UKD 551.782.13 :563.12 :550. 862 :1550.822. Z( 438. 24-2 Ciesza~6w)
Ewa ODRZYiWlOLSKA ... BIEmKOWA
Stratygrafia m ikropaleontologiczna mioce n u na półno'cno-ws'chodniej krawędzi zapadliska
przedkarpackiego
WSTĘP
Opracowanie nInleJsze stanowi zestawienie wyników badań miIk:ro- paleonto:logic:m1,Y1ch :miocenu z wierceń usytwowahylClh!" na północno ...
004WsChodniej ikra wędzi zapadll:iska Iprze~arpaCkiego, pomiędzy Cieszano- wem a Horyń'cem. Wyn1lki te uzyskano za pomocą rozpo.- ziorno'Wanla wiekiOwego u-
• PłAZÓW 2
• tÓWCZA3
• GORAJEC 1
@) CIESZANÓW CH~LU8 1 • BRUSNO l
o 0 . . , . ' _ _ .3 , ' - -_ _ _ 6 , _ _ _ _ _ _ _ 9km ,
ilORYNlEC
• o
TRI.ISZE 5 • RAORUZl
Fig. 1. Szkic sytuacyjny otworów wierlniczych
objętY'oh opracowaniem
Situation skewh of the bore holes stuidied
tworów mioceńskich na pod- staw:ie c!harakterysty,emych
'Pożtottnów o'tlwo!I'nioowych .
. Zarówno poziomy, jak i po-
s7Jcżególne ,gatun1ci otIWormc
dają się :pa!raleli:zować z ma-
teriałem n1iiikrofaUiIlistyczmym są)Słediriich, wcz€Śn'iej na tej -pOdstawie rOZ'pOlzi()lJllO'Wa-
-nych 'terenów. .
W opraoowajlliu uwzglę
dniono wyniki badań mi:kro ...
paleontologicmych miocenu z wierceń: Chotyl.ujb l, Łó\w
cza 3, Pła;zów 2\, Gora}ec 1, Trusze 5, Radl"'u'Ż l, Brusno' 1 (fig. 1).
Pracę wykonano VII Pracowni Mikropaleontdlogieznej ZakładU' Stra- tYlgram lG n'azleoenie mgr K. P,awłowSkiej z lG, !której skł.adam po-
dziękowanie za udostępnienie mi tego interesująC€igo tematu.
Kwartalnik Geologiczny, t. lO, nr 2, 1986 r.
Straty.grafia. mi'kropaleon'tologiczna miocenu 433
STRATYGRAFIĄ
UTWOay W AiP~INO-DETRYTY2~_ '~GO.RJNY TOR-rQN?)
. -Najstarszymogniwem osadów miOlCeilskich na Qmawianymobszarze
są wapienie detrytylCzne, wapienie litotamniQwe z ,gl:aukonitetm.margle i piaskowce siJnie wapniste z detrytem litotamniów. Wy~ępują _ one
VI partiach spągowyCh. wiereeń: [Płazów 2 (,głęb. 53+60 m), Góra~ec .l
(głę'b.1'92,OO+206,,8 m!), BrUSIlo 1 (Igł~b; 58+62),· OhotylU!b li (głęb.
1:35,80+148,00 m). W otworach wiertniczych Radruż 1 i łJÓlWcza 3 nie stwierdzonQ tego typu Qsadów. Millcrofauna znaleziona w utwOiradh wa- pienno-detrytycznych jest ll!i.ezbyt lic7JIla i najczęściej char*teryzuje
się złym sta~em zachowalIlia.
'Skoru.Pki
poIS2JCZE!igOlnytCh otworn1OC, . częstooblepione, obtarte iszk1iSte, są niekiedy' trudne dl() zidentyfikoWania.
Występuj'ą tu także gatUlIlk:i . takie jalk: Elphidium lessoni (d' Or'b.), Ci- bicides lobatulus ,(iWa 1 k. et J.aJ C Q :b), Discorbis patelliformis (Bor a d y), Eponides repandus
! CF
i c h t.et M 0011); Cibicides. pseudoungerianus«C u s h.), Elphidium orispum(L i n n e) i inne. Ogólnie .gatun!ki te mama
rozpatrywać raczej jako wskaźnilki facji,
a
nie IWieku.W. A. KraszeninnikQw (11961) opisując zmiell!IllOlŚĆ. !kiomplełksów otwoc- nic w osa,dach mioceńSkich ;południo.wo-zachodniej części platformy ro- syjSkiej.,ZiWTaca uwagę na wYstępowanie tylC'h foa:m 'Vi facji wapienno- -cietrytycznej górnego torlonU:. WedłUlg tego autora przewagą w ze5fpOle otWlOrnic OISObników. z rodzaju Elphiditum świadczy Q warunkaclt silne ...
