Janusz Gręźlikowski
"Oddanie i wytrwałość. Recepcja II
Polskiego Synodu Plenarnego", red.
Wojciech Góralski, Henryk
Seweryniak, Warszawa 2004 :
[recenzja]
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 47/3-4, 289-293
2004
bo w iem do p rz y b liże n ia i p o g łę b ie n ia z a g a d n ie ń niezw ykle w ażn y ch , u k a zu jąc y c h w sp o s ó b b a rd z o szczegółow y i n o w a to rs k i in sty tu c ję litispendencji. S tą d k sią żk a m o ż e się s ta ć ciekaw ym p rz e d m io te m le k tu ry d la te o re ty k ó w i p ra k ty k ó w k a n o n icz n eg o p ra w a p ro c e so w e g o , ja k i d la s tu d e n tó w p ra w a i p ra w a k a n o n ic z n e g o .
ks. J a n u sz G ręźliko w ski
Oddanie i wytrwałość. Recepcja II Polskiego Synodu Plenarnego. Redakcja ks.
Wojciech Góralski, ks. Henryk Seweryniak, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardyna ła Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2004, ss. 359.
P re z e n to w a n a p u b lik a c ja p o w s ta ła z inicjatyw y dw óch p ro fe s o ró w U n iw e rsy te tu S te fa n a K a rd y n a ła W yszyńskiego w W arszaw ie - ks. p ro f. W o jc iec h a G ó ra lsk ieg o i ks. p ro f. H e n ry k a S e w e ry n iak a i sta n o w i k o n ty n u a c ję w ażn ej i p o trz e b n e j reflek sji n a d u c h w ała m i II P o lsk ieg o S y n o d u P le n a rn e g o ja k a z o s ta ła p o d ję ta 24 p a ź d z ie rn i k a 2001 r. n a sesji n a u k o w ej z o rg an iz o w a n e j p rz e z K a te d rę H is to rii Ź r ó d e ł K o ścieln eg o P ra w a P o lsk ieg o n a W ydziale P ra w a, P ra w a K a n o n icz n eg o i A d m in is tra cji K ato lic k ie g o U n iw e rs y te tu L u b e lsk ie g o , a zaty tu ło w a n e j D zieło I I Syn o d u P le
narnego w Polsce o ra z n a sy m p o z ju m z o rg an izo w an y m 27 lu te g o 2002 r. n a U n iw e r
sytecie K a rd y n a ła S te fa n a W yszyńskiego p t. R ecepcja IIP o ls k ie g o Syn o d u P lenarne
go, czego e fe k te m były p u b lik a c je k siążk o w e p o d ta k im sa m u m ty tu łe m . M a o n a n a
c e lu u k a z a n ie s ta n u w d ra ż a n ia u c h w ał S y n o d u P le n a rn e g o w życie K o ścio ła w P o l sce, n a św ie tla m e to d y sto so w an e w p ra k ty c e insty tu cji k o ścieln y ch z m ierzający ch do re ce p cji ty ch u ch w ał, je s t zw ró ce n iem u w ag i p rz e z lu d zi n a u k i, b isk u p ó w i d u sz p a ste rz y n a duchow y, d u sz p a ste rsk i i p ra w n y d o ro b e k K o ścio ła, jak im są uch w ały sy n o d a ln e, k tó re n a le ży przybliżyć p ra k ty c e , ja k te ż p ra g n ie w łączyć się i z ach ęc ić do ap lik acji w s k az ań i w ytycznych sy n o d aln y ch w życie K o ścio ła.
