Marian Fąka
Rada Kapłańska nowym senatem biskupa diecezjalnego
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 21/3-4, 41-69
1978
P ra w o K anoniczne 21 (1978) n r 3—4
KS. M A RIA N FĄ K A
R A D A K A P Ł A Ń S K A NOW YM SENA TEM B IS K U P A DIECEZJALNEG O
T r e ś ć : W stęp I. A kty ,normaityiwne: 1) D ek ret o posłudze i życiu k ap łan ó w P resb yte ro ru m ordinis, 2) M otu p roprio Ecclesiae Sanctae, 3) O kólnik K o ngregacji S p ra w D uchow ieństw a w sp raw ie R ad K a p ła ń skich z dn ia 11.4.1970 r., 4) D o k u m en t S ynodu B iskupów z 1971 r. o k a p ła ń stw ie służebnym , 5) I n s tru k c ja K ongregacji B iskupów na te m a t pastersikiej p o sługi bisk u p ó w z dn ia 22.2.1973 r., 6) P ro je k t P ap iesk iej K om isji R ew izji K odeksu P ra w a K anonicznego. II. K w estie o rg an iza
cyjne: 1) N azw a, 2) O bow iązek u stanow ienia, 3) S kład R ady K a p ła ń sk ie j, 4) Z ad a n ia R ady K ap ła ń sk ie j, 5) K om petencje R ady K ap ła ń sk ie j, 6) S ta tu ty R ady K ap ła ń sk ie j, 7) S tosunek do k a p itu ły k a te d ra ln e j i in n ych ra d diecezjalnych. Zakończenie.
W stęp
P o g łęb ien ie teologii k a p ła ń stw a w to k u S o b o ru W aty k ań sk ieg o II podniosło w pow ażn y m sto p n iu w a lo r k a p ła ń stw a . W d y sk u sji so
b orow ej O jcow ie p o d k reślali, że p re z b ite ra t n ie je st ja k im ś k a p ła ń stw e m d ru g ieg o sto p n ia, ale sta n o w i p ra w d ziw e uczestn ictw o w k a p ła ń stw ie Je z u sa C h ry stu sa , że k a p ła n i w p e łn ie n iu sw ego po
sła n n ic tw a n ie są ty lk o d e le g a ta m i b isk u p a, ale jego koniecznym i w sp ó łp raco w n ik am i, że w p ierw szy ch w iek ach ch rz e śc ijań stw a b i
sk u p sta n o w ił w raz z k a p ła n a m i je d n o p re z b ite riu m . W y su w an o też konieczność szerszego sto so w an ia zasad y pom ocniczości — p rin c ip iu m su b sid ia rita tis — k tó ra stan o w i n a tu r a ln ą p o d staw ę o rg a n iz a c ji życia społecznego, a k tó ra w h ie ra rc h icz n e j s tru k tu rz e K o
ścioła w in n a d o p ro w ad z ić do tego, b y w ład za w yższa k o rz y sta ła dla d o b ra ogólnego z d o ra d y czy z posługi czynników niższych.
W zw iązk u z ty m p a d a ły zdania, że trz e b a pom yśleć o u tw o rz e n iu ja k ieg o ś ciała doradczego, złożonego z p rz e d sta w ic ieli w szystkich k a p ła n ó w
W y n ik i d y sk u sji z n alazły sw ój w y raz w d o k u m e n ta c h soboro
w ych, k tó re p o d k re śla ją ścisłą w spólnotę k ap łan ó w , ta k diecezjal
n y c h ja k i zakonnych, z b isk u p em , w o p a rc iu o u d z ia ł w je d n y m
1 W ó j c i k K, U dział k ap łan ó w w zarządzie kościelnym , A ten. K apł 69 (1966) z. 4, 209, 218—219.
i ty m sa m y m k a p ła ń stw ie i p o słan n ic tw ie 2. K a p ła n i w spólnie z b i
sk u p e m tw o rz ą je d n o p re z b y te riu m i je d n ą rodzinę, k tó re j ojcem je s t b is k u p 3. S obór w sk azu je na konieczność zespolenia w oli k a p ła n ó w z w olą b isk u p a w o p arciu o n ad p rz y ro d z o n e w ięzy m iłości, co ich w spólną działaln o ść d u sz p a ste rsk ą uczyni b a rd z ie j w y d a jn ą 4.
S u g e ru je się, b y b isk u p zw o ły w ał k ap ła n ó w n a rozm ow ę, ziwłaszcza w spólną, i to n ie ty lk o p rzy d a n ej sposobności, lecz tak że w u s ta lo n y ch te r m in a c h 5. P re z b ite riu m m a sw ego b isk u p a w pew n y m sen sie uobecn iać i u w id aczn iać K ościół pow szechny n a sw oim te re n ie 6, b isk u p zaś je s t w id zialn y m źródłem i fu n d a m e n te m je d ności w sw oim p a rty k u la rn y m K ościele 7.
P ie rw sz y m p ra k ty c z n y m , logicznym i teologicznie u zasad n io n y m w n io sk ie m p ra w n y m soborow ej n a u k i i p re z b ite riu m i jego ro li w diecezji s ta ła się n o w a in s ty tu c ja p ra w n a , nosząca n a zw ą R a d y K a p ła ń sk ie j 8. T eologiczna od n o w a p re z b ite riu m i jego re p re z e n ta ty w n e odbicie w R adzie K a p ła ń sk ie j zm ierza bow iem do tego, aby w szy stk ie d ziedziny życia w d iecezji objąć w spólną odpow iedzial
n o ścią i uw olnić w te n sposób b isk u p a z izolacji, w ja k ie j się zna
laz ł 9.
I
A k t y n o r m a t y w n e
T e m a t R ad y K a p ła ń sk ie j p o ru sza k ilk a ak tó w kościelnych o c h a ra k te r z e pow szechnym , choć o różnym zn aczeniu p ra w n y m . W y
m ienić tu n a leży p rzed e w szystkim :
1) D e k re t o p osłudze i ży c iu ka p ła n ó w P re sb y te ro ru m ordinis, k tó ry w p ro st i n ied w u zn aczn ie m ów i o p o w o łan iu do życia ra d y czyli se n a tu kap łan ó w :
„(B iskupi) z ra c ji w sp ó ln o ty w ty m sam y m k ap ła ń stw ie i po
słudze, n ie ch u w a ż a ją p re z b ite ró w za sw oich b ra c i i p rz y ja ciół, a ich d o b ro zarów no m a te ria ln e , ja k przede w szy stk im
2 C h ristu s D om inus 28 (C ytuję: CD).
3 CD 28; P resb yte ro ru m ordinis 8 (C ytuję: PO).
4 CD 28.
5 Tam że.
6 L u m e n g en tiu m 28 (C ytuję: LG).
7 LG 23.
8 Poir. P i e r o n e k T., Rada K apłańska w y ra ze m soborow ej odnow y, P ra w o K an. 12 (il;969) n r 3—4, 17; S c h m i t z H., C onsilium p re sb yte ra - le. S te llu n g , F u n k tio n u n d O rganisation des P riesterrats im L ich te der kirch e n rec h tlich en N orm en, W eisungen u n d P lanungen, A rch iv fü r k a tholisches K irc h e n re c h t 144 (1975) 23.
! C o r e c c o E., B isk u p głow ą Kościoła p a rty ku la rn eg o , p ro tekto rem i obrońcą karności lokalnej. Coneildum 1— 10 (1968) 453.
[3] Rada kapłańska 43 duchow e n iech im leży n a s e rc u w m ia rę sil (...) n ie c h tro sz czą się n a ju siln ie j o sta łą fo rm a c ję sw ojego p re z b ite riu m . N iech ich c h ę tn ie słu c h ają, ow szem , n iech zasięg ają ich r a d y i ro z m a w ia ją z n im i o tym , co d otyczy p o trz e b p ra c y d u sz
p a ste rsk ie j i d o b ra diecezji. B y zaś to d o p ro w ad zić do s k u t
ku, n iech m a ją ra d ę czyli se n a t k ap łan ó w , re p re z e n tu ją c y c h p re z b ite riu m , k tó ry d ostosow any do dzisiejszych okoliczności i p o trzeb , w fo rm ie i w e d łu g n o rm p ra w n y c h do o k reślen ia, m ó g łb y sk u teczn ie w sp ierać b isk u p a sw y m i ra d a m i w rz ą d z e n iu d ie c e z ją ” 10.
In n e d o k u m e n ty soborow e, ja k k o n sty tu c ja L u m e n g e n tiu m u , d e k r e t C h ristu s D om inus 12, czy w sp o m n ia n y w yżej d e k re t P resb y- te ro ru m ord in is w in n y m m iejscu 13 lu b d e k re t o działaln o ści m i
s y jn e j A d g e n te s 14 p o ru sz a ją sp ra w ę R ad y K a p łań sk ie j raczej po
śred n io , stw a rz a ją c d la n ie j m n ie j czy w ięcej w y ra ź n ie p o d w alin y n a tu r y d o g m aty czn ej i te o lo g ic z n e j15.
Z aznaczyć należy, że w a lo r u sta w y n a le ż y się je d y n ie ty m n o r
m om soborow ym , k tó ry c h tre ść zo stała w y ra ź n ie przez S obór o k re ślo n a i n a k a z a n a ja k o w iążąca pod w zględem p ra w n y m o raz n a d a je się do z a k tu a lizo w an ia. W w iększości bow iem u c h w a ły sobo
ro w e n ie z a w ie ra ją n o rm n a d a ją c y c h się do bezp o śred n ieg o zasto
so w a n ia, lecz ra c zej n o rm y fu n d a m e n ta ln e , stan o w iące p o stu la ty pod ad re se m ko m isji posoborow ych, do k tó ry c h n ależ y w y ciąg n ię
cie k o n k re tn y c h w niosków i n a d a n ie im fo rm y u sta w y . W ty m je d n a k , co d e k re ty w y ra ź n ie u s ta la ją , ob o w iązu ją ja k o n o rm a p r a w n a , podobnie ja k w sk azan y przez nie k ie ru n e k ro zw ią zy w an ia po
ru sz a n y c h z a g ad n ie ń 16.
