Komputerowe wspomaganie w wyborze dróg ewakuacji w czasie pożaru w kopalni

ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄS KI EJ

Seria: IN FO RM AT YK A z. 5 Nr kol. 759

________ 1963

Stanisław KOZIELSKI

KOMPUTEROWE W S P O MA GA NI E W WY BORZE DRÓG EWAKUACOI W CZASIE POŻARU W KOPALNI

S t r e s z c z e n i e . Praca pr ez en tu je funkcje i strukturę ko mp uterowego systemu u ł a t w i a J ę c e g o , w przypadku wybuchu pożaru w kopalni węgla kamiennego, określenie rejonów zagrożonych zadymieniem i wybór w ł a ­ ściwych dróg ewakuacji załogi. Przeds ta wi on o organizację zb io ró w i funkcje programów. Rozpatrzono dwie wersje systemu: z w y k o r z y s t a ­ niem pamięci bębnowej oraz taśmowej.

1. Wstęp

Oednym z po ds ta wo wy ch dz iałań w wypadku wybuchu pożaru w kopalni węgls kamiennego jest określenie rejonów górnic zy ch za gr oż on yc h zady mi en ie m i wycofanie z nich załogi wskazanymi dr ogami ewakuacyjnymi. Wy b ó r z a gr oż o­

nych rejonów oraz właściwych dróg ew ak uacyjnych w y k o n y w a n y Jest przez k i e­

rującego akcję ratownlczę na podstawie przygotowanej na wy p a d e k pożaru dokumentacji. Doku me nt ac ja taka tworzona Jest na bieżęco w trakcie rozwo­

ju podziemnej sieci kopalni. Określa się w niej dla każdego pr aw d o p o d o b ­ nego miejsca pożaru od po wiednie rejony zagrożone oraz prowadzęce z nich drogi ewakuacyjne.

Szybka generacja raportu w przypadku wy bu ch u pożaru o pr zewidywanych zagrożeniach oraz dr og ac h ewakuacji, a także au to ma ty za cj a procesu ak tu a­

lizacji danych po tr ze bn yc h do sp or ządzenia . takiego raportu stanowić mogę niezbyt złożone zadanie dla systemu komputerowego.

W pracy niniejszej przeds ta wi on o strukturę zb i o r ó w da ny ch i programów nazwanych "Komputerowym systemem w y bo ru dróg wy co fy wa ni a zagrożonej z a ł o ­ gi w czasie pożaru w kopalni". System ten został za pr oj e k t o w a n y 1 w y k o n a ­ ny dla Jednej z kopalń węgla kamiennego.

2 - Ogólna ch ar ak te ry st yk a problemu

Na wstępie spre cy zu je my główna pojęcia. Po ds ta wo wy m ok re śl en ie m uż y w a ­ nym w pracy jest wyrobisko. Zbió r wyrobisk obejmuje ściany, chodniki, po­

chylnie, podszybia itp.

Do następnych istotnych ok reśleń zaliczymy:

- Miejsce pożaru - Jedno z wyrobisk.

46 :<o- i elsk.

Rys, 1 . 'Ilustracja po więzaó między miejscem pożaru, zbiorem wy robisk za­

grożonych i drogami ewakuacyjnymi

- Wyrobiska zagrożone - podzbiór zbioru wy robisk zw ięzany z dany m miej­

scem pożaru (np. wskutek zadymienie).

- Droga ewakuacyjna - cięg wy robisk u m o ż l i wi aj ęc y wyco fa ni e zagrożonej za­

łogi w bezpie cz ny rejon kopalni.

Powiężenia logiczne pomiędzy powyższymi pojęciami przedstawia rys. 1.

M i e j s c e p o ż a r u

C j e d n o z w y r o b i s k )

C ią g i

Wyrobisk

i w o r z ą c y c h

d r o g i

e w a k u a c y j n e

W y ro b isk a

z a g r o ż o n e z a d y m i e n i e m

N u m e r y d r ó g

e w a k u a c y j n y c h

Komputerowe wspomaganie w wyborze drćg. 47

W rozważanym systemie liczbę wyrobisk sięga 500. Z każdym mi ejscem p o ­ żaru związanych jest kilkadziesiąt wyrobisk zagrożonych (do około 70).