C a ło ś ć p u b lik a c ji, k tó re j re d a k to r a m i są w s p o m n ia n i k się ż a p ro fe s o ro w ie - W. G ó ra ls k i i H . S ew ery n iak , z o s ta ła p o p rz e d z o n a sło w em w stępnym P rym asa P ol
s k i z aty tu ło w an y m U czm y się ko rzysta ć z S y n o d u P lenarnego (s. 13-14) o ra z w s tę p
nym ro z d z ia łe m a u to rs tw a re d a k to ró w p u b lik a c ji p t. H istoria i recepcja. W prow a
dzenie (s. 17-38), k tó ry u k a z u je p rz e b ie g p r a c sy n o d aln y ch , p rz y jęcie, recognitio
i p ro m u lg a c ję o ra z sp ra w ę re ce p cji. D a lsz a tr e ś ć o p ra c o w a n ia z o s ta ła p o d z ie lo n a n a cztery z a ty tu ło w a n e w jęz y k u łac iń sk im części, z aw ie ra ją c e p o k ilk a s a m o d z ie l nych a rty k u łó w (s. 41-359).
C z ęść p ie rw sz ą k sią żk i, z a ty tu ło w a n ą E cclesia in P olonia, q u id dicis d e teipsa
re-fo r m a n d a . W nu rcie sy n o d ó w p o ls k ic h - w czoraj i d z iś (s. 41-70) d a ją c e sy n tety czn y
szk ic p o ls k ie g o życia sy n o d a ln e g o o d X I w ie k u p o czasy o b e c n e . A u to r d o k o n a ł p rz e g lą d u p o ls k ie g o u sta w o d a w stw a sy n o d a ln e g o d z ie lą c je n a c z te ry o k resy : 1 ) o d X I I I w ie k u do S o b o ru T ry d en c k ie g o ; 2) o d S o b o ru T ry d e n c k ie g o d o r o z b io rów ; 3) o d r o k u 1918 d o S o b o ru W aty k ań s k ie g o II; 4) p o S o b o rz e W aty k ań sk im II. B isk u p T ad eu sz P ie ro n e k , je d e n ze w s p ó ła u to ró w d z ie ła s y n o d a ln e g o , w sw o im te k ś c ie // P o lski S y n o d Plenarny. S y n o d d u szp a sterskie j w yo b ra źn i i n a d zie i (s. 71-92) u k a z a ł g e n e z ę, te m a ty k ę i o rg a n iz a c ję I I S y n o d u P le n a rn e g o . Ks. M a re k S k ierk o w sk i w a rty k u le z aty tu ło w an y m K o śc ió ł w m o c y D u c h a Św iętego (s. 93-106) p o d ją ł k w e stię, ja k ą te o lo g ic z n o f u n d a m e n ta ln ą i te o lo g ic z n o d o g m a ty c z n ą e k le zjo lo g ię z a k ła d a s y n o d a ln e r o z u m ie n ie K o ś c io ła ja k o m ie js c a i n a rz ę d z ia n ow ej ew an g e liz a cji. Ks. p ro f. J. M a ria ń s k i w o b sz e rn y m re fe ra c ie p t. U w a ru n ko w a n ia
n o w e j ew angelizacji w d e m o kra ty c zn e j P olsce (s. 107-166) p rz e d s ta w ił u w a r u n k o
w a n ia n o w ej e w a n g e liz a cji w w a ru n k a c h p o lsk ic h , ze szczeg ó ln y u w z g lę d n ie n ie m części so c jo lo g ic z n o -p a s to ra ln e j d o k u m e n tó w sy n o d a ln y ch . O d p o w ie d ź n a p y ta n ie D o czego S y n o d obliguje K o śc ió ł w Polsce. A s p e k t p ra w n y (s. 167-186) d a je ks. p ro f. W. G ó ra ls k i w a n a lo g ic z n e z a ty tu ło w a n y m te k ś c ie zaw ie rają cy m m .in . sz c ze gółow y w ykaz p o s ta n o w ie ń , p rz e p isó w , w s k a z a ń , z a le c e ń , z a d a ń i p o s tu la tó w I I S y n o d u P le n a rn e g o .
