RE\789855PL.doc PE428.636v01-00
PL
Zjednoczona w różnorodnościPL
PARLAMENT EUROPEJSKI 2009 - 2014
Dokument z posiedzenia
9.9.2009 B7-0032/2009
PROJEKT REZOLUCJI
zamykającej debatę nad oświadczeniami Rady i Komisji zgodnie z art. 110 ust. 2 Regulaminu
w sprawie szczytu grupy G20 w Pittsburghu
Lothar Bisky i Jürgen Klute w imieniu grupy politycznej ECR
PE428.636v01-00 2/7 RE\789855PL.doc
PL
B7-0032/2009
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie szczytu grupy G20 w Pittsburghu
Parlament Europejski,
– uwzględniając konkluzje szczytu grupy G20, który odbył się w dniach 2-3 kwietnia 2009 r. w Londynie,
– uwzględniając sprawozdanie z dnia 25 lutego 2009 r. przygotowane na wiosenny szczyt Rady Europejskiej w 2009 r. przez grupę ekspertów wysokiego szczebla ds. nadzoru finansowego w UE, której przewodniczył Jacques de Larosière,
– uwzględniając rezolucję legislacyjną Parlamentu z dnia 6 maja 2009 r. sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywy 2006/48/WE i 2006/49/WE w odniesieniu do banków powiązanych z centralnymi instytucjami, niektórych pozycji funduszy własnych, dużych ekspozycji, uzgodnień w zakresie nadzoru i zarządzania kryzysowego,
– uwzględniając komunikat Komisji w sprawie europejskiego nadzoru finansowego (COM(2009)0252),
– uwzględniając wniosek Komisji w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (COM(2009)0207),
– uwzględniając konkluzje spotkania ministrów finansów grupy G20 w Londynie w dniach 4-5 września 2009 r.,
– uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że świat dotyka obecnie poważna i głęboka recesja i że wciąż nie jest jasne czy przekształci się ona w kryzys porównywalny z koszmarem lat 30. XX wieku, B. mając na uwadze, że obecna recesja jest najpoważniejszą, jaka miała miejsce od czasów
II wojny światowej, powoduje bowiem gwałtowny regres gospodarek krajów grupy G7 o 3,7% PKB w 2009 r., według prognoz OECD,
C. mając na uwadze, że załamanie się systemu finansowego postawiło realną gospodarkę przed problemami takimi, jak duża redukcja zatrudnienia, pogorszenie warunków życia, utrata miejsc zamieszkania oraz potężna presja na systemy emerytalne i zabezpieczenia społecznego,
D. mając na uwadze, że mieszkańcy krajów uboższych cierpią najbardziej; w krajach tych setki milionów osób dotkliwie odczuwa gwałtowny wzrost cen żywności i przewiduje się, że recesja spowoduje bezrobocie 50 mln osób oprócz dodatkowych 200 mln osób, które popadną w skrajną nędzę w tym roku, co stawia pod znakiem zapytania osiągnięcie milenijnych celów rozwoju w zakresie zmniejszenia ubóstwa; podkreślając, że kraje rozwinięte muszą przeznaczyć znacznie większą ilość zasobów na osiągnięcie tych celów,
RE\789855PL.doc 3/7 PE428.636v01-00
PL
E. mając na uwadze, że zwiększająca się nierówność w dystrybucji dochodów i bogactwa (rosnące zyski przedsiębiorstw i prywatne fortuny, gwałtowny spadek udziału pracy w produkcie narodowym) w ciągu ostatnich 30 lat stanowiła główną siłę napędową olbrzymiego wzrostu inwestycji na rynkach finansowych i powstania baniek cenowych obejmujących aktywa; mając na uwadze, że zarówno neoliberalna polityka liberalizacji rynku finansowego, jak i nastawienie na szybkie zwiększanie wartości spółki dla akcjonariuszy za wszelką cenę okazały się zupełnie nietrafne,
