wiarygodno±ci danych z ChRL. Brak danych przed 10.02, wi¡»e si¦ ze zmianami tytuªów artykuªów spowo- dowanymi zmianami nazwy wirusa i choroby przez WHO.

EVENT REGISTRY

Wybrali±my EventRegistry (EventRegistry [4]) jako wyszukiwark¦, poniewa» ma du»y za- si¦g czasopism internetowych reprezentuj¡cych ró»ne strony polityczne. Ponadto przyznaje pierwsze«stwo cyfrowym wersjom innych kanaªów nadawczych, w tym telewizji, radia lub gazet. W terminie 31.01-01.03.2020 wyselekcjonowano 4603 reprezentatywne artykuªy.

Mo»na zauwa»y¢ tygodniowy rytm artykuªów oraz 3 piki zainteresowania: pod koniec stycznia, druga poªowa lutego i pocz¡tek marca [Rys. 6].

Selekcja ¹ródeª w du»ej mierze do redakcji gªównego nurtu powoduje, »e mamy w tym zbiorze danych przede wszystkim relacjonowanie doniesie« i przekazywanie informacji [Rys.

7].

W du»ej mierze tagi wi¡»¡ si¦ z przekazywaniem informacji i ocjalnych stanowisk, dla- tego aktorzy jak Minister Zdrowia, czy Inspekcja Sanitarna pojawiaj¡ si¦ dosy¢ cz¦sto [Rys.

8]. W chmurze sªów widzimy zwi¡zki geograczne (Chiny, Wªochy, Wuhan, itp.) oraz sªowa wykorzystywane w raportowaniu (osób, przypadków, liczba, potwierdzonych) [Rys. 8].

Analiza sentymentu (na zbiorze obcoj¦zycznych artykuªów dotycz¡cych Polski) wyka-

Rysunek 7. Gªówne kategorie (lewy) oraz ¹ródªa artykuªów (prawy) (wygenerowane przy u»yciu narz¦dzia Event Registry)

Rysunek 8. Sie¢ wspóªwyst¦puj¡cych tagów (lewy) oraz chmura sªów (prawy) (wygenerowane przy u»yciu narz¦dzia Event Registry)

Rysunek 9. Zró»nicowanie sentymentu (lewy) oraz ±rednie warto±ci sentymentu w czasie (prawy) (wygenerowane przy u»yciu narz¦dzia Event Registry dla 2579 artykuªów zawieraj¡cych temat Polski w j¦zykach dla których sentyment jest wyliczalny)

zaªa, »e dominuje sentyment neutralny oraz jest lekka przewaga sentymentu pozytywnego nad negatywnym [Rys. 9]. W przebiegu czasowym sentyment negatywny zaznaczyª si¦

delikatnie 14.02 (np. pierwszy ±miertelny przypadek koronawirusa w Europie), 16.02 (np.

skargi polskich europosªów na brak reakcji rz¡du na zagro»enie) oraz istotnie 10.02 (np.

porównanie Orkana Sabina do wirusa), 24.02 (Izrael zawiesza wycieczki do hitlerowskich obozów koncentracyjnych). Pozytywnie zaznaczyª si¦ 15.02 (np. uspokajaj¡cy ton prezy- denta na konwencji wyborczej w celu reelekcji) oraz 02-03.03 (pozytywna rreakcja ±wiata na specustaw¦ ([33])).

TWITTER

Twitter w Polsce ma nisk¡ popularno±¢ (~ 3 miliony zarejestrowanych u»ytkowników) i jest u»ywany gªównie przez cudzoziemców, dziennikarzy i polityków (Sotrender [34]). Twitter zapewnia API dost¦pne dla ogóªu. Pozwala to analizowa¢ nie tylko same tweety, ale tak»e ich kontekst (±ledzenie, retweetowanie, komentowanie itp.). Spore zainteresowanie zaka»eniem wida¢ równie» na Twitterze (70277 twitów w przeci¡gu okoªo 30 dni).

Wykorzystano analiz¦ sieci spoªeczno±ciowych (Jarynowski et al. [15]), gdy» reprezentuje ona ró»ne powi¡zania mi¦dzy kontami Twittera b¦d¡cymi aktorami spoªecznymi (wpªyw spoªeczny, zaufanie, przyja¹«, itd.) oraz cechy aktorów (przynale»no±¢ polityczna, pogl¡dy,

Rysunek 10. Liczba twittów dziennie z hasztagiem Koronawirus w Polsce (23.01-03.03.2020).

itp.). Wykorzystano w tym celu automatyczny algorytm analizy spoªeczno±ci i za jego pomoc¡ pokolorowano wierzchoªki. Sie¢ retweetów [Rys. 11] pokazuje jak dyskurs jest po- dzielony na obóz rz¡dz¡cy (kolor szary), opozycj¦ (kolor pomara«czowy) i grup¦ religijno- polityczn¡ Chojeckiego/Id¹ Pod Pr¡d (kolor »óªty). W tej sieci pokazano tylko konta, które wygenerowaªy przynajmniej 3 tweety i poª¡czenia, które reprezentuj¡ przynajmniej 2 retwe- ety.

Dodatkowo wyodr¦bniono kolejnych uczestników dyskursu [Rys. 11]. Koloru oªkowego s¡ u»ytkownicy, którzy wymieniaj¡ si¦ zabawnymi i ironicznymi tre±ciami. Co ciekawe skrajna prawica (poza ruchem protestanckim) ani skrajna lewica nie tworz¡ wªasnego klastra i w du»e mierze znajduj¡ si¦ w spoªeczno±ciach kolorów niebieskich na pograniczu mi¦dzy obozem rz¡dz¡cym a gªówna opozycj¡.

