Scenariusz zajęć
III etap edukacji, język polski
Temat: Ja w lustrze, czyli samoocena
Treści kształcenia:
Uczeń:
1) Odbiera komunikaty pisane, mówione, w tym nadawane za pomocą środków audiowizualnych – rozróżnia informacje przekazane werbalnie oraz zawarte w dźwięku i obrazie – język polski (I.1.1),
2) Ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i ich przeciwieństw oraz określa postawy z nimi związane, np. patriotyzm-nacjonalizm, tolerancja-nietolerancja, piękno-brzydota, a także rozpoznaje ich obecność w życiu oraz w literaturze i innych sztukach – język polski (II.4.1),
3) Dostrzega zróżnicowanie postaw społecznych, obyczajowych, narodowych, religijnych, etycznych, kulturowych i w ich kontekście kształtuje swoją tożsamość – język polski (II.4.3).
Cele operacyjne:
Uczeń:
● Wie, jaką wartość ma samoocena i jak ważne jest dla niego poczucie własnej wartości,
● Dyskutuje na temat znaczenia samooceny dla poczucia wartości,
● Uświadamia sobie własne wady i zalety,
● Potrafi ocenić siebie oraz swoją rolę w grupie, zyskuje samoświadomość,
● Umie zadbać o swój rozwój indywidualny i społeczny.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
● Współpracuje w parze i w grupie,
● Potrafi dyskutować na podany temat,
● Dostrzega i poddaje refleksji uniwersalne wartości,
● Rozpoznaje swoje silne i słabe strony,
● Ocenia siebie i ludzi, opierając się na rozpoznanych kompetencjach, a nie pod wpływem emocji.
Środki dydaktyczne:
● Zasoby multimedialne: film Jakie masz mniemanie o sobie?, karty pracy (Role społeczne oraz Cechy pozytywne),
● Czyste kartki,
● Podręczne przedmioty do budowania wieży, np. podręczniki, zeszyty, piórniki, ołówki i inne przybory szkolne,
● Komputer z głośnikami/tablica interaktywna.
Formy pracy:
● Indywidualna jednolita,
● W parach jednolita,
1
● Grupowa jednolita i zróżnicowana,
● Zbiorowa.
Przebieg zajęć:
1. Nauczyciel wita się z uczniami, zapoznaje z tematem i celami zajęć, a następnie rozdaje im po dwie kartki z prośbą o zapisanie: „Jaki/jaka jestem? (moje umiejętności, wady i zalety, mocne i słabe strony)”. Na drugiej kartce młodzież zapisuje ocenę swojego kolegi/swojej koleżanki z ławki.
Prowadzący zajęcia wyjaśnia, że zadanie ma charakter opisowy – czyli uczniowie (zarówno w stosunku do siebie, jak i do drugiej osoby) korzystają z języka opisującego, a nie ze zwrotów oceniających, które potrafią silnie oddziaływać emocjonalnie, ale nie zawsze wiadomo, czego dotyczą, zwłaszcza przy wymienianiu jedynie cech bez szerszego kontekstu (zamiast „leniwy” należy napisać – „prawie nigdy nie odrabia zadań”, zamiast „nieśmiały” –
„rzadko z nami rozmawia”). Takie ukierunkowanie zmniejszy prawdopodobieństwo pojawienia się konfliktów, a także wdraża uczniów w rzeczowe opisywanie osób, a nie wydawanie pochopnych, agresywnych opinii, szczególnie w odniesieniu do sytuacji, których nie rozumieją.
2. Po wykonaniu zadania młodzież porównuje swoje zapisy i rozmawia o nich w sposób taktowny oraz życzliwy. Wskazuje na podobieństwa i rozbieżności w ocenie.
3. Nauczyciel prosi uczniów, aby obejrzeli materiał filmowy Jakie masz mniemanie o sobie?, dotyczący samooceny (wyświetlony na tablicy interaktywnej lub komputerach).
Uczniom z problemami słuchowymi można włączyć napisy.
Po projekcji prowadzący prowokuje rozmowę sprawdzającą, czy uczniowie zrozumieli zawarte w materiale treści. Pyta:
● Co to jest samoocena?
● Czy przedstawieni w filmie chłopcy dokonali dobrej samooceny? Jeśli nie, wyjaśnijcie dlaczego.
● Czy odpowiadając na pytanie: „Jaki/jaka jestem?”, byliście szczerzy wobec siebie?
A może zawyżyliście lub zaniżyliście swoją samoocenę?
Młodzież przedstawia swoje przemyślenia na ten temat. Prowadzący zwraca szczególną uwagę na zagadnienia zawyżonej i zaniżonej samooceny oraz na to, jak ona wpływa na zachowania ludzi i podejmowane przez nich decyzje.
4. Następnie nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy, wybiera liderów i powierza im rolę łączników z prowadzącym zajęcia. Liderzy – osoby mające uzdolnienia przywódcze (organizatorzy) – otrzymują zadanie dla zespołów: „Zbudujcie wieżę, która zmieści się na jednej ławce, a wykonana zostanie z podręcznych przedmiotów (nie może zawalić się w ciągu 3 minut)”.
5. Uczniowie pracują w grupach, a lider uzgadnia pomysły z pozostałymi członkami.
Nauczyciel obserwuje pracę i współpracę poszczególnych zespołów.
Na znak prowadzącego grupy kończą budowę wieży. Nauczyciel wraz z uczniami ocenia najlepsze, najciekawsze, najbardziej pomysłowe konstrukcje.
6. Kolejne zadanie polega na określeniu przez każdą grupę, jakie role społeczne w zespole odgrywają poszczególni jego członkowie. Do tego celu wykorzystane zostaną karty pracy:
Role społeczne (trzy wersje) i Cechy pozytywne. Następnie prezentowane są wyniki oceny.
2
7. Po wykonaniu zadań grupowych uczniowie powracają do zapisu z pierwszego ćwiczenia i uzupełniają swoją samoocenę o wiedzę zdobytą na podstawie własnej oceny swojej roli w zespole. Wymieniają się uwagami, wyrażają zadowolenie lub jego brak.
8. Nauczyciel podsumowuje pracę wszystkich grup dotyczącą współdziałania w powstawaniu wieży, a także wspólnego precyzowania ról społecznych oraz cech pozytywnych na kartach pracy, komentując rzeczowo i życzliwie zaangażowanie poszczególnych jej członków. Prosi uczniów o wypowiedzi, czego dowiedzieli się o sobie na dzisiejszych zajęciach.
Uwagi:
Scenariusz można realizować m.in. na lekcji wychowawczej (szczególnie w klasie trzeciej), na języku polskim w ramach tematu „Jak pisać o sobie (autocharakterystyka)” – jako lekcja wstępna – oraz na zajęciach artystycznych.
Czas realizacji scenariusza: 45 minut.
Jako pracę domową nauczyciel może zadać uczniom przedstawienie siebie w dowolnej – zgodnej z ich zdolnościami – formie: literackiej, plastycznej, prezentacji multimedialnej.
3