W in te re su ją c y m n as tem acie c h a r a k te r u sta w y n ależy się za
ró w n o n o rm ie p ra w n e j p o d an ej w d ek recie o posłudze i życiu k a p ła n ó w P r e sb y te ro ru m ordinis, ja k i b ęd ący m je j k o n sek w en cją po
so b o ro w y m n o rm o m w ykonaw czym .
2) N o rm y w y k onaw cze do w spom nianego d e k re tu P re s b y te ro ru m o rd in is zo stały p o d an e w m o tu p ro p rio P a w ła VI Ecclesiae S a n cta e 17, ogłoszonym d n ia 6 sie rp n ia 1966 roku.
N ie m iały one c h a ra k te ru ostotecznego, lecz zo stały w y d an e na p ró b ę (ad e x p e rim e n tu m ), poniew aż — ja k głosi pism o p a p iesk ie —
„chodzi o sp ra w y dotyczące k arn o ści, co do k tó ry c h dośw iadczenie 10 PO 7, 1.
11 LG 28.
12 CD 16, 27 i 28.
13 PO 15.
14 A d gentes 20 (C ytuję: AG).
15 P or. B e y e r J De Consilio P resb yterii adnotationes, P eriodica de r e m oral! oanonica litu rg ica 60 (1971) f. 1, 30.
16 P or. S o b a ń s k i R., N o rm y ogólne K o d e ksu P raw a K anonicznego, W arszaw a 1969, 41 n.; S c h m i t z H., dz. c. 21.
17 M otu proprio Ecclesiae Sanctae, I, n. 15 §§ 1—4 (C ytuję: ES).
m oże jeszcze w iele podsunąć, a n a d to sp ecjaln a K o m isja p ra c u je n a d re w iz ją i p o p ra w ie n ie m K o d e k su P raw a K a n o n iczn eg o , w k tó ry m p rzep isy całego K ościoła zo stan ą razem u p o rząd k o w an e w spo
sób b a rd z ie j odpow iedni, p rzy sto so w an y i o k reślo n y ” 18. W m ię
dzyczasie zaś K o n fe re n c je B iskupów m ia ły m ożność podzielić się ze S tolicą A p o sto lsk ą sw oim i sp o strzeżen iam i i uw ag am i, ja k ie n a sunęło im w y k o n y w a n ie p rzepisów oraz przedłożyć now e p ro p o zycje 19. C hodziło za te m o to, ażeby p rzew idzieć p ew ien o k re s cza
su konieczny dla ro zw o ju tego now ego o rg a n iu d o ra d c z e g o 20. G dy u p ły w a ł trz e c i ro k od ogłoszenia m o tu p ro p rio Ecclesiae S a n cta e, K o n g reg acja S p ra w D u ch o w ień stw a, k tó rej p o d leg ają R a d y K a p ła ń sk ie 21, p rz e sia ła w d n iu 15 sty czn ia 1969 ro k u pism o do P rz e w o d niczących K o n fe re n c ji B isk u p ich z p ro śb ą, ab y b isk u p i p rz e d sta w ili K o n g reg acji sw oje u w ag i i spostrzeżenia dotyczące d o św ia d czeń zd o b y ty ch w te j dziedzinie. N a p o d staw ie o trz y m a n y c h odpo
w iedzi, K o n g re g acja, w y słu ch aw szy zd an ia sw oich k o n su lto ró w , o d b y ła w d n iu 10 p a ź d z ie rn ik a 1969 ro k u sesję p le n a rn ą dla rozw a
żenia w ażn iejszy ch k w e stii dotyczących R ad y K a p ła ń sk ie j. W yniki te j sesji n aśw ie tlo n e zostały w sp e c ja ln y m O k ó ln ik u — L itte r ae circulares — sk ie ro w a n y m do P rzew o d n iczący ch K o n fe re n c ji Bis
k u p ich 22.
3) O k ó ln ik K o n g reg a cji S p ra w D u c h o w ień stw a w sp ra w ie R ad K a p ła ń sk ic h , d a to w a n y je s t d n ia 11 k w ie tn ia 1970 r o k u 23.
O kólnik te n n ie m a m ocy u sta w y (lex), a n i też nie m ożna o n im m ów ić ja k o o n a k a z ie p ra w n y m (p raecep tu m ), lecz raczej ja k o o za
rz ą d z e n iu a d m in istra c y jn y m , zw iązanym z u sta w ą soborow ą i p a p ie sk ą 24.
W zak o ń czen iu O kólnika podano, że K o n g reg acja p ra g n ę ła podać p e w n e ogólniejsze zasady i k r y te ria (p rin cip ia, ac c rite ria gene- ra lio ra ), m ające stan o w ić pom oc d la b isk u p ó w w w y p e łn ie n iu ich pow ażnego o b o w iązk u w zak resie u sta n o w ie n ia i sposobu fu n k c jo now ania' R ad K a p ła ń s k ic h 2S. C hodzi z a te m o n o rm y a d m n istra - c y jn e, k tó re w in n y reg u lo w ać p ra k ty k ę K ościoła, będące w y ty c z n y m i dla u k s z ta łto w a n ia now ego p ra w a oraz u k azu jące pew ne no
w e e le m e n ty w k w estii R ad K a p ła ń sk ic h . O ile d e k re ty S o boru W a
18 AAS 58 (1566) 757 n.; Posoborow e p raw odaw stw o kościelne, w yd.
Ks. E. S z t a f r o w s k i, t. 1, z. 1, n. 55 (C ytuję PPK>
19 Tam że; P P K , dz. c., n. 56.
20 AAS 62 (1970) 459—465; P P K , t. 3, z. 1, n. 4571.
21 K o n sty tu c ja R eg im in i Ecclesiae U niversae, n. 68; ASS 59 (1967) 68.
22 P or. P P K , t. 3, z. 1, n. 4572.
23 L itte ra e C irculares ad Praesides C on feren tia ru m E piscopalium de C onsiliis P resbyteralibus iu x ta placita C ongregationis plenariae die 10. 10. 1969 habitae. AAS 62 (1970) 4 5 9 ^ 6 5 ) ; P P K , t. 3, z. 1, n. 4565- 4597.
24 S c h m i t z H., C onsilium , 28.
25 P P K , t. 3, z. 1, n. 4597.
[5] Rada kapłańska 45 ty k a ń sk ie g o II o R a d a c h K a p ła ń sk ic h o k re śla ją n ie k tó rz y ja k o
„ lex c o n s titu tiv a ”, m o tu p ro p rio B cclesiae S a n c ta e ja k o „ lex ex se- c u tiv a ”, o ty le w sp o m n ian y O kólnik m ożna b y o k reślić ja k o „lex n o rm a tiv a ” 28.
W yty czn e p o d an e w O k ó ln ik u p o sia d a ją szczególne znaczenie z u w a g i n a to, że są ow ocem k o n su lta c ji z K o n fe re n c ja m i B isk u p im i i w y n ik ie m po sied zen ia p le n a rn e g o K o n g re g a c ji27, choć nie o d n o to w an o n ig d zie z a tw ie rd z e n ia u c h w a ł teg o posiedzenia przez p a p ie ż a 28. J e d n a k posiedzenie p le n a rn e K o n g reg acji, w k tó ry m b io rą u d z ia ł ta k ż e b isk u p i-czło n k o w ie nie re z y d u ją c y w R zym ie — w m y śl k o n sty tu c ji ap o sto lsk iej P a w ła V I R e g im in i E cclesiae U ni- v e r sae i R e g u la m in u genera ln eg o K u r ii R z y m s k ie j (art. I l l ) — ro z p a tru je w ażn iejsze k w e stie, k tó re z n a tu r y sw ej stan o w ić m o
gą ogólne zasad y lu b p ro g ra m o w e w y ty c zn e 29. A z a te m z a w a rte w O k ó ln ik u u c h w a ły m a ją c h a ra k te r w iążący i przez b isk u p ó w nie m ogą b yć bez pow ażnej szikody p o m in ię te 30.
4) D o k u m e n t S y n o d u B isk u p ó w z 1971 ro k u o ka p ła ń stw ie s łu ż e b n y m si.
D ru g a sesja g e n e ra ln a S y n o d u B isk u p ó w z 1971 ro k u w d o k u m e n cie o k a p ła ń stw ie słu że b n y m w y p o w ied ziała się rów nież n a te m a t R a d y K a p ła ń sk ie j.
P o zasad ach d o k try n a ln y c h o p o słan n ictw ie k a p ła n a w św ietle ta je m n ic y C h ry stu sa i K ościoła, z a w a rty c h w części p ierw szej, S y n o d B isk u p ó w w części d ru g ie j p o d ał w sk a zan ia dotyczące życia i posługi k a p ła ń sk ie j „w c elu w y ja śn ie n ia n ie k tó ry c h k w e stii i do
d a n ia o tu c h y ” 32. T y m sam y m S ynod, o p ie ra ją c się n a fu n d a m e n cie d o k try n a ln y m , ch ciał w y ty czy ć k ie ru n e k i przedłożyć n a su w a jące się w n io sk i zw iązan e z życiem i p osługą kap łan ó w .