F. mając na uwadze, że przekonanie podzielane ogólnie przez przywódców politycznych i gospodarczych oraz ekonomistów głównego nurtu, że „wolne rynki funkcjonują najlepiej”, a swobodne relacje sił rynkowych gwarantują wydajne i skuteczne
przydzielanie zasobów, zostało ostatnio zdecydowanie obalone przez kryzys finansowy i gospodarczy,
G. mając na uwadze, że kryzys finansowy i załamanie się realnej gospodarki, powiązane z innymi czynnikami strukturalnymi (zmiany klimatu, degradacja środowiska, kryzys żywnościowy i energetyczny, handel itp.), pokazały, że kryzys ten jest systemowym kryzysem współczesnego kapitalizmu,
H. mając na uwadze, że obecny kryzys uwydatnia potrzebę połączenia gospodarczej
i politycznej siły całego świata w celu zmierzenia się z nim za pomocą skoordynowanych strategii politycznych w dziedzinie podatków i ograniczenia rynków finansowych; mając na uwadze, że tradycyjny „świat zachodni”, zwłaszcza USA, Japonia i UE, nie jest już w stanie rozwiązać tych problemów na własną rękę; mając na uwadze, że w związku z tym oczekiwano, iż szczyt grupy G20 zainicjuje nowy porządek gospodarczy na świecie, w którym istotną rolę odegrają kraje wschodzące,
Nowy ład finansowy
1. ubolewa nad faktem, że kraje członkowskie grupy G20 nie osiągnęły wyznaczonego sobie na pierwszym spotkaniu grupy w kwietniu 2009 r. w Londynie celu, jakim było
rozpoczęcie natychmiastowych, zdecydowanych działań w celu wprowadzenia „nowego ładu gospodarczego”; uważa, że uspołecznienie sektora bankowego i utworzenie szeregu publicznych instytucji finansowych jest pilnie potrzebne, aby skierować kredyty na inwestycje przynoszące korzyści społeczne i ekologiczne, które stworzą wysokiej jakości miejsca pracy; uważa, że proces podejmowania decyzji w sprawie polityki kredytowej sektora finansowego musi znaleźć się pod demokratyczną kontrolą publiczną i muszą w nim uczestniczyć w sposób demokratyczny pracownicy i konsumenci;
2. krytycznie ocenia fakt, że struktura nowego ładu tego rodzaju nie została tymczasem określona; uważa, że komunikat Komisji w sprawie europejskiego nadzoru finansowego z maja 2009 r. stanowi zaledwie wstępny i niewystarczający zarys proponowanego nowego ładu; jest rozczarowany marnotrawstwem czasu, jaki spowodowały państwa członkowskie i Komisja swoją bezczynnością; stanowczo krytykuje rozpowszechniony wśród
europejskich polityków pogląd, że szersze i surowsze regulacje finansowe tylko zaszkodzą „rynkom” lub zakłócą ich funkcjonowanie;
3. postrzega wniosek Komisji z lipca 2009 r. w sprawie dyrektywy dotyczącej
zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi jako pierwszy, ale niewielki,
PE428.636v01-00 4/7 RE\789855PL.doc
PL
krok w kierunku ograniczenia ryzyka finansowego; sprzeciwia się natychmiastowemu gwałtownemu lobbingowi londyńskiego City i innych grup interesu skierowanemu przeciw tej dyrektywie, ponieważ jest on motywowany niskimi i egoistycznymi pobudkami; jest zaniepokojony faktem, że dyrektywa obejmie swym zakresem tylko zarządzających, a nie fundusze;
4. krytycznie ocenia fakt, że na podstawie proponowanego przez Komisję pakietu dotyczącego nadzoru finansowego, który powołuje do istnienia Europejską Radę ds.