Temat Koronawirusa w Polsce posiada potencjaª koniktogenny, a w konsekwencji zary- sowaªa si¦ linia sporu mi¦dzy obozem rz¡dz¡cym propaguj¡cym tre±ci informacyjne i utwier- dzaj¡ce przekonanie o przygotowaniu pa«stwa polskiego na walk¦ z wirusem (szary klaster), a obozem opozycyjnym neguj¡cym zdolno±¢ do walki z wirusem [Rys. 11] . Przykªadowo, konta na Twitterze sklasykowane jako potencjalnie nale»¡ce do tzw. ruskich trolli (które w innych badaniach byªy klasykowane do skrajnej prawicy w kontek±cie wyborów do Eu- roparlamentu (OKO [27]), czy skrajnej lewicy, w kontek±cie depopulacji dzików (Jarynow-

KrzysztofBrejza pomaska Polneczyk

M_K_Blonska Bart_Wielinski niedzwiedzki_m

BartSienkiewicz

__Lewica AndrzejDuda

KAROL20979482 PiS_WarmiaMazur

PiS_Swietokrzy PiotrMuller PiS_Podkarpaciemichalrachon Zosiaa16

pikus_pol prezydentpl michaldworczyk

Leszek_5 LewitujacyUmysl

Kwiatkowski2011 PolakNaKacu

AlfaOmegaB1 poprostumag

OloCzarny

RadekZKraka

mar_cin AgataKowalskaTT

MichalSzczerba idzpodpradpl

KayaOtoja PawelChojecki

AndrzejTurczyn KChojecka PastorChojecki

haniashen Megakosciol Piotras3978

AGORA521

TOPTVPINFO XXXXXXX00128902

MWielichowska Robert06270082 szykom89

KLubnauer EUinWroclaw

slonka17 MarcinBosacki

ObserwatorXY Aga67859334

KObywatelska obibok_poland

ropa_i_gaz Robert_WLKP MZ_GOV_PL

dupka_malika

slawekbaron VoytasLichoTymekChojecki ArekAreckiipp MilczyDuszamichniqremek Artski8