O p u b lik o w a n y n a polecenie p ap ieża P a w ła V I d o k u m e n t S y n o d u o trz y m a ł z a tw ie rd z en ie p ap iesk ie n a a u d ie n c ji udzielo n ej k a r d y n a ło w i se k re ta rz o w i s ta n u d n ia 30 listo p ad a 1971 ro k u w sło
w ach w y d an eg o re s k ry p tu : „ Ju ż te ra z Jeg o Ś w iąto b liw o ść a k c e p tu je i p o tw ie rd z a w szy stk ie k o n k lu z je, k tó re w obu d o k u m e n ta c h są zgodne (co n g ru u n t) z o b o w iązu jący m i n o rm a m i” 33. W przytoczo
n y m re sk ry p c ie papież za strz e g ł sobie je d n a k p ra w o późniejszej
28 P or. B e y e r J., De Consilio, 49n.
27 P P K , t. 3, z, L n. 4597.
28 S c h m i t z H., dz. C., 28.
29 AAS 61 (1968) 129—1,76; ,por. też S c h m i t z H., 28—39.
30 P or. też M i c h i e l s G., N orm ae generales iu ris canonici, P a ris 2 1949, I, 155—156.
31 D ocum enta S y n o d i E piscoporum , De sacerdotio m in isteria li, AAS 63 ('1371) 807—022; P P K , t 5, z. 2, n. 9524—9648.
32 P P K , t 3, z. 2, n. 9571.
53 T am że, n. 9526.
oceny, czy i k tó re z pro p o zy cji S y n o d u zam ienić w d y re k ty w y lu b n o rm y p ra k ty c z n e 34.
O p in ia S y n o d u B isk u p ó w n a te m a t R ad y K ap ła ń sk ie j 35 n ie s ta n o w i z atem n o rm y o bow iązującej pod w zględem p ra w n y m . Nie je s t je d n a k rów nież p o w tó rzen iem n o rm soborow ych i posoboro
w ych, lecz in s tru k c ją i w y ty czn y m i d la p raw n eg o u fo rm o w a n ia R a d y K a p ła ń sk ie j w przyszłości 36.
5) In s tr u k c ja K o n g reg a c ji B isk u p ó w na te m a t p a ste rsk ie j p o słu gi b isk u p ó w z d n ia 22 lu teg o 1973 ro k u 37.
I n s tr u k c ja ta sitanowi międizy in n y m i u rz ęd o w ą pom oc w w y
k ła d n i o b o w iązu jący ch sobo ro w y ch i posoborow ych n o rm p ra w n y c h n a te m a t R a d y K a p ła ń sk ie j, pod ając rów nocześnie w ytyczne i k re śląc d la n ie j lin ie p rz ew o d n ie 3S.
6) P r o je k t P a p ie sk ie j K o m isji R e w iz ji K o d e k su P raw a K a n o n i
cznego.
P a p ie sk a K om isja R ew izji K o d ek su P ra w a K anonicznego in fo r
m u je o zam ierzo n y m u sta w o d a w stw ie w w y d a w a n y m przez siebie p e rio d y k u „C o m m u n icatio n es” . W ed łu g p rz e g lą d u p ra c K om isji — B re v is co n sp ectu s de la b o re huicusque a C om m issione p e ra c to deq u e p e ra g e n d o 39, R ad a K apłańsika om ów iona została w schem acie De Sacra H ierarchia 40. P o sta n o w ie n ia dotyczące R a d y K ap łań sk iej u ję to w je d e n a s tu k a n o n a c h 41. W p raw d zie o p raco w a n em u sch em ato w i ja k o p ro je k to w i n ie p rz y słu g u je żad n a m oc p ra w n a , o ile po
szczególne p o stan o w ien ia n ie o trz y m a ły je j u p rz e d n io n a p o d sta w ie p ra w o m o cn y c h aktów , to je d n a k pozw ala on zo rien to w ać się, w ja k im k ie ru n k u zm ierza b ęd ąca w to k u k o d y fik acja 42.
n
K w e s t i e o r g a n i z a c y j n e 1. N a zw a
W d e k re c ie o posłudze i życiu k a p ła n ó w P re sb y te ro ru m ordinis m o w a je s t ogólnie o „coetus v el se n a tu s sacerd o tu m , P re sb y te riu m re p re s e n ta n tiu m ” 43, co w po lsk im o fic ja ln y m w y d a n iu d o k u m en tó w
84 Tam że.
35Tam że, n. 9629—9628.
36 P or. S c h m i t z H., dz. c., 37—38.
37 SC Ep D irectorium de P astorali M inisterio Episcoporum , Typis P o- ly glottis V aticanis 1973; P P K , t. 6, z. 1, n. 10370— Ll'035.
38 ‘S c h m i t z H., dz. c., 40.
39 Com -municationes 6 (1974) 1, 29—59.
40 Tam że, 44—46.
41 T am że, 44.
42 P ar. S c h m i t z H., dz. c., 43.
43 P O 7, 1.
[7] Rada kapłańska 47 soborow ych p rzetłu m aczo n o : „N iech m a ją ra d ę czyli s e n a t k a p ła nów , re p re z e n tu ją c y c h ogół p re z b ite ró w ” 44.
W n o rm a c h w y k o n aw czy ch do tego d e k re tu — m o tu p ro p rio E cclesiae Sa n cta e — zespół te n o trz y m u je n azw ę C o n siliu m P res
b ytera le. Z d an iem w ielu a u to ró w o k reślen ie to je s t n iezu p ełn ie tra fn e , gdyż w n ie d o sta te c z n y sposób w y ra ż a re p re z e n ta ty w n o ść R ady, podobnie zresztą ja k jego tłu m a cze n ia: „conseil sa c e rd o ta l”, P r ie s te r r a t”, se n a t o f P r ie s t”, czy polskie „R ada K a p ła ń sk a ” . T oteż w iększość au to ró w p rzy ch y la się raczej do te rm in u : C o n siliu m pre- sb y te r ii”, ja k o jaśn iejszeg o i b a rd z ie j odpow iedniego z d o k try n a l
nego p u n k tu w id zen ia 45. N iek tó rzy zaś, b y p o d k reślić fu n k c ję re p re z e n ta ty w n ą R ad y w olą m ów ić: C o n siliu m p re sb yteria le, z a m iast
„ p re s b y te ra le ” 46.
J a k w y k a z u je B eyer, stosow anie te rm in o lo g ii w p ra k ty c e je s t b a rd z o zróżnicow ane. Ta'k n a p rz y k ła d 37 diecezji F ra n c ji o k re śli
ło sw o ją R ad ę ja k o C o n siliu m p re sb y te ra le , 15 ja k o C o n siliu m p re sb y te rii, z fra n c u sk ic h diecezji zam o rsk ic h n a to m ia st je d n a ob
ra ła n azw ę „C onsilium p re s b y te rii” , in n a „C o n siliu m sa c e rd o ta le ” . W e W łoszech z kolei w iele diecezji uży w a te rm in u C o n siliu m p re s
b y te ria le 47.
Z d a n ie m tegoż B ey era, zn alezien ie je d n o lite g o o k reślen ia d la R a dy n ie będ zie ła tw e , zw ażyw szy z je d n e j stro n y , że w sk ład je j w chodzą kaipłani, z d ru g iej zaś, że re p re z e n tu je ona p re z b ite riu m , a p o n ad to , że je s t R ad ą b isk u p a , k tó re m u p rz y d a n a została do pom ocy w zarz ą d za n iu diecezją. W o k re śle n iu „C onsilium p re sb y te r a le ” lepiej je s t u w y d a tn io n a k ap łań sk o ść R ady, podczas g d y t e r m in „C onsilium p re s b y te rii” czy „ p re s b y te ria le ” lep iej w y ra ż a r e p re z e n ta ty w n o ść R a d y i łączy ją org an iczn ie z p re z b y te riu m . N ie m ożna by je d n a k — ja k chcieli n ie k tó rz y — n azy w ać ją po p ro stu „se n a te m k a p ła ń s k im ”, lecz n a jw y ż e j „se n a te m b isk u p a ” , po
dobnie ja k to m ia ło m iejsce kied y ś w sto su n k u do k a p itu ły k a te d ra ln e j, stosow nie do kan. 391 § 1 K P K 48.
O k ó ln ik K o n g reg a cji S p ra w D u c h o w ień stw a , w sp ra w ie R a d K a p ła ń sk ic h p o d trz y m a ł n azw ę p o d an ą przez m o tu p ro p rio E cclesiae S a n cta e — C o n siliu m P re sb ytera le. To sam o sp o ty k a m y w d o k u m encie S y n o d u B isk u p ó w o k a p ła ń stw ie służebnym , w In s tru k c ji K o n g re g a c ji B isk u p ó w n a te m a t p a ste rsk ie j posługi b iskupów , o raz w p ro je k c ie P a p ie sk ie j K o m isji R ew izji K PK .
44 Sobór W a ty k a ń sk i II. K o n s ty tu c je , D ekrety, D eklaracje, T ek st ła - cińsiko-polSki, Wyid. Pallotinium , P oznań 1968, 773; por. też P i e r o n e k T., dz. c., s. 3, przy p . 1.
45 P or. B e y e r J., dz. c., 47, 70—.71; S c h m i t z H., dz. c., s. 24 przyp.
14.
" C a r r e t t o G., C onsiglio „P resbiteriale” o „Presbiterale”, P a le s tra del C lero 96 (1970) 1096— 1102.
47 B e y e r J., dz. c., 47 i 71.
48 T am że, 47,
2. O b o w ią zek u sta n o w ien ia
U stan o w ie n ie R ad y K ap ła ń sk iej od p o c z ątk u nosi c h a ra k te r obo
w iązkow y. P o d k re ślił to w y raźn ie d e k re t P re sb y te ro ru m ordinis 49 u ży w a ją c fo r m y „ habeatur”, w m iejsce p ro ponow anego u p rz e d n io w sc h em ata ch sfo rm u ło w an ia „insitituendum esrt”, chcąc w te n spo
sób silniej w y raz ić zobow iązanie do jej p o w o łan ia 50.
