Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: 213-217
© Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2007 PL ISSN 0137-1738
JADWIGA TREDER
WZROST I KWITNIENIE KOLOROWYCH ODMIAN CANTEDESKII W ZALEŻNOŚCI OD NAWADNIANIA
I RODZAJU PODŁOŻA
*Z Zakładu Uprawy Roślin Szklarniowych Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach
ABSTRACT. The experiments were conducted on two coloured Zantedeschia cultivars, ‘Black Eyed Beauty’ and ‘Treasure’, cultivated in different growing media: peat and peat with sand (5:1 and 2:1). Plants were drip irrigated (automatically controlled by “Watermark” sensors) at two soil suction levels –15 and –30 kPa. Irrigation at –30 kPa reduced tuber weight and flower quality expressed as: peduncle length, flower height and flower weight irrespectively of growing medium.
Key words: irrigation, growing media, soil suction, Watermark sensors, Zantedeschia
Wstęp
Kolorowe cantedeskie cieszą się bardzo dużą popularnością w uprawie na kwiat cięty.
W odróżnieniu od białej cantedeskii etiopskiej (Z. aethiopica) mają mniejsze potrzeby wodne w trakcie wegetacji (Funnell 1993). Jednak zapewnienie roślinom odpowiedniej ilości wody podczas uprawy w szklarni jest koniecznym warunkiem ich optymalnego wzrostu. Silne ograniczanie podlewania może początkowo powodować więdnięcie liści w upalnej porze dnia i wiotkość szypuł. Z kolei nadmierne nawadnianie może prowadzić do problemów z chorobami, szczególnie z miękką zgnilizną powodowaną przez Erwinia carotowora (Kuechny 2000). Nadmiar wody, a także stosowanie zbyt zwięzłych podło- ży może hamować dostęp tlenu do korzeni i utrudniać wzrost cantedeskii. Uprawa pod osłonami pozwala kontrolować nawadnianie i odpowiedni dobór przepuszczalnego podłoża (Welsh i Clemens 1992). W literaturze brak jest jednak danych wskazujących, które podłoża są najlepsze do uprawy tej rośliny oraz jak optymalnie ją nawadniać.
Celem badań było określenie wpływu nawadniania na wzrost i kwitnienie cantede- skii uprawianej w różnych podłożach.
*Badania dofinansowane przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, projekt nr 3PO6R 051 25.
Materiał i metody
Doświadczenie przeprowadzono w 2004 roku w szklarniach Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach. Kłącza dwóch odmian cantedeskii – ‘Black Eyed Beauty’ i ‘Treasure’ (średnica 5-6 cm, masa około 100-130 g/szt.) posadzono w połowie kwietnia do cylindrów ogrodniczych o pojemności 6 l. Zastosowano trzy podłoża: torf wysoki oraz mieszanki torfu z piaskiem w proporcji 5:1 i 2:1. Podłoża odkwaszono kredą do pH 6, dodano nawóz wieloskładnikowy Azofoska (13,6% N, 2,8% P, 15,0%
K, 9,0% Ca, 2,7% Mg i mikroelementy) w ilości 1 g·dm-3 oraz Osmocote 5-6 M (15:10:12) w ilości 3 g·dm-3. Podczas uprawy w szklarni utrzymywano temperaturę 16- -18°C (noc) i 18-24°C (dzień).
Przez pierwsze trzy tygodnie po posadzeniu wszystkie rośliny nawadniano identycz- nie, w miarę przesychania podłoża. Po pojawieniu się liści nawadnianie zróżnicowano, regulując jego częstotliwość za pomocą automatycznego sterownika „Watermark”.
Rośliny nawadniano kroplowo, opierając się na pomiarze siły ssącej podłoża, przy dwóch poziomach: –15 i –30 kPa. Pomiary wzrostu i kwitnienia wykonywano następu- jąco: podczas osiągnięcia dojrzałości zbiorczej kwiaty wyrywano i mierzono długość szypuły, długość pochwy kwiatostanowej i masę kwiatostanu oraz określano liczbę kwiatów z rośliny. W okresie pełni kwitnienia mierzono wysokość roślin (do wierz- chołków liści), a po zakończeniu wegetacji masę kłączy (dane niepublikowane). Przy- rost masy wyliczono jako różnicę pomiędzy masą końcową (po uprawie) a początkową (podczas sadzenia).
Doświadczenia prowadzono jako dwuczynnikowe, w układzie bloków zależnych.