,go failowania i 'zasy;pywania skoł"U!pek osadami piaszczystymi w strefie sublitoralnej. Osdbnilki. na~eżą'ce .dQ· rodzaju Elphidium dzięlki soczewi- 'oowatej fO!rIIlie .sk.orntpki są meohaniC2JIlie wy.trzymaqe na.Skutki tfa,lowa- nia i lkorQzji. Prz,ewaga form: nal1eżących do tl'odzajrti Discerbis i: Cilbicides wska.zuje natomiast na słalbą dynamikę mrus wodnych, UmOtŻliwiającą egzysten~ję formolIn plaSlrospiralnym, ;pr~z,epi.ający'm się. cZęsto do wo- dorostów, gałązek. mszywiołówlu'b prżyWierającydh do mułów dennych.
W opracowanych wieroem.iaCh obseTWTtlijemy mniej więcej równy st0- sunek procentowy fQrm !Il.ależącyiCh do Todzajów Discorbis i Ctbicides do elfidiów. Można !Więc przy!pUSz,czać, :że osady wapienno-dertrytyczne /ba- danego obszaru tworzytły się w strefie umda.rlk.OIW'anego falowania,. umO'Ż.
ldwiającelgo egzystenrcję rrormom osiadłym:. Należy podkreślić, że takie formy, Jak Cibicides lobatulus naJ1eżą do form euryhaUnowych i kosmo- pOlitY'czmyc!h. Na przykład Cibicides lobatulus występuje cz.asemiOOŚĆ
licznie w wyslad:Zia'jącyCh się stopniowo. 1ibiornilkaCh: sarmackich. Stąd możemy przyjąć, że lmtikrotfa,U!na utworów wa,pienno-detrytycZlIl'yC!h nie
może ściśle i jednoZ!llalCznie prE!cymać ich wieku. .Nie ma wśród niej bowiem .ani tY'POWyICh fQr.m: 'górno'tortońslddh,ani form przemawiających
stanowocz,o za dolnym tortonem. Przy obecnym :stamie ro~zna.n:iami ...
kropaleontolotgicznego utworów. wapieinno-<ietrytycznych między Cieszą
niOWem a Horyńcem, za.1iczenie ic'h do gómego tortonu należ)" więc lpo.-
stawić pod znaikJiem
Za!pyta:nia.
OORNY TOR'l1bN
PoWyżej UVwOTÓW wapienno-marglistych i wapienno-det,rytycznytdh lub 'bezpośrednio. lIla podłożu mezozoicznym pojawiają się warStwy łIllUi
łowcowo-iłowoowe, reprezentowane najczęściej przez . mułQłWlce ilaste,
434 Ewa Odrzywolska-Bieńkowa
dość zbite, \przerośnięte iłowcami, niekiedy warstwo:wanymri o barwie szarej. Warstwy te, n~ewystępują'w'otworacll B:rusno 1, (PłazóW 2, w któ.., rych na utworach\Wit;pien:no~etryfycznych spoczywają osady sarmackie.
W
~zostałyoh otWp,raJdh warstwy mułowoowo-iłowoowe zaw:ierają eha- raikterysty'Czny gór~o-tortoński zespół otwornic.Osady górno:toctońSkie' występują w 5 otworach na następujących głębokościach: Gorajec 1 -,-188,00-:-192,00 m; C'hotylU1p' 1 -133',1'0+
, 135,00; Radruż 1 - 50,20-:-54,20 m; Tr.usze 5 - 40~OO+49;40, m; Łów-
cza 3 - 106,5'0+1132,00 m. ,
E; Łucz'kowSka w miocemde rejonu Ta,rnobrzeg - ChmieOnik wyrxóż.., ruła w ze5lPOle mikrofauny górnego tortonu ,oharakterystyczne po.z.iomy:
ni:ższy - 'z N eobulimina longa Wen g l. i wyższy - Cibicides, crassisep- tatus Ł 'u c z rk, W .tych rejonac'h Polski, ,gdzie ,górny tarton spoczywa wprost na osadach chemicznydh (gipsy, a!I1hydryty, 'sole'), w spągowej cz'ęści poz.iomu z Neobulimina longa zjawia się' charakterystyczny pbd- poziom zawie!l"ający tlicme globigeriny i .zdeformowane Skorupiki spiria- lisów: lubglobi,ge!l":iny i radiolarie. W rejonie Cieszanów - Hotryniec.
gdzie iły ,górnotartoń'Skie ąpoczywają ,bezpośrednio na utworach wapien- no-de.try:f:ycznych, nie oIbserwujemy tegopodpoziomu. Poziom z Neobu- limina longa występuJe natomiast w wierceniu Trusz,e 5 lIla gł~o!kOlŚlCi
49,4 m, a w wierceniu Gorajec 1 - na :głębokości 192+188 m. Oprócz gatwnlku Neobulimina longa występują tu 'gatwnki: Globigerina -bulloides d' Orb., Astrononion perfossum (Clod.) i inne. Na Ipo,ziomie 'z Neobuli- mina longa kończą się utwory gÓl"llo.torrtońSkie w wierceniu Gorajec 1.