N ak az p o w o łan ia jej do życia w y n ik a rów nież jed noznacznie z m o tu p ro p rio Ecclesiae Sa n cta e, k tó re stan o w i, b y R ad a K a p ła ń sk a p o w sta ła w każd ej diecezji: „in u n a q u a q u e diocesi (...) h a b e a tu r C o n siliu m P re s b y te ra le ” 51. P o tw ie rd z e n ie tego z n a jd u je m y w k o n sty tu c ji ap o sto lsk iej R e g im in i Ecclesiae ZJniversae z d n ia 15 sie rp n ia 1967 ro k u o K u rii R zym skiej, gdzie w a rty k u le 68 § 4 w śró d zad ań K o n g reg a cji S p ra w D u ch o w ień stw a w yliczono też czu w an ie n a d tym , ab y w każdej diecezji b y ła R ad a K a p ła ń sk a —
„ in v ig ila re ne d e sit in q u a v is dioecesi C onsilium p re s b y te ra le ” 52.
P o jęcie diecezji o k reśla Sobór w sposób n a stę p u ją c y : „D iecezję stan o w i część L u d u Bożego (porto P o p u li Dei), pow ierzona pieczy p a ste rsk ie j b isk u p a i w sp ó łp racu ją cy ch z n im k a p ła n ó w (p resb y te- riu m ), ta k b y tr w a ją c p rz y sw y m p a ste rz u i zgrom adzona przez niego w D u ch u Ś w ię ty m przez E w a n g e lię i E u c h a ry stię , tw o rzy ła K ościół p a rty k u la r n y , w k tó ry m p raw d ziw ie obecny je st i działa jed e n , św ięty , k ato lic k i i apo sto lsk i K ościół” 53. W św ietle tego po
ję c ia obow iązek u sta n o w ie n ia R ad y K ap ła ń sk ie j d otyczy tak że K oś
ciołów p a rty k u la rn y c h p o d obnych do diecezji, ta k zw an y ch ą u a s i- diecezji, przez k tó re w św ietle k a n . 215 § 2 K P K n ależy rozum ieć o pactw o lu b p r a ła tu r ę u d zieln ą, a na te ry to ria c h m isy jn y c h p re fe k tu rę i w ik a ria t apo sto lsk i (K P K k an. 215 § 1). P odobnie przez b isk u p ó w d iec ezjaln y ch rozum ie się nie ty lk o b isk u p ó w rezy d en - c ja ln y c h , lecz tak że ty ch , k tó rzy są im w p ra w ie p rzy ró w n an i, ja k w ik a riu sz e i p re fe k c i apostolscy, a d m in istra to rz y apostolscy u s ta n o w ien i n a sposób sta ły , p ra ła c i i opaci u d zieln i 54.
A za tem w szędzie ta m , gdzie is tn ie je p re z b ite riu m , is tn ie je te ż o b o w iązek u sta n o w ie n ia R ad y K a p ła ń sk ie j. Pojęcie, cel i s tr u k tu r ę p re z b ite riu m o k reślić m ożna w św ietle w ypow iedzi S oboru 55, choć stw ie rd z e n ia d e k re tu C h ristu s D om inus i d e k re tu A d g e n te s pod ty m w zględem nieco się różnią. D e k re t C h ristu s D o m in u s przez p re z b ite riu m rozum ie ty c h k a p ła n ó w diecezjaln y ch , k tó rzy przez in k a rd y n a c ję lu b p rz y d zielen ie (in c a rd in a ti v el ad d icti) do d a n ej diecezji pośw ięcili się całkow icie n a je j u słu g i i tw o rzą je d n ą ro -
18 P O 7, 1.
50 B e y e r J., dz. c., 34.
51 ES, I, 15 § 1.
52 AAS 59 fl-967) 885—928; P P K , t. 2, z. 1, n. 1601.
53 CD 11, 1.
54 P or. M P De Episcoporum m u n erib u s, AAS 58 (1966) 467— 472) n.
I II ; P P K , t. 1, z. 1, n. 189.
.[9] Rada kapłańska 49 dznę, k tó re j ojcem je s t b isk u p S6. W d e k recie A d g en tes n a to m ia st m ów i się, by k a p ła n i m iejscow i ściśle w sp ó łp raco w ali z m isjo n a rz a m i p rz y b y ły m i zza g ra n ic y , tw o rząc z n im i je d n o p re z b ite riu m ze
spolone pod k ie ro w n ic tw e m b is k u p a 57, przez co w p ełn iejszy spo
sób podkreślona* zo stała w sp ó ln o ta k a p ła ń sk a ty ch , k tó rzy z ra c ji tego sam ego p o sła n n ic tw a m a ją w sp ó łp raco w ać z k a p ła n a m i m ie j
scow ym i. S tą d słusznie zau w aża B ey er, że ta d ru g a d e fin ic ja p rez- b y te riu m je s t p e łn iejsza i d o jrzalsza, a m a ją c u zasa d n ie n ie w p r a w ie Bożym , lep ie j p rzy czy n ia się do jed n o ści s ta n u k a p łań sk ieg o 58.
N a to m ia st k a p ła n i zakonni, o ile b io rą u d ział w p ra c y d u sz p a
ste rsk ie j i p e łn ie n iu d zieł ap o sto lsk ich pod w ład z ą b iskupów , „do pew nego sto p n ia rzeczyw iście p rz y n a le ż ą do k le r u diecezji” —
„ad c le ru m dioecesis”, a n ie „ad c le ru m d io ecesan u m ” 59. W ty m w y p a d k u k le r diecezji o b ejm o w ałb y zarów no k a p ła n ó w d iece zjal
n y c h iń k a rd y n o w a n y c h lu b p rzy d z ielo n y ch do d a n e j diecezji, ja k i k a p ła n ó w zak o n n y c h p o sia d a jący ch w diecezji m isję k an o n icz
n ą 60. J e d n y m z isto tn y c h e le m e n tó w p re z b ite riu m je s t zatem p rz y należność do określonego K ościoła p a rty k u la rn e g o — p o rtio P o- p u li Dei. D latego n ie m ożna m ów ić o p re z b ite riu m w zgro m ad ze
n ia c h k lery ck ich , choćby sk ła d a ły się z sam y ch k ap łan ó w , a n i w p r a ła tu r a c h p erso n aln y ch , o k tó ry c h m ów i m o tu p ro p rio Ecclesiae S a n cta e 81, poniew aż b r a k im zn am io n K ościoła p a r ty k u la r n e g o 62.
O k ó ln ik K o n g reg a cji S p ra w D u c h o w ie ń stw a p rz y ta c z ają c we w stęp ie ja śn iejsze sfo rm u ło w a n ie n a te m a t k a p ła ń stw a i sto su n k u b isk u p a do p re z b ite riu m , k tó re m a re p re z en to w a ć R ad a K a p łań sk a, u w id a czn ia p ew ien rozw ój d o k try n y n a te n te m a t i stan o w i ja k g d yby sy n tezę ró żn y ch ele m e n tó w z a w a rty c h w soborow ych de
k re ta c h C h ristu s D o m in u s i P re sb y te ro ru m ordinis. P rz y o k re śle n iu p re z b ite riu m n ie m ów i się t u ju ż o k a p ła n a c h in k a rd y n o w a - n y ch lu b p rzy d z ielo n y ch do diecezji, lecz po p ro s tu o k a p ła n a c h p o w o łan y ch do słu żen ia lu d o w i B ożem u — „a d p o pulo se rv ie n d u m v o c a ti” 63. O ni to sta n o w ią ze sw oim b isk u p e m je d n o p re z b ite riu m , po św ięcające się ró żn y m pow innościom . Z tej w łaśn ie ra c ji istn ie je w każd ej diecezji m iędzy b isk u p e m i w szy stk im i k a p ła n a m i w sp ó ln o ta h ie ra rc h icz n a , k tó ra łączy ich ściśle i sp ra w ia , że sta n o w ią je d n ą ro dzinę, w k tó re j ojcem je s t b isk u p 64.
P o ró w n a n ie z d e k re te m C h ristu s D om inus w sk azu je zatem , że ta 55 Por. LG 28; CD 16, 28; PO 8; AG 19—20.
56 CD 28.
57 AG 20, 3.
58 B e y e r J., dz. c., 45.
59 CD 34, 1.
80 P or. P i e r o n e k T., dz. c., s. 16.
61 ES I, 4.
82 P or. S c h m i t z H., dz. c., s. 25.
•3 L itte ra e C irculares 1, 3, P P K , t. 3, z. 1, n. 4565.
64 Tam że; zob. też P P K , t. 3, z. 1, n. 4567.
— P ra w o K a n o n ic z n e
w sp ó ln o ta h ie ra rc h ic z n a nie istn ie je ty lk o m iędzy sam ym i k a p ła n a m i d iece zjaln y m i a b isk u p em , lecz m iędzy w szy stk im i k a p ła n a m i, k tó rzy p ow ołani są do słu żen ia L u d o w i Bożem u. N aśw ie tlen ie te j w sp ó ln o ty przez S obór stan o w i o d czytanie znaków czasu, k tó re d o m ag ają się zespolenia ap o sto lsk ich w y siłk ó w w szystkich w ie r
nych, a zatem rów nież jed n o ści w szy stk ich szafarzy. Jed n o ść o p a r
ta n a p o d staw ie s a k ra m e n ta ln e j w in n a zrodzić jedność serc złączo
n y ch w z ajem n ą m iłością, a zespolenie w oli k a p ła n ó w z w olą b i
skupa^ u bogaci i sp o w o d u je w iększą skuteczność ich w spólnej dzia
łalności 65.
P ra k ty c z n ie jedność p o sła n n ic tw a w in n a się p rzyczynić do do
b ra diecezji przez n o w y o rg a n doradczy, zw an y R ad ą K a p łań sk ą.