_TreworPerez

czarnybond

_KarolDabrowski Basia_Necessary greatkubson

AgaWro74 hbiskupski

SokzBurakaco_uk MazurArtur

AndrzejRysuje

J_Jakobowski

Turlech44 b_fedorowicz

MWardzyniakowa tomek49799011

GanGanowicz

sekiluki ekoterroryzm

Adam99212507

GlobalMik PBrodnica

GIS_gov PremierRP

PsseRypin MEN_GOV_PL

Krzyszt46929964

Platforma_org

adela_rock

marcin_kedryna BartekPiekarski

Walewski_P

BlogerPisarz Anowi300

TRzymkowski RadcaW

RadiowaJedynka MON_GOV_PL

SympatycyPAD KsiadzRobak_tomaszmatynia

BratWodza

PiS_Malopolskie SuwerenaPL

krystynaWarsaw Romanczuk_Anna

PiS_Lubuski

RepublikaTV MarekWjcik18 KancelariaSejmu

wkrawcz1

Husar_wyklety aniqa888

BartekLech Ecology_now KONFEDERACJA_

hYolpol

TygodnikWPROST PiSlodzkie

pisorgpl JacekJustyn

Maciej_Nawacki

PLinKoeln MSZ_RP

TomekTyczynski

EmilKulaga andrzej41 Disinfo_Digest

RPEkonomia PSSEWroclaw

goorsky_pl AdamNieznaj_2 MSWiA_GOV_PL

urwis1977

rafalhubert AdamDee_pl

Jasio_z_II_b

Swiatowid1

jan_czapski ACzarnobaj

AniaGold

AnkaPolska

MarioAwario BanasiowaR

dave_errorx404 e_viqa

admz767671Pieter_Zmuda

PGR_Manager

Kasienka_z_Mars ewa_glonek

Art82892731

PawelMaryan

TomaszLejman

JaroPLD swetru_r

RadioZET_NEWS

_zboral sylweriusz

KGawkowski WaitsTw

Wyszatycki Franek_S

daegubadass Wulkany1

incognito1001 JPrzystajko

Aleks_LeksaN maria98552180

PiS_Wielkopolsk PiS_ZachPomors

Tulajew

MadameClaudine2 CzarnekP

przemzet PoCoNamTo

Ika_SS6

MBalawelder KurtzWalterPL

CrisPotocki

ewe_kowalski

Kozlowski_Jerzy

tomwu74 BartosinskiRAV

Phil_Backensky Magdale19681151

RogOty

IsakowiczZalesk

TKulakowski

JakubDudek97 sycylia6_

IronJerry888 ChrobryMieszko

KStrzalkowski

BWisniakowski

Dorota98883702

wsluchana Urzekotka karniewiczm

NNiepoprawna

tgolcz Wiga_Ibek

Pani_Scarlett

zaurocza

MKonserwatystka

MK6112

WSlugocki LasekMaciej

kidawa2020 RSuligowski

BogdanKlich

PokoraStefan

m0bi13

LewicowyHub mmzawisza

well_unknown_PL JadowitaMeduza

MariaLibura

miron1224 bezpartyjnype

jestnapisane MT5_14 kuleta_radek

025mgC3PO

krolszydercow lubimyPIS

R__o__h_

ukasz19623003

platforma_pom

NewsPlatforma JanGrabiec k_o_d_e_r_k_a_1

Kat__Coffee

BZdrojewska Wojciec62411930

GregD_K

mentalbrkdance

TurskaEl tom_untitled PR24_pl

Mariamarta410

MarekTomkow

Marta61883594

PiotrWarszawski

MWGrzybowski

KostkaOlga

tynxik Doxycyklina1

kiraale_ ciotkarewolucji

Po_prostu_tat OskarW85 atena0203

ma_drza

am945436 Wanda71600343 PiS_Slaskie

madziulex KZmiane

KosiniakKamysz PSSE_Garwolin

prawy_kierunek

Pawe48990950 BozekMendera

lubin_pl

MruczinoM

katarzyna_ts krz_luksza

ParlamentarnyPL Defence24pl MarekWieczerzak

GorzatabaduraMa

GregoryMarut

MikiWrobelek_

AndrzejAAS Szunaj8

pipgip weryfikuj

RMF24pl Tysol

kosciolmariacki

Marek_Pek KrzysztofJack11

malyy5

KurKatarzyna Beata__Ka

NowoczesnaSrodm

DOrpych MaximTaurion

bweglarczyk

baba99teresa

Lukasz_Malin

YrakiwYnolapan

tomaszdac BalliMarzec Piotr89S

nikanna7 KatarzynaBarci2 PolitWerkstatt olgierd_halski

KonradRadek72 MKruszewska_

KrzysztofLanda

jan_czura

pastor_kamil Basiaw89

Pablo63897055 tvp3szczecin

Basteksc FAKT24PL

ZawdzkiP

gazeta_wyborcza

Adam83462787 Interia_Fakty

SzwedekM Andrzej28275539

Kris77Tany

ArkadiuszW1 ukaszF5

AnnaAsleep aneta_moscicka

simon_wicz

MARCINKULA3 RYSIEK4RRR

aldehyd10 marianboszka

DanJanDob

DanielSleboda jarekkopec

AKatrynicz

wjakobik

ZjednoczeniPL

Jewelry_Lidia bielsko_info

ElbietaKrgiel

SzpakLukasz Storczyk2

koronawirusnews Magdalena_C22 lostson_

MatkaPolka_

fanka_sportu

RyszardM71 TomaszSajewicz

CentralaRybna ObiektywnyObse2

KarolDarmoros

MDzienynski Gosc_RadiaZET

nocri2 Radjo16

Wronka77

ewa6464 monitoringulicy

radiobialystok IPPWarszawa

Ja_to_

jacekhyla

Jolanda39185053

Bob_Gedron

pigmalion55

oko_press MartaLokje

rdcpolskieradio

kazekwojcik60

glorifyday

Mir_Kaczynski Vita80507791

01v00629

Ar_Mechlewuslol

fittiza ferxanaxity

LidiaZacka1 PiS_Opolskie

KwadransPolit

m_wypasek NFZ_Centrala

AndrzejPadre1

rammstejn4konto TadekPolak

AC_Sobol

RKlakier mkleniewski piotr_chy

Maria50307681 Jasia33966066

TomaszTrembowsk BartoszKowara

Monika_k71

Roman18980093 mirko85pl

MarKop72

helmut_pl Malopolski_UW

br_filotea Duke_Nukem_PL

boguslawa21 cezarykrysztopaDoRzeczy_pl TheCejrowski