nad tym poziomem: natomiast w wierceniu Tr:u!sze 5, ,1UJbbezpośrednio na utworach wapieIlłIlo-detryt)"cznydh w ill!Ily,ch wiercenia'ch, występuje wyżs,zy poziom .gÓll'1lotortoński z Cha'rakterystyczną fo.rmą Ci'bi'cides crassi-
septatus(Ł uc z ok) oraz. takimi otwol'!l1icami jatk: Bolivinopsi's scaligera
{Ł u c z k.), Cassidulina punctata R s S., Uvigerina bellicostata Ł u c z k .•
Siphotextulą.ria inopinata Ł
u c z
k. i . innymi. Otwornice \planktoniczne- nie .są tu Zbyt liczne jodgrywają 2lnaczniej:szą rolę tyllko w niektórych próhkach ... Poziom
z
Cibicides c'rassiseptatus odpowiada:1. Zespołowi III/B ,(:gliwicltiemu) według S. Alexandrowiocza (1963)·
z 19órnego tor'tonu miocenu Igó'I"nośląlSkiego; .
. 2. 'Zespołowi buliminidowo-rotalidow-emu wedłu:g E. Łucz.kowskiej
(1'955 i 19'58) ż wa'rstw ,ohodenLcldch i ,grabowieckichokoUc Bochni.
. 3. Zespołowi bUllimi:nowemu z waT,stw Igrahowiecki,dh ze ~gło,bic koło
'Tarnowa, Otpi8anemu Iprżez K. MO!l'awSką w 1'957 r.
Poza .granicami PoI:sIki a:naIogie
do.
tegopo,ziomu wykazują:.1. . Zespół z C(J;ssidwlina . cristastwierdZ<lny przez. L.
S.
Piszwanpwą (1960) . w warstwach ,lrołomyjSkięh na prz.edgórzu Karpat wschodni'ch.G.atunek Cassidulina crista P i szw.wyjkazuje duże 'Podoł;>ieństwo do ga- lunilru Cassidulina punctata R s S., co już między inlI1ymi zauważył S.
Alexandrowicz (1'9'6,3').
2. !Poziom M-II oikreślony przez M. J. Sierową (1955) w stropie gór- nego. ~z.iomu glolbigermowego warstw polkuckich na przedgórzu Karpat
Wschodnich. .
Należy podkreślić, że gatunki podstawowe dla:górnoto'I"tońskiego ze':'"
spałUj otwornk nie występują ani 'powyżej, ani Iponrżej górnego tor tonu .
Stl'aty.gra,fia mik.ropale<mtołogiczna miocenu 435
Tabela 1
-Występowanie ~chgatunk6w otwornic w utworach g6motortr.ńskiCJi rejonu Cieszan6w-Horyniec ,
-
('ol ....
.,..
-
~-
"'"
Mikrofauna ~ &3
J
lS o~
~' .~ ~ 51 .?;>
e
oo
:3 tS
CISli:: Ci ' 'FI ~
Cibicides crilssiseptatus (Luczk.)
++
-++ ++ I
-++
-:
Angu/(Jgerina anguJosa (Will.) - +.
++
- -+ +
Bolivina dilatata Reuss -
+ ++ ' +
-+ +-
Astrononion perfossum (Clod.) ,-
++ ++ +
- -NeobulimilUL longa Wengl. -
++ ++
- - - -Uvigerina hispido-costata (Cush. et Todd). - -
++
- -++ ++
Bulimina insignis (Luczk.) -
- ++
- -++ ++
Bolivinopsis scaligera (Luczk.) - -
++ +
-++ ++
Siphotextularia inopinata Łuczk. - -
++
- -++ ++
:Epistomina elegans (d'Orb.) - -
+ +
-++ ++
Phy/opsamnia adanula Mał. - - - I - - - - .,
Globigerina bu/loides d'Orb.
++ ++ ++ ++ + ++ ++
Bulimina elongata d'Orb. -
++ ++
-- ++
-Bolivina pseudoplicata Cush. -
" + " +
- - - -Bulimina aculeata d'Orb. - -
+
--
-+
)Nummuloculina contraria d'Orb. - - -
+
- - -Eponides omni'lagus (Luczk.)
++ ++ ' ++
- -++ ++
Sphoeroidina bulloides Łuczk.