D latego to O k ó ln ik K o n g reg a cji S p ra w D u ch o w ień stw a ponow nie p o d k re ślił obow iązek jej u sta n o w ie n ia 66. O bow iązek te n został p rzy ty m u za sa d n io n y w p o d w ó jn y sposób: teologicznie i p rak ty czn ie.
W spólnota h ie ra rc h icz n a , ja k a istn ie je m iędzy b isk u p e m d iecezjal
n y m a jego k a p ła n a m i, o p a rta n a p o d staw ie sa k ra m e n ta ln e j, do
m a g a się jak ieg o ś w y ra z u in sty tu c jo n a ln e g o . T em u celow i m a słu żyć po w o łan a pod ty m asp ek te m przez S obór R ad a K ap łań sk a.
W zgląd p ra k ty c z n y d y k to w a n y je s t p rzez w spółczesne w a ru n k i.
Je śli dzisiejsza działalność d u sz p a ste rsk a m a być skuteczna, o rg a n b ęd ący m iejscem stałeg o k o n ta k tu i w spólnego d ialogu m iędzy b i
sk u p e m a k a p ła n a m i i k a p ła n a m i m ięd zy sobą je s t nie ty lk o poży
teczny, ale w n ajw y ższy m sto p n iu w s k a z a n y 67. N a p o trzeb ę tę w sk a z u ją n a stę p u ją c e okoliczności:
a) ła tw ie jsz y k o n ta k t z k a p ła n a m i, dzięki czem u lepiej poznaje się ich p o g ląd y i życzenia;
b) m ożliw ość u z y sk a n ia d o k ła d n iejsz y ch d an y ch z życia diece
zji;
c) u ła tw io n e p rz e k a z y w an ie w zaje m n y ch dośw iadczeń;
d) ja śn ie jsz y o b ra z o p o trz e b a c h k a p ła n ó w i w iern y ch ;
e) zgodne p o d ejm o w a n ie poczynań ap o sto lsk ich dostosow anych do w spółczesnych w a ru n k ó w ;
f) w spólne ro zw iązy w an ie lu b p rz y n a jm n ie j n a św ie tle n ie tr u d ności 68.
U w zg lęd n iając to w szystko K o n g reg a cja n a pierw sze m iejsce w y su w a p o stu la t (enixe ro g a t e t u rg e t), b y ja k n ajszy b ciej u stan o w ić R ad ę K a p ła ń sk ą tam , gdzie je j d o tąd nie m a 69.
D o k u m en t S y n o d u B isk u p ó w o k ap ła ń stw ie słu żeb n y m z 1971 r o k u ro zw ija w p ew n y m sto p n iu p o d staw y d o k try n a ln e O kólnika K o n g re g a c ji S p ra w D uchow ieństw a, ro z k ła d a ją c nieco inaczej a k
65 L itterae Circulares 2; P P K , dz. c. n. 4568.
66 L ü te ra e C irculares n. 5 i Conclusio la ; P P K „ dz. c., nr 4573 „ 4591.
67 L ittera e C irculares 5, 1—2; P P K , dz. c., n. 4573.
68 L itte ra e C irculares 5, 2; P P K , dz. c., n. 4573.
69 L itte ra e C irculares, C onclusiones la ; P P K , dz. c., n. 4590.—45&1.
[11] Rada kapłańska 51 cen ty . O ile sto su n e k m ięd zy b isk u p e m a k a p ła n a m i w O k ó ln ik u p o tra k to w a n y został w aspekcie h ie ra rc h ic z n e j w sp ó ln o ty (com- m u n io h ie ra rc h ic a ) 70, o ty le S y n o d B isk u p ó w k ład zie siln iejszy n a cisk n a leżące u p o d sta w te j h ie ra rc h ic z n e j w sp ó ln o ty b ra te r s tw o k a p ła n ó w o p a rte n a sa k ra m e n c ie k a p ła ń s tw a 71. In s ty tu c jo n a ln y m zaś w y ra z e m tego b ra te rs tw a k a p ła n ó w o p a rte g o n a sa k ra m e n c ie k a p ła ń stw a je s t w łaśn ie R ad a K a p ła ń sk a , k tó ra z n a tu r y sw ej je s t d ie c e z ja ln a 72. H ie ra rc h icz n a w sp ó ln o ta k ap ła n ó w z b isk u p e m sta n o w i — zd a n iem S y n o d u — p o d sta w ę p ra k ty c z n e j o d b u d o w y czy te ż o d now y o p a rty c h n a p e łn y m z a u fa n iu w zajem n y c h sto su n k ó w m ięd zy b isk u p e m a p re z b ite riu m , k tó re m u b isk u p przew odniczy.
S tą d S ynod ap e lu je , b y ta za sad a h ie ra rc h ic z n e j w sp ó ln o ty zn a la
zła p ra k ty c z n e zastosow anie, zw łaszcza dzięki s ta ra n io m b is k u pów 73. S ta ły i c ie rp liw y dialo g p ro w ad z o n y w d u c h u w iary , w za
je m n e j m iłości, z sy n o w sk im i p rz y ja c ie lsk im zau fan iem , w in ien p rzy n ieść z je d n e j s tro n y p o jm o w an ie w ład zy ja k o słu żb y , z d r u giej zaś posłuszeństw o n ie tr a k to w a n e je d y n ie w sposób b iern y . W te n sposób o d p o w ied zialn a w sp ó łp raca i w sp ó łd ziałan ie k a p ła n ó w z b isk u p em s ta n ą się szczere, lu d zk ie i rów nocześnie n a d p rz y ro d zo n e 74. P ra k ty c z n y m n a rz ę d z iem do o siąg n ięcia ty c h w szy st
k ic h celów m a być w łaśn ie R a d a K a p ła ń sk a , b ęd ąca in s ty tu c jo n a l
n ą fo rm ą k ap ła ń sk ie g o b ra te rs tw a .
Te sam e m y śli ja k g d y b y w sy n tezie po ru szo n e zo stały w In s tru k c ji K o n g re g a c ji B isk u p ó w n a te m a t p a s te rs k ie j p o słu g i b is
kupów . P o d k reślo n o m ian o w icie o b o w iązek u sta n o w ie n ia R ad y K a p ła ń sk ie j dla d o b ra diecezji, p rz y czym p o w iązan o te n o b ow iązek z o k re śle n ie m R ad y ja k o in sty tu c jo n a ln e j fo rm y h ie ra rc h icz n e j w sp ó ln o ty m iędzy b isk u p e m a jego p re z b ite riu m . B ędąc z n a tu r y sw ej d iecezjaln ą, m u si b y ć koniecznie u sta n o w io n a w każdej die
cezji. D zięki n iej k a p ła n i u św ia d a m ia ją sobie, że się n a w z a je m u z u p e łn ia ją w słu żb ie je d n e j i tej sam ej m isji K ościoła, a poza ty m u m acn ia się b ra te rs tw o p re z b ite riu m oraz p o tęg u je się dialog m ię d zy b isk u p em a k a p ła n a m i 75.
W p ro jek cie P a p ie sk ie j K om isji R ew izji K P K stw ierdzono je d y n ie k ró tk o , że R a d a K a p ła ń sk a m a być u sta n o w io n a w każd ej d ie cez ji 76.
70 h itte ra e C irculares 9, 2; P P K , dz. c., n. 4583.
71 De sacerdotio m in isteria li, P a rs a lte ra , II, 1, 6; P P K , t 5, ł 2, n.
9625.
72 Tam że.
78 De sacerdotio m in isteria li, Pars altera, II, 1, 3; P P K , dz. c., n. 9622.
74 De sacerdotio m in isteria li, Pars altera, II, 1, 4; P P K , dz. c., n. 9623.
75 D irectorium , dz. c., n. 203a, 1—2; P P K , t. 6, z. 1, n. 10958—10959. , 76 C om m undcationes 5 (1973) 2, 229.
3. Skład. R a d y K a p ła ń sk ie j
D e k re t P re sb y te ro ru m ordinis w y p o w iad a się n a te m a t s k ła d u R ad y K a p ła ń sk ie j bard zo ogólnie, d o m ag ając się je d y n ie , b y s ta n o w iła ona re p re z e n ta c ję p re z b ite riu m — „ p re sb ite riu m re p ra e - se n ta n tiu m ” 77 A z a tem czło n k o w ie jej m a ją re p re z en to w a ć „p res- b y te riu m ”, a n ie „ p re s b y te ra tu m ” — sta n k ap łań sk i, ja k to p ro p o n o w an o w e w cześniejszym schem acie 7S. C złonkostw o w p re z b i
te riu m w y m ag a — ja k to w yżej stw ie rd z iliśm y — poza p rz y n a le ż nością do s ta n u k ap ła ń sk ieg o przez św ięcen ia k a p łań sk ie, rów nież m isji k an onicznej udzielo n ej przez b isk u p a do p racy d u sz p a ste r
sk ie j w diecezji. Z te k s tu n ie w y n ik a, czy w R adzie K a p ła ń sk ie j chodzi o re p re z e n ta c ję w sensie p ra w n y m , to je s t o konieczność po w o ły w an ia członków R a d y sposobem d em o k raty czn y m , a w ięc o w y b ó r członków R ad y przez całe d u ch o w ień stw o diecezji, czy też o re p re z e n ta c ję w sensie m o ra ln y m , to znaczy, b y R a d a o d zw ier
cied lała ,po p ro s tu zróżnicow any s k ła d p re z b ite riu m . P o n iew aż p re z b ite riu m o b e jm u je sam ych ty lk o k ap ła n ó w , n ie n ależą do niego a n i d iakoni, ani ty m b a rd zie j k ato licy św ieccy, czy zak o n n icy bez św ięceń p re z b ite ra tu 79.