C zęść d ru g a M u n u s sacerdotale (s. 187-246) z o s ta ła p o św ię c o n a re c e p c ji sy n o d a ln e j n a u k i o ro d z in ie , w y c h o w an iu , sp o łe cz eń s tw ie , g o s p o d a rc e i k u ltu rz e . E w a K u ź n iew sk a i ks. p ro f. H e n ry k S e w e ry n ia k w p r z e d ło ż e n iu z aty tu ło w an y m G eneza
i za sa d n icze treści syn odalnego d o k u m e n tu o ro d zin ie (s. 189-214) p rz e d s ta w ia ją n a
p rz y k ła d zie d o k u m e n tu sy n o d a ln e g o P ow o ła n ie d o życia w m a łżeń stw ie i rodzinie z ło ż o n o ść p r o c e s u s y n o d a ln e g o , je g o e ta p y i b o g a ctw o p a s to ra ln e . Z a u w a ż a ją , że z d o k u m e n tu sy n o d a ln e g o w id ać, ja k w ie lk ą w a g ę K o ś ció ł p rz y w iązu je do in s ty tu cji m a łż e ń s tw a i ro d zin y . Ic h z d a n ie m dla S yn o d u k lu c zo w y m p ro b le m e m było u k a
za n ie p roblem ów , z j a k im i boryka się p o ls k a rod zin a oraz sz u ka n ie „k lu c z a ", j a k te p ro b le m y - p r z y w spółpracy z w ła d za m i p a ń stw o w y m i i sa m o rzą d o w y m i - rozw iązać.
S tw ie rd za ją , że w tym se n sie d o k u m e n t sy n o d a ln y p o św ię c o n y m a łż e ń s tw u i r o d z i n ie ja w i się ja k o „ m agna ch a rta " troski K o ścio ła o p o ls k ą ro d zin ę (s. 214). O jc ie c J a c e k Salij O P w ydobyw a z d o k u m e n tu sy n o d a ln e g o p o św ię c o n eg o sz k o ło m i u n i w e rsy te to m (S zk o ła i uniw ersytet w życiu K o ścio ła i n a ro d u ) w y m iar a p ro b a ty dla w y c h o w an ia p e rs o n a listy c z n e g o (s. 215-224). P o d k re ś la z a S y n o d em , iż na u czyciel
nie je s t tylko specjalistą ograniczającym się d o p rzeka zyw a n ia w sp o só b usystem a tyzo w any zespołu w iadom ości, lecz p rz ed e w szystkim w ychow aw cą i m istrzem w spierają cym p o w o ła n ie u c zn ió w d o życia w p ra w d z ie i m iło śc i (s. 224). Czego u c zy ć się z S y n o d u w zakresie p o lity k i i gospodarow ania, w sk az u je w sw oim te k ś c ie arcy b isk u p
p o lsk ich p ro b le m ó w p o lity c zn y c h o ra z w izję ro z w iązy w an ia p ro b le m ó w g o s p o d a r czych. K siąd z a rcy b isk u p z au w a ż a, że S y n o d je s t d o b ry m o g lą d e m a k tu a ln y c h p r o b le m ó w d u sz p a ste rsk ic h w P o lsce, ale je s t on tylko p u n k te m w yjściow ym , c zy m ś
w rodzaju diagnozy. Terapię trzeba rozpocząć, co n ie znaczy, że w szystko je s t c h o re.
N a leż y to ro z u m ie ć w d u c h u łac iń sk ieg o stw ie rd ze n ia : q u i sanctus, sa n ctifice tu r a d
h u c (s. 2 36). O s ta tn ie a rty k u ł tej części o p ra c o w a n ia n o si ty tu ł I I S y n o d P lenarny w obliczu ku ltu ro w ych w yzw ań w sp ółczesności (s. 237-246) i je s t a u to rs tw a ks. p ro f.