irena_misiaczyk

EwaLTylkoPytam MarcoMari18

wrealu24_pl

Polanka54 muraszcz_3

PMiedzyrzecz KaMMaciek

funpuff1 halmys1

Falkow2Waldemar PILNE24

TadeuszPilutkie

MagnoliaNowak

floriankwiatek Conectum_PL zuw_szczecin

ZosiaZwarszawy maciejkaaedits

szymka

StanislawIskra

karnkowski

bukarolbu

SamPereira_

a_pazio jackostrzelecki

michal171071 jandob55

Ewa_Jedrych bogdan607

KubaOworuszko

zuchpl a_niedzielski

TurkawkaPL twit2965

KotMruk

rutkowski1PiS maciej_szymczak

ForfiterP

sylviabudzz

Kwiaton73854915

xfallouttwentyx

MiroslawOkulic1 mir_piotrowski

pczek7

ZPsse

xa1nder SNieznanski

jacekbea NAPOMOC1

Iwona500 kordusia

Korniluczek

robertol04

radiolodz

RadioLublin SabinaTreffler

DK07528407

MaciejMachala

POprostu12 MagdaMswms

grzegorzborys miko_ala

rynekzdrowia pulshr_pl ZofiaGuba

PJpeyotl chmiielewski

krysia2503 SpirOxy

TTrapczynski Ruch11listopada

z1i9m0n6y

pis_u Sysekp

Kaczor_Ludojad

PrawakL MariaDyndor

LeoBorys

marianapiorkows UsidusPL

MSzymanski10

DanMil14 julia_ewana

jacek1504 PiotrBaranowsk6

khernvndez

Kimmy_kintaro Lukasz_Pawelski

marbin1976

LKlimaniec wPolscepl OSW_pl

GrzeJasinski

apawa137 kamieniec

SawaTomasz

stanislawalwo

1_Avenger

GDrobiszewski

_ksiea_

forhimwalls MateuszPluta02

PiotrZiba2

dorami202

franek_timm

localSJresults MichellePodg LelenMat

merkacper ciynka

DSzlosowska Jozwowicz

IgaKopec

zdzicho26

lechforever84

oskafi68 Mark7875

ajensenjien

walczakpawel94 andipat100

mycielski

SuperbizPL se_pl

GolabekA

Ilonaw8 Lila35041340 MixFix84532379

Okamg_nie_nie wsseolsztyn

AAzenska 24tp_pl

Filovera77 antek_as

Robert60756419

pazur_koci

trzecipiejekur

Dziejulek

falstafiku tomdrabowicz

krytyka nawrotjoanna

JJaszkiewicz

Luka_cnd

lukasz_kurka TeresaWawrzonk1 promett_ey

Krzysztof_8888

AdamTorello

PiotrGrabarczyk OlekMiszalski Adam80644464

eueustachy

EurowPolsce A_K_Leszczynska tamtem155

TudujKrzysztof perlapolska

LublinNarodowy

Jolasekwolszy ewkapolak

dekodermatriksu

ikropka2 Betti61649561 w_tomys

guzik_magdalena a_milczanowska

62marzena

jozefmoneta

SwiadomiPl

krasnalek13 JoannaCarramba

trudneg JerzyOstrowski5

Sol42747105

miloszlodowski

Karolin13883570 Dziki_Wonsz Spectrum_pl

gospodynimagda Rubczynski_M

jab_artur

freedom1970a LUWLublin

Jarek84662593

jerzy_kuchta eltoronegropl artbre1

SpecGhost

PaweNers Rafal_Sliz

UrszulaMoskot

2Xbobo AronuzL polskieradiopl

polskawruinie2 r_michta

SaraKalisz

barbara_gwiazda

pe_te_w

SznajderMichal_

halinakaminska3 MajonezLubelski

Explicite_

MagdalenaTerli1 zemafi LeszczynskaBaja dobson733 AGNIESZKADZI

row3n

HubertSwolkie ahmed_szejk

piotrlipa11

Zborowska joakedzierska

Aniaa_a_a

majkel1999

xrxyz_t stochlight

AGNIESZKADZIU10

adapotocka77

ankam72 NataKopiko

AbulafiaPotocki teateethtea

gwiazdon_ukasz

DarekReczek

MadejPolmad1977

mal17171 bbrzoska88

_bambino00

DKluszczyk robsondkk

JjSiuda

Alicja322 Piomek18

Jarek52063623

kpawel81 Beekeeper_PL

emocjewsieci

emmilm Pheankaa BajkowaBogusia

Kapitan_Hak

Rob8Chief

maribiel1 KKPL1982

wnppl

megustaPW

DariaKlimza mk1977_ewa

KrytykSpoeczny krzyzek_marcin

marcin_przydacz

EunikaChojecka

Aga_Rabena

EreaAndrzej KKarniszewska

KrzysieKrzysiu

PSSEWadowice

volnoscioviec

janiw42922018 Dulcynea_Pl

KamilJ2001 nadprezydent kasia_geb

MonikaWiniews17 Wanda01018946

topos01371076 RadioGdansk

SGlbnpl

draz65388810 TLeleno

KJLabinowicz PanCzytaPl

Ela95049316 GrazynaZeta

Annamanchester8 KrolikowskiPiot

Mati66152153

AdrianHofmannXX baskazar1

Dorota_2017 MajkaMarciniak

KWyszkowski

AnnaMyPrecious1

RolekSilny Boena95704309

bretorek

olasikolasik DorotaKlepka

gotowalska olkaan3

CREALSS radio_szczecin LeAnKow Swiadomy86

pani_wrobelek leszek_klimiuk

MarekCzech1 kobuz3

soko_mariusz i_prawo

JaremaWi anders_ais

PocztaPolska

KPUWBydgoszcz

Tully_242

Anno_Mi NSzlachcinska

PO_Podkarpackie jarolewskipiotr

TomekGdula

elss_a fakenews_pl

fstarszy t_peplowski

MariaOlecha

pajkiel Bieber4everLa

iammajewski

Sogos7 Szczuply1987

FriendlyAnonIB

OIgnacy ChAnnan137 Leon_Kruk

mil_magdalena Strazacki

JacekPlutecki URPLWMiPB

DPH34661830

PIOTR67563367

DariuszChudy1 BalumBalum6

marian_kubica

GawronskaSylwia zwyklyPolak

piotr28237657

mbielecki58 IWonnaAgharta