++
-++ + + ++ ++
,Buliminella elegantissima d'Qrb. - - -
+
-+ +
Cassidulina punctata Rss. - - -
+
-+
-Sigmoilina tenuis Czjzek -
+ ++
- -+ +
Melonis pompilioides (Ficht. et Moll)
++
- I++
- -++
-o b j a ~ n i e ni a: + gatunki występujące rzadko, + + gatunki występujące często, - brak gatunku
iwoJbe'c .tego jednomlacmrie dOilw'mentują wiek osadów na różnych oh-
szaTac'h Po.lski. '
Rozmieszczenie ważniejszy.ch Igatunków o.tworni1c, w 'górnym OOrtonie z posZ!czelgó1Jnych wierceń w rejonie Ciesza1nó\v - ' Ho.ryIlliec obrazuje tab. L Jeśli chodzi o warU!Ilk.i ekolo.gd,czne i batymetryczne lbasenu mor- skiego, f\.\T którym tworzyły się osady górnoto!I"tońskie, to dysponując li-
stą występującyc:h tu otwom'icy możemy nawiązać do r9z'waża;ń W. A.
Kraszeninnillrowa {ł961) nad rozmieszczeniem .Otwornic w górnym torto- nie Podola. Według obserWacji tego. autora oboonOlŚć w osadaCh górnego.
tortonu otworni~ 'z rodzajów Uvigerina, Gyroidina, Cas,siduUnai Buli- mina, a także gatuinków Melonis pompilioidesj.Sphaeroidina bulloidęs
wskazuje, iż osady te tworzyły się
w
dość głębokim z'biorn.:illru wodnym o no.rmalnym :z.asoIleniu. -MimO' istnienia szeregu prac rpodającyClh!I'o.zmieszczenie tj71cfu otwornic we współczesnycm 2Jbiorn.ikadh morskic'h (rup. w ,pdbliżu Florydy i Kalifornii) w zależności od głębokości i tempera- tury, nie moŻD.a ich wy'koTzystywać dla określenia warun!ków' ekologicz- nych, w który~h żyły ,górno.tor'bońSkie ze~ otwornic. Jeśli. bowiem
436 Ewa -Odi:zywolska;,.;Bieńkowa
głębokość cytowanych dla otwarnic współcżesnY'ch zbiornilltów morSkich
sięga nie!kiedy kilku !kHometrów (do 6 km), to Tozpiętość ,głębokości 'ba- senów mioceńskich mogła ,wahać się wgra'Il'icB.ch,od kiillkuJCi,ziesięciu do
200--m(dbecność raf litotamrtiówych). MOŻha:- jedna:kzałozyć,~eczynmi:
ki ..llmo:ż!liwiające życie Ipewny.Itt rodzajom i gat'WIlkom otwornic w oIkreś
lonyCh 'Partiach ,basenu wodnego p<>zostają w zależności fun1rejonal1nej od ,głęibokości:tego basenu. W ten ,sposób można ,wyjaśnić prawidłowość
zmian zespołów otworn'iJC w klerun'ku od pI'zy>brzeżnej części morza do
jegogłębsz.yrCh ~tre.f. J edna.kze kombinacje czynników bioohettrlJic:lJIlyclru.
sprzyjające egzystencji określonych glI"llp otwONlic w różnydh 'basenadl (1l(p. w mor~u mioceńskim i w morzac'hwspółczesn,Y'efl), mogły'bworzyć
sięną różnych głębolkościaJCIh i ,przy różnyrih t~mperatwraCh. Dlatego głę
bo'lrości występowania rożnych gatu.nlków otworni,C' w ,-morzu mioceń
skim 1Illi.e -mwszą wyka1zywać ścisłej zgodności z głębokościami iCh wy-
stę:powalIlia w morza:Ch wSpółczesnych.
SARlMAT
Najwy'ŻSzym ogniwem miocenu na OImawianym obsza'rze są osady!
sarmaclkie w:y'kształcone w lpostaci mułowców i _ iłów szarqpopielatycll, niekiedy zapiagrezOlnYch, z fauną Limnocardium i Syndesmya. W ze~le
Tabela 2
Występowanie ważniejszych gatunków otwornic w utworach sarmackich rejonu Cieszanów-Horyniec
Mikrofauna
Anomalinoides dividens Luczk.
E/phidium hauerinum (d'Orb.) Discorbis risilla Bogd.
Tri/oculina consobrina sarmatica Gerke Quinque/oculina sarmatica Karr.
Tri/oculina consobrina piana Vol.
Porosononion subgranosum (Egger) Elphidium listeri (d'Orb.)
Noaosariti dina Wengl.
Barmatiella prima Bogd.
Nonion martkobi Bogd.
Elphidium angulatum Wen gl.
G/abratella imperatoria (d'Orb,) Articulina problema B o g d.
Articulina articulinoides (Gerke et Iss.) Wiesnerella piana Bogd.
Elphidium echinus Sier.
Quinqeloculina karreri-ovata Sier.
Elphidium josephinum (d'Orb.)