H e n ry k a S e w e ry n iak a . A u to r w sk az u je, że d o k u m e n t sy n o d a ln y p t. E w angelizacja
k u ltu ry i śro d kó w społecznego p rz e k a zu je s t je d n y m z n a jb a rd z ie j tw ó rczy ch d o k u
m e n tó w I I S y n o d u P le n a rn e g o w a rty m p e łn e j i szybkiej re ce p cji.
W części trze cie j M u n u s sacerdotale (s. 247-287) w s k az an o m o żliw o ści re c e p cji sy n o d a ln y ch z a le c e ń i w s k a z a ń d o ty czący ch litu rg ii, a ta k ż e d u c h o w n y ch i św iec kich . W ro z le g łe j p e rsp e k ty w ie p a sc h a ln e j z a g a d n ie n ia litu rg ii w te k ś c ie z a ty tu ło w an y m N a co zw ró cić uw agę w recepcji sy nodalnych w ska za ń i decyzji w o dniesieniu
d o liturgii (s. 249-264) u k a z u je ks. p ro f. B o g u sła w N a d o lsk i. P o d a je w iele c ie k a
w ych s p o s trz e ż e ń o d n o sz ą cy c h się d o re c e p c ji u c h w a ł sy n o d a ln y ch i z w ra c a u w ag ę n a d ro g i ich realiz a cji. K s. b isk u p A n d rz e j S uski - p rz ew o d n ic zą cy K o m isji E p i s k o p a tu P o lsk i d o sp ra w D u c h o w ie ń s tw a w p r z e d ło ż e n iu /« /: w św ietle w ska za ń sy
n o d a ln ych ro zp a la ć ch a ryzm a t k a p ła ń stw a diecezjalnego (s. 265-276) p o d e jm u je
b a rd z o w a ż n ą k w e stię ro z p a la n ia , k s z ta łto w a n ie i p ie lę g n o w a n ia c h a ry z m a tu k a p ła n a d ie c ez jaln eg o . W sk a z u je n a tru d n o ś c i w p ro w a d z e n iu i ro z w ija n iu te j fo r m a cji. J e d n o c z e ś n ie k sią d z b isk u p , p rz y w o łu ją c a d h o rta c ję J a n a P a w ła I I Pastores d a
bo vobis i D y rekto riu m o p o s łu d z e i życiu k a p ła n ó w p o d a je w iele ró ż n y ch s p o s o b ó w
re c e p c ji w s k az ań sy n o d a ln y ch w tym z a k re sie . W o s ta tn im p r z e d ło ż e n iu tej części M a rc in P rzeciszew sk i, r e d a k to r n a cz eln y K ato lic k ie j A g e n cji In fo rm a c y jn e j, o d p o w ia d a n a p y tan ie : C o św iecki m o ż e i p o w in ie n w ynieść z S yn o d u ? (s. 2 77-287). Z a u w aża, że n a jw a żn iejszym osiągnięciem S yn o d u P lenarnego w tym zakresie jes t a d a
p ta c ja dzieła So b o ru W atykańskiego I I d o p o lsk ic h realiów. O b a w ia się je d n a k , że
ś ro d k i p ro p o n o w a n e p rz e z S y n o d o k a ż ą się n ie w y starc za jąc e, o ile te j k w e stii nie u z n a się z a p rio ry te to w e z a d a n ie d u s z p a ste rsk ie . W z w iązk u z ty m p ro p o n u je w sw oim te k ś c ie , aby w ra m a c h o g ó ln e g o p r o g r a m u d u sz p a ste rsk ie g o , k o lejn y ro k u czy n ić R o k ie m L a ik a tu .
