POJĘCIE KONSUMENTA

(1)

POJĘCIE

KONSUMENTA

Zakres obejmujący prawo polskie oraz prawo Unii Europejskiej

Barbara Denisiuk

(2)

PRAWO POLSKIE

(3)

WSTĘP

• brak jednolitej definicji konsumenta

• przykładowe źródła praw konsumentów w prawie polskim:

▫Konstytucja RP

▫Kodeks cywilny

▫Ustawa o prawach konsumenta

▫Ustawa o kredycie konsumenckim

▫Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów

▫Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym

praktykom rynkowym

(4)

NOMENKLATURA

KONSUMEN T

KLIENT NABYWCA

(5)

KONSTYTUCJA RP

Art. 76.

Władze publiczne chronią konsumentów,

użytkowników i najemców przed działaniami

zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i

bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi

praktykami rynkowymi. Zakres tej ochrony

określa ustawa.

(6)

KODEKS CYWILNY

Art. 22

¹

Za konsumenta uważa się osobę fizyczną

dokonującą z przedsiębiorcą czynności

prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej

działalnością gospodarczą lub zawodową.

(7)

KODEKS CYWILNY

• Zakres podmiotowy

▫Osoba fizyczna

▫Drugą stroną przedsiębiorca

• Zakres przedmiotowy

▫Czynność prawna

▫Niezwiązana bezpośrednio z

wykonywaną działalnością gospodarczą

lub zawodową

(8)

KODEKS CYWILNY

• Bezpośredni związek z prowadzoną działalnością  ocena czy dokonywana czynność jest typową dla danego rodzaju działalności

• Uwaga na cel mieszany – np. zakup

aparatu fotograficznego

wykorzystywanego zarówno prywatnie jak

i do pracy  konsument

(9)

ODESŁANIA

„konsument – konsument w rozumieniu

przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964

r. – Kodeks cywilny”

(10)

ODESŁANIA

Definicję konsumenta zawartą w kodeksie cywilnym stosuje się do wielu ustaw, m.in.:

▫ ustawa z 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta (Dz.U.2014.827)

▫ ustawa z 16 września 2011 roku o timeshare (Dz.U.2011.230.1370)

▫ ustawa z 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów (tj. Dz.U.2015.184)

▫ ustawa z 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (Dz.U. 2011 Nr 126 poz. 715)

▫ ustawa z 29 sierpnia 1997 roku prawo bankowe

(Dz.U. 1997 Nr 140 poz. 939)

(11)

USŁUGI TURYSTYCZNE

Szeroką definicję konsumenta zawiera

ustawa z

29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych

(tj. Dz.U.2016.187)

(12)

USŁUGI TURYSTYCZNE

Art. 3 pkt 11

klient - osoba, która zamierza zawrzeć lub

zawarła umowę o świadczenie usług

turystycznych na swoją rzecz lub na rzecz

innej osoby, a zawarcie tej umowy nie stanowi

przedmiotu jej działalności gospodarczej, jak i

osoba, na rzecz której umowa została

zawarta, a także osoba, której przekazano

prawo do korzystania z usług turystycznych

objętych uprzednio zawartą umową

(13)

PRZYKŁADOWE ORZECZENIA

• Uchwała SN z 29 lutego 2000 roku III CZP 26/99

• Wyrok Sądu Apelacyjnego VI Aca 775/14 –

elementy składowe definicji konsumenta

(14)

PRZECIĘTNY KONSUMENT

Pojęcie zawarte w ustawie z 23 sierpnia

2007 roku o przeciwdziałaniu nieuczciwym

praktykom rynkowym (Dz.U.2016.3)

(15)

PRZECIĘTNY KONSUMENT

Art. 2 pkt 8

przeciętny konsument - rozumie się przez to

konsumenta, który jest dostatecznie dobrze

poinformowany, uważny i ostrożny; oceny dokonuje się z

uwzględnieniem czynników społecznych, kulturowych,

językowych i przynależności danego konsumenta do

szczególnej grupy konsumentów, przez którą rozumie

się dającą się jednoznacznie zidentyfikować grupę

konsumentów, szczególnie podatną na oddziaływanie

praktyki rynkowej lub na produkt, którego praktyka

rynkowa dotyczy, ze względu na szczególne cechy, takie

jak wiek, niepełnosprawność fizyczna lub umysłowa;

(16)

PRAWO UNII

EUROPEJSKIEJ

(17)

TRAKTATY

Art.169 TfUE

1. Dążąc do popierania interesów konsumentów i zapewnienia wysokiego poziomu ochrony konsumentów, Unia przyczynia się do ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i interesów gospodarczych konsumentów, jak również wspierania ich prawa do informacji, edukacji i organizowania się w celu zachowania ich interesów.

2. Unia przyczynia się do osiągnięcia celów określonych w ustępie 1 poprzez:

a) środki, które przyjmuje na podstawie artykułu 114 w ramach urzeczywistniania rynku wewnętrznego;

b) środki, które wspierają, uzupełniają i nadzorują politykę prowadzoną przez Państwa Członkowskie.

(…)

(18)

PODZIAŁ DYREKTYW KONSUMENCKICH

• dyrektywy definiujące pojęcie konsumenta w wąski sposób (najczęściej związane z umowami konsumenckimi),

• dyrektywy obejmujące ochroną również inne podmioty (np. usługobiorców usług finansowych) oraz

• dyrektywy, które jakkolwiek mają na celu ochronę konsumentów, to nie zawierają definicji tego pojęcia

• Lista aktów unijnych regulujących ochronę konsumentów:

https://uokik.gov.pl/ochrona_konsumentow_2.php

(19)

DYREKTYWA PARLAMENTU

EUROPEJSKIEGO I RADY 2011/83/UE W SPRAWIE PRAW KONSUMENTÓW

Art. 2 pkt 1)

„konsument” oznacza każdą osobę

fizyczną, która w umowach objętych

niniejszą dyrektywą działa w celach

niezwiązanych z działalnością handlową,

gospodarczą, rzemieślniczą ani

wykonywaniem wolnego zawodu

(20)

DYREKTYWA RADY 93/13/EWG

W SPRAWIE NIEUCZCIWYCH WARUNKÓW W UMOWACH KONSUMENCKICH

Art. 2 lit. b)

"konsument" oznacza każdą osobę fizyczną, która w umowach objętych niniejszą dyrektywą działa w celach

niezwiązanych z handlem,

przedsiębiorstwem lub zawodem;

(21)

DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2008/122/WE

W SPRAWIE OCHRONY KONSUMENTÓW W ODNIESIENIU DO NIEKTÓRYCH ASPEKTÓW UMÓW TIMESHARE (…)

Art. 2 ust. 1 lit. f)

„konsument” oznacza osobę fizyczną,

która działa w celu niezwiązanym z jej

działalnością handlową, gospodarczą,

rzemieślniczą lub wolnym zawodem

(22)

POLSKA - UE

• przepisy UE określają czynności konsumenta jako działanie a nie czynność prawną

• druga strona dokonywanej czynności nie

musi być przedsiębiorcą

(23)

ORZECZENIE C-110/14

http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?

text=&docid=166821&pageIndex=0&doclang=PL&

mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=1517779

(24)

ORZECZENIE C-110/14

osobę fizyczną wykonującą zawód adwokata i zawierającą umowę kredytu z bankiem, w której to umowie nie zostało określone przeznaczenie kredytu, można uznać za „konsumenta”

w rozumieniu art. 2 lit.b dyrektywy w sprawie nieuczciwych (…), jeżeli wspomniana umowa nie jest związana z działalnością zawodową tego adwokata.