Quinqueloculina akneriana rotunda Gerke
+ + + +
+
++ ++
--",---
++
+ -+ -+
++
+ ++ + ++ +
+
++ + +
++++
++
++
+ ++
+ + + + ++
+ + + +
++
++
++
+ +
+ - ++ + + + +
++
+ ++
++
+ + ++ +
o ~ jaś n i e n i li + gatunki występujące rzadko, + + lIatunki występujące częSto, - brak piunku
++
+
+ ++
++
+ +
++
Stratygrafia ,mikropaleontologiczna miocenu
NW ,
o .3Om
,
1JIIIIIill), . . 21LB
3ma
4WJ
5 [ I J Sb
Fig. 2. Ro7Jll1i€lSzczenie poziomÓw otwornioowych w -ciągu korela-
·cyjnyrm Gorajec .1 ~ Radruż (a) i PlłaZÓW' 2 ~ lBrrusno 1 i(b) Distri:butkm of llhe furamiriifer .zo,nes a:Irong the correlatLon.
Une ~~ajec 1 ~ ~adrUIŻ 1 (a) and .PIłaZÓW' 2 - 'Br1J8.no 1 (b) l - prOblematycznyzel;p6ł otworn1c z utwOrbw wa,pien.n<Hl.etry- tycznych (Etphidium tessoni, Cibt~ides tobatutus, Eponides repan- dus. - g6rny tarton?); 2 - poziom z NeobuHmma tonga (gocny tortbn); 3. - poziom z Cibicides crassiseptatus (g6rny tarton);
4 - 'poziom 'z Anomatinotdes dividens (sarmart) ; 5 - poziom z Et-
phidium hauertnu1]'l (sarma't); 6 - czwartorzęd . l ~ problematical asSemblage of. faranUUifers f~om the cal-.
careous-detrital dep'osit,s (Etphidium tessoni, Cibictdes tobatutus, Epontdes repandus ~ Upper Tortoman?); 2 - rżone with Neobuti- mina tonga (Upper Torton1an);3 - zonewith Cibicides crassisep- tatus (Upper Tortonian); 4 - zone with AnomaUnoides divtdens (Sarmatian); 5 - zQIle with Etphidium hauerinum (Sarmatian);
II - Quaternary
437
. mikrofauny otworn~cowej wyraźnie zaznacza się tu zniriariah(ydrOllogkz- nego !reżimu basenu morskiego.. Noxmalnie zasolony 2;biornilk ,górnotOil"-
tońSki .ustępuje miejsca wysładzającemu się '~biornhlrowti sarmaokiemu.
Osady sarmatu leżące na osadach wapienno-detrytyczmych stwier- drono w otworach: Brusno 1 - na głębokości 3'3,20-+-54,10 m i Płazów
2 ~ na głębo/lro!ścli. 20,06-+-45,010 m, a występujące na o.sadach m..ułowco-
438 Ewa Odrzywolska-!Bieńkowa
W'o-iłowooWydh 'gólrnego tortonu
vi
otworalCh: Ohotylub "1 (11,50+127,80 m);'Trusre 5 {19,OI+40,OO m:);'Rad,rUIŻ l (2'7,1'0+50,20' m); Go- rajec l t(8,liO:184,OO m); Łówczą3 (10,~0+101,00 m).
W osadaCih sa.rmaCikicll zdarzają się jeszcze reli!ktowe formy 1m'toń
skie [uIb formy kosmopolityczne, takie: jak: Cassidulina punc.tata R s B., Cibicides lobatulus (W a'l k et J a c o
bl;
Elphidium macellum (F i c <ht.et M o II) itd. Form'Y te. jednak wielll aurorow zalicza do fo!l'm eUiryhalli- nowych, ponlieważ mog.ąó~e łatwo przetrwać zmianę warUInlków eko- logicznyCh. Obol1\: ni'Ghfjedna!kzj:~'W"iają się typowe gatunki sarmaCkie:
Anomalinoides dividens Ł ucz k., Elphidiu,"-",. reginum (d' O r 'b.), Elphi- dium hauerinum (d' O 1" b.), ArticuUna articulinoides tO e r k e et I s s a- e v a, Sarmatiella prima B (li g d., Quinqueloculina karreri ovata '8 i ,e r.
i inne.
E. Łruc~owska '(1964) w zespole mikrofauny sarmackiej' ,z rejonu TaI"llO!brzeg - Chmie'lnik wydziellłacztery charakterystyczne poziomy otwornkowe:,poziom z Elphidium hauerinum (d' O rb.) - 4; poziom z Quinqueloculina sarmatica K a'r r. - 3; pOziom z Quinqueloculina ka- rreriovata S ie r. - 2 ; .po,ziom z Anomalinoides dividens Ł u c z k. - 1.