W każdej kombinacji było 16 roślin, każda z nich była powtórzeniem. Różnice ocenio- no za pomocą analizy wariancji (oddzielnie dla każdej odmiany), a istotność różnic pomiędzy kombinacjami za pomocą testu Duncana.
Wyniki i dyskusja
Cantedeskie zaczęły kwitnąć po 8-9 tygodniach od posadzenia kłączy. Nawadnianie i rodzaj podłoża nie miały istotnego wpływu na termin kwitnienia oraz liczbę kwiatów (tab. 1). Odmiana ‘Treasure’ kwitła obficiej niż ‘Black Eyed Beauty’, dając odpowied- nio 6,8 i 4,1 kwiatów z jednego kłącza. W przypadku bardziej plennej odmiany ‘Treasure’
badane czynniki nie wpływały na długość szypuł, natomiast u odmiany ‘Black Eyed Beauty’ umiarkowany stres wodny (–30 kPa) spowodował, że szypuły tej odmiany były o 10% krótsze niż roślin nawadnianych przy –15 kPa. Najdłuższe szypuły roślin na- wadnianych przy –30 kPa miały rośliny uprawiane w torfie. Podłoża i nawadnianie nie wpływały na wielkość pochwy kwiatostanowej u odmiany ‘Black Eyed Beauty’, nato- miast u odmiany ‘Treasure’ największe pochwy miały rośliny uprawiane w torfie i nawadniane przy –15 kPa, a najmniejsze rośliny podlewane przy –30 kPa i uprawiane w mieszankach torfu z piaskiem. Obydwie odmiany podlewane przy –30 kPa siły ssącej zareagowały spadkiem masy kwiatostanów wynoszącym około 17% w porównaniu z roślinami kontrolnymi, optymalnie nawadnianymi. Wysokość roślin obu odmian zależała od obydwu czynników. Najwyższe były rośliny podlewane przy –15 kPa i uprawiane w torfie, a najniższe podlewane przy –30 kPa i uprawiane w mieszance torfu
Tabela 1 Wpływ nawadniania i podłoża na wzrost i kwitnienie cantedeskii ‘Black Eyed Beauty’
i ‘Treasure’
Effect of irrigation and growing medium on growth and flowering of calla lily ‘Black Eyed Beauty’ and ‘Treasure’
Kombinacje Treatments
Liczba kwiatów Flower number
Długość szypuł Peduncle
length (cm)
Długość pochwy
Spatha length (cm)
Masa kwiatu Flower weight
(g)
Wysokość roślin w pełni kwitnienia
Plant height at full flowering
(cm)
Przyrost masy kłączy Tuber yield (g)
Black Eyed Beauty Siła ssąca – Soil suction
–15 kPa
torf – peat 4,2 a 62,8 c 10,3 a 49,9 c 87,8 d 192,0 b T + P (5:1) 5,0 a 57,6 bc 9,7 a 45,1 bc 84,9 cd 216,7 b T + P (2:1) 4,5 a 60,1 c 9,8 a 44,6 bc 81,1 bc 186,3 ab Siła ssąca – Soil suction
–30 kPa
torf – peat 4,4 a 57,9 bc 9,8 a 42,6 ab 84,8 cd 202,8 b T + P (5:1) 4,3 a 53,3 ab 9,7 a 38,6 a 79.0 ab 199,3 b T + P (2:1) 4,7 a 51,4 a 9,7 a 38,2 a 74,0 a 152,2 a
Treasure Siła ssąca – Soil suction
–15 kPa
torf – peat 6,6 ab 65,6 b 10,9 c 47,4 c 82,7 c 209,8 b T + P (5:1) 6,3 ab 63,4 ab 10,6 bc 43,9 bc 76,2 b 153,0 a T + P (2:1) 7,4 b 62, 7 ab 10,7 bc 44,7 bc 77,6 b 170,1 a Siła ssąca – Soil suction
–30 kPa
torf – peat 6,1 a 65,4 b 10,6 bc 41,1 ab 77,5 b 164,2 a T + P (5:1) 6,9 ab 60,7 a 9,9 a 35,7 a 77,2 b 139,1 a T + P (2:1) 6,8 ab 63,4 ab 10,2 ab 39,0 ab 71,3 a 149,9 a T – torf, P – piasek.
Średnie oznaczone w kolumnach tą sama literą nie różnią się istotnie według testu Duncana na poziomie istotności α = 0,05.