Ryzyka Systemowego, regulacje i nadzór obejmą wyłącznie instytucje finansowe, instrumenty i rynki ważne z punktu widzenia ryzyka systemowego; podkreśla, że potrzebna jest bardziej rygorystyczna regulacja w celu zapobiegania ryzyku
powodowanemu przez nowe lub już istniejące ryzykowne produkty finansowe (takie jak fundusze hedgingowe, fundusze private equity, towarowe instrumenty pochodne itp.) oraz że należy ich zakazać albo zdecydowanie ograniczyć i nadzorować obrót nimi;
5. poddaje również stanowczej krytyce założenie, że regulacja powinna zapobiegać jedynie nadmiernemu zadłużeniu w stosunku do aktywów; jest zdania, że należy wprowadzić rygorystyczne ograniczenia dotyczące stosunku zadłużenia do wartości aktywów ogółem w odniesieniu do wszystkich instytucji finansowych poddawanych regulacji; wzywa do zdecydowanego ograniczenia przejęć kredytowanych, pozagiełdowych rynków instrumentów pochodnych oraz, co jest szczególnie istotne, do wprowadzenia wyższych wymogów kapitałowych;
6. podkreśla, że nie wolno zezwalać funduszom emerytalnym, zwłaszcza pracowniczym funduszom emerytalnym, na inwestowanie w produkty finansowe wiążące się z ryzykiem systemowym, takie jak fundusze hedgingowe i fundusze private equity, ponieważ
bankructwo takich funduszy wpłynęłoby niekorzystnie na świadczenia emerytalne;
7. popiera propozycję jasnego określenia premii dla pracowników sektora bankowego oraz ograniczenia nadmiernie wysokich wynagrodzeń; podkreśla potrzebę ograniczenia premii dla już wystarczająco dobrze zarabiających bankowców; poddaje krytyce wyniki
spotkania ministrów finansów grupy G20 w Londynie w sprawie wytycznych
dotyczących wypłacania premii bankowcom, ponieważ wytyczne te nie obejmują limitów kwot, które można wypłacić jednej osobie; jest przekonany, że winę za kryzys ponosi nie tylko chciwa kadra kierownicza sektora finansowego, lecz w równym stopniu rządy USA i prawie wszystkich państw członkowskich UE oraz instytucje unijne -wszystkie te podmioty wspierały liberalizację rynków finansowych; proponuje ponadto zgłoszenie wiążących reguł wypłacania premii jako sposobu zapewnienia opinii publicznej, że podejmuje się stosowne działania;
8. z zadowoleniem przyjmuje porozumienie ministrów finansów grupy G20 dotyczące wymogu wobec banków, aby zatrzymywały część pożyczek, które opakowują w formę papierów wartościowych zabezpieczonych wierzytelnościami, lecz wyraża ubolewanie, że porozumienie nie rozstrzygnęło kwestii wdrażania i egzekwowania tych postanowień;
poddaje w związku z tym zdecydowanej krytyce stanowisko większości w Parlamencie Europejskim, która zaproponowała stopień sekurytyzacji pożyczek na poziomie zaledwie 5%;
9. zwraca uwagę na to, że rządy na całym świecie udzieliły znacznej pomocy bankom
RE\789855PL.doc 5/7 PE428.636v01-00
PL
i instytucjom finansowym; zauważa w związku z tym, że państwa członkowskie UE zatwierdziły w sumie 363,1 mld EUR (równowartość 30,5% unijnego PKB) w postaci pomocy publicznej lub publicznych gwarancji; krytycznie ocenia fakt, że taka polityka prowadzi do przeniesienia strat sektora finansowego na społeczeństwa; w zamian wzywa do zastosowania takich metod, jak wykupywanie uprzywilejowanych akcji banków oraz podejmowanie działań w kierunku zrównoważonej nacjonalizacji zdrowych aktywów banków;
10. podkreśla potrzebę zaostrzenia przepisów dotyczących agencji ratingowych oraz poprawy nadzoru nad takimi agencjami na całym świecie; wskazuje, że potrzebna jest także
publiczna europejska agencja ratingu kredytowego w celu przezwyciężenia konfliktów interesów, które utrudniają proces ratingu kredytowego;
11. jest zdania, że sektor finansowy musi powrócić do swojej pierwotnej funkcji i działać przede wszystkim w interesie publicznym, zaakceptować niższe zyski i zgodzić się na systemy wypłacania premii nastawione na unikanie ryzyka i cele długoterminowe, a nie krótkoterminowe zyski; wskazuje, że sektor finansowy w krajach uprzemysłowionych, a szczególnie w niektórych państwach członkowskich UE, jest zbyt rozrośnięty jak na potrzeby społeczeństwa i musi zostać zmniejszony, co można uczynić wprowadzając podatek Tobina od transakcji finansowych i przepływów kapitałowych;