Poziom ,z An:011ialinoides dividens Ł u c z k. z,aznacza się wyra,źnie
w wiereeniu Trusze '5 - na ,głębolkości 3'5,00+40;00 m i BTUSIlO l - na głębolkości 4'1,60+54,10 m. W pozostałych wierceniach fo!I'Ina ta bądź
to nie pojawia się, Ibądź te'ż występuje na drugocrzędnym złO/ru w nie- wielkiej ilości i w stanie ·UJSzkodzonym. JW wierceniach 'z różnyclh rejo- nów \PolSki, nie wykazując)7lCh łuk straty:g'rafic'znyc'h, poziom z Anoma'li- noides divideTis jest bardzo charakterystycZ'ny dla 'Pograniicza tortonu i sarmatu. Odipo'W'iedinikiem tego poziomu w2iSRiR jest poziom w Cibici- des badenensis. (l. W. Wenglinski, 1962; L. S. Piszwanowa, 19'60).
'Wydme[enfe .. wy'iJszych poziomów otwotnicow~ch .(wstalony,ch przez . E. Łuc~lro-wslką) w jprzy:padlku opraoow,any:ch !przeze mnie materiałów jest
dość trudne. Qbok wyraźnie i obficie 'Wy~tępującej formy Elphidium hauerinum występują jednocześnie Igatunki Quin'queloculinasarmatica . i Quinquęloculina karreri ovqta, :z tym że Quinqueloculin'a karreri ovata pojawia się lba.r'Clzo nielicznie, a Quinqueloculina sarmatica w mniejszej
ilości niż dommuJą'ca forma Elphidium hauerinum. 'Stąd też osady sar- ma,ek!ie, VVystępująlCe powyżej poziomu z AnomalinoWes dividem lub tuż
nad osadami wapienno..;d,e:try:tycznytmi, skłonna Jestem raczej zaliczyć do poziomu z Elphidium hauerinum.
We wszyst!kich lbadatnych otworach zaobserwowa;ć można stopniowe
zubożenie .ilościowe i ,gatunkowe mi:rorafauny w partiaCh stropowyclh
. osadów' saxmiackii·cll. Rozmieszczeniewa'żniejszylc'h ga:tumków otwornic
w osadach .sarm'atu rejonu Cieszanów - HOII'yniec przedstawiono w ta1b. 2.
WNIOSKI
Wynikiem {badań milkropaleon1x>logicznydh miocenu między Cieszano,o.
wem a HOlryń,eem jest rozpo,ziomowaniie . stratygraficzne ty:ch ,utworów ma podstawie zespołów i po.ziomów· otwornicowY'ch; ustaJlono przy tym 00 następuje:
1. NajwiięksZą' trudność nastręcza wy'Z'na,czen~e wieku osadów wa- . pienno-detrytyczny:ch ipodście'Laj ąC)7lCh wa'Tstwy.' dłowcowo.-mwowoowe
Straty.grafia mikropaleontologiczna miocenu 439
górnego tortonu. Mik:rofal\llIla tych osadów,. 'będąca raiCzej. wSkaźnikiem
facji niż wiekli,,·wn'iemożliw'ia .ścisłe spręcyzOWaJIllie iCh stratygrafii. Moż
na jedynie 'przyjąć, że brak tY'powy'C'h::e1'ementóWdolnotortońSkioh wśród zespołu. otwOll"1l:ic' d,. !bezpośredni . !kontakt ·tyCh·utwOll'Ów·zwarstwami iłow
cowo-mułowoowymi ,górnego tortonu pozw.ala przyjąć d.la nich w:ielkl
górnotortoński. .
2. Rozpoiiomowanie Wiekowe utworów z 'bada'IlY'ch wierceń wY'kaza,..
ło, iż niewszystlkie z n.idh .zawieraJą pełny proiU p;t'W'oróW tortonu i sar- matu. Na iprzykład w ~rnym. tortonieniższy:poZiorn z Neobuliminalon- ga występuje tylko w otwor,a,ch Gorajec l i Trusze 5, rw wi€ll"ceniach
JPłazów· 2 i Brusno 1. brak. jes,t typowego. 'górnego to:rtonu (warstwy pek:-
tenowe~. W otwo.rze Gorajec l ibrak wyższego ,poziomu gbmotorlońsllde-
go z Cibicides crassi'septatus. . .. .. . . ..
3. W sarmacie najniższy poziom z Anomalinoides dividens występuje
ty.lko w otwoTach 'rrwsze 5 !i Brusno 1. W utwOll"adl sarmatu we wszyst-' kich wierceniach brak jest .też typowo rozwiniętych poriomówz. Quin- queloculina karreri ovata i Quinqueloculino,sarmatica Kił r re r, !które
są 'chaTalkterystyczne dlła sarmatu innyc'łl !l7ejtOOÓW PolSki, o;tworruce te
znajdują się .ty~o wz.es,pole z Elphidittm h(luerinum. . .'
Z~kład StratygrafiI Instytutu Geologicznego Warszawa, ul. Rako~iecka 4
Nadesłano dnia 5 lipca. 1965 r.
", '; .. ' ~. .