Ekka68910694 MJMalinski KesyCzasu

kubek_k

Joope_BJW Marioosz67

KrakowZieloni TomczakEwa

Bartek63105570 PaweGrzegorczy1 Michaldomagala2 ZuosiaSamosia1

TygrysBengalsk3

naprawdejoanna jlw4444

Elciapelciaba Crushian_Reborn

bl0ndiiii

zuzaneczka51 gracze310

arturkruszynski PolskiPatriot14

WiktorKaslewicz

awwmydyl

sagapl zosiaoul PSSEKozienice

technodyd

adamsylwester Szymkiewicz_W

olgagazda

esmararat

MariuszBednarko

krystyna_kuc

MarcinMatus

folouer44

krecik59

Ela23967153

JantarekB fp14717

izabela1027 Patrycja0825

AnnaMada2 ELZBIETAO

Maria76515414 KptKonrad

MaciejWasilews2 Coma_BB

elapniewska RafalSmardz Mr___AJB

Stef06239547

MarcinBadurski PyraBert

LubuskaPO trueblue00000

eretyzm

IObywatelski

RundfunkEuropa

OlciaGN

WZembaczynski Krzysiek_K

americancreatur

kornelia_koba

wojtek_m1991 adwmszpakowski iwona_paulewicz

bozena_z58

rozczoch LUXMEDPL

MarcinPrzybylek

piotr69660165 swietokrzyskiPO PiotrSadurski

piekarski_krp tadeuszowca

perwersyjny

elanied11 mich_ewa

konieczna_eu

AlbinGumka

PiotrEaston TVP3Regiony

JaRebeliantka EKAqlyNpu0jaEe1

GrzegorzTapicer

m_gazda

JolciaJ

Ula21_10

joan_bak

Crookdime heart74heart

doros_ma

KatTheLuna

Dorota171716 tiszantul

Dogssewa

Anna_W71

jarkono

MartinSwidersky

mfirko

AHRaciborski

Dorota18725593 SERCEPOLAKA

Kaspaw2 agataluczkowska

joannagryka6

M_Turczyk koseba82

BarbaraRzonca

MsKaktuss Ryszart88 Kuznia1

KatarzynaPawlak

mamakatarzyna

kaliber308win

anni211121

MateckaBarbara ViolaNewYork

Wandeczka

Bojar52Jarek antysovieticus

Rika66471750

szajbszajba7777 AB_Rembalska

Nowoczesna

no_kopaczan

bglogowska1 Dana5Dana5 Magdale55797286

joawoc

BeataBeta59

33_ania xenosstinkriti wojciechce

michal_slezak_

_piotrcwik

PitEsZetIgrek zuzazarbuza

AriGoldPL MSzostkiewicz

Guraido6

WawerKatarzyna1

raszkiewicz1 drSucha1

OllaAllex tamara_13_13

TadeuszRozel Ania_Kania2

wielkrop2017

AnitaRohde1 molcia2 kosihoops

_BeliveInDreams

MaciasCzarnecki

bebibratka

Prezes_Fabryki

jbart_xy MilosawReczek AMBROY2

PanJan24

ZofiaYgrek anita19461

realbrysio76

Grzegor02051738

JoannaGrams BeliarhsaDiablo

Spychacz2

kocica10

PolskaNormalna grzegorzkrajski HenrykOnski

Stefcio20 MarekStLeciej

OleHenryk

DorotaM30

kikosicki_pawe kazia40

Zbyszeka630422 Kazek48332004 MarioSuperMix

lph20

ZofGor MAKowalczyk

HMaegerle

krzyszt14227725 Ricoteam6

BJozwiakUPR

wlodhys Archie_Choar

TomekSurdel

TaTita44314155

JarekWitkowski7 eszylkowska1

jbrudzinski

Rysiek76102827

Lemiod1

ewa_g11 dorowska1

Marta88324219

Valdi751

szlachciura zuzanna_dab

troyanowska pilat44 Stach09562000

Jp2Nauczanie RadioMaryja

darekmysliwiec

melalen07 1mara571

baczupl tanator4

MikosMarcin

adamptak6

KapenGenezyp sillyGreGG

GosiekSmig Marcin96105374

ma_tlok Jarko_22

_Frau_Herta_

Andrzej_Miland MariuszGierej

marta_czernecka

joanna_branicka

s_e__b___a ewa_sad_1 donmeurte

k1era1

wickis12 bozena1915

JanuszWasiluk

kielkowicz_k kris1975kato

GolubPsse

drakowed pkgrabowski

AGozdyra

grzech_66 olga_irl

JacekPaja

olejnik_lukasz1 henkur60

kotlarz10

twitkcg

maciej_huzar gminneWiesci

ElzbietaKern szymon_holownia

mari4218 M152812

AntyPiS58 niedziela_pl

aniqua16 Elbieta72010080

GASPARDSylvia

DanAlvarezz Anna94086140

PSSEChorzow

WojtekPatriot72

BernadettaK2 tvpiKorea PSSEZywiec

azewicz_zuzanna magnolia_polska

s_pitera

ADAMLIS79

JanLopatniuk

SobikKamil

marykuch12 ela_pu

tupki60

halaska7

pelplinensis

ewa_handtke

Krzyszt49983159

FisherX202

Arlukowicz tomek_wyszynski

DariuszMarcin

MarekKopacz8 EdytaFame02

SyriuszP Richard04881

elamagott

GraynaWieczore2 MarekGucwa

MichniqremekB

andrju_s MARRAS_007

MaciekStefunko MarianDudo Urszula49

kingkingspl TadeuszGrzda1

arkus86

07seahorse07

Pospolita_osoba IKrzystyniak

Jerzy97332458 zeneks1

Paulina52146198 PrzemWenerski

barbz0004

PiotrFijakowsk3 Katarzy53487534

pietrix79 Liffa36525129

unbuffalo

ASteckiewicz Radosaw32140747

NaszaPremier

magdakodds 1_honorata

LaczyNasLublin

jerwabo k_bobinska iFrancjaNews

MosinskiJan lekbiesiada

ptrembec

PrzyjacielIPP

RafaSzynal bad_yl

Tomasz_Kmak

Joanna_D_a_r_c

m_gasiorowski AgamazurekAga

jan_nowak_pl Archi_star1

Pedromanium MalgoKoszur

boska_kara Martik___

wojciec59460928

Krzyszt73414707

dareknarozny adjust197