12. nalega, aby przywódcy grupy G20 podjęli zdecydowane i skoordynowane działania zmierzające do likwidacji rajów podatkowych, unikania płacenia podatków i nielegalnej ucieczki kapitału; przypomina przywódcom o ich obietnicy danej na pierwszym szczycie G20, że „zakończyła się era tajemnicy bankowej”; w związku z tym podkreśla,
że transnarodowe korporacje powinny ujawnić swoje zyski;
Przewodzić rynkom, zwalczać kryzys gospodarczy oraz chronić miejsca pracy i prawa obywateli
13. wzywa do prowadzenia skoordynowanych międzynarodowych strategii politycznych w celu ustabilizowania gospodarki i uchronienia jej przed recesją, przeciwdziałania zmianom klimatu, wzmocnienia rozwoju zrównoważonego pod względem
środowiskowym i socjalnym, usprawnienia usług użyteczności publicznej oraz działania na rzecz pełnego zatrudnienia w oparciu o miejsca pracy wysokiej jakości i prawa socjalne; wskazuje, że szczyt grupy G20 musi zorganizować międzynarodową
koordynację planów ratunkowych co najmniej Stanów Zjednoczonych, Unii Europejskiej, Chin, Indii, Brazylii, Rosji i Japonii w celu przeciwdziałania spadkowi aktywności
gospodarczej i zatrudnienia, zamiast zostawiać państwa członkowskie same w obliczu kryzysu; podkreśla, że państwa z olbrzymimi nadwyżkami w eksporcie muszą ożywić swoje krajowe gospodarki i zwiększyć popyt wewnętrzny, a także że w celu ograniczenia dużej nierównowagi w gospodarce światowej potrzebne są strategie skoordynowane na szczeblu globalnym;
14. poddaje krytyce fakt, że europejski plan naprawy gospodarczej jest niewystarczająco odważny do zapobieżenia masowym zwolnieniom i zasadniczo nie otrzymał pożądanej reakcji politycznej; zdecydowanie krytykuje fakt, że nie widać europejskiej koordynacji różnych krajowych planów naprawy gospodarczej, a zamiast tego pojawia się polityka
PE428.636v01-00 6/7 RE\789855PL.doc
PL
„błagania sąsiada” obejmująca konkurujące systemy krajowe; wzywa Komisję i Radę do przygotowania dodatkowego europejskiego programu inwestycyjnego na rzecz trwałego rozwoju, zatrudnienia i integracji społecznej, dysponującego co najmniej 1% PKB UE, któremu powinny towarzyszyć podobne publiczne programy inwestycyjne państw członkowskich w celu ustabilizowania gospodarki, przeciwdziałania zmianom klimatu oraz działania na rzecz pełnego zatrudnienia na podstawie miejsc pracy wysokiej jakości i praw socjalnych; poddaje krytyce fakt, że obecnie zobowiązania Unii Europejskiej co do polityki równości płci odsunięto na bok przy opracowywaniu europejskiego planu
naprawy gospodarczej; nalega, że działania dotyczące kryzysu finansowego muszą obejmować uwzględnianie płci kulturowej, co wymaga zwiększania inwestycji w kapitał ludzki, sektor publiczny i usługi opiekuńcze, a przyczyni się to do rozwoju w Europie bardziej zrównoważonej, społecznej gospodarki oraz do zmniejszania nierówności i ubóstwa;
15. zaznacza, że wprowadzenie premii z tytułu złomowania samochodów, wprowadzone najpierw w Niemczech, a następnie w niektórych innych państwach członkowskich, wykazało, że konieczne są działania alternatywne sprzyjające zmianom w sektorze motoryzacyjnym w kierunku dostarczania usług mobilności zrównoważonej pod względem środowiskowym, utrzymywania istniejących miejsc pracy i zapewniania nowych miejsc pracy wysokiej jakości;
16. poddaje krytyce zamiar niektórych państw członkowskich, Rady ECOFIN i Europejskiego Banku Centralnego zaprzestania na wczesnym etapie środków nadzwyczajnych, takich jak wyższe wydatki publiczne, niskie stopy procentowe i ilościowe poluzowanie polityki pieniężnej; podkreśla, że zastosowanie przedwczesnej strategii wyjścia w celu szybkiego obniżenia deficytów budżetowych do 3% PKB powtórzy błędy polityczne popełnione przez rządy Japonii w latach 90., spychając gospodarkę na ścieżkę deflacji i zagrażając ożywieniu gospodarczemu na skalę światową;
17. zaznacza, że wszystkie wskaźniki wykazują, że kryzys się nie zakończył; ostrzega
w związku z tym przed powtórzeniem błędów popełnionych podczas Wielkiego Kryzysu;
