Wykład VIII
Kary , środki karne i zasady ich wymiaru
dr Katarzyna Łucarz
TYPY SANKCJI
Środki penalne:
1. Kary samoistne 2. Środki karne
Środki wychowawcze, wychowawczo – lecznicze orzeczone w stosunku do nieletnich w oparciu o przepisu ustawy o
postepowaniu w sprawach nieletnich
Środki oddziaływania pozakarnego : 1. Społeczne
2. Wychowawcze
CELE KARY (ŚRODKA KARNEGO)
ZAPOBIEGAWCZY WYCHOWAWCZY KOMPENSACYJNY
SPRAWIDLIWOŚCIOWY
W odniesieniu do społeczeństwa
( prewencja ogólna ) Zaspokojenie społecznego
poczucia sprawiedliwości
W odniesieniu do sprawcy ( prewencja
indywidualna )
Naprawienie lub zmniejszenie społecznego zła
wyrządzonego czynem zabronionym
KARY SAMOISTNE ( art. 18 k.w. )
OGRANICZENIA WOLNOŚCI ( art. 20-23 k.w. ) ( 1 miesiąc)
GRZYWNY ( art. 24 k.w. ) ( od 20 do 5 000 zł , chyba , że ustawa
stanowi inaczej )
NAGANY ( art. 36 k.w. ) ARESZTU ( art 19 k.w. )
( od 5 dni do 30 dni )
ŚRODKI KARNE ( art. 28 k.w. )
Przepadek rzeczy art. 30 k.w.
Podanie orzeczenia o ukaraniu do publicznej wiadomości w szczególny sposób , art. 31
k.w.
Inne środki karne określone przez ustawę ( zawarte w ustawach szczególnych ) np.
zakaz amatorskiego połowu ryb i minogów z ustawy z dn. 18.04.1985 r o rybactwie śródlądowym oraz zakaz wstępu na imprezy
masowe przewidziany w ustawie z dn.
20.03.2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych
Zakaz prowadzenia pojazdów
mechanicznych lub innych pojazdów, art. 29 k.w. ( od 6 miesięcy do 3 lat )
Nawiązka (art. 3 2 i 37 k.w. ) i obowiązek naprawienia szkody (przepis szczególny)
ŚRODKI ODDZIAŁYWANIA POZAKARNEGO
Środki oddziaływania społecznego Art. 39 § 4 k.w.
Środki oddziaływania wychowawczego
Art. 41 k.w.
- Przywrócenie naruszonego porządku prawnego
- Naprawienie wyrządzonej szkody
np.:
- przeproszenie pokrzywdzonego - uroczyste zapewnienie
niepopełniania więcej czynów stanowiących wykroczenie - zobowiązanie sprawcy do
przywrócenia stanu poprzedniego
ŚRODKI ODDZIAŁYWANIA SPOŁECZNEGO
( art. 39 § k.w. )
Tylko w razie odstąpienia od wymierzenia kary (art.
39 § 4 k.w.)
Inne środki postępowania wychowawczego przewidziane np. w postępowaniu
dyscyplinarnym, przewidziane w regulaminie pracy, czy w stowarzyszeniu, którego członkiem jest sprawca wykroczenia.
Pouczenie, zwrócenie uwagi
ŚRODKI ODZIAŁYWANIA WYCHOWAWCZEGO
( art. 41 k.w. )
Wystarczające do wdrożenia sprawcy wykroczenia do poszanowania prawa i przestrzegania zasad
współżycia społecznego ; ich zastosowanie jest równoznaczne z rezygnacją ze ściagania sprawcy
wykroczenia
POWRÓT DO WYKROCZENIA ( RECYDYWA )
RECYDYWA SPECJALNA RECYDYWA SPECJALNA
WIELOKROTNA ( art. 38 k.w.)
Organ orzekający ocenia w ramach zwykłego wymiaru kary
RECYDYWA OGÓLNA
Uprzednie ukaranie sprawcy za podobne
wykroczenie lub przestępstwo Nie unormowana w
kodeksie wykroczeń
Sprawca :
Uprzednie ukaranie sprawcy za jakiekolwiek wykroczenie
bądź przestępstwo
Ustawowa okoliczność obciążająca (art. 33
§ 4 pkt. 5 k.w. )
1. Uprzednio był ukarany co najmniej dwukrotnie
2. Ukarany za wykroczenia podobne do poprzednich
3. Poprzednie czyny, jak i te ostatnie, są wykroczeniami popełnionymi umyślnie 4. Nowe, podobne do poprzednich
wykroczenie musi być popełnione w okresie nie przekraczającym 2 lat od ostatniego prawomocnego ukarania 5. Konsekwencją jest możliwość
orzeczenia kary aresztu, nawet jeśli nie jest ona przewidziana w przepisie przypisanym sprawcy
WYKROCZENIA PODOBNE (art. 47 § 2 k.w. )
Przestępstwami i wykroczeniami podobnymi są przestępstwa i wykroczenia należące do tego samego rodzaju ; przestępstwa i wykroczenia z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia albo przestępstwa i wykroczenia popełnione w celu osiągniecia korzyści majątkowej
OGÓLNE DYREKTYWY WYMIARU KARY ( art. 33 § 1 k.w.)
