1. Sentymentalizm w liryce Franciszka Karpińskiego
a. 1. Cele lekcji
i. a) Wiadomości Uczeń:
• charakteryzuje sentymentalizm jako kierunek literacki,
• wymienia cechy charakterystyczne sentymentalizmu,
• wie, co oznacza słowo sentymentalizm w znaczeniu książkowym,
• wie, co to jest sielanka,
• zna utwory: Laura i Filon oraz Tęskność do kraju.
ii. b) Umiejętności Uczeń:
• identyfikuje sentymentalizm jako kierunek epoki oświecenia w swoich założeniach opozycyjny do klasycyzmu,
• analizuje sielankę Laura i Filon oraz elegię Tęskność do kraju.
b. 2. Metoda i forma pracy
Metoda podająca: nauczyciel wskazuje cechy charakterystyczne dla sentymentalizmu w literaturze.
W formie referatu: wybrany uczeń przedstawia życie i twórczość Franciszka Karpińskiego.
Metoda praktyczna: uczniowie analizują wybrane utwory liryczne.
c. 3. Środki dydaktyczne
1. Słownik języka polskiego.
2. Skopiowane utwory Franciszka Karpińskiego (Laura i Filon, Tęskność do kraju).
d. 4. Przebieg lekcji
i. a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel prosi uczniów, by wyjaśnili, jak rozumieją sformułowanie: popaść
w sentymentalizm i traktować coś bez sentymentalizmu. Uczniowie podają własne propozycje użycia określeń: sentymentalny i sielankowy, a następnie wyszukują i przytaczają definicje powyższych pojęć ze słownika języka polskiego.
ii. b) Faza realizacyjna
Nauczyciel przedstawia cechy charakterystyczne dla sentymentalizmu jako kierunku
literackiego. Wymienia między innymi J.J. Rousseau – jednego z najważniejszych teoretyków sentymentalizmu.
Jeden z uczniów w formie referatu przedstawia sylwetkę i zarysowuje charakter twórczości Franciszka Karpińskiego.
Jeden z uczniów głośno czyta sielankę Laura i Filon. W trakcie czytania pozostali uczniowie śledzą tekst i zaznaczają elementy charakterystyczne dla sentymentalizmu. Zwracają uwagę między innymi na czułość i prostotę języka oraz na melodyjność wiersza.
Nauczyciel czyta uczniom elegię Tęskność do kraju. Zwraca uwagę na odmienny styl i wymowę utworu w porównaniu z wcześniej analizowaną sielanką.
iii. c) Faza podsumowująca
Nauczyciel podkreśla, że choć Franciszek Karpiński jest uznawany za wybitnego
przedstawiciela sentymentalizmu, to jego twórczości nie są obce treści poważne o charakterze społecznym czy politycznym, czego przykładem jest elegia Tęskność do kraju.
e. 5. Bibliografia
1. Chachulski T., Franciszek Karpiński, DiG, Warszawa 1998. Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, Ossolineum, Wrocław 2000.
2. Karpiński F., Poezje wybrane, wyd. 2. zmienione, Ossolineum, Wrocław 1997.
3. Karpiński F., Wybór wierszy, wybór i oprac. R. Dąbrowski, Universitas, Kraków 2003.
4. Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, pod red. J. Krzyżanowskiego i C. Hernasa, PWN, Warszawa 1985.
5. Uniwersalny słownik języka polskiego, pod red. S. Dubisza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
f. 6. Załączniki
brak
g. 7. Czas trwania lekcji
45 minut
h. 8. Uwagi do scenariusza
brak
