J. Kalinowski
"Główne zagadnienia filozofii. T. 1-2",
pod red. Władysława Krajewskiego,
Warszawa 1966 : [recenzja]
Studia Philosophiae Christianae 4/1, 137-138
P odczas gdy k r a w a t A p u leju sza o b e jm u je 24 p ra w a opozycji, sześciobok R o b e rta B lanche liczy ich 36. W o p arc iu o a k s jo m a t A x i cz te ry w yżej p o d an e d efin icje bez tr u d u dow odzi się 35 te o re m ató w . T eo ria po siad a w iele m odeli. Je d n y m z nich je st fra g m e n t logiki n o rm o b ję ty sy stem em Κχ z T eorii zd a ń n o r m a ty w n y c h 2. A n alogiczną in te r p re ta c ję z n a jd u je m y w L o g iczn y ch p o d sta w a ch p ra w o zn a w stw a prof. Z y g m u n ta Z iem bińskiego 3. K siążk a jego, w cześniejsza od S tr u c tu r e s In te lle c tu e lle s o p ie ra się n ie w p ro st n a a rty k u ła c h R. B lanche, k tó ry c h , p isząc sw e L ogiczne p o d sta w y
p ra w o zn a w stw a , jeszcze n ie znal, lecz n a o m aw iający m je w sw ym Saggio- sulla co m p le te zza degli o rd in a m e n ti giurid ici A m edeo G. C o n te 4. In n ą
znów in te r p re ta c ję te o rii R o b e rta B lanche stan o w i logika w arto śc i E d m u n d a H u sse rla (odpow iednio u z u p e łn io n a )5. M ożna przypuszczać, iż z u w agi n a zasto so w an ia m ożliw e w n ajro z m a itsz y c h dziedzinach h ek sa g o n a ln a te o ria opozycji obudzi szero k ie za in te re so w an ie specjalistó w .
J. K alin o w sk i
G łó w n e zagadnienia filo zo fii. P ra c a zbiorow a pod re d a k c ją W ład y sław a
K rajew sk ieg o . Tom I. O ntologia. M a te ria ły do ćw iczeń pod re d a k c ją Z b y sław a H orbaczew skiego, W a rsza w a 1967 ss. 316. Tom II. T eoria poznania. M a teria ły do ćw iczeń pod re d a k c ją Z ałm y P u te rm a n a , W a rsza w a 1966,
ss. 355.
G łó w n e zagadnienia filo zo fii są w y p isam i m a ją c y m i d ostarczyć k ie ro w
n ik o m i uczestn ik o m ćw iczeń p ro w a d zo n y c h d la s tu d e n tó w w ydziałó w p rzy ro d n icz y ch u n iw ersy te tó w , a ta k ż e p ew n y c h in n y c h uczelni, n a k tó ry c h w y k ła d a się filozofię m a rk sisto w sk ą , m a te ria łó w w fo rm ie fra g m e n tó w p ism filozofów d aw n iejszy ch i now szych. J e s t to in ic ja ty w a , z p u n k tu w i dzenia dydaktycznego, bardzo pożyteczna. Co zaś tyczy k ry ty k i, to p rz e d m io tem je j, z isto ty rzeczy, s ta je się dobór te k stó w . P o d k re ślić należy, że w y d aw cy : W. K ra je w sk i, Z. H o rb aczew sk i i Z. P u te rm a n , s ta r a ją się n ie ty lk o o n a d a n ie ich antologii c h a r a k te ru pom ocy n au k o w e j w n au c za n iu
2 J. K A LIN O W SK I, T eoria zd a ń n o r m a ty w n y c h (S tu d ia Logica I (1953), s. 113—146), § 2, s. 119—127.
3 Z. Z IE M B IŃ S K I, L ogiczne p o d sta w y p ra w o zn a w stw a , W a rsza w a 1966, W ydaw nictw o P ra w n icz e, s. 104.
4 A. G. CONTE, Saggio su lla co m p le te zza degli o rd in a m e n ti giuridici, T orino, G. G iap p ich elli, 1962, p a r te p rim a.