T – peat, P – sand.
Means with the same letters in columns do not differ significantly according to Duncans’s multiple range test at α = 0.05.
i piasku 2:1. Ograniczenie podlewania spowodowało mniejszy przyrost masy kłączy cantedeskii: w przypadku odmiany ‘Black Eyed Beauty o 7,4%, a odmiany ‘Treasure’
o 17,5% w stosunku do roślin nawadnianych przy –15 kPa. Uzyskane wyniki wskazują, że dla uzyskania dobrej jakości kwiatów cantedeskii oraz optymalnego przyrostu kłączy korzystniejsze jest lżejsze podłoże i częstsze podlewanie. Na konieczność stosowania przepuszczalnych podłoży dla kolorowej cantedeskii wskazują Funnell (1993) i Borelli (2005).
Podsumowując, należy podkreślić, że cantedeskie lepiej rosną w lekkim podłożu, je- śli nawadnianie jest prawidłowe. Nawadnianie miało duży wpływ na masę kłączy. Wy- kazano, że u odmiany ‘Black Eyed Beauty’ masa końcowa zwiększyła się w stosunku do początkowej średnio o 2,4 i 2,2, a u odmiany ‘Treasure’ o 2,9 i 2,7 razy – odpowied- nio dla roślin nawadnianych przy sile ssącej –15 i –30 kPa. Zastosowanie czujników typu Watermark w uprawie cantedeskii pozwoliło na prawidłowe sterowanie nawadnia- niem, niezależnie od rodzaju podłoża. Przydatność takiego sterownika do optymalnego nawadniania warzyw w zakresie od –5 do –80 kPa wykazali Thompson i in. (2006).
Nawadnianie cantedeskii bada się najczęściej pod kątem niekorzystnego efektu nadmia- ru wody w podłożu, mogącemu sprzyjać występowaniu chorób. Wright i Burge (2000), analizując wpływ nawadniania podczas reprodukcji na polu cantedeskii ‘Black Magic’ w aspekcie podatności na miękką zgniliznę, wykazali, że w wyniku nawadnia- nia plon kłączy był o 90% większy w stosunku do nienawadnianej kontroli.
Wnioski
1. W uprawie cantedeskii korzystniejsze jest zastosowanie podłoży lżejszych, np.
torfu lub torfu z małym udziałem piasku.
2. Niedobór wody podczas uprawy cantedeskii pogarsza jakość kwiatów i ogranicza przyrost kłączy.
3. Sterowanie nawadnianiem za pomocą czujników „Watermark”, oparte na ciągłym pomiarze siły ssącej podłoża, pozwala na prawidłowe dostosowanie ilości wody do potrzeb roślin, niezależnie od fazy wzrostu i rodzaju podłoża.
Literatura
Borelli C. (2005): In Campania si diversifica con calle colorate. Flortecnica 9: 58-65.
Funnell K.A. (1993): Zantedeschia. W: Physiology of flowering bulbs. Red. A. De Hertogh, M. Le Nard. Elsevier, Amsterdam: 638-704.
Kuechny J.S. (2000): Crop reports. Calla history and culture. HortTechn. 10, 2: 267-274.
Thompson R.B., Gallardo M., Aguerra T., Valdez L.C., Fernandez M.D. (2006): Evaluation of the Watermark sensor for use with drip irrigated vegetable crops. Irrig. Sci. 24: 185-202.
Welsh T.E., Clemens J. (1992): Protected cropping of Zantedeschia tubers and cutflowers in New Zealand. Acta Hortic. 319: 335-340.
Wright P.J., Burge G.K. (2000): Irrigation, sawdust mulch and Enhance® biocide affects soft incidence, and flower and tuber production of calla. N. Z. J. Hort. Crop Hortic. Sci. 28: 225-231.
GROWTH AND FLOWERING OF COLOURED CALLA LILY AS AFFECTED BY IRRIGATION AND GROWING MEDIA
S u m m a r y
The aim of the experiment was to evaluate the effects of irrigation at two soil suction levels –15 and –30 kPa and different growing media on flower quality and tuber yield of Zantedeschia
‘Black Eyed Beauty’ and ‘Treasure’. For both cultivars irrigation at –30 kPa reduced flower quality expressed as peduncle length, flower height and weight irrespectively of the growing me- dium. Calla lily grew better in a well-drained medium as peat and peat with sand (5:1) and irrigated at –15 kPa.