C z w a rta część p u b lik a c ji z a ty tu ło w a n a M u n u s regale (s. 289-359) z o s ta ła p o św ię c o n a św ia d e ctw u i p ra k ty c z n e j re c e p c ji u c h w ał sy n o d aln y ch . N a jp ie rw ks. p ro f. H e n ry k S ew ew ry n iak i T ere sa T atu ch w te k ś c ie Trw ać z M aryją. D o k u m e n t
M aryjny I I S y n o d u P lenarnego (s. 291-310) u k a z u ją k sz ta łto w a n ie się d o k u m e n tu
m a ry jn e g o o ra z p o d e jm u ją z a g a d n ie n ia re c e p c ji s y n o d a ln ej n a u k i m ary jn ej o d stro n y d o k try n a ln e j i w s k az ań p a sto ra ln y c h . B isk u p W ik to r S k w o rc je s t a u to re m p r z e d ło ż e n ia l a k uc zestn ic zyć w dziele m isyjn ym K o ścio ła ? K o śc ió ł lo ka ln y a m isje
w św ietle I I S yn o d u P lenarnego (s. 311-326). A u to r n a jp ie rw p rz e d s ta w ił n a u c z a n ie
K o ś cio ła n a te m a t m isji o ra z w s k a z a n ia d o ty cz ąc e m isyjnej w s p ó łp ra c y K o ścio ła w P o lsce z K o ś cio łem p o w sze ch n y m , a n a s tę p n ie p ra k ty c z n ą re c e p c ję u c ze stn ic tw a w d ziele m isyjnym K o ś cio ła i z a d a n ia m isy jn e K o ś cio ła w P o lsce. K sią d z b isk u p n a k o n ie c sw ego te k s tu z au w a ż a, że o d p o w ied ź n a p y ta n ie j a k w sp ó łd zia ła ć w dziele m i
syjnym K o ścio ła o k a zu je się w ielopłaszczyznow a. R o d z i się o n a we w łaściw ej p e rsp e k tywie eklezjologicznej, w k tó rej K o śc ió ł lo ka ln y b u d u je p o w s z e c h n o ś ć całego K ościoła, ta kże p rz e z troskę o jego m isy jn o ść (s. 326). T en sa m a u t o r - k s . b isk u p S k w o r c - p o
dzielił się z czy teln ik am i s p o s trz e ż e n ia m i n a te m a t: C o ch cia łb ym u c zy n ić z dziełem
sy n o d a ln ym w diecezji p o w ierzo n e j m o je j p a ste rsk iej trosce? (s. 341-346). K sią d z b i
sk u p p o ru s z a w sw oim te k ś c ie w iele in te re s u ją c y c h u w ag i sp o s trz e ż e ń o d n o s z ą cych się do re c e p c ji u c h w a ł sy n o d a ln y ch w s to s u n k u d o n ow ej ew an g elizacji, sam ej re c e p c ji w d iecezji i w p a ra fia c h . l a k być i sta w a ć się K o ścio łe m m iło śc i i m iło sier
dzia (s. 327-340) to ty tu ł a rty k u łu ks. p ro f. H e n ry k a S ew ery n iak a, k tó ry p o ru s z a
b a rd z o w a żn ą , szcze g ó ln ie dzisiaj w d o b ie b ied y i b e z ro b o c ia , k w e stię d z ia łaln o śc i c h ary taty w n e j K o ś cio ła i je g o o tw a rc ia n a p o trz e b u ją c y c h . Z a u w a ż a , że S y n o d P le n a rn y p o d ją ł lic z n e c e n n e inicjatyw y ro z w ią z a n ia p ro b le m ó w K o ś cio ła w P o lsce n a p łaszczy źn ie je g o d z ia łaln o śc i c h ary ta ty w n e j. N ie m o g ą o n e - p o d k re ś la a u to r - p o z o s ta ć ty lk o n a p a p ie rz e . Je ż e li - z d a n ie m ks. p ro f. S e w e ry n iak a - w re c e p c ję u c h w ał sy n o d a ln y ch w p isze m y w y o b ra ź n ię i k o n se k w e n c ję , to z a p e w n e b ę d zie m y m ie li p e w n o ść ich rea liz a cji. N a z a k o ń c z e n ie p u b lik a c ji k s. p ro f. S e w e ry n iak w t e k ście z aty tu ło w an y m H erm en e u ty k a i recepcja: l a k „czytać S y n o d " i „ pracow ać n a d
S y n o d em ? Z a k o ń c ze n ie (s. 347-359) staw ia u w a g i o g ó ln e d o ty czące re ce p cji