Z danego wyro bi sk a za gr ożonego prowadzę średnio 2 lub 3 (maksymalnie 5) drogi ewakuacyjne. Każde droga ewakuacyjna pr owadzi przez kilka (maks.

10) wyrobisk.

Każoe w y ro bi sk o określone jest przez numer N (l < N 511) oraz (po­

mocniczo) przez nazwę (średnio 40 znaków).

W kopalni w y ró żn io no około 100 typowych dróg ewakuacyjnych.

Podstawowym za daniem omawianego systemu jest - po po daniu mi ejsca p o ­ żaru - wygene ro wa ni e raportu o wyro bi sk ac h za gr oż on yc h i drogach e w a k u a ­ cji.

Równocześnie w systemie ietnieje możliwość łatwej aktualizacji ut wo­

rzonych zbiorów danych oraz kontroli ich zawartości.

Stosownie do określonych zadać struktura sy stemu obejmuje zbiory d a ­ nych oraz dwa podstawowe pr og ra my - program gene ra cj i raportu i program aktualizacji zb i o r ó w danych.

System zr ea li z o w a n y zoatał na maszynie cyfrowej ODRA 1325 z pamlęcię bębnowę (wersja podstawowa) oraz na mc ODRA 1305 z pamlęcię dyskowę (war- sja la bo ra t o r y j n a ) .

Ponadto z r ea li zo wa no we rs ję rezerwowę na komputerze ODRA 1325 tylko z pamlęcię taśmowę. Spec yf ik a tego rozwięzanla omówiona zostarjle w dalszej części pracy.

3. Zbiory da ny ch systemu

Dane wy ko rz ys ty wa ne w sy stemie zgrupowane zostały w dwóch zbiorach o nazwach "WYROBISKA" i "DROGI". Oprócz tego można wy od r ę b n i ć na poziomie logicznym zbiór “KONTYNUACJA", którego struktura omówiona zostanie' w d a l ­ szej kolejności.

Zbiór W Y R O B I S K A grupuje dane dctyczęce ws zy st ki ch wyrobisk tr aktowa­

nych Jako miejsca pożaru. Dane te obejmuję numery w y ro bi sk za gr ożonych o- raz numery dróg ew ak ua cy jn yc h dla każdego wy ro bi sk a zagrożonego.

Zbiór o nazwie DROGI zswiera cięgi nu me ró w wyro bi sk tworzęcych kolejne drogi ewakuacyjna. letotnę trudność przy tworzeniu struktury rekordu tego zbioru etanowi fakt, że dla kilku dróg zamiast cięgu nu me ró w wyrofcd.sk two­

rzęcych drogę ewakuecyjnę podano instrukcję postępowania dla załogi z n a j ­ dującej się w w y ro bi sk u zagrożonym.

Po analizie różnych mo żl iw oś ci organizecji p r ze ds ta wi on yc h zb io ró w [2] przyjęto organizację o do stępie be zp oś re dn im według numeru rekordu w z b i o ­ rze, przy czym numer ten odpowiada numerowi wyrobiska (dla zbioru W Y R O ­ BISKA) lub numerowi drogi ewakuacyjnej (dla zbioru DROGI). Wi el k o ś c i n u ­ merów (a więc kluczy rekordów) są ograniczone. Jak już w s po mn ia no p o pr ze­

dnio liczba wy robisk nie przekracza 511, zaś dróg ewakua cy jn yc h - 100.

48 S. Kozielski

Istotnę rolę w przyjęciu organizacji o dostępie bezpośredni* od egrał fakt, że zbiory nu merów (kluczy rekordów) sę gęsto zapełnione.