HornowskaMaria WitoldPolak

krzysztowawruch

AlicjaSiewiersk malinowska74

szarapolka Kamil_Ma1

JB80_Jakub

123Agata1

mickey35robert Szarancza1

chriss19720722 BrygidaCiesla

KrzysztofHolyst Liha_Poro

manakoniec

DeathWaldemar luka_mik

GrzesiuKulpa ii_Hilde

gorszysort2018 JedziemyDalej

JerzyRydzewski

Alexph1998 UlaKasp chomik_slawomir

ewawittbrodtop1 GosiaaZ

czarny431

SimonSz15

royaumedeglace

sunbather18 waksmu ArturPrusaczyk

Artur37232850 piotr_kania

Juras071

Radek10579651 magda_razem

SlawekZwa PPawlik4343 leszekko1

Wojciec24387273

joannabogusia

kubanek_cecylia Alicja75967211

JanWieleba

FridaKahlokot

OkoKamery ddarek75

tranex100 konsul_1989

kriss_otw Moc_Arz PLinIstanbul

CWPHacker

EKaliszan happyedyta BarbaraS_1953

KalitaMarian

dry_red KoalicjaPL

AlicjaDeren

bozenalisowska jazminalcatras

gimzaj

ALetkiewicz neumann_joanna augustyniaktom

marek1001

Jozefkar1

kucajoanna

Sompolski_Adam

AnnaPana50 0o_Tiana_o0 Piotr86027879

ARybkiewicz

evillapolska

POMalopolska wandamlis

MCupial777

piotr53006071

WpjLidka

KUBICAGr

SBeniowski JanuszKowalsk11

krzych70_o

Michal_Jakubek BaziakZbigniew

Quietinos

DarekLenovo

beatax088 MarekWivaxxa

DariuszChodkiew

adamSzlapka PokeFace00

a_adam5

Marcin_Pozn

ASEQRACJA pvbirdyaz

Druh691 Rafal536

Banasiak1

Wojtek82766136

SamSamGamgee zenjk0

PiotrChodak

miglanc86

EUntefuhrer

DJazlowiecka elzbiea_39

weronikapawlak4 Michas716

Teddyllein nowypn

MichalOleksyn dimarestElla WDobrarada

KOD_VIDEO ola_dab ISzafranska

BozenaDol

losos37

KrzySla SmutnyKrasnal

kowalski_szary Grayna21854094 PawelKuki

Bambi2655

Irek23679185

ilonadarmach FryderykRG

PolakZaGranica PLinAustralia

mikizone

Zachari97097869 PulsPomorza

Halszka_42 don_imba

TwardyZiomal

chmielewska_m Pg355Piotr

zbychwg

mamago25

P_W_Kuczynski AnnaKurek5 DobbekMaciej

jarek_zajkowski

CynarskaBarbara

kptowl Trever131313

Helga216 KludkowskaM

KatarzynaNorr

DudeOfPoland

Bacon227

IrenaJerzyk Arabezka

AwProchera

slawa10982842

RNiewitecka

S_Potapowicz

MarkowskaEla

piotr08104823

TBalewski BARULEK5 PJaksim

Janek12100100 A_JanSliwinski realityglimpses

Ewa1064

RMaslana

Kryweg Tomasz83520847

konsTYtucJApl

BenitoDuda

MarzannaSzulta

Desia___

kizinievic

JacekRym agatabal

EdwardZuraw PawelSkibaGroby

Izabell83031842

hennig92554541 BZylinska

TomaszLysiak

MisiekMisiek7

AshekTom grzegorz4044

12_basia666

FDoliny

APankracy

ZChodowski

DarSmolinski

LiliannaLipka

Dariusz7010

Jagna11 MagdalenaLewa11

yoojungx__

Arek2013OK cloomm

l_dobrzynski

PawelP40503911 gd7171

KingaWojciech16

DoliwaGorska

lilek65

krysia68373733

Piotr30393918 Negotium2016

Ania61041663

feelitstilll K3f1r1

goralka_13 xrosecactusx

msz2134

WeraMachala

az20051

MariaZawala SzymaAnna

MrozekJacek

GMalkowska

____raf

pilat1611

agnieszka19777

bozena_wontora

arek_wielebski szefernaker

AndreasKM4 niepasimito

MarzenaMachalek

svlox280150

LeszekStrzala

ABW01495993

SzymRog

Andrzej51124987 RochefortCesar

Waldema30762708

arturszalabawka

szydas Oliwia42662904

Krysiodud Karol46131090

Robert66702381 Florka73

PLinSydney

MarcinG98370210

Predi2000 nitaxluna

Pawel19134910

airgunners21

Iwonna14

GNajnigier clodin56

JuliaTeodozja

Bohdan60875023 JankoJanusz

ghunter1122

MMidziak Lidia96633432

KarolParysek

Mariusz10560331 Monika67809796

konmik1 AntoniRadziwill

Teresamyk1

MPKOBC

dankadanka75

JustMe35075207 SzymonKron

ma_malbe

MarioRebeliant 2olearki1

trocheFajny Piotr0412

E2020Plater45zolta EwaBasiunia

severiaan

Krzyszt89777069 Korrrroman

SizarSizar

Mariusz_w36

Piotr30966009 a_ferens

Aniechto

whkrzysztof

MichalikBarbara elzunia245

aszlusia

micnowakpl tojabogdan Jakub35_b

olizoli1

pieprzojad bellaciaooar Vademecum_P

k_pogorzelski AndrzejKrajnik

i_ign PLinLyon

Miron644

Kom_OTT

AmeliaMachala

coconut4444

belajo63

Zofiawieczkows1 A_Stanislawek

ricenola1

m11kebr atatrrol

Ewelina28371358

_raffelli_

N_Warszawa sliwinska29

RogalaBartek

pssestrzelin

KuchKuba

JolkaPiasecka xxevrex

drewstileson

SurtajSzun

PiasecznyMichal

Rysunek 11. Sie¢ retwittów z hasztagiem Koronawirus. Kolor szary  obóz rz¡dz¡cy, kolor poma- ra«czowy  opozycja, »óªty  protestanckie ±rodowisko Id¹ Pod Pr¡d z hasztagiem Koronawirus w Polsce (18.02-28.02.2020).

