458
W k onsekw encji sympozjum w ykazało t y lk o , że k r y t e r ia o r t o d o k s j i i h e r e z j i w s t a r o ż y tn o ś c i c h r z e ś c ij a ń s k ie j b yły różne u p o s z c z e g ó l nych autorów , co budzi pew ien n ie d o s y t . Wydaje s i ę , że byłoby moż
liw e zaszeregow an ie k ry ter ió w w pewne gru p y, pod warunkiem wprowa d z e n ia do programu w ię c e j re fera tó w o tem atyce porównawczej. Ponad to w w ię k s z o ś o i re fera tó w n ie zasygn alizow an o ekum enicznej u ż y te c z n o ś c i omawianej tem a ty k i. Chociaż Ojcowie K o ś c io ła , żyjący w in n ej epoce u p r a w ia li polem ikę z h eretyk am i, n ie zaw sze zgodną z duchem ekumenicznym w d z is ie j s z y m zn a cz en iu teg o sło w a , to jednak ic h ar gum entacja t e o lo g ic z n a d la obecnego d ia lo g u p o sia d a ogromne zn acze n i e , ponieważ r e p r e z e n to w a li K o śo ió ł j e s z c z e n ie p o d z ie lo n y .
Sympozjum zgrom adziło p r z e d s t a w ic ie l i różnych narod ow ości. Szko da, że w z ią ł w nim u d z ia ł ty lk o je d e n P o la k . J e s z c z e b a r d z ie j u b ole wać n a leż y nad tym, że na s a l i obrad b ra k ło ta k ż e p o ls k ic h k s ię ż y , stu d iu ją c y c h w I n s t y t u c ie Patrystyoznym "Augustinianum".
Ks. Bogdan C zęsz - Poznań
3-. STUDIA BIBLIJNE I CHRYSTIANIZACJA NIEROMANSKICH LUDÓW EUROPY
W d niach 27 — 31 V III 1984 r . odbyło s i ę w D u b lin ie t r z e c i e z k o l e i /1 9 7 9 Tubingen, i9 8 1 D u b lin / międzynarodowe kolokwium nauko we z oyk lu " I r l a n d i a a E u r o p a w e w c z e s n y m ś r e d n i o w i e c z u"^. Organizatorem kolokwium b yły dwie in s t y t u c j e : U n iv e r s ity C oH ege - Board o f M edleval S tu d ie ś w D u b lin ie oraz Europa Zentrum w T yb in d ze. Słowo w stępne do u c z e s t ników w y g ło s ił prymas I r l a n d i i , kard.Tomźts 0 F la io h , k tó ry u c z e s t n i c z y ł w zn acznej c z ę ś c i ob rad . Na o z o ło kolokwium 1984 r . w y b ija ła s i ę tem atyka b i b l i j n a 1 o g z e g e ty c z n a . W tym z a k r e s ie we wczesnym śred n io w ieczu I r o s z k o c i o d e g r a li, jak wiadomo, zn aczną r o l ę . Drugi
1 M a teriały dwóch p ierw szych kolokwiów z o s ta ły ju ż opublikowane: Die Iren und Europa im frd h eren M i t t o l a l t c r , h g .v . H.Ldwe, T e i l - band 1 -2 , S t u t t g a r t 1982, s s .V I I I + 1083 /w związku z t ą k sią ż k ą p or. J .S t r z e lc z y k , I r o s z k o c i w Europie ś r e d n io w ie c z n e j, "Nasza P r z e sz ło ść " 6 1 /1 9 8 4 / 5 -4 3 ; Ir la n d und Europa. D ie K irche im F rM h m lttela lto r, h g .v . P.Ń fC hathain und M .R ich ter, S t u t t g a r t 1984
459
nurt konferencji - to ohrystianlzaoja Europy we wczesnym średnio wieczu, ze szczególnym uwzględnieniem wkładu Iroszkotów. Łącznie wygłoszono 26 referatów. Dwa z nioh /M.MeNamara, P.McGurk/ o charak terze kodykologicznym dotyczyły znajomości Pisma św. u Iroszkotów. Sporo uwagi poświęcono egzegezie iroszkockiej /M.Walsh - Komentarz Pseudo Hieronima do ewangelii wg św.Marka, P.Nf Chathain - Glosy iryjskie w jednym z rękopisów wdrzburskich, G. Mac Ginty - Traktat De mirabiiibua Sacrae Soripturae z VIi w. - tzw.-iryjski Augustyn, M. MoNamara i J.F.Koliy - tzw. lrisches Bibelwerk Jałto najobszer niejszy i najbardziej dojrzały zabytek iroszkockiej literatury egze- getyoznej/. D.O Laoghalre wykazał lroszkooki charakter traktatu "Catechosls Celtica". ii.Sheehy przedstawił biblijne inspiracje naj ważniejszego z tekstów prawnyoh wczesnośredniowiecznej Irlandii
"Collectio Canonum Hibernensls", w zakresie prawa kanonicznego, a. A.Breen - przypisywanego niesłusznie św.Cyprianowi traktatu "De duodeclm abusivis saecull". H.Kottje poddał analizie trałctat praw niczy "Liber ex lege Moysi"; J.M.Pioard /który przygotował nowe wy danie "Vlta Columbae" Adamnana z Hy/ zajął się wpływami biblijnymi w twórczości historiograflcznoj Adamnana. D.ó Corrain przedstawił wpływ Starego ToiTtamontu na dawne prawo Iryjskie.