3.1. Struktura rekordów w zbiorze W Y R O B I S K A

Długości po ezczególnych pól rekordu zbioru WY RO B I S K A oraz dł ugość ca­

łego rekordu przyjęto w taki sposób, aby pola te mi eś ci ły dane dla w i ę ­ kszości rekordów zbioru. Nieliczne przypadki przepełnienia pól (zbyt dłu­

ga nazwa lub cięg wy robisk zagrożonych) rozwięzano przez utworzenie re­

kordów kontynuacyjnych. Re kordy takie powięzane sę w listy proste. Po- czętki tych list ws ka zy wa ne sę w rekordach macierzystych, w których wy- stępiło przepełnienie. Rekordy kontynuacyjne umie sz cz on o w zbiorze KONT Y­

NUACJA (fizycznie do łę cz on ym do zbioru DROGI).

S trukturę rekordu zbioru W Y R O B I S K A przedstawia rysunek 2,

N r poi

PI P2

Nr /liejsce W sk a ź­

w yro­ pożaru n ik i biska. pozornc- kontyn.

1

Z

PA

Nazwa

w y r o b is k a WZ, DE12 UH*

18

Nr s t ó w a : 19 20

Rys. 2. Stru kt ur a rekordu zbioru W Y R O B I S K A

115

Opis zneczenia po sz cz eg ól ny ch pól rekordu:

PI - numer wyrobiska tr ak to wa ne go Jako miejsce pożaru,

P2 - miejsce pożaru pozornego, tzn. numer wyrobiska, do którego o d pr ow a­

dzane sę dymy, jeśli pożar po ws ta ł w w y ro bi sk u ślepym, P3 - adresy ewen tu al ny ch rekordów ko ntynuacyjnych,

P4 - tekst nazwy wyrobiska, P5 - numer wyrobiska zagrożonego,

P6 - numer pierwszej drogi ewakuacyjnej z wy ro bi sk a z a g r oż on eg o W Z j , P7 - numer drugiej dr o g i ewakuacyjnej z wyrobiska za gr oż on eg o W Z Ł (lub?)).

Ze wz gl ęd u na og ra nlczonę w i e l k o ś ć n u me ró w w y ro bi sk zagrożonych i dróg ewakuacyjnych trzy pola P5, P6 i P7 za ko do wa no w Jednym słowie m a sz yn o­

wym. Za re ze rw ow an ie dwóch pól (P6 i P7) na dwie drogi ewakuacyjne dla każ­

dego wyrobiska za gr oż on eg o odpowiada typowej sytuacji spotykanej w z b i o ­ rze da ny ch WYROBISKA. Jeśli z danym w y r o bi sk ie m zagrożonym zw lęzane sę więcej niż dwie drogi ewakuacyjne, to w kolejnej trójce pól P5, P6, P7 p o wt ar za ny Jest poprzedni numer WZ.

Komputerowe wspo ma ga ni e w wy borze dróg.. 49

Innym z możliwych rozwiązań or ga ni za cj i tego fragmentu przyjęcie st ru kt ur y przedstawionej na rys. 3.

rekordu byłoby

P S ' P 6 ' P ? ' P 7 '

N Z e L

( nr wyr. (lic z b a _{d e}; D E 1

z a g r . ) driven-)

Rys. 3. A l t e r n a t y w n y wariant orga ni za cj i rekordu zbioru WY RO B I S K A

Ze względu Jednak na przewagę pr zy p a d k ó w w y st ęp ow an ia jednej lub dwóch dróg ewakuacyjnych dla każdego wyrobiska za gr oż on eg o tego typu rozwląza- nie prowadziłoby do większej zajętości pamięci.

3.2. Struktura rekordów w zbiorze DROGI

Przyjęta dł ug oś ć rekordu zbioru DROGI w y st ar cz a pr ak ty cz ni e we w s z y s t ­ kich przypadkach na um ie szczenie w rekordzie po ds ta wo wy m w s zy st ki ch nu me­

rów wyrobisk tworzących danę drogę ewakuacyjną. Natomiast w przypadkach, kisdy zamiast ciągu wy ro bi sk dane drogi opisane są tekstem, tworzone są rekordy dodatkowe umieszczone w zb iorze KONTYNUACDA.

Strukturę rekordu zbioru DROGI pr ze ds ta wi a rys. 4.

N r p o l a : -

P i P2 P i P i P i ^{« • •} P3

N r N s k a i- d r o g i n l k i

U l W 5 ^{e • •}

e u a k . kontyn.

