SCENARIUSZ ZAJĘĆ „O

(1)

SCENARIUSZ ZAJĘĆ „OTRZYMYWANIE SOLI W REAKCJACH KWASÓW Z ZASADAMI”

CHEMIA, III ETAP EDUKACYJNY

Temat: Otrzymywanie soli w reakcjach kwasów z zasadami.

Treści kształcenia

Podstawa programowa: Punkt (7.1) [uczeń] wykonuje doświadczenie i wyjaśnia przebieg reakcji zobojętniania (np. HCl + NaOH).

Cele zoperacjonalizowane

UCZEŃ wie, co to są sole;

zna wzór ogólny soli;

wie, co to jest reakcja zobojętniania;

wie, jakie są substraty oraz produkty rekcji

zobojętniania;

wie, jaka jest rola wskaźników chemicznych

w reakcji zobojętniania;

wie, czym się różni cząsteczkowy, jonowy i

jonowy skrócony zapis równania reakcji;

podaje przykłady zastosowania reakcji zobojętniania w życiu

(2)

codziennym.

Nabywane umiejętności

UCZEŃ

potrafi tworzyć nazwy soli;

pisze wzór ogólny reakcji zobojętniania;

potrafi przedstawić reakcję zobojętniania w zapisie cząsteczkowym, jonowym oraz jonowym

skróconym;

potrafi zaprojektować doświadczenia, w których

otrzymuje sól działając kwasem na zasadę;

wykonuje doświadczenie zgodnie z instrukcją;

rysuje schemat

doświadczenia, obserwuje przebieg oraz analizuje i

wyciąga wnioski z przeprowadzanych

doświadczeń;

posługuje się w sposób bezpieczny odczynnikami

chemicznymi, sprzętem i szkłem laboratoryjnym.

Kompetencje kluczowe

 kompetencje naukowe;

 porozumiewanie się w języku ojczystym;

(3)

 umiejętność uczenia się;

 umiejętność pracy w grupie;

 umiejętność pracy indywidualnej;

Etapy lekcji

1) Wstęp:

Nauczyciel sprawdza obecność oraz wiadomości uczniów z poprzedniej lekcji. Podaje temat zajęć.

2) Przebieg zajęć:

Nauczyciel w trakcie krótkiej pogadanki wprowadza uczniów do tematu lekcji. Podaje definicję substancji chemicznych, jakimi są sole. Przedstawia wzór ogólny soli, uczniowie zapisują notatki do zeszytu. Wybrani uczniowie korzystając z podręcznika tłumaczą klasie jak należy tworzyć nazwy soli.

Nauczyciel korzystając z tablicy szkolnej wyjaśnia jak ustala się wzory sumaryczne soli. Uczniowie ćwiczą tworzenie nazw i ustalanie wzorów soli.

Nauczyciel wykonuje doświadczenie pokazowe (np.

otrzymywanie soli poprzez działanie kwasem solnym na wodorotlenek baru). Uczniowie wskazują substraty oraz produkty reakcji, zapisują obserwacje wyciągają wnioski.

W trakcie „burzy mózgów” uczniowie zastanawiają się, jaka jest rola wskaźników chemicznych w powyższej reakcji reakcji.

Nauczyciel wprowadza pojęcie reakcji zobojętniania. Podaje wzór ogólny, wyjaśnia schemat jej przebiegu. Uczniowie zapisują notatki w zeszycie.

Nauczyciel poleca wykonanie zadania interaktywnego, w którym uczniowie ćwiczą pisanie reakcji zobojętniania.

Klasa dzieli się na cztery grupy i przystępuje do ćwiczeń w laboratorium. Każda z grup wykonuje to samo doświadczenie. Uczniowie rysują schemat doświadczenia, zapisują obserwacje, formułują wnioski.

(4)

Nauczyciel wyświetla zestaw zdjęć „Sole metali i niemetali”.

Uczniowie w trakcie krótkiej rozmowy kierowanej przez nauczyciela podają przykłady zastosowania w życiu codziennym reakcji zobojętniania.

Instrukcja przeprowadzenia obserwacji 1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska:

Reakcja zobojętniania jest to reakcja chemiczna między kwasem a zasadą, w wyniku której powstaje sól i woda.

2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań:

Celem doświadczenia jest obserwacja reakcji

zobojętniania. Jest to reakcja jonowa zachodząca między kwasem i zasadą. Efektem jest powstanie roztworu o odczynie obojętnym.

3. Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.):

Doświadczenia są prowadzone podczas lekcji chemii w klasie. Nauczyciel dzieli klasę na cztery zespoły. Potrzebny jest następujący sprzęt oraz odczynniki: wodorotlenek baru, kwas chlorowodorowy, fenoloftaleina, probówki.

4. Sposób przeprowadzenia obserwacji:

Przykładowe doświadczenie do przeprowadzenia przez grupy uczniów:

Doświadczenie:

Do probówki z roztworem wodorotlenku sodu dodaj dwie krople fenoloftaleiny. Następnie dolej roztwór kwasu chlorowodorowego, aż do odbarwienia roztworu. Narysuj schemat doświadczenia, zapisz obserwacje i wyciągnij wnioski.

3) Podsumowanie:

Nauczyciel podsumowuje najważniejsze wiadomości.

Ocenia pracę uczniów. Wyjaśnia pracę domową.

Zadanie domowe

(5)

Napisz właściwości fizyczne i chemiczne oraz zastosowanie chlorku sodu w życiu codziennym. Napisz równanie reakcji chemicznej otrzymywania chlorku sodu.

Środki dydaktyczne

 podręcznik, encyklopedia

 komputery połączone z Internetem

 odczynniki oraz sprzęt i szkło laboratoryjne

 Ćwiczenie interaktywne „Zapisywanie reakcji zobojętniania”

 Zestaw zdjęć „Sole metali i niemetali”

Metody nauczania

 pogadanka

 „burza mózgów”

 rozmowa kierowana

 doświadczenia laboratoryjne

Formy pracy

 praca indywidualna

 praca zbiorowa

Zadanie dla chętnych

Co to jest reakcja hydrolizy? Podaj przykłady.