M o tu p ro p rio E cclesiae S anctae p o d e jm u jąc zak w alifik o w an ie R a d y ja k o re p re z e n ta c ji p re z b ite riu m , n ie o k reśliło je d n a k bliżej, ja k i m a być stosow nie do tego s k ła d R a d y K a p ła ń sk ie j. S tw ie rd z a jed y n ie, że u k o n sty tu o w a n ie R a d y m a być d o k o n an e p rzez b isk u p a n a m ocy w y d an eg o przez n ieg o p ra w a (m odis ac fo rm is ab Episco- po sta tu e n d is) 80. On za tem poprzez p raw o d iecezjaln e m oże o k re ślić sk ład , fo rm ę p o w o ły w an ia n a członków , liczbę członków , te r m in k ad en cji, s ta tu ty , o rd y n a c ję w yborczą czy re g u la m in d ziałal
ności R ad y K a p ła ń sk ie j.
Je d y n ie w k w e stii re p re z e n ta c ji k a p ła n ó w z ak o n n y ch zostało u stalo n e , że m ogą o n i być d o k o o p to w an i n a członków R ady, o ile w sp ó łp ra c u ją w d u sz p a ste rstw ie czy w dziełach a p o s to ls k ic h 81.
Z tego p o sta n o w ien ia w y n ik a, że n ie w szyscy k a p ła n i z te re n u die
cezji n ależą do jej p re z b ite riu m , lecz je d y n ie ci, k tó rzy n a p o d s ta w ie u d zielo n ej przez b isk u p a diecezjaln eg o m isji zaliczają się do jeg o w sp ó łpracow ników . Z d ru g iej stro n y dopuszczono m ożliw ość (cooptari p o te ru n t) n a leż en ia do R ad y K ap ła ń sk ie j ty c h k ap ła n ó w zak o n n y ch , k tó rz y u w a ż a n i są za w sp ó łp raco w n ik ó w b isk u p a i ty m sam y m n a le ż ą do p re z b ite riu m diecezji, podobnie ja k in n i k a p ła n i, k tó rz y n ie b ęd ąc in k a rd y n o w a n i do diecezji p ra c u ją w n iej
" P O 7, 1.
78 Schem a D ecreti, T e x tu s e m e n d a tu s, 1964, n. 7; por. B e y e r J., dz. c., 33—34.
79 P or. P i e r o n e k T., dz. c., a 16.
. 80 ES I, 15 5 1.
81 ES I, 15 § 2.
[13] Rada kapłańska 53 i stą d m a ją p ra w o , b y b yć re p re z e n to w a n i w R adzie K a p ła ń s k ie j82.
T y m sa m y m m o tu p ro p rio Ecclesiae Sa n cta e, b ędąc w p ew n y m se n sie k o m e n ta rz e m d e k re tó w soborow ych C h ristu s D o m in u s i P res- b y te r o r u m ordinis, n ie u w zg lęd n iło szerszego p o jęcia p re z b ite riu m , k tó re zo stało p o d a n e w d e k recie A d g entes. B e y e r zau w aża w zrwiązku z ty m , że o g ro m p ra c y d u sz p a ste rsk ie j zak o n n ik ó w z a słu g iw a łb y n a b a rd z ie j p ro p o rc jo n a ln e p o tra k to w a n ie ich w R adzie K a p ła ń sk ie j i w y ra ż a n a d z ie ję , że życie okaże się silniejsze o d p r a w a i sp o w o d u je w y ró w n a n ie te j d y sp ro p o rc ji 83.
W ięcej d a n y c h n a te m a t re p re z e n ta ty w n o śc i p re z b ite riu m w R a
dzie K a p ła ń sk ie j p rzy n ió sł O k ó ln ik K o n g reg a cji S p ra w D ucho
w ie ń stw a . P rz e d e w sz y stk im w y jaśn io n o , że R ad a K a p ła ń sk a w in n a re p re z en to w a ć c a ł e p re z b ite riu m diecezji — to tu m dioecesis P r e s b y te r iu m 84. P e łn a re p re z e n ta c ja p re z b ite riu m w R adzie K a p ła ń sk ie j b y ła p rz e w id z ia n a ju ż w sc h e m a ta c h d e k re tu P re s b y te - ro ru m o rd in is z 1964 i 1965 r o k u 85. W o sta te c z n y m tek śc ie z re zy gnow ano je d n a k z dołączen ia słow a „ to tu m ”, w ychodząc z za
łożenia, że r e p re z e n ta c ja p re z b ite riu m m u si być z konieczności p e ł
n a , je śli chce się w ogóle m ów ić o re p re z e n ta c ji. P o n iew aż je d n a k b isk u p i m ie li tru d n o śc i co d o z a k re s u te j re p re z en ta ty w n o śc i, K o n g re g a c ja u z n a ła z a konieczne d o m a g ać się p ełn ej re p re z e n ta c ji, gdyż w p rz eciw n y m ra z ie R a d a K a p ła ń sk a n ie m o g łab y w p ełn i osiągnąć sw ego c e l u 86. Z d an ie m K o n g reg acji, b ę d ący m w ty m w y p a d k u w y ra z e m o p in ii b isk u p ó w i sesji p le n a rn e j K o n g re g acji, po
s tu la t p e łn e j re p re z e n ta ty w n o śc i będzie m ógł być ty m b a rd z ie j r e alizow any, im p e łn e j (quo p lenius) b ę d ą m o g ły b yć u ja w n io n e o p i
n ie i dośw iadczenia k a p ła n ó w 87. A by to m ogło n astąp ić, O kólnik p o d a je p ew n e w y ty czn e celem o siągnięcia re p re z e n ta ty w n e g o c h a r a k te r u R a d y K a p ła ń sk ie j. I ta k członkow ie je j m a ją b yć pow o ły w a n i w m ia rę m ożności w asp ek cie ró żn y ch p o słu g k a p ła ń sk ic h (proboszczow ie, w ik a riu sz e w sp ó łp raco w n icy , k a p e la n i itd.), o k rę gów d u sz p a ste rsk ic h i • poszczególnych g e n e ra c ji k a p ła n ó w 88.
Z p ra k ty c z n e g o p u n k tu w id zen ia w y d a je się, że tego ro d z a ju r e p r e z e n ta c ja m oże sp ow odow ać znaczne rozszerzenie R a d y i w k o n se k w en cji m n iejsz ą je j o p eraty w n o ść, zw ażyw szy, ja k w iele śro d o w isk m og ło b y p re te n d o w a ć do re p re z e n ta c ji w R adzie 89. T oteż K o n g re g a c ja d odała, że w w y p a d k u tru d n o śc i w u w z g lę d n ie n iu w szy st-
82 S c h m i t z H., dz. c., 26.
83 B e y e r J., dz. C., 48 n. 5.
84 L itte ra e C irculares, 6, 1; P P K , t. 3, z. 1, n. 4574.
85 P or. B e y e r J., dz .c., 34.
86 S c h m i t z H., dz. c. 31.
87 L itte ra e C irculares 6, 1; P P K , t. 3, z. 1, n. 4574.
88 Tam ze.
89 P o r. P i e r o n e k T., dz. c., 20.
k ich trz e c h k ry te rió w , p ie rw sz e ń stw o w in n o m ieć k ry te riu m p ie rw sze, to je s t p rz e d sta w ic iele w ażn iejszy ch posług k a p ła ń s k ic h 90.
Chociaż odnośnie defin icji p re z b y te riu m d a je się zauw ażyć w O k ó ln ik u p e w ie n po stęp d o k try n a ln y 91, to je d n a k zasada re p re z e n ta ty w n o śc i k a p ła n ó w za k o n n y ch w R adzie p ozostała niezm ieniona.
P o d o b n ie ja k w E cclesiae Sanctae, i tu stw ie rd z a się bow iem , że ikapłani zakonni, k tó rz y n ależą do p re z b ite riu m diecezji n a p o d sta w ie p ra c y d u sz p a ste rsk ie j p ro w ad zo n ej pod ju ry s d y k c ją b isk u p a,
„m o g ą” być je d y n ie p o w o ły w an i n a członków R a d y K a p ła ń sk ie j 92, a za te m n ie m u szą koniecznie być w te j R adzie rep re z en to w a n i.
T y m sam ym tru d n o móiwić, b y R a d a re p re z e n to w a ła cale p re z b ite riu m diecezji — to tu m dioecesis P re s b y te riu m — co za k ła d a n o na w stę p ie 93.
Sposób p o w o ły w an ia członków R ad y pozostaw iony został u z n a n iu b isk u p a, stosow nie do p rz ep isu m o tu p ro p rio E cclesiae S a n c tae 84. P o n iew aż je d n a k z n a d e sła n y c h przez b isk u p ó w odpow iedzi w y n ik a , że n ie m a l w szyscy b isk u p i w sw o ich d iecezjach zarządzili, b y znaczna część członków R ad y (n o tab ilis so d aliu m p ars) w y b ie
ra n a b y ła p rzez k ap ła n ó w w w o ln y m g ło s o w a n iu 95, K o n g reg acja n a sw oim p le n a rn y m p osiedzeniu u c h w a liła n o rm ę, b y w iększość członków (m aior p a r s sodalium ) b y ła w y b ie ra n a przez k a p ła n ó w 96.
P o zo stała część (m niejsza) członków R a d y w in n a być m ian o w an a bezp o śred n io przez b isk u p a, alb o też n ie k tó rz y z ra c ji p ia sto w a n e go u rz ę d u siłą f a k tu w chodzić m ogą w s k ła d R ad y n p . w ik ariu sz, g e n e ra ln y , re k to r se m in a riu m iitd. 97. U rzęd y te w y m ienione zosta
ły je d y n ie p rz y k ład o w o . P o w o ły w a n ie członków z u rz ę d u m a ch a r a k te r f a k u lta ty w n y . A u to rz y z a sta n a w ia ją się w związiku z tym , ja k ie u rz ę d y z m ocy sam ego p ra w a w in n y być re p re z en to w a n e w R adzie K a p ła ń sk ie j. I ta k B ey e r p o d aje, że p rz e d m io te m d y sk u sji je s t n a p rz y k ła d p rzy n ależn o ść z u rz ę d u do R ad y w ik a riu sz y ge
n e ra ln y c h i b isk u p ich . N iek tó rzy n ie chcą ich obecności w R adzie o b a w ia ją c się, że ich ścisły zw iązek z b isk u p e m ja k o jego „ a lte r ego” u tru d n i im w y d an ie w ła sn ej n iezależn ej opinii, w y starczy n a to m ia st u d z ia ł sam ego b isk u p a w R adzie, k tó ry je j przeiwodniczy.