PIśMmNNICTWO "
ALEXANDROWI:CZ S .. 1{196a) - :Sbraty,~afia .osa.-d6w roioceń.sk:ic'h W zagłębiu górnośląskim. Pr. Inrst. 0001., 39. Warszawa.
ŁUczroOWSKA 'E. «,1196'5) - O tortońskioh otwornicach 'z warstw ch.odenickich i !grabowieckk'h .okolic Bochni. tRocz. Pol. Tow. Gedl., 23, p. 77-156.
Kraków.
ŁUCZKO"WISKA 'E. '(1958) - !Milk:rofauna 'Illioceńls'ka przedgórza. b.rpa·dk:iego.
Kwart. ,geol., 2, p. l()5--..I.26, nr 4. Wars!zawa.
ŁtJlCZKOWStKA IE. (1964) - stratygrafia mikropaleonto!ogkzna roiocenu, w 're- jonie TaocnOlbrzeg-Ohmielnik. Pr. geol. Oddz, Krak. KQm. Nauk., Geol~
PAN, 20. 'Wars!zawa.
KP AIIIElłJ1HIjJ1KOB . B. A. (1961) - J13MeHeHHe KOPJIęKCOB. cPopaMHH~cPep.B pHT"'- Max . oca~KOHaKOrIJIeHHH· MHOJ;J;eHo:ą:r;.~x OTJIo:m:ewdl:, IQro-3a!IIa~a PYCCKOj!:
nJIaTcPopMhl. AKa~. HaYK' CCCP. BOnPoc' MHIq>Ona.rreOHT. N2 4, CTp. 30- 70. MocKBa ..
TIJ1illBAHOBA JI. C.(1960) - cpopaMJ1HHcPephI MHoqeHa TIpe~KapnaTbH H me
· CTPaTHrpacPH'IecKoe 3Ha'leHHe. . ABTopeq,epaT ~HccepTaqJifJif. JIbBOB.
rocy~. YHHB. JIbBOB .. ~·· ·· ... ..
CEPOBA, . M.· H. . (1955) - . CTPaTH;rpacP~g .K· <pay~a cp.opaMJifHJifcpepM~()~~HOBbIX:
· OTJIo:m:eHH:il: n:peWtapIIąTb~,' .!\ia:r .. ·.~QHOCTPfl~ . .:ąaII' 06JI.~KP: CCP.
· MOCKB,a.- o" '~:'.:" ,:.::~!~:.. . ... '.'-... :,'; ,_
BEHr JlY.IHCKJ1::A: 1.. B~ "'(1958)-. c;poIl,aM~Hi<pepH.: MioqeHy '3aKapmi.TTH;AK; Hayx YKp. PCP, J1HCT. reoJ1. Kop. Kon. BJif~. AKa~. HayK; ~YKp.: PCP.~HiB.
440 Ewa Odrzywols'ka-Bienkowa' .
3sa o,rJ;)KllBOJThCKA-6EHbKOBA .
MHKPOiwmOHTOJIO:nfqECIWI CTPATIlI'PACI»IDI"MHOQmt\' CmJ~BoCTQq~
' .. Horo KPAB IIPE;ZJ;KAPIIATCKOrO IIPOm:GA" .'
,Pe3IOMe
B pa60Te CO,ll;ep:iKaTcH pe3ynbniri.J: ·MBKPciIIll.lIeOllTOJIOI'H'i~KBX HCCJ1e,I(oBaJnni: MJilOn;eHOBhIX OTJIO)KeHKil:,' BCTpe'leH:H:bl:xceMhlO 6yPOBhlMH"CKBa.iKimaMH B prutoiIe cesepo-BOCTO'IHOrO KPaH ITpe,I(KapnaTCKoronporn6a Me~ IJ;emaHYBOM H XOp~OM (IOrO-BOCTO'IHaH floJIbma).
CrpaTHrpa41H'leCKoeriO,I(pa3,I(eJlemi:e npOH3BO,ll;liTCH Ha OCHOBaHHH BhJ,II;eJleHHH xapUTepHlaIX KOM- niIeKcoB H 4l0P~4lePOBhIX 30H. B Ka'lecrne OCHOBld,I(JDI HCcne,ll;oBamdtHCfi0J1b30Bllll'Marepimn:
H3 CJIe,lO'lOIIJ;HX 6ypOBhIX CKB~HH: JIYS'la 3, Bpyc~o1, TpYme 5; Xtm.iJoo6 1, ropaen; 1, lIJla- 3YS 2, Pa,I(pYxc I . ' .