1 Z

N r s ł o n a , ¡ — ^

-12

Rys. 4. St ru kt ur a rekordu zbioru DROGI

Opis znaczenia po sz cz eg ól ny ch póls PI - numer drogi ewakuacyjnej ,

P2 - adresy ew en tualnych rekordów k o n t y n u a c y j n y c h , P3 - numery wy ro bi sk tworzących drogę ewakuacyjną.

Wykorzystując fakt ograniczonej wi el ko śc i nu me ró w w y r o bi sk zakodo wa no po dwa p oI b P3 w jednym słowie maszynowym.

Rozmieszczenie re kordów omówio ny ch zb io ró w z uwyp uk le ni em problemu re­

kordów kontynuacyjnych przedstawia rys. 5. Rekordy ko nt ynuacyjne tworzą w zbiorze KO NT YN UA CD A listy liniowe.

50 Ko ’ u N kj

Zbiór WYROBISKA

Z b ió r

DR C G !

Z b i ó r

k O N T Y -

N U A C J A

4 . Program wy dr uk u raportu o wy ro bi sk ac h za gr ożonych i dr ogach ewakuacyj­

nych

Wi el ko śc ią wejściową do pr ogramu Jest numer wyrobiska będącego mioj-

•cem pożaru. W raporcie ws zy s t k i e wyrobiska określana są poprzez Ich nu­

mery i nazwy.

Al go ry tm tworzenia raportu przedstawia rys. 6.

W przypadku w y s t ąp ie ni a pożaru w wyro bi sk u ślepym (nlepusta zawartość pola P2 - miejsce pożaru pozornego - w rekordzie zbioru W Y R O B I S K A doty­

czącym miejsca pożaru) po wy dr uk u raportu doty cz ąc eg o w ł aś ci we go miejsca pożaru drukowana jest dodatkowa część raportu przy założeniu, że pożar wy stąpił w wyro bi sk u P2. Spro wa dz a się to do podwójnej realizacji proce­

dury wy druku raportu.

Komputerowe ws po ma ga ni e w wy bo rz e dróg. 51

C

J j

WW- RISKA

( ^START _1----

i / M i m j a c e /

/ p o ś a r u f

N r N o ż n a

w y r o b i s k a w zt w ;

* * 2

...

k lY tO M S K A

Rys. 6. Algo ry tm g e ne ra cj i raportu o wyro bi sk ac h za gr oż on yc h i dr ogach e- waku ac jl

5. Program a k tu al iz ac ji z b i o r ó w danych

Cięgła zalana ko nf ig u r a c j i kopalnianej sieci wy ro bi sk poclęga za eobę konieczność bieżęcej ak tu al i z a c j i ut wo rz on yc h z b io ró w danych. Program ak­

tualizacji umożliwia m i ęd zy innymi:

- wprowadzanie no wy ch re ko rd ów do zb io ró w W Y R O B I S K A 1 DROGI (tzn. włęcze- nle do ayateau no we go wyrobiska lub nowej dragi ewakuacyjnej),

- wydruk zawart oś ci ws ka z a n y c h re ko rd ów obu zbiorów,

- wy sz ukiwanie 1 usuwanie w s k a z a n y c h wy ro bi sk w rekordach obu zbiorów.

52 S. Kozielski

Za projektowano i wykonano dwa wari an ty programu aktualizacji:

- Dane w p r o wa dz an e z kart. W tym przypadku op ró cz uetalenlo formatu d a ­ nych iatotne Jest uatalenie dla wy br a n y c h kart poetaci klucza chroniącego przed pr zy padkowym uruchomieniem np. zadania w p ro wa dz an ia lub usuwania re­

kordów.

- Dane wpro wa dz an e w sposób konwer sa cy jn y z mo nitora ekranowego. W tym przypadku użytkownik podaje dane w e dł ug pytań lub propozycji programu. Po­

zwala to uniknęć pr zypadkowych pomyłek.

