2Ц0
DROBNE WÏABOMÔSCL
= Czytelnikom naszym polecamy do użytku podręcznego pożyteczny
Słownik nazwisk geograficznych słowiańskich, zniemczonych,
zmadziary-zowanych, sturczonych i t. d., wydany przez Komisyę językową Akad. Um.
w Krakowie, ułożony przez S. Zarańskiego pod tyt. „Geograficzne imiona
słowiańskie." W Krakowie, 1878.
Nie jest to praca wyczerpująca, ale obejmuje to, co najczęściej
po-trzebne i stanowi wielkie ułatwienie przy poszukiwaniu naprędce nazwiska
słowiańskiego miejscowości, powszechnie znanej j u ż pod obcą nazwą.
Po-winniśmy przy każdej sposobności wskrzeszać, t. j. przypominać dawne
nazwy, choćby w ten sposób, aby przy wymienianiu dziś używanej,
poda-wać w nawiasie dawną, пр.: Dessau (Dessawa), Demmin (Tymin), Gran
(Strygonia), Grossdammer (Dąbrówka), Köresmesö (Jasienie), Leoben
(Ljubno), Porto-Ré (Kralewica), Sagan (Żegań), Wassersuppen
(Nema-nice), Zappeln (Czaple) i t. d.
— Sławne cmentarzysko na Saizbergu pod Hallstattem w
Salzkam-mergut, które stało się typowem dla całej epoki, którą reprezentuje, należy
bezsprzecznie do największych.
Obejmuje ono kilka tysięcy grobów, z których dopiero tysiąc z górą
bliżej zbadano. Mniej więcej połowa z nich należy do ciałopalnych,
pozo-stałe zawierają szczątki ludzkie, pochowane bez ciałopalenia.
Różności sposobów grzebania nie odpowiada rozmaitość w dodatkach
pogrzebowych.
500 grobów ze szkieletami zawierały:
18 sztuk oręża,
1543 ozdób różnych,
37 narzędzi różnych,
31 naczyń,
165 sztuk oręża, )
, o j • - • , J z żelaza
42 narzędzi rożnych, j
342 naczynia gliniane,
171 przedmiotów z bursztynu,
6 „ ze złota,
100 różnych innych.
455 grobów ciałopalnych (żarowych) zawierało:
91 sztuk oręża,
1735 ozdób,
55 narzędzi różnych,
179 naczyń,
z bronzu
z bronzu
O b j a ś n i e n i e do tabl. XVI
e
'.
Figura
i—-5 Miecze z Hallsztatu; l, 4, 5, z bronzu; 2, żelazny z głownią bronzową; 3, bardzo wielki miecz żelazny, głownia z kości słoniowej, w y s a d z a n a bursztynem. 6—7 Sztylety żelazne z głownią bronzową, z Hallsztatu.
8 — 1 3 Groty do dzid; 8 — l o bronzowe, U —13 żelazne 14 Grot do strzał.
1 5 Siekierka (celt) bronzowy z Hallsztatu. 16— 18 Siekierki (celty) żelazne „ 19—2o Noże, bronzowy i żelazny.
21 — 22 Hełmy bronzowe hallsztackie z Krainy.
2'i Heim drewniany, skórą obciągnięty i blachami bronzowemi obłożony (Kraina). 21 — 27 Ozdoby z Hallsztatu; 24 — 25, śpile bronzowe, 26 zapinka złota ze śpilą b r o n
-zową, 27 zapinka z wiszorkami. 28—29 Bransolety bronzowe, dęte
30 Naczynie z cienkiej blachy bronz.
31 Wiaderko „ „ „ nitowane. „ 32 Misa bronzową.
DROBNE WIADOMOŚCI: 243
348 sztuk oręża,
, . , . , ) z żelaza
4o narzędzi rożnych,
59 przedmiotów złotych,
902 naczynia gliniane,
106 przedmiotów z bursztynu,
137 „ ze szkła i innych.
Z powyższego widać, że groby żarowe były hojniej uposażone w broń
i naczynia bronzowe, oraz gliniane. W tej epoce po raz pierwszy, obok
dawniej używanego bronzu, występuje nowy metal — śelaso, przeważnie
stosowany do wyrobu oręża. Załączona tablica obejmuje
najcharaktery-styczniejsze okazy kultury hallsztackiej.
em.
N A U K A 1 U C Z E N I U N A S *).
J a ł o w e są r o z p r a w y o wartości nauki teoretycznej, o przydatności j e j zwłaszcza w społeczeństwach ubogich, które środki s w o j e muszą oszczędzać i skrupulatnie wy-d a t k o w a ć . Na p e w n y m stopniu r o z w o j u myślenie n a u k o w e i praca n a u k o w a s t a j ą się potrzebą człowieka, w społeczeństwie— j e d n ą z funkcyi życia z b i o r o w e g o , równie nieuniknioną j a k p r a c a nad w y t w a r z a n i e m d ó b r matei-yalnych. Społeczeństwo, które-by rozmyślnie, z doktrynerskich p o b u d e k , o d d a j ą c pierwszeństwo w a ż n i e j s z y m j a k o by interesom życia materyalnego, w y -rzekło się n a u k o w e g o b a d a n i a , popełniło-b y a k t częściowego s a m o popełniło-b ó j s t w a : p e w n ą liczbę sił w niem tkwiących, d ą ż e ń rwą-cych się do z a s p o k o j e n i a , skazywałob}' na głód i p o w o l n y zanik, p e w n ą liczbę j e -dnostek, w których siły o w e i dążenia z większem w y r a ż a j ą się napięciem i o któ-rych calem powołaniu s t a n o w i ą -
zmusza-łoby do bezmyślnego wegetowania, lub m a r n o w a n i a się na obcj'ch im polach pracjr.
Może ktoś u t r z y m y w a ć , że p o t r z e b a n a u k o w e g o p o z n a n i a w społeczeństwach różnych z a s p o k a j a n ą być p o w i n n a w s p o -sób p r z y s t o s o w a n y do ich ogólnego po-ziomu kultury i materyalnych ich ś r o d k ó w , a więc np. u nas należałoby ograniczać usiłowania raczej do e k s t e n z y w n e g o sze-rzenia oświaty, aniżeli do u p r a w y nauki u j e j szczytów, do j e j rozlewania n a masy i p o p u l a r y z o w a n i a , a nie t w o r z e n i a , zos t a w i a j ą c twórczość n a r o d o m lepiej u w a -r u n k o w a n y m . Na to j e d n a k z a p y t a m y : któż ma tę n a u k ę szerzyć i popularyzować? Błędne to jest mniemanie, że do p o p u l a -r y z o w a n i a wiedzy czy to w fo-rmie d -r u k u , czy w y k ł a d ó w powołani są dostatecznie ludzie, którzy z n a u k ą obeznali się w tym właśnie wyłącznie c e l u — j e j p o p u l a r y z o w a n i a . N a u k a przez takich p o p u l a r y z a
-*) Artykuł ten, pomieszczony w № 1 „Głosu" (1900 г.), z a w i e r a tak t r a f n e u w a g i , że ośmielamy się go p r z e d r u k o w a ć . Choć n a s niewielu czyta, niech s ł o w a a u t o r a b r z m i ą szerzej i u ś w i a d a m i a j ą n a m obowiązki, ale z a r a z e m i p r a w a p r a c o w n i k ó w na niwie n a u k i czystej, n i e z a w s z e r o z u m i a n e należycie. O p u s z c z a m y tylko kilka mniej w a ż n y c h u s t ę p ó w ,