5 G. K A LIN O W SK I, L a logique des va leu rs d ’E d m u n d H u sse rl (A r c h i
filozofii m a rk sisto w sk ie j, a le i o w szechstronność. D ow odem tego je st fa k t, iż w w y p isach s ą sia d u ją ze sobą „id ealiści” (w m a rk sisto w sk im słow a znaczeniu) i m a teria liśc i, neopozytyw iści lu b tom iści i m arksiści. M im o to n a jb a rd z ie j d y sk u sy jn y m w y d a je się w łaśn ie w y b ó r au to ró w , w zględnie, je śli k to w oli, in n e p rz e d sta w ie n ie sp raw y , p ew n e lu k i. W przed m o w ie w zm ian k o w an e je s t u p rz e d n ie u k a z a n ie się to m u pośw ięconego za g ad n ie n iom filozoficznym biologii i zapow ied zian e u k az an ie się dalszych tom ów . N a tym m ie jsc u m ow a je d n a k ty lk o o to m ie I i II.
J a s n e jest, że nie sposób było zestaw ić te k s ty w y b ra n e w szy stk ich w aż n iejszy c h filozofów zw iązan y ch z ontologią i te o rią p oznania. ' Tym n ie m n ie j nieobecność p ew n y c h filozofów dziw i. I ta k n a p rzy k ła d , w zbio rze m a te ria łó w do ćw iczeń dla stu d iu ją c y c h filozofię m a rk sisto w sk ą nie m a żadnego te k s tu H egla (poza cy ta ta m i, k tó re spo tk ać m ożna w e f ra g m e n ta c h piszących o nim , a zn a jd u ją c y c h się w antologii)! W eźm y in n y w y p ad ek . W T eo rii p ra w d y (t. II, cz. III) n a próżno szuka się jak ieg o ś u stę p u z H eid eg g era Vom W esen d e r W a h rh e it czy z J a s p e rs a V o n d er W a h rh e it, b y n ie m ów ić ju ż o T arsk ieg o P ojęciu p ra w d y w ję zy k a c h n a u k d e d u k
c y jn y c h , k tó reg o § 1 (ss. 4 do 15) i zakończenie (ss. 114 do 116) bard zo
b y ły b y n a m iejscu, lu b T h e S e m a n tic C onception o f Truth, and th e F o u n d a
tio n s o f sem a n tics, któ reg o cała p ie rw sz a część m o g łab y n a d o b rą sp raw ę
być p rzytoczona. O gólnie biorąc, m im o w yraźn eg o w y siłk u w k ie ru n k u m o żliw ie p ełnego i o b ie k ty w n eg o ze sta w u te k stó w , całość w y d a je się jeszcze za m ało w sze ch stro n n a , zw łaszcza w za k re sie filozofii w spół czesnej (eg zy sten cjalizm i fen om enologia a ta k ż e filozofia a n a lity c z n a — je śli, n azw y te j nie ro zciągać n a n eo p o zy ty w istó w sen su stric to — są c a ł kiem nieobecne).
N iep o ró w n aln ie lep iej p rz e d sta w ia się m a rk sisto w sk i a s p e k t p u b lik a cji. Z je d n ej bow iem stro n y n a jw ię c e j m ie jsc a z a jm u ją te k s ty te o re ty k ó w m a rk siz m u i ich w spółczesnych k o m e n ta to ró w czy k o n ty n u a to ró w . Z d r u giej zaś n a stro n ic ac h G łó w n y ch za gadnień filo zo fii zd a ją się sp raw d za ć słow a M a rk sa i L en in a, w ed łu g k tó ry ch , ja k w iadom o, m a te ria liz m d ia le k ty cz n y nie p o trz e b u je ż a d n ej filozofii sto jąc ej p o n ad in n y m i n a u k a m i ta k , że z daw n ej filozofii p o zo stają ty lk o n a u k a o m y ślen iu i jego p raw ac h , tj. lo g ik a i d ia le k ty k a , gdyż w szystko in n e ro zp ły w a się w po zy ty w n ej n auce, te j, k tó re j M a rk s za p o w iad a ł o sta te czn ą jedność pisząc: „(....) n a u k i p rzy ro d n icz e b ęd ą o bejm ow ały n a u k ę o człow ieku, a n a u k a o człow ieku n a u k i p rzy ro d n icz e: będzie is tn ia ła ju ż ty lk o je d n a n a u k a ” 1.
J. K alin o w sk i 1 K. M ARKS, E ko n o m ia p o lityc zn a i filo zo fia , 4, IX , s. 36 (w edług w y d an ia fra n cu sk ieg o K. M ARX, O eu vres co m p lètes, tr a d u it p a r J. M olitor, t. VI, F a ris, A lfre d Costes, 1937, ss. 5— 135).