W drugiej grupie referatów znalazły się m.in. wystąpienia: J.N.Hlllgartha o modelach chrystianizacji w Europie VII wieku, J.Campbolla o zależności wozesnogo Kośoioła anglosaskiego od Iro— Szkotów, M.Vollratha o pewnych kwestiaoh organizaoyjnyoh i liturgicz nych Kościoła anglosaskiego, I.N.Wooda o znaczeniu czynnika charyz matycznego w procesie chrystianizacji, M.Rlchtera o niektórych prak tycznych aspektach chrystianizacji Ahglosasów. W.Haubrlohs omówił Językowe i litorackie posłiązania Anglosasów z germańskimi plemiona mi na kontynonoie a F.J.Byrne - kult maryjny we wczesnym Kościele iroszkockim. H.Wolfram i H.Dopsch zajęli się postacią św.Wergilluoza z Salzburga - apostoła Karantanów oraz niektórymi aspektami chrystia nizacji Karantanów 1 Słowian pannońskioh przez ośrodek salzburski w VIII-IX wieku. V.Capkovś przedstawiła stan badań nad Zabytkami Fryzyńskimi stanowiąoyml pomnik wczesnego piśmlonnictwa słowiańskie go. J.Strzelczyk naszkicował dzieje wpływów lroszkockloh na Słowiań szczyznę zachodnią do XIII w. włącznie.
W ramach kolokwium zorganizowano także wycieczkę do Durrow i Clonmacnois. W sumie obrady dubllńskie stanowią ważny krok naprzód
- 460
w poznaniu r o l i Iroszk otów w c h r y s t i a n i z a c j i i k u ltu r z e r e l i g i j n e j Europy w ozesnego śr e d n io w ie c z a . Wzorem poprzednich kolokw iów , ma t e r i a ł y te g o sympozjum z o s ta n ą rów nież opublikowane.
J erzy S tr z e lc z y k - Poznań
4 . t SYMPOZJUM DAMAZJAŃSKIE 1 6 0 0 - le c ie śm ier o i św.Damazego p a p ieża
1 0 - l e c i e śm ier o i Jean D a n iślo u
Międzywydziałowy Zakład Badań nad Antykiem C h rześcijań sk im KUL u r z ą d z ił w L u b lin ie 21 maja 1984 r . jednodniow e o g ó ln o p o ls k ie sym pozjum d l a u c z c z e n ia 1600 r o c z n ic y ś m ie r c i p a p ie ża Damazego /3 0 6 - 3 8 4 / w ie lk ie g o odkrywoy katakumb i tw órcy e p ig r a f i k i c h r z e ś c ij a ń s k ie j . S p otk an ie t o p ołączono z obchodem p rzyp ad ającej w tym d niu 10 r c o z - n lo y śm ie r c i kard. Jeana D a n lślo u /1 9 0 5 - 21 V 1 9 7 4 / jed n ego z n a j w y b itn ie jsz y c h w sp ółczesn ych znawoów ju d e o o h r z e śó lja ń stw a 1 odkrywoy O rygenesa. Ta dwojaka r o c z n ic a w yzn aczyła podw ójni tem atykę zo r g a nizowanego sympozjum, podczas k tó r eg o p rzed p ołu d n ie pośw ięcono k ard . D a n ielo u , p opołu dn ie z a ś p apieżow i Damazemu. Pewnego rod za ju klamrą łą o z ą o ą dwie różne c h r o n o lo g ic z n ie 1 tr e śc io w o p rob lem atyk i b y ła po łudniow a Msza św. koncelebrow ana w k o ś o ie l e akademlokim ku o z o l św. Bamazego w i n t e n c j i ś . p . k ard .D an iólou pod przewodnictwem p ro r e k to r a k s .d o o .d r a Jana Śrutwy, k tóry w h o m ilii n aw iązu jąoej dc nova e t v e t e - ra w skarbou K o śo io ła z jed n e j stro n y w y lic z y ł w ie l k ie z a s łu g i s t a rożytn ego rzym skiego b isk u p a , a z d r u g ie j w skazał na w sp ółozesn ego fra n o u sk leg o naukowca wydobywającego z antyku c h r z e ś c ij a ń s k ie g o d r o - gooenne p erły prawdy e w a n g e lic z n e j.
Obrady przedpołudniow e odbywająoe s i ę w p om ieszczen ia ch Zakładu Badań nad Antykiem C h rześcijań sk im KUL, o tw o rzy ła k ierow n ik te g o Zakładu d o o .d r hab. B .P ila r s k a . P rzew odniozył im k s .d o o .d r hab. Czesław B a r tn ik . R efer a t p t . " K a r d y n a ł J e a n D a n i
