Jak napisać ciekawą baśń? Ćwiczenia redakcyjne i stylistyczne
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:• wie, jak zbudowana jest baśń,
• wie, na czym polega różnica między światem realnym a fantastycznym,
• wie, jak łączyć motywy.
b) Umiejętności Uczeń:
• potrafi samodzielnie wymyślić baśń,
• umie połączyć logicznie motywy i wątki baśniowe,
• samodzielnie opracowuje plan wydarzeń baśni,
• prawidłowo rozmieszcza tekst pod względem graficznym, stosuje akapity.
c) Postawy Uczeń:
• odróżnia dobro od zła i potrafi dokonać prawidłowej oceny bohaterów i sytuacji,
• przyjmuje właściwą postawę wobec zła.
2. Metoda i forma pracy
• Praca w grupach,
• praca z kartą pracy.
3. Środki dydaktyczne
• Słownik wyrazów bliskoznacznych, słownik ortograficzny,
• karty pracy.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel dzieli uczniów na zespoły czteroosobowe i rozdaje im karty pracy (załącznik 1).
b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel omawia z uczniami zadania przygotowane na zajęcia i uświadamia im cel lekcji, którym jest samodzielne przygotowanie baśni.
2. Nauczyciel posługując się Elementarzem literackim, wyjaśnia znaczenie takich terminów jak: motyw, wątek, bohater, akcja.
3. Następnie omawia kartę pracy z fragmentami baśni, którą uczniowie będą musieli uzupełnić według własnego pomysłu. Karta zawiera stałe składniki baśni i graficzny układ treści charakterystyczny dla tego gatunku.
4. Oprócz karty pracy uczniowie dysponują również materiałami pomocniczymi. Są to kartoniki, na których znajdują się motywy, wątki, imiona bohaterów występujących w baśniach. Każdy uczeń otrzymuje komplet takich kartoników (załącznik 2). Dzieci wypełniają kartę pracy, rozbudowując baśń.
5. Uczniowie pracują w zespołach, wypełniając kartę pracy, rozbudowują baśń o
bohaterów i motywy zaproponowane przez nauczyciela oraz wymyślone samodzielnie.
Ponadto w każdej grupie powinien znaleźć się słownik wyrazów bliskoznacznych i słownik ortograficzny, dzięki którym będą mogli wypełnić jeszcze jedną kartę (załącznik 3).
6. Po zakończeniu pracy uczniowie prezentują dokonania zespołu. Nauczyciel omawia pomysł i ocenia sposób pracy uczniów na lekcji.
c) Faza podsumowująca
Na zakończenie zajęć nauczyciel wspólnie z uczniami ustala cechy charakterystyczne baśni.
Wnioski powinny zostać zapisane w zeszycie.
Nauczyciel podkreśla, że baśń jest utworem, mającym określone cechy:
•• czas i miejsce wydarzeń są nieokreślone,
• świat realny łączy się i przenika ze światem fantastycznym,
• występują postacie fantastyczne,
• dobro zwycięża ze złem,
• utwór zawiera jakieś przesłanie, motto, sentencję, poucza czytelników.
•
Następnie uczący omawia pracę domową.
5. Bibliografia
1. Cienkowski W., Praktyczny słownik wyrazów bliskoznacznych, Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, Warszawa 1993.
2.
Leszczyński G., Elementarz literacki, Prószyński i S-ka, Warszawa 2001.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
załącznik 1.
W karcie należy wpisać własną wersję baśni
załącznik 2.
MOTYWY I WĄTKI POJAWIAJĄCE SIĘ W BAŚNIACH
Dawno, dawno temu, za górami, za lasami...
...
Była ona...i...
...
Wszyscy mieszkańcy tego miasta bardzo dziwili się, że...
...
Pewnego dnia w ogrodzie pojawił się niespodziewany gość...
...
...
Nasza mała bohaterka postanowiła, że...
...
...
Tak też uczyniła. Z wielkim zaangażowaniem zaczęła realizować swój plan.