6. Analiza celowoicl oraz możliwości w y ko rz ys ta ni a pamięci taśmowej w sy­

stemie w y bo ru dróg ewakua cy jn yc h

Przedstawiony uprzednio system wy bo ru dróg ewakua cy jn yc h uruchomiony został na mc ODRA 1325 z wy ko rz y s t a n i e m pamięci bębnowych. Etap u r uc ha­

miania systemu w s k a z a ł na ni eb ez pi ec ze ńs tw o pojawienie się technicznych trudności w eksp lo at ac ji pa mięci bębnowych. Ze wz gl ęd u na koni ec zn oś ć za­

pewnienia wysokiej niezaw od no śc i i dysp oz yc yj no śc i systemu ws po ma ga ję ce go w wyborze dróg ewakua cy jn yc h rozp at rz on o możliwość z r e a l i zo wa ni a d o d a t k o ­ wej we rs ji systemu, opartej na wy ko rz ys ta ni u wyłęcznle pamięci taśmowej.

Należało się spodziewać, że ze wz gl ęd u na sposób do st ęp u do danych w ł a s ­ ności ek sp lo at ac yj ne takiej wersji, określona przez czas generacji rapor­

tu oraz łatwość a k tu al iz ac ji zbiorów, będę gorsze niż w systemie wyko- rzystujęcyn pamięć bębnowę. We rs ja taśmowa byłaby więc w y k o r z y s t y w a n a w przypadkach awaryjnych.

Anallz uj ęc m o żl iw oś ć za ad ap to wa ni a przedstawionej w e rs ji bębnowej w systemie z pamięcię taśmowę rozważono kilka roboczych propozycji:

l) Pozostawienie bez zm ia ny algorytmu tworzenia raportu oraz orga ni za­

cji rekordów w zbiorach (przy czym oczywiście rekordy obu zb i o r ó w byłyby zapisywane kolejno na taśmie). Zaletę tego rozwlęzania by łaby możliwość zachowania prostej orga ni za cj i zb i o r ó w danych i wy ni ka ję ca stęd prostota aktualizacji tych zbiorów. Wadę byłaby natomiast ko ni ec zn oś ć w i e l o k r o t n e ­ go pr zeszukiwania z b io ró w w trakcie generacji raportu. Z a u w a ż m y bowiem, że odwołania do pa mięci zewnętrznej wykony wa ne w trakcie tworzenia rapor­

tu obejmuję (zgodnie z rys. 6):

- wyszuk an ie w zbiorze WYROEtISKA rekordu op is uj ęc eg o mi ejsce pożaru (z za ch ow an ie m treści tego rekordu w buforze pamięci operacyjnej),

- dla kolejnych wy robisk za gr ożonych wyszukanie w zbiorze W Y R O B I S K A re­

ko rdów za wi erajęcych nazwy tych wyrobisk,

- dla każdego numeru dr og i ewakuacyjnej odczytanie ze zb io ru DROGI cięgu numerów wy ro bi sk tworzęcych dr og ę ewakuacyjnę,

- dla każdego numeru wyro bi sk a tworzęcego drogę ew ak ua cy jn ę w y sz uk an ie re­

kordu w zbiorze W Y R O B I S K A zawier aj ęc og o nazwę wyrobiska.

Komputerowe w s p o ma ga ni e w wyborze dróg. 53

Duża strata czasu po tr zebnego na wy sz uk an ia w y mi en io ny ch danych suge­

ruje konieczność opracowania Innych rozwiązań,

2) Zmiana orga ni za cj i grupowania da nych np. w taki sposób, aby ws zy st­

kie dane dotyczące da ne go miejsca pożaru były zgrupowane w jednym, bardzo obszernym rekordzie. Na przykład stosownie do rys. 1 zawartość tego re­

kordu mi ałaby postać pr zedstawioną na rys. 7.

Drega euak- DE /

Rys. 7. Robocza propozycja organizacji rekordu w pamięci taśmowej

Opis znaczenia pól rekordu:

MP, NMP - numer i nazwa wyro bi sk a będącego mi ej sc em pożaru, WZj, , WZ2 ,.,, , - numery w y ro bi sk zagrożonych,

11,*2'1 > ~ numery w y ro bi sk tworzących drog i ewakuacyjna, NWZ1(NWZ2 ,. .., N W * , ł . N W g ,..., - nazwy wyrobisk,

1 2

DEj.DEg,..., - numery dróg ewakuacyjnych.

