Janusz Piotrowski
Glosa do uchwały składu siedmiu
sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30
września 1976 r. (V UZP 1
Palestra 21/10(238), 89-90
N r 10 (238) O rzecznictw o Sądu N ajw yższego 89
2.
POSTANOWIENIE z dnia 6 listopada 1976 r.
(VI KRN 156/76)* 1. Przez koszty, o których sąd ma
obowiązek orzec na podstawie art. 368 § 1 k.p.k., rozumieć należy nie tylko koszty, które należą się Skarbowi Pań stwa (por. art. 547 § 1 k.p.k.), ale i te, które należą się stronie (por. art. 547 § 2 k.p.k.), a w wypadkach przewidzia nych w ustawie także opłaty należne zespołowi adwokackiemu (por. art. 549
§ 1 pkt 2, art. 550 ,551 § 1 k.p.k.).
2. Przewidziane w art. 368 k.pJt. orzekanie oo do kosztów (w tym także w wypadkach określonych przez usta wę i co do opłaty na rzecz zespołu adwokackiego) jest obowiązkiem sądu, podlegającym realizacji w każdym cza sie, w tym również w toku postępo wania wykonawczego, aż do upływu okresu przedawnienia do orzekania w tym zakresie (arg. z art. 557 k.p.k.).
* T eza p o sta n o w ie n ia o p u b lik o w a n e g o w O SN K W n r 4—5 z 1977 r., poz. 45.
GLOSA
do ¡uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30 września 1976 r.
(V UZP 1/76) >
T eza głosow anej u ch w a ły brzm i ja k n a s tę p u je :
„W postępowaniu przed okręgowym sądem pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego strona w y grywająca może domagać się od stro ny przeciwnej — na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z art. 72 ustawy o okręgowych sądach pracy i ubezpie czeń społecznych — zwrotu kosztów procesu z wyłączeniem kosztów wymie nionych w art. 81 i 82 tej ustawy, któ re ponosi Skarb Państwa”.
Pow yższa teza uchw ały sk ła d u sied m iu sędziów S ądu N ajw yższego ma isto tn e znaczenie z k ilk u względów. M iędzy innym i w y jaśn ia ona — dla celów p ra k ty k i — w ątpliw ości, ja k ie się n asu n ęły w toku orzecznictw a o k rę gow ych sądów pracy i ubezpieczeń spo
łecznych, aczkolw iek w ątpliw ości t a kich nie podnoszono w d o k try n ie . U chw ała rozstrzyga w sposób oczyw i ście korzystny dla stro n y re p re z e n to w anej przez a d w o k a ta kw estię zw rotu kosztów , ja k ie poniosła, w sytuacji, gdy re p re z e n ta c ję sw ych in te re só w p o w ierzyła zespołow i adw okackiem u, a w ynik rozstrzygnięcia co do m e ritu m sp o ru był dla niej korzystny.
T eza uchw ały, p o d ję ta w odpow iedzi n a p y ta n ie p ra w n e M in istra P racy , P łac i S p ra w Socjalnych, zasługuje na p ełn ą a p ro b a tę łącznie z jej u za sa d nieniem . R ozw iew a ona w spom niane w ątpliw ości, pow stałe, być może, stąd, że k w estia kosztów w daw nym p raw ie o sądach ubezpieczeń społecznych (ustaw a z 28.V IIIj1939i r . ) 2 u n o rm o w an a była w sposób całościow y i odm ienny niż w k.p.c., a także ch y b a dlatego, że w a rt. 75—8i3 ustaw y z 24.X,1974 r. i P o r . O SN O P n r 3/1977. poz. 41 ( te k s t te j u c h w a ły w ra z z u z a s a d n ie n ie m z o s ta ł z a m ie sz c zo n y w „ P a le s trz e ” n r 8—9 z b r.).
90 O rzecznictw o Sądu N ajw yższego N r 10 (238)
o okręgow ych sądach p rac y i ubezpie czeń sp o łeczn y ch 5 p o stęp o w an ie w sp raw ach o św iadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego unorm ow ano w sposób o d rębny od p ostępow ania w sp raw ac h ze sto su n k u pracy.