Najpierw zdecydowała spotkać się z przybyszem. Zabrała swoje magiczne lustro i ruszyła. A trzeba Wam wiedzieć, że zwierciadło to było wyjątkowe.
Potrafiło...
...
Pomysł okazał się słuszny. Stworzenie, które przybyło do miasta, nie od razu chciało pokazać się małej... Długo musiała skradać się
i zachęcać intruza do pokazania się.
Nareszcie...
...
...
Następnego dnia w mieście panowało wielkie poruszenie. Wszyscy chcieli, by ... opowiedziała o swojej przygodzie. Dzielna bohaterka uczyniła to chętnie.
Od tego zdarzenia nikt z mieszkańców nie opowiada niesprawdzonych historii
KRÓLEWNA CZEKA NA
SWEGO KSIĘCIA ZAZDROSNA MACOCHA
PRZEŚLADUJE PASIERBICĘ
PIĘKNA I UBOGA SIEROTA SZUKA
SZCZĘŚCIA
ZŁY SMOK PRZEŚLADUJE MIESZKAŃCÓW OKOLICZNYCH WIOSEK
NIEPOZORNY CZŁOWIEK STAJE SIĘ
WYBAWICIELEM I RATUJE PRZED NIEBEZPIECZEŃSTWEM
CAŁE KRÓLESTWO
KRÓL ODDAJE PÓŁ KRÓLESTWA ZA JEDEN
CZYN
ZWYKŁY CZŁOWIEK POSIADA NADPRZYRODZONE
UMIEJĘTNOŚCI, np.
POTRAFI ROZMAWIAĆ ZE ZWIERZĘTAMI
ZWIERZĘTA I PRZEDMIOTY POTRAFIĄ
MÓWIĆ LUDZKIM GŁOSEM I POMAGAĆ
LUDZIOM
KRÓLEWNA UKRYWA SIĘ POD POSTACIĄ ZWYKŁEJ
DZIEWCZYNY
MAGICZNE PRZEDMIOTY
CZARODZIEJSKIE
ZWIERCIADŁO TAJEMNICZA RÓŻDŻKA SIEDMIOMILOWE
BUTY
ZATRUTE OWOCE ELIKSIR ŻYCIA GADAJĄCE PRZEDMIOTY
MAGICZNE UBRANIA KAROCA ZAKLĘTA W
DYNIĘ SZAFA BĘDĄCA BRAMĄ
DO INNEJ RZECZYWISTOSCI
POSTACIE WYSTĘPUJĄCE W BAŚNIACH
CALINECZKA PIOTRUŚ PAN KRASNOLUDKI ZŁA CZAROWNICA
KOPCIUSZEK CZERWONY
KAPTUREK ŚPIĄCA
KROLEWNA
KRÓLEWNA ŚNIEŻKA
KRÓLOWA ŚNIEGU BIAŁA
CZAROWNICA DREWNIANY
PAJAC TOMCIO PALUCH
załącznik 3.
Korzystając ze słownika wyrazów bliskoznacznych, dopisz wyrazy bliskoznaczne.
był – żył –
przebywał – znalazł się – władał – rzekł – powiedział – sprawił –
b) Notatki dla nauczyciela
był – istniał, trwał, egzystował, przebywał, tkwił
żył – funkcjonował, przeżywać, egzystować, tętnić życiem przebywał – spędzał, pozostawał, zostawał, podziewał się znalazł się – odnalazł się, zbliżyć się, nadszedł, pojawił się
władał – panował, sprawował władzę, rządzić, kierować, zarządzać rzekł – przemówił, powiedział, odezwał się
powiedział – zakomunikował, wyraził, oświadczył, wyraził sprawił – spowodował, urządził
c) Zadanie domowe
Przygotuj ilustrację do baśni wymyślonej na lekcji.
Dla chętnych: Przygotuj własną baśń, w której pojawią się motywy i wątki baśniowe połączone ze sobą w ciekawy i logiczny sposób.
7.
Czas trwania lekcji
2 x 45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz przeznaczony jest do realizacji w klasie 4.