In n i z kolei d o m ag ają się ich u c z estn ictw a w R adzie z u w a g i n a p o siad an e przez n ic h d ośw iadczenie i m ożność in fo rm o w a n ia R ad y o s p ra w a c h b ęd ąc y ch p rz ed m io tem o b rad . B iskupi pom ocniczy, k tó rzy w diecezji n ie p ia s tu ją u rz ę d u w ik a riu sz a g e n e ra ln e g o czy
90 L itte ra e C irculares 6, 1; P P K , t. 3, z. 1, n. 4574.
91 Por- L itte ra e C irculares 1, 3; PIFK, t 3, z. 1, n. 4567.
92 L itte ra e C irculares 6, 2; P P K , diz. c., n. 4575.
93 L itte ra e C irculares 6, 1; P P K , dz. c., n. 4574.
94 E S I, 15 § 1.
95 B e y e r J., dz. c. 54 podaje, że co n a jm n ie j jed en z bisk u p ó w bez
p o śred n io m ia n o w ał w szystkich członków R ady.
98 Litterae Lirculares 7, 1; P P K , dz. c., n. 4576.
97 L itte ra e C irculares 7, 2; P P K , dz. c. n. 4577.
[15] Rada kapłańska 55 b isk u p ieg o n ie w chodzą w sk ła d R ad y ipso faoto, lecz w in n i do n iej należeć z u w ag i n a godność b isk u p ią . Beyeir p o d aje rów nież, że w n ie k tó ry c h d iecezjach w sk ła d R ad K a p ła ń sk ic h w p ro w ad zo no też n a m ocy u rz ę d u k an o n ik ó w k a te d ra ln y c h , zw łaszcza g d y je st ich n iew ielu , chcąc w te n sposób rozw iązać zręcznie p ro b le m dw óch se n a tó w b isk u p a 98.
D odajm y, że w In s tr u k c ji K o n g reg a cji B isk u p ó w dla D u szp a ster
stw a E m ig ra n tó w zalecono, b y n ie k tó rz y k a p e la n i lu b d u szp asterze e m ig ra n tó w zostali p o w o ła n i do R ad y K a p ła ń s k ie j" . P odobnie K o n g reg acja S p ra w D u ch o w ień stw a w I n s tr u k c ji dla D u szp a ster
stw a T u ry sty c zn e g o zaleca, by n ie k tó rz y członkow ie K om isji T u ry sty k i, a p rzed e w szy stk im je j p rzew odniczący b y li p ełn y m i członkam i R ad y K a p ła ń sk ie j i R a d y D u szp a stersk iej 10°.
W su m ie z O k ó ln ik a w y n ik a, że p rz e w id u je się trz y ro d zaje członków R ad y : a) z w y b o ru ; b) z n o m in acji b isk u p a ; c) z u rz ę d u — e x officio, iu re q u a si n a tiv o 101: T a tro ja k a fo rm a pow oły
w a n ia członków R ad y — zd an iem K o n g re g a c ji — z je d n e j stro n y w zb u d za za u fa n ie k ap łan ó w , k tó rz y rzeczyw iście czu ją się w R a
dzie re p re z en to w a n i, z d ru g ie j zaś — pozw ala b isk u p o w i w y ró w n ać p ew n e n iew łaściw ości p o w stałe w w y n ik u w y b o ró w i o siągnąć lepszą re p re z e n ta ty w n o ść R ad y 102.
O dnośnie w y b o ró w do R ad y K a p ła ń sk ie j K o n g reg ac ja w p rzy - p isk u O k ó ln ika p odaje, że s ta tu ty R ad y z a tw ie rd zo n e przez b isk u p a w in n y p rzew id zieć sposób p o stęp o w an ia an alogiczny do przepisów z a w a rty c h iw K P K k an . 160-178 i k an. 22 94 103.
B ey er słusznie p o d aje, że w w y b o rach do R a d y czy też p rz y n o m in a c ji je j członków n a p ierw szy m m ie jsc u n ależy staw iać ra cje d u sz p a ste rsk ie . Je śli diecezje są m a łe pod w zględem te ry to ria ln y m i liczby w iern y ch , re p re z e n ta c ja re z b ite riu m m oże być w y b ra n a - w ed łu g p o d ziału n a d e k a n a ty , p rz y czym e le k t p e łn iłb y ró w n o
cześnie obo w iązk i d z ie k an a. W d iecezjach w iększych k an d y d a c i w y b ra n i p rzez k ilk a d e k a n a tó w w y b io rą spośród siebie jed n eg o czy dw óch d eleg ató w do R ad y K a p ła ń sk ie j. P oza w zg lęd am i te r y to ria ln y m i trz e b a też m ieć n a u w ad ze w a ru n k i p ra c y d u sz p a ste rsk ie j
i je j sp ecjalizacje 104. *
98 B e y e r J., dz. c., 79—80.
99 In stru c tio de p a sto ra li-m ig ra to ru m cura, 22, 8. 1969, AAS 61 (1969) 614—643 n. 4-3 § 2.
100 D irectorium generale pro m in isterio pastorali quoad turisrhum , 30.4.1969, AAS 61 (1969) 361—384, II, 3.
101 P or. B e y e r J., dz. c. 54.
102 L itte ra e L irculares 7, 3; P P K , dz. c., n. 4578; B e y e r J., dz. c., 55 zauw aża, że w podobny sposób p o stąp ił papież P a w e ł VI przy pow o
ły w an iu K om isji soborow ych i synodalnych ’k tó re bez te j k o rek ty p a pieża byłyby praiwie lu b niem al w yłącznie złożone z E uropejczyków .
103 L itte ra e C irculares 7, 1 przyp. 18; P P K , dz. c., n. 4576.
104 B e y e r J., dz. c., n. 80—81.
D o k u m en t S y n o d u B iskupów o k a p ła ń stw ie słu żeb n y m n ie w y po w iad a się n a te m a t s k ła d u R ad y K a p łań sk ie j, p o d k re śla ją c je dy n ie, że jej skuteczność zależeć będzie p rzed e w szy stk im od s ta łej tro sk i o to, b y w y słu ch ać opinii w szy stk ich i dojść p rz ez to do jed n o m y śln o ści z b isk u p e m 103.
In s tr u k c ja K o n g reg a c ji B isk u p ó w n a to m ia st p o w ta rz a n o rm ę po
d a n ą w yżej w O k ó ln ik u K o n g reg a c ji S p ra w D u ch o w ień stw a , stw ie rd z a ją c, że re p re z en ta ty w n o ść R ad y zostanie zachow ana, jeśli b ęd ą w n ie j w ed le m ożności re p re z e n to w a n e ró ż n e posługi k a p łań sk ie, o k rę g i d u sz p a ste rsk ie diecezji, k a p ła n i różnego w iek u i g e n eracji. W iększa częśi członków m a by ć w y b ie ra n a przez gło
sow anie; p o d k reślo n o jed n ak , że u d z ia ł w ty m gło so w an iu b io rą w szyscy k a p ła n i. N a to m ia st sposób p rze p ro w a d ze n ia g ło so w an ia m a być p rz e w id z ia n y p rzez s ta tu ty R ad y 106.
N o rm y p la n o w a n e przez P a p ie sk ą K o m isję R ew izji K P K , od n o śn ie re g u la m in u w yborczego do R ad y K a p ła ń sk ie j p o d a ją podob
nie, że w ięk sza część członków m a być w y b ra n a sw obodnie przez kap łan ó w . D opuszcza się ró w n ież członków z u rz ę d u , a ile K onfe
re n c ja Biskuipów n ie w y d a ła co do te g o zo b o w iązujących przepisów . C zynne i b ie rn e p ra w o w y b o rc ze z o stan ie d o k ład n ie ok reślo n e w no
w y m kodeksie. R ep re z e n taty w n o ść R ad y m a b yć zap ew n io n a przez u w zg lęd n ien ie k a te g o rii w ieku, u rzęd ó w i regionów , p rzy czym w y d a je się, że n a p ierw szy m m iejscu ró w n o rzęd n ie p>ostawiono u rz ęd y i reg io n y , p rz e d p rze d sta w ic iela m i poszczególnych g e n e r a c ji107.
4. Z adania R a d y K a p ła ń sk ie j
S obór W a ty k a ń sk i II jak o pod staw o w e zadanie R ad y K a p ła ń - skiej w y znaczył skuteczne w sp ie ra n ie b isk u p a ra d a m i w z a rz ą d z a n iu diecezją. W n iej m a b isk u p w y słu ch iw ać sw oich k apłanów , zasięgać ich ra d y i o m aw iać z n im i to, co dotyczy p o trzeb p ra c y d u sz p a ste rsk ie j i d o b ra d ie c e z ji108. D zieje te k stó w soborow ych zw iązan y ch z R a d ą K a p ła ń sk ą w sk azu ją n a to, że Sobór w y znaczył te m u g re m iu m je d y n ie fu n k c ję doradczą, co zostaje w y raźn ie pod
k reślo n e przez w p ro w ad zen ie słów „consiliis su is” 109.
