Załącznik nr 3 do:
Wytycznych do projektowania i modyfikacji programów kształcenia dla studiów I i II stopnia w UTP
Kod przedmiotu: ………. Pozycja planu:
C.7
1. INFORMACJE O PRZEDMIOCIE A. Podstawowe dane
Nazwa przedmiotu
Farmakognozja
Kierunek studiów Zielarstwo i fitoterapia
Poziom studiów I stopień (inż.)
Profil studiów ogólnoakademicki
Forma studiów stacjonarne
Specjalność 1. Technologia roślinnych substancji bioaktywnych 2. Zastosowanie roślin leczniczych
Jednostka prowadząca kierunek studiów Wydział Rolnictwa i Biotechnologii Imię i nazwisko nauczyciela (li) i jego
stopień lub tytuł naukowy
Wykład: dr M. Balcerek Ćwiczenia: dr M. Balcerek
Przedmioty wprowadzające Botanika, chemia organiczna, biochemia
Wymagania wstępne
Do realizacji przedmiotu niezbędne jest posiadanie przez uczestnika zajęć podstawowych wiadomości z zakresu biologii, szczególnie botaniki, chemii, fizjologii człowieka i fizjologii roślin.
B. Semestralny/tygodniowy rozkład zajęć według planu studiów
Semestr Wykłady Ćwiczenia audytoryjne
Ćwiczenia laboratoryjne
Ćwiczenia
projektowe Seminaria Zajęcia terenowe
Liczba punktów
(W) (Ć) (L) (P) (S) (T) ECTS*
III 30 - 60 - - - 6
2. EFEKTY KSZTAŁCENIA (wg KRK)
Lp. Opis efektów kształcenia
Odniesienie do kierunkowych
efektów kształcenia
Odniesienie do charakterystyk
II stopnia (kod składnika
opisu) 1 WIEDZA
W1
zna surowce pochodzenia naturalnego stosowane w lecznictwie oraz wykorzystywane w przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym i spożywczym
K_W06 P6S_WG Rol.
W2 zna grupy związków chemicznych – metabolitów pierwotnych i wtórnych, decydujących o aktywności biologicznej i farmakologicznej surowców roślinnych
K_W06 P6S_WG Rol.
W3 zna lecznicze surowce roślinne farmakopealne i niefarmakopealne oraz metody oceny ich jakości i wartości leczniczej
K_W05 P6S_WG Rol.
W4 zna metody identyfikacji makroskopowej, mikroskopowej surowców zielarskich oraz instrumentalnych metod analizy roślin leczniczych
K_W05 P6S_WG Rol.
Inż.
UMIEJĘTNOŚCI
U1 określa metodami makro- i mikroskopowymi tożsamość K_U06 P6S_UW Med.
surowców sproszkowanych
U2 stosuje techniki i metody analityczne oraz biologiczne w badaniach jakościowych i ilościowych substancji czynnych występujących w surowcach roślinnych
K_U06 P6S_UW Med.
Inż.
U3 przeprowadza analizę substancji leczniczej metodami farmakopealnymi oraz dokonuje jej izolacji z produktu leczniczego
K_U06 P6S_UW Med.
Inż.
U4 rozpoznaje leczniczy surowiec roślinny i kwalifikuje go do właściwej grupy botanicznej na podstawie jego cech morfologicznych i anatomicznych
K_U06 P6S_UW Med.
Inż.
U5 przeprowadza analizę fitochemiczną surowca roślinnego i określa związek chemiczny lub grupę związków chemicznych występujących w tym surowcu
K_U06 P6S_UW Med.
Inz.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE K1 Ma świadomość swojej wiedzy i związanych z nią
umiejętności oraz rozumie konieczność ciągłego dokształcania się i rozwoju umiejętności zawodowych.
K_K03 P6S_KK Med.
3. METODY DYDAKTYCZNE
Wykład: metody dydaktyczne podające - wykład informacyjny, wykład problemowy z prezentacją multimedialną
Ćwiczenia: ćwiczenia laboratoryjne, metody dydaktyczne aktywizujące – dyskusja dydaktyczna, pokaz, praca w grupach (metoda przypadków)
4. FORMA I WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest: obecność na ćwiczeniach, pozytywna ocena wystawiona przez prowadzącego ćwiczenia, brak wykroczeń wymienionych w „Zasadach BHP” Regulaminu Dydaktycznego Katedry i Zakładu Farmakognozji
Wykłady: kryteria oceniania: egzamin pisemny w formie testu (pytania otwarte i zamknięte) Ćwiczenia: kryteria oceniania: zaliczenie na ocenę na podstawie kolokwiów pisemnych lub ustnych (testy, pytania otwarte i zamknięte jednokrotnego wyboru)
W przypadku zaliczeń pisemnych (test z ćwiczeń i test egzaminacyjny) uzyskane punkty przelicza się na oceny według następującej skali:
Procent punktów Ocena
92-100%
Bardzo dobry
84-91%
Dobry plus
76-83%
Dobry
Załącznik nr 3 do:
Wytycznych do projektowania i modyfikacji programów kształcenia dla studiów I i II stopnia w UTP
68-75%
Dostateczny plus
60-67%
Dostateczny
0-59%
Niedostateczny
5. TREŚCI KSZTAŁCENIA Wpisać treści osobno
dla każdej z form zajęć wskazanych w punkcie 1.B
Przedmiot realizowany jest w formie wykładów, ćwiczeń laboratoryjnych.
Tematyka wykładów koncentruje się wokół zagadnień związanych z pochodzeniem surowców naturalnych, grupami substancji farmakologicznie czynnych zawartych w omawianych surowcach i ich znaczenia w leczeniu i profilaktyce schorzeń. Podczas wykładów prezentowane są także metody standaryzacji surowca roślinnego. Ćwiczenia praktyczne obejmują szczegółowe badania cech morfologicznych i anatomicznych surowców roślinnych, a także badania fitochemiczne wybranych surowców.