zwraca uwagę na wezwanie OECD do rządów o kontynuowanie pobudzania gospodarek, ponieważ wzrastające bezrobocie i słabość rynku nieruchomości nadal studzą popyt indywidualny, oraz o pozostawienie stóp procentowych na obecnym niskim poziomie;
podkreśla, że istnieje obecnie możliwość przekształcania gospodarek poprzez duże inwestycje w „zielone” i „białe” miejsca pracy w obszarze zrównoważonego rozwoju, usług użyteczności publicznej i usług opiekuńczych, a także poprzez sprzyjanie skracaniu czasu pracy bez utraty zarobków w celu zwalczania bezrobocia oraz umożliwienia
pracownikom godzenia pracy zawodowej z życiem osobistym;
18. zauważa, że niektóre państwa członkowskie w Europie Środkowej i Wschodniej zostały wyjątkowo mocno dotknięte kryzysem i stoją w obliczu trudności w dostępie do kredytów i nowych inwestycji; poddaje krytyce fakt, że te państwa członkowskie UE zostały
rzucone na żer MFW i jego destrukcyjnych programów reform strukturalnych; wzywa do zakazania w Europie antyspołecznych programów MFW; podkreśla potrzebę
udzielania przez Europejski Fundusz Walutowy pożyczek nadzwyczajnych tym rządom, które nie są w stanie sfinansować deficytów budżetowych ani przedłużyć zbliżających się terminów spłaty długów; poddaje więc krytyce zamiar G20 wzmocnienia MFW nowymi
RE\789855PL.doc 7/7 PE428.636v01-00
PL
funduszami; wzywa prezydencję i Komisję do poparcia analizy i propozycji reform międzynarodowego systemu walutowego sporządzonych przez komisję ekspertów ONZ pod przewodnictwem Josepha Stiglitza;
19. wyraża zaniepokojenie polityką MFW i UE wobec takich państw członkowskich, jak Węgry, Rumunia i Łotwa, oraz zaznacza, że programy reform strukturalnych MFW oraz warunki towarzyszące pomocy finansowej UE dla państw członkowskich zmuszają te państwa do obniżania zarobków, demontażu państwa socjalnego, zmniejszania praw pracowniczych, wydatków na politykę społeczną i usługi użyteczności publicznej;
podkreśla, że warunki tego rodzaju osłabią automatyczne stabilizatory tych państw
podczas recesji, zepchną ich gospodarki na ścieżkę deflacyjną i przedłużą kryzys; poddaje krytyce fakt, że podobne strategie przynoszące efekt przeciwny do zamierzonego stosuje się w innych państwach członkowskich, takich jak Irlandia i niektóre państwa bałtyckie;
20. zaznacza, że wsparcie finansowe dla tych państw członkowskich musi być powiązane ze zgodnością z zasadami europejskiego modelu społecznego, wraz z zasadą
sprawiedliwego podziału dóbr, przy zachowaniu silnych praw pracowniczych
i sprawiedliwego systemu podatkowego, w którym to najsilniejsi ponoszą największe ciężary;
21. jest zdania, że istnieje pilna potrzeba unikania niezwykle niskiego opodatkowania
w niektórych państwach członkowskich, bowiem polityka taka podważa bazę dochodową finansów publicznych; uznaje, że potrzebujemy europejskiego harmonogramu
likwidowania rajów podatkowych, zerowych lub niemal zerowych podatków oraz podatków liniowych, a także harmonogramu ścisłej współpracy w kwestii podatku od osób prawnych, zysków kapitałowych i podatków od bogactwa; proponuje, aby poważnie zastanowić się nad wprowadzeniem światowego lub przynajmniej europejskiego podatku od zysków z operacji finansowych;
22. poddaje krytyce zobowiązanie szczytu G20 do doprowadzenia do ambitnego zakończenia dauhańskiej rundy rozwojowej; zauważa, że runda ta może poszerzyć system zasad handlowych, które szkodzą gospodarkom społeczeństw rozwijających się i wdzierają się w obszar polityki wewnętrznej poszczególnych krajów; wzywa do zawieszenia negocjacji w sprawie zamówień publicznych, praw własności intelektualnej oraz liberalizacji
inwestycji i usług, gdyż służą one wyłącznie interesom krajów rozwiniętych, utrudniają świadczenie usług użyteczności publicznej oraz zagrażają stabilności gospodarczej i finansowej;
23. zobowiązuje przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji przywódcom G20, Radzie, Komisji, Eurogrupie, Europejskiemu Bankowi Centralnemu, parlamentom państw członkowskich, Komitetowi Regionów i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-
Społecznemu.
