Scenariusz zajęć
III etap edukacyjny, język polski
Temat: Ja, ty, on
Treści kształcenia:
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) tworzy spójne wypowiedzi ustne (monologowe i dialogowe) oraz pisemne w następujących formach gatunkowych: urozmaicone kompozycyjnie i fabularnie opowiadanie, opis sytuacji i przeżyć, zróżnicowany stylistycznie i funkcjonalnie opis zwykłych przedmiotów lub dzieł sztuki, charakterystyka postaci literackiej, filmowej lub rzeczywistej, sprawozdanie z lektury, filmu, spektaklu i ze zdarzenia z życia, rozprawka, podanie, życiorys i CV, list motywacyjny, dedykacja; dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się wypowiada.
Cele operacyjne:
Uczeń:
● Zna plan i wyznaczniki charakterystyki,
● Potrafi stworzyć wypowiedź ustną i pisemną we wskazanych przez nauczyciela formach gatunkowych, tu: opis/charakterystyka postaci,
● Korzysta ze słowników,
● Potrafi zgromadzić słownictwo na zadany temat.
Nabywane umiejętności:
● Tworzenia charakterystyki wskazanych postaci,
● Samooceny: wskazywania swoich mocnych i słabych stron,
● Redagowania krótkich, zwięzłych zdań charakterystyki osób,
● Redagowania autocharakterystyki.
Kompetencje kluczowe:
● Porozumiewanie się w języku ojczystym,
● Umiejętność uczenia się,
● Kompetencje społeczne i obywatelskie.
Środki dydaktyczne:
● Zasób multimedialny: film „Bohaterka adaptacji”,
● Sprzęt multimedialny: rzutnik, ekran, tablica interaktywna,
● Dowolny słownik frazeologiczny,
● Dowolny słownik synonimów,
● Puzzle z wizerunkiem postaci (można poprosić uczniów o ich przyniesienie na zajęcia, po jednej układance na parę – uwaga: puzzle nie powinny mieć zbyt wielu
1
elementów; opcją jest też przygotowanie puzzli z wizerunkiem/konturem/zarysem dowolnej postaci, wydrukowanym na kartkach i pociętym na części),
● Kartki formatu A4.
Metody nauczania:
● Aktywizująca: zabawa dydaktyczna,
● Problemowa: rozmowa kierowana,
● Eksponująca: film,
● Praktyczna: ćwiczenia przedmiotowe,
Formy pracy:
● Zbiorowa,
● Grupowa zróżnicowana,
● Indywidualna jednolita.
Przebieg zajęć:
Etap wstępny
Nauczyciel wita uczniów; przeprowadza czynności organizacyjne: sprawdza obecność, zapisuje temat lekcji na tablicy. Zapoznaje klasę z celami zajęć. Prosi, aby uczniowie przygotowali przyniesione przez siebie puzzle i wymienili się nimi tak, by każda para otrzymała nieznaną sobie układankę (lub rozdaje im te, które sam dostarczył na zajęcia).
Etap realizacji
Uczniowie pracują w parach. Układają puzzle, a następnie notują na kartkach jak najwięcej informacji o postaci obecnej na obrazku/o jej zarysie. Nauczyciel pyta, jakie wiadomości najłatwiej było im zgromadzić; czy są one wystarczające do charakterystyki postaci, jaki jej opis da się przygotować (raczej cechy wyglądu), o czym opowiada obrazek, sytuacja na nim przedstawiona w relacji z postacią itp. Uczniowie krótko dyskutują na temat swoich prac – prowadzący zajęcia powinien tak kierować rozmową, by wskazali na zagadnienie charakterystyki postaci, które zostanie omówione w dalszej części lekcji.
Nauczyciel informuje uczestników zajęć, że za chwilę obejrzą film (zasób multimedialny).
Pojawi się w nim wypowiedź znanej reżyserki na temat pewnej postaci z adaptowanej filmowo powieści. Prosi, by uczniowie zanotowali, o kim jest mowa i jakie cechy tego bohatera zostają wskazane. Po emisji materiału chętni wymieniają swoje spostrzeżenia, zapisują główne przymioty postaci na tablicy. Prowadzący zajęcia poleca uczniom zastanowić się, jakie mogą być/powinny być elementy pełnej charakterystyki. Kieruje rozmową tak, by wskazali na aspekty wyglądu, zachowań, cech charakteru wynikających z relacji postaci ze światem zewnętrznym itp. Następnie wszyscy wspólnie ustalają i zapisują w zeszycie plan charakterystyki (z podziałem na charakterystykę zewnętrzną/wewnętrzną, bezpośrednią/pośrednią. Można również wspomnieć o charakterystyce porównawczej).
Prowadzący proponuje, aby każdy z uczestników zajęć napisał trzy zdania o sobie, z których jedno będzie fałszywe. Ochotnicy czytają swoje opisy, a klasa wskazuje w nich nieprawdziwy punkt – jest to zabawa wprowadzająca do autocharakterystyki. Potem nauczyciel prosi, aby
2
każdy napisał trzy zdania opisujące kolegę/koleżankę z ławki (zaznacza, że opis ten powinien być nacechowany pozytywnie) i przedstawił mu/jej swoje propozycje.
Kolejnym etapem zajęć jest zabawa trenująca umiejętności tworzenia krótkich i treściwych opisów postaci. Każdy uczeń ma za zadanie odrysować na kartce A4 swoją dłoń i podpisać ją imieniem i nazwiskiem, a następnie podać ją innemu dziecku. Wszystkie osoby w klasie (łącznie z nauczycielem) mają wpisać w obrys ręki jedno lub dwa zdania charakteryzujące danego ucznia; mogą też zanotować swoje życzenia wobec niego (np. „Chciałbym, żebyś częściej się uśmiechał”). Zabawą trzeba kierować tak, by wszyscy uczniowie wpisali swoje uwagi na każdej kartce. Po kilkunastu minutach „rączki” wracają do właścicieli. Uczestnicy zajęć otrzymują teraz zadanie polegające na analizie zdań: mają wymienić najczęściej pojawiające się cechy i odpowiedzieć, czy zgadzają się z ich istnieniem, czy są np.
zaskoczeni ich wskazaniem. Chętni prezentują swoje wnioski.
Następnie w ramach ćwiczeń redakcyjnych uczniowie gromadzą słownictwo do poszczególnych punktów charakterystyki (określonych we wcześniejszych częściach zajęć) odnośnie do własnej osoby. Nauczyciel prosi, aby uwzględnili swoje zalety i wady, także te wskazane przez inne osoby z klasy. Podczas pracy uczniowie korzystają ze słowników frazeologicznych i synonimów.
Etap końcowy
Polonista podsumowuje ćwiczenie pytaniem, czy łatwo jest pisać o sobie. Zwraca uwagę na to, że pytania o słabe i mocne strony charakteru kandydata padają często podczas rozmowy kwalifikacyjnej – warto więc znać swoje wady i zalety, a także umieć o nich mówić w sposób precyzyjny i ciekawy.
Zapis pracy domowej:
Wykorzystując słownictwo z lekcji, napisz autocharakterystykę.
Dodatkowo:
Temat zajęć można wykorzystać także na godzinie wychowawczej lub na zajęciach z wiedzy o społeczeństwie.
3
