Krzysztof Sowiński
Siestrzan
Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach 25, 383
R ocznik M uzeum N arodow ego w Kielcach Tom 25, Kielce 2010
KRZYSZTOF SOWIŃSKI
SIESTRZAN
Belka modrzewiowa „S iestrzan” 1753
Dł. 640; wys. 16,3; szer. 16 cm
Siestrzan czyli stragarz, tram, daw niej po dworach a dziś j u ż tylko po cha tach szeroki ze starodrzewu poprzeczny podciąg pod belkami. N azw a mogła po wstać stąd, że bale lub dwie połowy, roztarte z jed nej kłody, zowią cieśle siostram i, a z takich połów robiono pierw otnie siestrzany - wyjaśnia Encyklopedia staropol ska Zygm unta Glogera, polskiego historyka, archeologa, etnografa, folklorysty, krajoznawcy.
Tylko tak i siestrzan, czyli belka modrzewiowa, ocalała - z dworku w Cieko- tach, w którym m ieszkała rodzina Stefana Żeromskiego. Dom pisarz wspom ina w Syzyfowych pracach i kilkakrotnie w Dziennikach. Marzył, że ten dworek, dzierżawiony przez rodziców, kiedyś wykupi, ale jego m arzenie nie miało się n i gdy ziścić. To tę przestrzeń utracił na zawsze po śmierci ojca w 1883 roku. To za nią, dzieciństw em i rodziną będzie tęsknić całe życie.
Po pożarze, dom odbudowano w 1905 roku n a elem entach, które ocalały. Na szczęście przetrw ał także siestrzan. Mamy fotografię tego dworku z 1936 i póź niejszy opis z 1938 roku. Dom, w którym niegdyś mieszkali Żeromscy był już wówczas mocno zaniedbany i nie przypominał dworku soplicowskiego, ja k m a wiał o nim pisarz. Zresztą nigdy go nie przypom inał - nie był tak okazały, ja k ten opisany przez Adama Mickiewicza.
O statn i mieszkańcy domu wyprowadzili się w 1964 roku. Budynek rozebrano, A belka, n a której rzem ieślnik wyciął rozety i napis Anno Domini 1753, Juli, tr a fiła do M uzeum Lat Szkolnych S tefana Żeromskiego w Kielcach.