u c h w ał sy n o d aln y ch . N a jp ie rw zary so w u je i o m aw ia u w ag i o g ó ln e o d n o sz ą c e się do re ce p cji. P isze, że na w szystkich etapach refleksji syn o d a ln ej należy p a m ię ta ć
0 spajającym d o k u m e n ty S y n o d u P lenarnego obrazie K o ścio ła M a tk i (s. 347-248),
a ta k ż e m ie ć n a u w a d ze w sp ó ln o to w y i p a s to ra ln y c h a r a k te r n a u k i e k le zja ln e j Sy n o d u o ra z n ie d e p re c jo n o w a ć d z ie ła s y n o d a ln eg o . U d a n a re c e p c ja to ró w n ie ż p rz e k a z a n ie w ied zy sy n o d a ln e j i d o k u m e n tó w w ła d z o m św ieckim , a ta k ż e b ra cio m 1 sio stro m z in n y ch K o ścio łó w . Z w ra c a je d n o c z e ś n ie u w ag ę n a re c e p c ję o so b istą , w e w s p ó ln o ta c h i ru c h a c h , a ta k ż e n a p łaszczy źn ie K o n fe re n c ji E p is k o p a tu , n a sy n o d a c h d iec ez jaln y c h i fo ra c h p a ra fia ln y c h .
Z a p re z e n to w a n e o p ra c o w a n ie sta n o w i p rzem y ślan y , m ery to ry cz n y i te o re ty c z n o -p rak ty c zn y m a te ria ł u k a zu jąc y z je d n e j s tro n y b o g a ctw o treś cio w e u c h w ał I I P o lsk ieg o S y n o d u P le n a rn e g o , a z d ru g iej s tro n y u k a z u je s ta n w d ra ż a n ia u c h w ał sy n o d a ln y ch i ich re c e p c ję n a g ru n t K o ś c io ła w P o lsce. P rz e d s ta w io n e artykuły, ja k ż e in te re s u ją c e i a k tu a ln e , o b e jm u ją c e z a g a d n ie n ia z h isto rii k o śc ie ln e g o p ra w a s y n o d a ln eg o , a p r z e d e w szystkim te m a ty d o ty czący ch sam y ch u c h w ał, ich w y m ia ru p ra w n e g o i p a s to ra ln e g o d a ją czy teln ik o w i o k a zję do z a p o z n a n ia się bliżej z tym i
w ażn y m i d la K o ś cio ła w P o lsce tre ś c ia m i. J e d n o c z e ś n ie są p r ó b ą w y ty czen ia i o k re ś le n ia d ro g i k u ic h re c e p c ji i w p ro w a d z a n iu w życie o ra z z w ró c e n iu u w a g i n a ich d o n io sło ść d la w szy stk ich czło n k ó w K o ś c io ła w P o lsce. L e k tu r a p u b lik a c ji, za k tó r ą n a le ży p o d z ię k o w a ć jej in ic ja to ro m i re d a k to ro m , zm o b iliz u je z a p e w n e b i sk u p ó w , k a p ła n ó w i w ie rn y c h d o w łą c z e n ia się w n u r t re c e p c ji u c h w ał sy n o d a l nych, k tó ry c h w a rto ś ć i z n a c z e n ie są n ie p o d w a ż a ln e d la c a ło k s z ta łtu p a s to ra ln e j d z ia łaln o śc i K o ś c io ła u p o c z ą tk u n o w e g o ty siąclec ia . M a m ta k ż e n a d z ie ję , że r e flek sja n a d zam iesz c zo n y m i w o p ra c o w a n iu te k s ta m i u św ia d o m i w szystkim u s ta w o d a w c o m p a rty k u la rn y m K o ś c io ła w P o lsce, iż ro z w iąz an ia , w s k a z a n ia i decyzje S y n o d u P le n a rn e g o n a le ży w p ro w a d z a ć w życie celem u je d n o lic e n ia n o rm p ra w nych w e w szystkich K o ś c io ła c h p a rty k u la rn y c h . S y n o d P le n a rn y p o w in ie n z a te m s ta ć się stały m o d n ie s ie n ie m sy n o d ó w d iec ez ja ln y ch w re c e p c ji e k le zjo lo g ii, p o s tu la tó w i p o s ta n o w ie ń S y n o d u P le n a rn e g o d o d u sz p a s te rs tw a i p ra w o d a w stw a d ie c e z ja ln eg o .