Zaletą takiego rozwiąza,ile byjtaby prostota d z ia ła ni a programu wydruku reportu. Generacja raportu po le ga ła by bowiem na przepisaniu danych - po odpowiednim sf or ma to wa ni u - z taśmy na drukarkę.

Z koncepcją tą zw iązane by ły by Jednak następujące wady:

- Duża ob jętość zbioru wynika ją ca przede w s zy st ki m z wielokrotnego po­

wtarzania nazw wyrobisk. •

- Długi ma ks ym al ny czas w y s z uk iw an ia po tr zebnego rekordu wynikający z dużej objętości zbioru.

- Bardzo zł oż on y proces a k tu al iz ac ji zbioru. Przykładowo, ze- zmianą przebiegu dowolnej drogi ewakuacyjnej wiąz ał ab y się zmianę wszystkich re­

kordów tę drog ę zawierających.

3) Przyjęcie rozwiązania z punktu 1, tzn. bez istotnych zmian w orga­

nizacji zbioru i koncepcji generacji raportu, ale z wprowadzeniem dodat­

kowego etapu przetwarzania.

54 S. Kozielski

I nformacje p o tr ze bn e do tworzenia reportu oyłyby mianowicie na począt­

ku pr ze pi sy wa ne z pamięci taśmowej do zb io ró w roboczych w pamięci opera- cyjnej. Wymaga to tylko Jednok ro tn eg o odczytu w s z y s t k i c h re kordów zbioru.

Generacja raportu wy ko ny wa na następnie w oparciu o dana w pamięci opera­

cyjnej przebiega wt ed y bardzo szybko.

Rozwięzanie to łęczy zaletę pr ostoty organizacji i aktu al iz ac ji zbioru z korzystnym faktem Je dn ok ro tn eg o tylko przeględenia zbioru.

Na sz kicowane powyżej rozwięzanie (3) zo stało wy brane do realizacji i zostanie bardziej szczegółowo om ówione w dalszej części pracy.

7. Or ga nizacja zb io ró w 1 p roces generacji raportu dla tośmowej w e rs ji sy­

stemu

Organizacja zb io ró w umiesz cz on yc h no taśmie magnetycznej nie uległ» is­

totnym zmianom w stosunku do we rs ji systemu poprze dn io omówionej.

Oba zbiory WY RO B I S K A i DROGI połęczone zostały w Jeden zb ió r fizyczny o nazwie POŻAR. Zb i ó r ten zawiera 511 re kordów opis uj ąc yc h wyrobiska (trak­

towane Jako mlejac8 pożaru) oraz 127 reko rd ów opis uj ęc yc h drogi ewakua­

cyjne. Rekordy te umie sz cz on e sę kolejno (rys. 8).

ToC tątefc z b io r u K o n i e c z b i o r u

Wy r o b . h l y r o b .

n r 1 n r 2

b l y r o b . Droga ^{D r o g a D r o g a}

n r 5 1 1 e u o k . e n a k - • • • e n a k .

n r 1 n r 2 n r 1 2 7

Rys. 8. Or ga ni za cj a zb io ru POŻAR w pamięci taśmowej

Długość obu typów rekordów zwięks zo no do 250 słów, co wyeliminowało konieczność tworzenia rekordów kontynuacyjnych. Do rekordu opis uj ęc eg o wy­

robisko w p r o wa dz on o dodatkowe pole ok re śl aj ęc e d ł ug oś ć nazwy wyrobisk*.

Rekord opisujęcy drogę ewekuacyjnę może za wierać numery w y ro bi sk tworzę- cych tę drogę będź też tekst opisu post ęp ow an ia dla załogi w dany m przy­

padku. Do rekordu w p r o wa dz on o w zw lęzku z tym dwa pola za wl ar aj ęc e liczb;

wyro bi sk tworzęcych drogę ew ak ua cy jn ę oraz dł ug oś ć tekstu. Pozostałe szcze­

góły or ga ni za cj i re kordów nie uległy zmianie.