T rafność tezy w spom nianej na w stę p ie uchw ały polega przed e w szystkim n a tym , że w y k ład n ia art. 712 ustaw y o okręgow ych sądach p racy i ubezpie czeń społecznych nie d aje innych niż p rzy ję te w uzasad n ien iu uch w ały m oż liw ości in te rp re ta c ji dyspozycji a rt. 72 u staw y , stanow iącej m.in., że do p o stę pow an ia przed sądam i p rac y i ubez pieczeń społecznych sto su je się także a rt. 98 k.p.c., n o rm u ją cy w zajem ne p ra w a i obow iązki stro n w p o k ry w a niu poniesionych przez nie kosztów procesu w zależności od jego w yniku.
T ak w ięc jeżeli pełnom ocnikiem stro n y w postępow aniu przed okręgo w ym sądem pracy i ubezpieczeń spo łecznych będzie a d w o k a t (art. 87 § 1 k.p.c.), to stro n a nie pow in n a mieć w ątpliw ości, że może się spodziew ać zasądzenia na je j rzecz kosztów za stę p stw a adw okackiego w m yśl u g ru n tow anej w p ra k ty c e sądów pow szech nych i S ądu N ajw yższego zasady, w y kształconej na tle stosow ania a rt. 98 k.p.c. z uw zględnieniem przepisów art.
101, 102 lu b 103 k.p.c.
Na m arginesie uchw ały sk ład u sied m iu sędziów SN m ożna podkreślić, że jej teza o tw iera drogę do stosow ania przez sądy nie tylko pozostałych (cho ciaż nie w szystkich) przepisów art. 98— 110 k.p.c. o kosztach sądow ych w sp raw ach z ubezpieczenia społecznego, ale także innych przepisów k.p.c. z n i
m i zw iązanych, ja k np. a rt. 21.2, k tó ry n a k ła d a na sąd (przew odniczącego) obow iązek zw rócenia stro n ie u w agi n a celowość u stan o w ien ia pełnom ocnika (adw okata) i n a sk u tk i p raw n e, ja k ie b ra k ten może w yw ołać.
B iorąc pod uw agę, że a rt. 39 § 1 ustaw y o okręgow ych sądach pracy i ubezpieczeń społecznych stanow i, iż p ostępow anie przed tym i sądam i w o l ne je st od op łat sądow ych i w m yśl art. 81 w y d atk i zw iązane z czynnościa m i podejm ow anym i w to k u p o stę p o w an ia ponosi S k a rb P ań stw a , u c h w a ła sk ład u siedm iu sędziów SN z 30.IX. 1976 r. sp raw ia, że stro n a dochodząca roszczeń z ty tu łu św iadczeń p ie n ięż nych z ubezpieczenia społecznego m a zag w aran to w an e pełne pokrycie p o n ie sionych przez nią kosztów zw iązanych z uzasadnionym dochodzeniem przez n ią roszczeń z tego ty tu łu i może bez skręp o w an ia korzystać z pom ocy ze społu adw okackiego bez ryzyka p o n ie sienia z tego ty tu łu uszczerbku m a jątkow ego w toku dochodzenia sw ych słusznych p ra w o żyw otnym dla niej znaczeniu.
N a m arg in esie w spom nianej u c h w a ły (w pisanej do księgi zasad p r a w nych) m ożna też dodać, że została ona p o d ję ta zgodnie z założeniam i i p o trzeb am i p o stęp o w an ia p rzed o k ręg o w ym i sądam i pracy i ubezpieczeń spo łecznych. Do jej stosow ania w p r a k tyce okręgow ych sądów p racy i ub ez pieczeń społecznych m ogą w od p o w iedni sposób odnosić się om ów ienia za w arte w lite ra tu rz e p rz e d m io tu .3 4 J a n u sz P io tro w ski 3 iDz. U. z 1974 t. N r 39, p o z . 231; z m .: D z. U . z 1975 r. N r 16, p o z. 91. 4 T . B u k o w s k i : R o z s trz y g a n ie o k o s z ta c h p r o c e s u c y w iln e g o , W a rsz a w a 1971; J . K r a j e w s k i : O rz e c z e n ia s ą d o w e o r a z k o s z ty p ro c e s u . K a to w ic e 1966; M. W i l e w s k i : Z p r o b le m a ty k i k o sz tó w p ro c e s u c y w iln e g o , P a l. n r 1 i 2/1967, o r a z t e g o ż : K o sz ty p o s tę p o w a n ia c y w iln e g o w św ie tle o r z e c z n ic tw a S ą d u N ajw y ższeg o , P a l. n r 1/1974; B. B u d z y ń : K o s z ty s ą d o w e w s p ra w a c h c y w iln y c h — K o m e n ta rz , W a rsz a w a 1968 o ra z in n i a u to r z y .
