Scenariusz lekcji - Od Pearl Harbor do Nagasaki – zmagania USA z Japonią podczas II wojny światowej
1. Cele lekcji
a) Wiadomości1. militaryzm i agresywna polityka Japonii w II połowie lat 30-tych 2. pakt berliński (1940)
3. Pearl Harbor
4. przystąpienie Stanów Zjednoczonych do II wojny światowej 5. bitwa o Midway
6. bitwa o Guadalcanal
7. operacja desantowa na Okinawie 8. kim byli kamikaze
9. Hirosima i Nagasaki 10. kapitulacja Japonii
b) Umiejętności
1. rozumienie formy działań wojennych o charakterze powietrzno-desantowym 2. odszukiwanie i wskazywanie na mapie miejsc najważniejszych bitew na Pacyfiku 3. rozumienie działania bomby nuklearnej i skutków jej wybuchu
4. znajomość i geneza terminu „kamikaze”
5. definiowanie pojęcia „embargo”
6. objaśnianie terminu „sankcje ekonomiczne”
7. wyszukiwanie i selekcja materiałów źródłowych, na ich podstawie przygotowywanie relacji ustnej
2. Metoda i forma pracy
Wybrani wcześniej uczniowie prezentują krótkie informacje (geografia, polityka,
społeczeństwo) na temat Japonii i państw Dalekiego Wschodu w latach poprzedzających wybuch II wojny światowej.
Forma podająca. Nauczyciel przedstawia genezę i przebieg wojny amerykańsko-japońskiej.
Uczniowie zapisują najważniejsze fakty oraz pracują przy mapie.
Praca domowa ma charakter poznawczy i poszukujący.
3. Środki dydaktyczne
1. mapa obejmująca teatr amerykańsko-japońskich działań wojennych
2. mapa Azji Południowo-Wschodniej (zobrazowanie ekspansywnej polityki Japonii w latach 30-tych i na początku lat 40-tych)
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Przedstawienie podstawowych informacji na temat Japonii i jej sąsiadów. Wiadomości z zakresu geografii, ustrojów politycznych, sytuacji społeczno-ekonomicznej w latach
poprzedzających wybuch II wojny światowej. To wprowadzenie ma przybliżyć okoliczności i uwarunkowania wydarzeń, o których będzie mowa w dalszej części zajęć.
b) Faza realizacyjna
1. geneza wojny amerykańsko-japońskiej
− ekspansywna polityka Japonii w Azji
− „kwarantannowe przemówienie” F. D. Roosevelta, stanowiące zapowiedź wprowadzenia sankcji ekonomicznych wobec państw-agresorów
− incydent na rzece Jangcy (grudzień 1937) – zatopienie przez lotnictwo japońskie kanonierki amerykańskiej
− lipiec 1933 – wypowiedzenie przez USA układu handlowego z Japonią – wstrzymanie dostaw surowców amerykańskich dla Japonii
− opanowanie Indochin przez Japonię – zaostrzenie stosunków z USA
− podpisanie przez Niemcy, Włochy i Japonię tzw. traktatu berlińskiego (wrzesień 1940)
− nałożenie przez USA na Japonię embarga na dostawy paliw (1941)
− Pearl Harbor (grudzień 1941) – atak lotnictwa japońskiego na bazę morską marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych
− straty poniesione przez Amerykanów podczas japońskiego ataku na Pearl Harbor
− przystąpienie USA do II wojny światowej 2. przebieg działań wojennych
− porównanie potencjałów militarnych Stanów Zjednoczonych i Japonii
− morski, powietrzny i desantowy charakter działań wojennych na Pacyfiku
− co to była taktyka „żabich skoków”
− bitwa Midway (czerwiec 1942) – pierwsza zwycięska bitwa Stanów Zjednoczonych w wojnie z Japonią
− bitwa o Guadalcanal – zarysowanie przebiegu bitwy
− przejęcie przez Stany Zjednoczone inicjatywy na Pacyfiku
− desant i zdobycie wyspy Okinawa (1945) – masowe naloty kamikaze
− zrzucenie bomb atomowych na Hirosimę (6 sierpień 1945) i Nagasaki (9 sierpień 1945)
− 2 września 1945 podpisanie kapitulacji Japonii na pancerniku „Missouri”
c) Faza podsumowująca
Przedstawienie skutków wojny dla Japonii. Straty terytorialne i ofiary w ludziach. Warunki kapitulacji i pierwsza w historii okupacja kraju Kwitnącej Wiśni. Demilitaryzacja i
demokratyzacja Japonii. Zrzeczenie się przez cesarza atrybutów boskości.
5. Bibliografia
1. Robert Guillain, Od Pearl Harbor do Hirosimy. Japonia w latach wojny, przekł.
Adam Galica, Warszawa 1983.
2. Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki, pod red. Andrzeja Bartnickiego i Donalda Critchlowa; T. 2, Warszawa 1995.
6. Załączniki
a) Zadanie domowe
Wyszukać informację na temat jednej z bitew pomiędzy wojskami japońskimi i
amerykańskimi, która rozegrała się podczas II wojny światowej na Pacyfiku. Odnaleźć dane dotyczące geografii teatru działań wojennych oraz potencjału ludzkiego i militarnego wykorzystanego w czasie starcia. Na podstawie zebranych wiadomości, umieć przedstawić przebieg i rezultaty bitwy. (Forma pracy – przygotowanie wypowiedzi ustnej)
7. Czas trwania lekcji
Jedna godzina lekcyjna.
8. Uwagi do scenariusza
Lekcja poświęcona wojnie amerykańsko-japońskiej w pierwszej kolejności skupia swoją uwagę na aspekcie militarnym. Zarysowanie ogólnego obrazu teatru działań wojennych oraz dokładniejsze przyjrzenie się konkretnym starciom ma przybliżyć uczniom charakter wojny powietrzno-desantowej.
Trudno ominąć przy omawianiu niniejszego tematu kwestię pierwszego w historii zrzucenia w trakcie działań wojennych, bomby atomowej. Tragedia Hirosimy i Nagasaki ma uzmysłowić uczniom rozmiar cierpienia jaki niosą za sobą skutki wykorzystania broni nuklearnej.