Proces generacji raportu rozpoczyna aię od odczytu w s zy st ki ch rekordów zbioru POŻAR. W trakcie odczytu tworzone sę w pamięci operacyjnej dws zbiory pomocnicze o skorowidzowej organizacji dostępu. Do zb io ru NAZWY W Y R O B I S K zapisywane sę nazwy ws zy st ki ch wyrobisk, zaś do zbioru OPISY DRÓG wpro wa dz a się numery w y r o bi sk twonsęcych drogi ewak ua cy jn e będź też teks-

Komputerowe wspo ma ga ni e w wy bo rz e dróg. 55

S k o ro w id ze

N a z n a wyrób,

nr 1

N o ż n a w yrób,

n r Z

N a zw a wyrób, n r A

N a z w a

wyrób.

1 ^{n r 6}

N a z w y w yro b isk

Rye. 9. Or ga ni za cj a zb io ró w po mo cn ic zy ch w pamięci operacyjnej

56 S. Kozielski

ty opisów dróg. Ols os zc zę dn oś ci pamięci zbiory te sę zapełniene "gęsto*

tylko znakami tekstu lub numersmi wyrobisk. Ob ję to ść obu z b io ró w nie prze­

kracza 4 K słów pamięci operacyjnej.

W trakcie za pe łn ia ni a omawia ny ch z b io ró w uzupełniane sę również infor­

macje w tablicach skorowidzów. Ta blice te zawleraję da ne o położeniu, długości i ew en tu al ni e typie (clęg nu me ró w w y ro bi sk czy tekst opisu dro­

gi) el em en tó w wp ro wa dz an yc h do zb io ró w pomocniczych.

Strukturę omawianych z b i o r ó w przedstawia rys. 9.

W trakcie odczytu kolejnych re kordów zb io ru POŻAR kopiuje się dodatko­

wo do odrębnej tablicy pełny rekord op is uj ęc y aktualne miejsce pożaru.

Informacja zawarta w tym rekordzie tworzy razem z zawartościę zbiorów NAZ­

W Y W Y R O B I S K i OP I S Y DRÓG komplet da ny ch po tr ze bn yc h do wy dr uk u raportu.

GeneracjB raportu odbywa się we dł ug algorytmu pr ze d s t a w i o n e g o na rys. 6 z tę różnicę, że zb io ry W Y RO BI SK A i DROGI w pa mięci bębnowej zo st ał y zastę- pione przez zb io ry NAZW Y W Y R O B I S K i OPIS Y DRÓG w pamięci o p e r a c y j n e j . Czas realizacji pr zy kładowych wydr uk ów wz ró sł o ok. 2,5 min w porównaniu z bębnowę we rs ję systemu.

Za ga dn ie ni e aktu al iz ac ji zbioru taśmowego POŻAR rozwięzano w dwóch wa­

riantach :

a) W przypadku ek sp loatacji pamięci bębnowej w y k o rz ys ta ć można program ge ne ru ję cy zbiór POŻAR na podstawie zaktua li zo wa ny ch zb i o r ó w WYROBISKA i DROGI.

b) W razie konieczności e k sp lo at ac ji wyłęcznie pamięci taśmowej aktuali­

zacja zbioru POŻAR wykony wa na jest przez program wy ko rz y s t u j ę c y dane przygotowane na kartach perfor ow an yc h w formacie id en ty cz ny m Jak dl*

programu ek tu al iz uj ęc eg o zbiory w pamięc ia ch bębnowych. Ze wz gl ęd u ns se kw encyjny dostęp do zb ioru konieczne jest up or zę dk ow en ie danych we-

i

dług wz ra stajęcych nu me ró w wy ro bi sk i dróg ewakuacyjnych.

8. Podsumowanie

Przedstawiony system zo st ał w y k o na ny i pr ze sz ed ł pomyślnie próby u użytkownika.

An al iz a struktury 1 w ł as no śc i funkcjonalnych systemu wykorzyatujęcego pamięć bębnowę pozwala na po cz yn ie ni e na st ęp uj ęc yc h uwag:

Przyjęta organizacja z b i o r ó w o be zp oś re dn im do st ęp ie pozwala na bardzo szybkie w y sz uk iw an ie po tr zebnych rekordów. Prędkość generacji raportu o drogach ew akuacyjnych og ra niczona Jest pr ak tycznie pr ęd ko śc ię pracy dru­

karki wierszowej.