K s. J a n u sz G ręźliko w ski
Struktury kolegialne w Kościele partykularnym. Materiały z ogólnopolskiej konfe rencji naukowej zorganizowanej przez Stowarzyszenie Kanonistów Polskich, Wydział Nauk Prawnych TN KUL i Wyższe Seminarium Duchowne w Tarnowie, Wydawnictwo
Diecezji Tarnowskiej BIBLOS, Tarnów 2004,146 s.
P re z e n to w a n a p u b lik a c ja je s t o w o c e m d w u d n io w e g o s p o tk a n ia k a n o n is tó w p o lsk ich ja k ie m ia ło m ie jsc e w d n ia c h 17 i 18 w rz e ś n ia 2002 r. w W yższym S e m in a riu m D u c h o w n y m w T arn o w ie. Z o s ta ła d e d y k o w a n a z m a rłe m u 17 lis to p a d a 2003 r. K s. p ro f, d r h a b . J a n o w i D u d z iak o w i, w y b itn e m u u c z o n e m u , z a s łu ż o n e m u p e d a g o g o w i i w ychow aw cy w ie lu p o k o le ń k a n o n is tó w , a je d n o c z e ś n ie człow iekow i s k ro m n e m u , życzliw em u, o w ie lk im i p rzy jazn y m k a p ła ń s k im se rcu , k tó ry w y d a t n ie przy czy n ił się d o z o rg a n iz o w a n ia p o w yższego s p o tk a n ia k a n o n is tó w . T em at o g ó ln o p o ls k ie j k o n fe re n c ji z o s ta ł z aty tu ło w an y : S tru ktu ry kolegialne w K ościele
p a rty ku la rn y m i ta k i te ż ty tu ł n o si o m a w ia n a p o zy cja k siążk o w a. T ak ja k sa m a k o n
f e re n c ja je s t o n a re fle k s ją w o k ó ł s tru k tu ry K o ś cio ła p a rty k u la rn e g o i p o d e jm u je te m a t pozycji i z a d a ń o rg a n ó w k o leg ia ln y c h w K o ście le p a rty k u la rn y m , w św ietle n a u c z a n ia II S o b o ru W aty k ań sk ie g o i n o rm K o d e k s u P ra w a K a n o n ic z n e g o n a t e m a t u d z ia łu w ie rn y ch - d u c h o w n y ch i św ieckich w z a rz ą d z a n iu K o ś cio łe m p a r ty k u la rn y m . O m a w ia n a p u b lik a c ja u św ia d a m ia i p rz y p o m in a , że K o ś ció ł je s t j e d n o cześn ie w s p ó ln o tą w ie rn y ch i sp o łe c z n o śc ią u p o rz ą d k o w a n ą h ie ra rc h ic z n ie , w k t ó rej w ła d z a n a le ży d o b isk u p ó w . A le je d n o c z e ś n ie istn ie je w s p ó ło d p o w ie d z ia ln o ś ć