,[{eTaJIbHO ODH~TCH' ~oPaMHHH4lepoBlde' 30llhl, pacnpOCTPaHeHllhle B H3SCCTKOBO-,II;eTPH- TOBm (no DeeD: BepOHTHOCTH BepXHeTopToHCKBX) 06Pa30BaHIDIXH aprHJ1JIHTo-a.rreBpOmrrOBhIX OTllO)KCHIDIX scpXHero TOPTOHa H capMaTa. Ha OCHOBaHHH MBXpo4laYBld l13BecTKOBo-,II;eTpHTOBlde 06Pa30Ba.:miH MO)KHO OTHecm npH6J1H3HTeJIbHo. K BepXHeMY TOPT0H)', TU XaK I5CTpe'liuoID;Hecn B HHX BH,II;ld HBJ1HIOTCH CKopee Deero nOKa3aTeJIJIMH ~, '1eM BpeMeHH. B BhIIlIeJ1elEllIIJ;BX apntlI- llHTO-an.eBPOJIHTOBhIX OTllO)KeHIDIX Ha6mo,n:aIOTCH ,n;BexapaxrePllhle 4lopaMHHH4lepoBLIe. 30llhl scpXHero TopTOHa: HH)KHHH C NeobuJimina ionga Wengl. H BepXHHH C Cibicides crassiseptatus Luczk. B caPMaTCKHX. OTllO)KeHIDIX CO,I(ep~TCH TaKHe THDH'IHLIe 4l0paMllHll4.JePld OK E/phi- dium haueri~ d'Orb., QuinqueiocuJina karreri-ovata (Sier.), QuinqueiocuJina 'sarmatica Karr., a TaK)Ke ,I(pyrne BH,I(LI, BCTPe'laIOID;HeCH B oco6eHHocm B OTllO)KeHIDIX capMaTa CCCP.
flpHmiraIOTCH ~ ·J[opp~oHllhle pa3pe3ld no HanpaMeHHIO C3--IOB, H306p~ID;He pa3Mem;eHHe OT,I(eJ1.bHhIX 4loP~4lepoiu.rx 30H B ODHCLIBaeMLIX 6YPOBhIX CKilaJKHlIax (41Hr. 2) H ,ll;Be Ta6JJHI(ld nOKa3ldBaIOID;He pacnpocTpaaeHHe Ba)KHeHnIBx BH,II;OB 4lop3.MHElll4lep B OTJIo- )KeHHHX TopTOHa HcapMaTa' (Ta611. 1 H 2). Pe3YJIbTaTld pa60Tld cpaBHHBaIOTCH C pe3YJIbTaTaMJil nOJ1.bCKBX H 3apy6e)KHhIX HCCJIe,I(osarelleit, H3Y'iaIOIIJ;HX aHallonirmLIe cTPamrpa41H'le~KHe npo6- JIeMld.
EWa ODRZy:wI()[,;SK:A-BIlENKOWA!
MICROPALAEONTOLOOICAL STRATIGRAPBY OF THE MIOCENE
IN
THE NORTH-EASTERN MARGIN OF THE CARPATHIAN FORE-DEEP-Summary
The present paper ·contains the results of micropalaeontologkal examinations of the iMiocene deipOlSits that were encountered in seV'en oore holes made in the a'rea of the horth-eastem ma'r.gin of the Carpat'hdan Fore-deep, betweenCieszan6w and Horyniec .. {South-eastlPoland}. straU~i'Cal'm1'bdivisionwasbased .on chara,c- teriJStic foramini!fer a/il'serDbla'ges and horizons. Base materiaQs were taken f,rom the fo1iIJowing. iboil"e ,holes,: 1.6wcza 3, BrUSlIlO' 1, Tru-slZe '5, OhotY'lub 1, G<M'ajec 1, PlJ:a-
row
2 and Radru,zl.streszczenie 441
F-oraaniniferal hori:rons OCCUTll'lIllg in the cakareous-detrital deposits (probably Upper T-ortonian) and in the cIaystone-mUldsooll'e deposits of the Upper Tortonian and :SarmatiJan 'are discussed in detail. On the basis of the microfauna, the ,cal- careous-detrital depooits may approximately be determined as Upper Tort'Onian, because the &pecies they contain reflect rather iJ:acies than age helre. The overly·ing claYBtone-mudst-one deposits reveal two characteristic horizons' Of the Upper Tor~
tonian foraminifers: the lower with Neob'Wlimina longa Wen g 1., and the Uipper with Cibicides crassiseptatus L u c z 'k. T.he Sarmatian deposits conta·in such type foraminifers ·as Elph>idium hauerinum d' 0 r .b., Quinqueloculina karreri-ovat<a
(is i er.), QuinqueloC1lJina satrmatica K a r r., as we,ll as other species known particularly from the USSR.
Two ·correlation :se'quences of a \NW -·SE direction, representing the distd- bution of the individual tforaminifer h-orizons in the ,bore hole.s examined are presented,i(j.flg.'2), as .w.ell as two ta:'Qles s'howiI)Jg the 'Occurrence of more important foraminifer species in the T.ortonian and Samnatian deposits are ,given (Tables' 1 and 2).