Łatwość dostępu do rekordów okupiona jest niepełnym w y k o rz ys ta ni em za­

rezerwowanego dla zb iorów systemu obszaru pamięci zewnętrznej. Gest to przykład klasycznego konfliktu wy st ęp uj ęc eg o przy tego typu organizaoji zb iorów danych.

Komputerowe ws po ma ga ni e w wy borze dróg. 57

Istnienie o b sz ar ów pustych w zb iorach da ny ch w y ni ka z jednej strony z braku pewnych reko rd ów (liczbę n u m e r ó w w y r o bi sk i dróg ewakuacyjnych pr zy­

jęto z pewnym zapasem), z drugiej zaś strony z faktu nl ez ap eł nl an ia ca łe­

go obszaru rekordów (posiadajęcych stełę długość).

Poprawy efektywności w y k o r z ys ta ni a pamięci bębnowej można by szukać w Innych rozwięzaniach or ga ni za cj i zbiorów,np. z wy ko rz y s t a n i e m metody s k o­

rowidzowej lub opartej na funkcji mieszającej. Prow ad zi ło by to jednak do konieczności op ra co wa ni a bardziej ro zbudowanego op rogramowania, a w efek­

cie do pogorszenia czasu gene ra cj i raportu.

Własności użytkowe we rsji systemu wy ko rz ys tu ją ce j pamięć tsśmową u s t ę ­ pują nieco wersji z pamięcią bębnową, są jednak w y s t a r cz aj ąc e dla w y k o ­ rzystania zastępczego.

LITERATURA

[1] Yourdon E. t Projek to wa ni e s y st em ów o d z ia ła ni u bezpośrednim. WNT, War­

szawa 1976.

[2] Kozielski S. : A computer system for choosing the ev ac ua ti on routes in the case of fire in a coal-mine. Proc. of the 3rd IFAC S y mp os iu m on Autonation in mining, mi ne ra l and metal processing, Mont re al 1980.

[3] Martin 3.: Co mp ut er d a ta -b as e organization. P r e n t i c e - H a l l , 1975.

Recenzent: Doc. dr hab. inż. S t an is ła w Cierpisz

Wpłynęło do Redakcii 16.03.1982 r.

BiJEOP nyT Ed 3BAKyAIlHH BO BPEJiH. IlOIKAPA HA UIAXIE BC IIP MAT A KM UH 3BM

P e 3 » u e

B c t a i t e n p e n c T a B z e a a p o z s a c i p y i c i y p a B w rao zH T ezLH o it CH CieuH o d z e r n a - M tea, b c z y s a e b o s h b k h o b s h k a n o x a p a Ha K a M e a H o y ro z tH o a x a x x e , a n p e z e x e K H A PshoHob onacH H x sazu H aeiD sS a BHÓop c o o t b8t c t b6h h h x u y r e ii p B a x y a H h b . n p e z - o taB ze n o opraH H3a m i» $ a flx o B h $ y a x u iu i n p o r p a u u . P a c c x o i p e a o B epcH B c x c T e x u o HC110ZŁ3oBaH Keu 3a n o m iH a iw e r o y c t p o f l c i B a Ha uarH XTH ou ó a p a ó a a e h B e p c a » c sanoKBHaxotHK y c ip o flc iB O M a a MarHBTHtoc z e u x a z .

58 S. Koziflilg

THE CO MPUTER A I D E D CHOISÉ OF E V AC UA TI ON ROUTES IN THE CASE OF FIRE IN A COAL-MINE

S u » d s r y

The paper presents the functions and structure of the comp ut er aystei, which facilitates de te rmination of minefields threatened by smokiness and selection of the evacuation routes in the caae of fire emergency in a co­

al-mine.

Tho data files or ga ni za ti on and the functions of programs have been shown.

Two versions of the system have been presented: one based on a magne­

tic drum store and another based on a magnetic tape store.