Tematy wykładów
-wiadomości ogólne: rodzaje surowców, metody ich otrzymywania, podział leków roślinnych, standaryzacja surowców i leków, a także omówienie związków czynnych surowców w układzie chemicznym.
Tematy ćwiczeń laboratoryjnych
- analiza cech diagnostycznych makro- i mikroskopowych surowców roślinnych, a także rozpoznawanie rozdrobnionych surowców pojedynczych i składników mieszanek ziołowych.
- analiza fitochemiczna surowców roślinnych
- zapoznanie się ze składem chemicznym surowców, uzasadniającym ich działanie farmakologiczne i zastosowanie jako składników leków ziołowych i preparatów roślinnych, zapoznanie z mechanizmami działania
farmakologicznego grup związków czynnych.
Wykłady:
1. Farmakognozja na tle nauk farmaceutycznych.
2. Definicja: surowce roślinne, substancje roślinne, plantae medicinales.
3. Nomenklatura surowców stosowana w lecznictwie i kosmetologii.
4. Grupy surowców /substancji roślinnych /podział (organograficzny, fitochemiczny, terapeutyczny)
5. Rodzaje wydzielin roślinnych i ich przykłady (soki, gumy, żywice, balsamy…).
6. Surowce pochodzenia zwierzęcego stosowane w farmacji i kosmetologii.
7. Źródła pozyskiwania surowców naturalnych.
8. Stabilizacja surowca roślinnego.
9. Metody standaryzacji surowców roślinnych.
10. Ogólne informacje na temat metabolitów pierwotnych ich budowy,
występowania w surowcach leczniczych i działania oraz zastosowania
lecznictwie.
farmakologiczne.
12. Polifenole: flawonoidy, garbniki – struktura, charakterystyka fizykochemiczna, występowanie, właściwości biologiczne i farmakologiczne.
13. Kumaryny – struktura, charakterystyka fizykochemiczna, występowanie, właściwości biologiczne i farmakologiczne.
14. Terpenoidy – struktura, charakterystyka fizykochemiczna, występowanie, właściwości biologiczne i farmakologiczne.
15. Alkaloidy – struktura, charakterystyka fizykochemiczna, występowanie, właściwości biologiczne i farmakologiczne.
16. Olejki eteryczne – struktura, charakterystyka fizykochemiczna, występowanie, właściwości biologiczne i farmakologiczne.
Ćwiczenia laboratoryjne:
- analiza cech diagnostycznych makro- i mikroskopowych surowców roślinnych, a także rozpoznawanie rozdrobnionych surowców pojedynczych i składników mieszanek ziołowych.
- analiza fitochemiczna surowców roślinnych
- zapoznanie się ze składem chemicznym surowców, uzasadniającym ich działanie farmakologiczne i zastosowanie jako składników leków ziołowych i preparatów roślinnych, zapoznanie z mechanizmami działania farmakologicznego grup związków czynnych
1. Chemizm, działanie, zastosowanie, analiza morfologiczna i anatomiczna, analiza fitochemiczna surowców zawierających:
a. węglowodany b. glikozydy fenolowe c. garbniki
d. kumaryny e. antrachinony f. saponiny
g. glikozydy nasercowe h. flawonoidy i antocyjany i. alkaloidy
j. olejki eteryczne k. terpeny (terpenoidy)
6. METODY WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
(dla każdego efektu kształcenia umieszczonego na liście efektów kształcenia powinny znaleźć się metody sprawdzenia, czy został on osiągnięty przez studenta)
Efekt kształcenia
Forma oceny (podano przykładowe) Egzamin
ustny
Egzamin pisemny -
test
Kolokwium pisemne lub
ustne
Projekt Sprawozdanie Dyskusja
W1-W5 x x
U1-U5 x
K1 x
Załącznik nr 3 do:
Wytycznych do projektowania i modyfikacji programów kształcenia dla studiów I i II stopnia w UTP
7. LITERATURA Literatura
podstawowa
Literatura obowiązkowa:
1. Matławska I. (red) Farmakognozja. UM Poznań 2005, 2006, 2008.
Literatura uzupełniająca
Literatura uzupełniająca:
1. Deryng J. Atlas sproszkowanych roślinnych surowców leczniczych. PZWL, Warszawa 1961
2. Kohlműnzer St. Farmakognozja. PZWL, Warszawa 2000
3. Bisset N., Wichtl; M. Herbal Drugs and Phytopharmaceuticals, Medpharm Scientific Publishers, Stuttgart 2003
4. Bruneton J. Pharmacognosy Medicinal Plants. Intercept Ltd, Londres, New York 1999
8. NAKŁAD PRACY STUDENTA – BILANS GODZIN I PUNKTÓW ECTS
Aktywność studenta Obciążenie studenta –
Liczba godzin Udział w zajęciach dydaktycznych wskazanych w pkt. 2.2 90
Konsultacje 10
Przygotowanie do zajęć 15
Studiowanie literatury 15
Inne (przygotowanie do egzaminu, zaliczeń, przygotowanie projektu itd.) 25
Łączny nakład pracy studenta 155
Liczba punktów ECTS 6
1ostateczna liczba punktów ECTS
1 w przypadku jeśli w mocy pozostaje opis efektów kształcenia opracowany na podstawie rozporządzenia MNiSW z dnia 2 listopada 2011 r. w sprawie Krajowych Ram Kwalifikacji należy odnieść do efektów kształcenia dla właściwego obszaru / obszarów, określonych ww. rozporządzeniem MNiSW