ski et al. [16]), propagowaªy tre±ci w obszarze buforowym (niebieskim) atakuj¡c zarówno obóz rz¡dz¡cy jak i mainstreamow¡ opozycje. Wyniki gªosowania w Sejmie z 02.03.2020 nad bªyskawicznie przeprowadzan¡ legislacj¡ specustawy o zapobieganiu, przeciwdziaªaniu i zwalczaniu COVID-19 (Sejm [32]), zgadzaj¡ si¦ z nietrywialnym podziaªem spoªeczno±ci na sieci Twittera. Otó» 400 posªów obozu rz¡dz¡cego PiS (kolor szary) i mainsteamowej opozycji KO, Lewica, PSL (kolor pomara«czowy) poparªo projekt, a nie poparªo 18 posªów

kolejnosc item count percent

1 Dzi± 447 0.0179

2 14 421 0.0169

3 Minister 401 0.0161 4 Gªosowanie 291 0.0117

5 Premier 283 0.0113

6 Rz¡d 199 0.0080

7 Prezydent 187 0.0075

8 Panie 182 0.0073

9 Epidemia 180 0.0072

10 Donald 178 0.0071

11 Objawy 163 0.0065

12 Polska 148 0.0059

13 .@M_K_Blonska 143 0.0057 14 Sªawomir 140 0.0056 15 Lekarze 131 0.0053 16 Podstawowe 129 0.0052

17 Szef 126 0.0051

kolejnosc item count percent

18 Mamy 122 0.0049

19 Wygadywanie 118 0.0047 20 .@StKarczewski 116 0.0047

21 ‘wiat 114 0.0046

22 Pierwszy 110 0.0044 23 Niestety 105 0.0042 24 Propozycja 102 0.0041 25 Wszyscy 102 0.0041 26 Zako«czyªo 100 0.0040 27 Przewodnicz¡cy 95 0.0038 28 INFORMACJA 92 0.0037 29 Odnosz¦ 89 0.0036 30 Wczoraj 85 0.0034 31 Pacjent 81 0.0032 32 Kolejne 78 0.0031

33 Wªochy 74 0.0030

34 Strach 65 0.0026

Tablica I. Zliczenia najcz¦stszych sªów (bez Stop words) (18.02-28.02.2020)

skrajnej prawicy i lewicy (kolory niebieskie) [Rys. 11] .

Pojawiaj¡ si¦ gªównie sªowa zwi¡zane z tematami wokóª polityki, ze wzgl¦du na polityczno- dziennikarski odcie« Twittera [Tab. I] .

Najbardziej centralnymi wierzchoªkami s¡ konta polityczne i rz¡dowe jak równie» zwi¡- zane ze ±rodowiskiem protestanckim Id¹ Pod Pr¡d [Tab. II] .

kolejnosc konto centralosc

1 MichalSzczerba 949

2 Leszczyna 914

3 MZ_GOV_PL 820

4 PremierRP 800

5 Platforma_org 654

6 AndrzejTurczyn 590

7 KONFEDERACJA_ 538

8 MiroslawSuchon 520

9 KrzysztofBrejza 494

10 idzpodpradpl 468

11 M_K_Blonska 443

12 GIS_gov 406

13 MikiWrobelek_ 360

kolejnosc konto centralosc

14 prezydentpl 356

15 Bart_Wielinski 344

16 AndrzejDuda 331

17 LewitujacyUmysl 326

18 Jowita_W 298

19 PiotrMuller 283

20 KChojecka 280

21 michalrachon 274 22 KancelariaSejmu 269 23 PawelChojecki 263

24 pigmalion55 263

25 KosiniakKamysz 234

26 ADReverse 205

Tablica II. Najbardziej centralne konta w sieci Twittera (18.02-28.02.2020).

YOUTUBE

Youtube posiada zasi¦g w±ród Internautów na poziomie 68% z okoªo 700 mln wej±¢ mie- si¦cznie (PBI [30]). Dodatkowo nale»y uwzgl¦dni¢ potoki z aplikacji, gdy» jest najcz¦±ciej posiadana aplikacj¡ na telefonach Polaków (PBI [30]). Do naszej analizy wybrali±my lmy o gªównej tematyce koronawirusa ([44]). W±ród najcz¦±ciej ogl¡danych lmów dominuj¡ au- dycje informacyjne m.in. materiaª posiadaj¡ce ponad 1 mln odsªon zostaªy przesªane przez

Ministerstwo Zdrowia, Niesamowite Fakty, Nauka to Lubi¦. Du»¡ popularno±ci¡ ciesz¡

si¦ bezpo±rednie relacje z Chin, np. kanaªy z ponad 1 mln osªon Weroniki Truszy«skiej, CJ Channel czy Chi«ski Biznes. Kolejn¡ grup¡ s¡ vlogi komentuj¡ce aktualne wydarzenia z w¡tkami teorii spiskowych, np. kanaªy z ponad 1 mln osªon Wideoprezentacje i Globalista

Rysunek 12. Intensywno±¢ zapyta« ze sªowem koronawirus na Youtube (01.01-03.03.2020) wy- generowane przy u»yciu narz¦dzia Google Trend.