Prewencja ogólna – społeczne oddziaływanie
kary
Prewencja szczególna ( indywidualna) –
oddziaływanie kary na sprawcę
Zasada oznaczoności kary
Współmierność kary do społecznej szkodliwości czynu
ZASADY WYMIARU KARY
Zasada swobody organu orzekającego przy wymiarze
kary (art. 33 § 1 k.w.)
Zasada indywidualizacji kary ( art. 34 k.w.)
OGÓLNE DYREKTYWY WYMIARU KARY
Sformułowane w ustawie podstawowe kryteria brane pod uwagę przy orzekaniu kary , są normatywnymi instrumentami realizacji celów kary
OKOLICZNOŚCI ŁAGODZĄCE ( art. 33 § 3 k.w. )
działanie sprawcy wykroczenia pod wpływem silnego wzburzenia wywołanego
krzywdzącym stosunkiem do niego lub innych osób
przyczynienie się lub staranie się sprawcy o przyczynienie się do usunięcia szkodliwych
następstw swego czynu
prowadzenie przez sprawcę nienagannego życia przed popełnieniem wykroczenia i wyróżnianie się spełnianiem obowiązków
zwłaszcza w zakresie pracy.
Działanie sprawcy pod wpływem ciężkich warunków rodzinnych lub osobistych
Działanie z pobudek zasługujących na uwzględnienie
OKOLICZNOŚCI OBCIĄŻAJĄCE ( art. 33 § 4 k.w. )
Działanie sprawcy w celu osiągniecia bezprawnej korzyści majątkowej
Uprzednie skazanie sprawcy za podobne przestępstwo lub wykroczenie Działanie w sposób zasługujący na
szczególne potępienie
Popełnienie wykroczenia we współdziałaniu z małoletnim
Popełnienie wykroczenia na szkodę osoby bezradnej lub osoby której sprawca powinien okazać szczególne względy Chuligański charakter wykroczenia
Działanie pod wpływem alkoholu lub innego środka odurzającego
Odstąpienie od wymierzenia kary samoistnej z
jednoczesnym zastosowaniem środków oddziaływania
społecznego przewidzianych w art. 39 § 4 k.w.
Poprzestanie na odstąpieniu od wymierzenia kary , jak
i środka karnego (odstąpienie pełne)
ODSTĄPIENIE OD WYMIERZENIA KARY art. 39 k.w.
Odstąpienie od wymierzenia kary samoistnej ale orzeczenie
środka karnego, jeżeli jest on przewidziany w przepisie, z którego zakwalifikowano czyn
sprawcy
(odstąpienie niepełne)
PRZEDAWNIENIE ( art. 45 k.w. )
ORZEKANIA
( art. 45 § 2 k.w. ) WYKONANIA KARY (art. k.w.)
W przypadku uchylenia rozstrzygnięcia w trybie kasacji lub wznowienia postępowania przedawnienie biegnie od
daty uchylenia rozstrzygnięcia ŚCIGANIA
( art. 45 § 1 k.w.)
1 rok od popełnienia wykroczenia 1 rok od popełnienia
wykroczenia; jeżeli w tym czasie doszło do
wszczęcia
postępowania – okres ten ulega przedłużeniu
do 2 lat
3 lata od daty uprawomocnienia się rozstrzygnięcia , obejmuje zarówno
kary samoistne jak i środki karne
Nie można wszcząć postepowania w sprawie o
wykroczenie , jeżeli od popełnienie tego wykroczenie
upłynął czas przewidziany w ustawie
Nie można wydać
merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie o wykroczenie ,
jeżeli od popełnienie tego wykroczenie upłynął czas
przewidziany w ustawie
Nie można wykonać orzeczonej kary nałożonej na sprawce wykroczenia , jeżeli od uprawomocnienia się rozstrzygnięcia upłynął czas przewidziany w ustawie
PRZEDAWNIENIE
Okoliczność uchylająca karalność za popełnione wykroczenie , z chwilą upływu przewidzianego w ustawie czasu , powstaje prawna niemożność ukarania sprawcy wykroczenia za czyn , który popełnił