N ied w u zn aczn ie p o tw ierd ziło to zarządzenie w ykonaw cze do d e
k re tó w sobo ro w y ch m o tu p ro p rio Ecćlesiae Sanctae, k tó re stanow i:
„R ad a K a p ła ń sk a m a ty lk o głos d o rad czy ” 110. J a k n ale ż y rozum ieć tę „ ty lk o ” doradczą fu n k c ję sta je się ja sn e przez to, że R adzie
105 £>e sacerdotio m in isteria li, P a rs alte ra , II, 1, 7; P P K , t. 5, z. 2, n. 9626.
to» D irectorium , dz. c. 2G3d; P P K , t. 6, z. 1. n. 10962.
107 C om m unicationes 5 (1973) 2, 229.
108 PO 7, 1.
109 Por. B e y e r J., d z c.., 32—36; S c h m i t z H., dz. c. 23.
110 ES I, 15 § 3.
[17] Rada kapłańska 57 K a p ła ń sk ie j n a in n y c h m ie jsc a c h E cclesiae S a n cta e p rzy z n a n e zo
sta ło p ra w o w y słu c h a n ia w w ażn iejszy ch sp ra w a c h dotyczących o rg a n iz a c ji p a ra fia ln e j czy uposażeń m . W o k reślo n y ch w y p a d k a c h b isk u p m a p o d jąć d ecy zję po w y słu c h a n iu zd an ia R ad y K a p ła ń sk ie j ja k o o rg a n u .kolegialnego, a n ie poszczególnych członków 112.
Jeszcze d o b itn ie j i szerzej sp recy zo w ał c h a r a k te r R a d y K a p ła ń skiej O k ó ln ik K o n g reg a cji S p ra w D u ch o w ień stw a , m ów iąc:
„R ad a K a p ła ń sk a je st o rg a n e m d o rad czy m szczególnego ro d zaju . N azyw a się o rg a n e m d o rad czy m , poniew aż n ie p o siad a głosu d e
cydującego. N ie p rz y słu g u je je j p rzeto u p ra w n ie n ie w y d a w a n ia decyzji, k tó re b y w ią z a ły bisikupa, chy b a że co innego p o stan o w i p ra w o pow szechne K ościoła lu b b isk u p uzn a za w sk azan e p rz y znać R ad zie, iw poszczególnych w y p a d k a c h głos d e c y d u ją c y . S tw ie rd z a się w szakże, że je s t to o rg an d o rad czy o szczególnym c h a ra k te rz e , poniew aż z n a tu r y sw ojej i ze w zg lęd u n a p ro ce
d u rę przew y ższa in n e o rg a n y tego sam ego ro d z a ju ” 113. S tw ie r
dzić m u sim y , że fu n k c ja R ad y K a p ła ń sk ie j u le g ła t u zn aczn em u poszerzeniu. To, że R ad a K a p ła ń sk a je s t ty lk o o rg an e m d o rad czy m zostało ju ż jed n o zn aczn ie u n o rm o w a n e w m o tu p ro p rio Ecclesiae S a n cta e 1U. W O k ó ln ik u n a to m ia st m ów i się o m ożliw ości p rz y z n a n ia je j ró w n ież głosu stanow czego, decydującego, a w ięc p o d e j
m o w a n ia u c h w a ł o m ocy w iążącej b isk u p a. W ładza ta k a p rz e w i
d zian a została je d n a k ty lk o w dw óch w y p ad k ach : 1) g d y p o stan o w i to p ra w o p ow szechne Kościoła;
2) g d y b isk u p w poszczególnych w y p a d k a c h uzn a za w sk azan e p rzy zn ać R ad zie głos d ecy d u jący .
W ty m d ru g im w y p a d k u w zorem m ogła b yć n o rm a p o d an a w m o tu p ro p rio P a w ła V I A p o sto lica solicitudo z d n ia 15 w rześn ia 1965 ro k u o u s ta n o w ie n iu S y n o d u B iskupów , gdzie w a rty k u le II podano, że „do S y n o d u B isk u p ó w n a leży z n a tu r y sw o jej z a d a n ie in fo rm o w a n ia o ra z służenia ra d ą . Może ró w n ież posiadać głos d e c y d u jący , je ż e li zo stan ie m u to p rzy z n a n e przez P apieża, do k tó reg o n a le ż y w ty m w y p a d k u z a tw ie rd z a n ie d ecy zji S y n o d u ” 1J5.
W p ew n y m sto p n iu b isk u p zw iązan y je s t już u c h w a ła m i R ady w w y p a d k a c h , w k tó ry c h zobow iązany je st do w y słu c h a n ia zd an ia R ad y , ab y stosow nie do k a n . 105 K P K m ógł d z iałać w sposób p r a w n ie sk u teczn y . A le w w y p a d k a c h ty c h głos R ad y K ap łań sk iej p o zo staje ty lk o głosem d o rad czy m , a n ie s ta je się głosem sta n o w czym , skoro bisikup m u si ra d y o rg a n u doradczego zasięgnąć, ale n ie m u si się d o n ie j stosow ać. Inaczej je d n a k w y g ląd a sp ra w a , g d y b isk u p p rzez p ra w o pow szechne K ościoła z w iązan y zostanie gło
1,1 Zob. ES I, 8, 2; 21 § 2—3.
112 K P K kan. 105 n. 1.
113 L itte ra e C irculares 9, 1; P P K , t. 3, z. 1, n. 4582.
llł ES I, 15 § Z.
1,5 A AS 57 (1965) 775— 780; P P K , t. 1, z. 1, n. 301.
sem stanow czym R ad y K ap ła ń sk ie j lub gdy sam ta k i głos R adzie przyzna. J e śli bow iem w poszczególnych w y p a d k a c h p rzy zn a R a
dzie głos stanow czy, ty m sam ym siebie sam ego zwiąże przejściow o je j decyzjam i. Ś w iadczy to, że w K ościele n a w e t u tych, którzy p ia s tu ją u rz ą d z p ra w a Bożego, ja k papież i b isk u p istn ie je m ożli
wość przejściow ego zw iązan ia się d ecy zjam i o rg a n u doradczego, chociaż n o rm ą p o d staw o w ą pozostaje, że p ia stu n m a w y k o n y w ać sw ój u rz ą d osobiście, pod osobistą odpow iedzialnością, w sk u te k cze
go n ie m oże być przez n ikogo sk rę p o w a n y 116. P o d staw o w a n o rm a osobistej odpow iedzialności nie w y k lu cza zatem m ożliw ości p rz e j
ściow ego zw iązania się z w łasn ej woli. W g ru n cie rzeczy osobista odpow iedzialność n ie zostanie w s k u te k tego w cale n aru szo n a. O na będzie ciążyć n a b isk u p ie ta k ż e w ów czas, g d y dobrow olnie zw iążą się d ecyzją R ady; będzie i za tę d ecy zję odpow iedzialny. D ziałal
ność R ad y K a p ła ń sk ie j w ta k ic h w y p a d k a c h będzie je d y n ie w sp ie
ra ć odpow iedzialność b isk u p a , w żad n y m n a to m ia st w y p a d k u nie będzie w stan ie je j z astąp ić m .
O k ó ln ik stw ie rd za je d n a k , że R ada K ap ła ń sk a je s t czym ś w ięcej an iżeli zw ykłym o rg an em d o rad czy m — je s t m ianow icie o rg an em d o rad czy m szczególnego ro d z a ju (o rg an u m co n su ltiv u m peculiare), poniew aż przew yższa in n e o rg a n y teg o sam ego ro d zaju . T a w yż
szość p rz e ja w ia się n a jp ie rw w n a tu rz e R a d y K a p ła ń sk ie j, a potem w fo rm ie jej d ziałalności (n a tu ra sua e t suo p ro c ed en d i modo). R ada K a p ła ń sk a co do n a tu r y sw ej sta n o w i z in sty tu c jo n alizo w an y w y raz w sp ó ln o ty h ie ra rc h icz n e j istn ie ją c e j m ięd zy b isk u p em i jego k a p ła n a m i, a w yw odzącej się z s a k ra m e n tu k a p ła ń stw a . T a n a tu r a R ad y pociąga za sobą rów nież szczególną fo rm ę działalności, po
przez k tó rą różni się ona od in n y ch p o d o b n y ch R ad i je przew yższa.
D ziałalność ta w in n a m ieć n a u w ad ze d o b ro diecezji, m a być p o d ej
m o w an a zaw sze łącznie z b isk u p em , a n ig d y bez niego, m a być zatem ow ocem w spólnego w y siłk u b isk u p a i członków , gdyż tego d o m a g ał się S obór W a ty k a ń sk i I I 118. B isk u p i p re z b ite riu m re p re z e n to w an e w R adzie są w zaje m n ie do siebie sk iero w an i i w za
je m n ie n a siebie sk azan i w ty m celu, aby w e w spólnym stu d iu m , dzieląc się o p in iam i i in fo rm a c ja m i na te m a t p ew n y ch problem ów , w sk a zu ją c p o trz e b y d u szp astersk ie, ro zw ażając a rg u m e n ty i w y su w ają c w nioski, obmyśili śro d k i konieczn e do z a rząd zan ia dde-
118 Por. CD 11; UG 23.
117 Litte ra e C irculares 9, 4; P P K , t. 3, z. 1, n. 4585. S c h m i t z H., 34—
36 za innym i a u to ra m i w idzi w ta k im p ostaw ieniu sp raw y p rze jaw k o n ty n u o w an ia rządów a u to ry taty w n y ch , poniew aż p rzy z n an ie Radzie K a p ła ń sk ie j głosu stanow czego je st w ted y zaw sze uzależnione od w i
dzim isię biskupa. D dlatego w y ra ża pogląd, że p raw o pow szechne w inno z góry u sta lić w ypadki, w któ ry ch bisteup byłby zobow iązany przyznać R adzie głos stanow czy.
118 Po<r. CD 28; ES I, 15 § 1.