TV. Znale¹¢ mo»na równie» wiele pomniejszych relacji eksperckich, politycznych, humory- stycznych, nansowych, czy gieªdowych. Z drugiej strony na setki tysi¦cy wy±wietle« mog¡

liczy¢ lekarze z odebranymi prawami wykonywania zawodu jak Hubert Czerniak, czy Jerzy Ja±kowski. Youtube zablokowaª lmy Jerzego Zi¦by, gdzie w jednym z nich proponowaª leczenie zaka»enia wlewami z perhydrolu (dost¦pny w sprzeda»y wybielacz).

Na Youtube wida¢ 3 piki (tak jak we wszystkich mediach spoªeczno±ciowych) [Rys. 12].

SERWISY I APLIKACJE TRANSAKCYJNO-PORÓWNAWCZE

Zainteresowane maseczkami i ceny maseczek na twarz poszybowaªy ostatnio w gór¦ [Rys.

]. Maseczki s¡ poszukiwane nie tylko w serwisach transakcyjnych i porównywarkach cen (Ceneo [2]), ale równie» w aptekach np. w aplikacji Ktomalek (KtoMaLek [19]). Dost¦pno±¢

maseczek i innych ±rodków izolacji standardowej jak pªyny dezynfekuj¡ce jest znikoma na rynku towarowym. Obserwujemy równie» kolektywne zachowania na rynku nansowym, po- mimo ogólno±wiatowej recesji od poªowy lutego wywoªanej zakªóceniami ªa«cuchów dostaª, mamy do czynienia ze wzrostem cen akcji producentów wyrobów medycznych [Rys. 13].

Du»¡ popularno±ci¡ ciesz¡ si¦ równie» inne ±rodki izolacji standardowej [Rys. 3]. W zwi¡zku z tym, »e braki w ±rodkach ochrony osobistej personelów medycznych dotycz¡ caªego

±wiata medialne podsycanie paniki nie sªu»y zabezpieczeniu medycznemu. Podobnie mamy do czynienia z wykupywaniem produktów spo»ywczych z dªugim terminem przydatno±ci do spo»ycia.

Rysunek 13. Maseczki. (Lewy) Historia cen maseczek w porównywarce Ceneo (10.01-15.02.2020) (Ceneo [2]), (‘rodkowy) wyszukiwania maseczek w aplikacji KtoMaLek (01.12.2019-25.02.2020) (KtoMaLek [19]), (Prawy) cena akcji producenta maseczek spóªki Mercator na Gieªdzie Papierów Warto±ciowych w Warszawie (20.01-03.03.2020) (GPW [6]).

WNIOSKI

Na COVID-19 nie ma skutecznej szczepionki, ani swoistej farmakoterapii oraz epidemiami w krajach UE, a jedynymi metodami mitygacyjnymi s¡ redukcja kontaktów (np. izola- cja/kwarantanna, czy restrykcje podró»ne lub wobec zgromadze« masowych) i zmniejszenie prawdopodobie«stwa zaka»enia (np. izolacja standardowa jak higiena r¡k czy immunomodu- lacja jak wysypianie si¦). W zwi¡zku z tym wirus zapewne wrótce wywoªa w Polsce epidemi¡

oraz jego eliminacja nie b¦dzie mo»liwa w perspektywie przynajmniej miesi¦cy. Poznanie w sposób ilo±ciowy charakterystyk percepcji Koronawirusa w Polsce jest podstawowym wa- runkiem poprawnego zarz¡dzania kryzysowego (Trzos et al. [38]). Ma to ogromne znaczenie, np. przy tworzeniu polityk ochronnych w obszarze zarz¡dzania ryzykiem oraz adekwatnej edukacji obywateli z podziaªem na interesariuszy zidentykowanych w Polsce. Przykªadowo, w chwili obecnej rz¡dowe programy mitygacyjne, czy edukacja zasad higieny podawane na platformie Twitter wpadaj¡ w ba«k¦ informacyjn¡ zwolenników obozu rz¡dz¡cego [Rys. 11].

Zwªaszcza, »e zwyczajowo, zgodnie z wynikami bada« empirycznych (Taranowicz [37]), spo- ªecze«stwo oczekuje dziaªa« instytucjonalnych i w przypadku epidemii, to wªa±nie pa«stwo (...) jest odpowiedzialne za zªy stan zdrowia populacji.

W obliczu epidemii (a prawdopodobnie niedªugo pandemii) SARS-CoV-2 mamy do czy- nienia z bezprecedensowym zalewem informacji (szum informacyjny). Obserwujemy w Pol- sce 2 fazy informacyjne (koniec stycznia chi«ska oraz druga poªowa lutego wªoska) i jedn¡ faz¦ komentatorsko-aktualizacyjn¡ w mediach spoªeczno±ciowych na pocz¡tku marca zwi¡zan¡ m.in ze specustaw¡. Media informacyjne (Wikipedia i Google) nie wykazuj¡ trze- ciej fazy, gdy» prawdopodobnie znajomo±¢ istnienia zaka»enie ulegªa ju» nasyceniu, a lu-