1. Danse macabre w Dialogu mistrza Polikarpa ze Śmiercią. Motyw przemijania w literaturze i sztuce średniowiecza
1. 1. Cele lekcji
1. a) Wiadomości Uczeń:
• zna historię powstania oraz losy rękopisu Dialogu…,
• zna średniowieczny motyw tańca śmierci (danse macabre),
• umie wskazać elementy moralistyczno-dydaktyczne zawarte w Dialogu…,
• wie, co to jest dialog rozumiany jako forma utworu literackiego,
• wie, jaką rolę przypisywano artyście i jakie zadania stawiano przed sztuką i literaturą w epoce średniowiecza,
• zna treść Dialogu Mistrza Polikarpa ze Śmiercią.
2. b) Umiejętności Uczeń:
• umie przedstawić genezę Dialogu…,
• potrafi opowiedzieć, jakie idee propaguje i jaką wymowę zawiera Dialog…,
• umie obrazowo opisać Śmierć widzianą oczami Mistrza Polikarpa, w wyobraźni przedstawia sobie swój wizerunek Śmierci.
2. 2. Metoda i forma pracy
Metoda podająca: nauczyciel opisuje średniowieczny motyw danse macabre.
Metoda impresywna: uczniowie wyobrażają sobie wizerunek śmierci.
Metoda praktyczna: uczniowie pracują z tekstem Dialogu….
Referat: wybrany uczeń wyjaśnia, co to jest moralitet.
3. 3. Środki dydaktyczne
1. Kopie rycin i obrazów przedstawiających średniowieczny motyw danse macabre.
2. Skopiowany tekst Dialogu …
4. 4. Przebieg lekcji
1. a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel wprowadza uczniów w atmosferę danse macabre. Podkreśla dużą popularność motywu tańca śmierci w literaturze i sztuce późnego średniowiecza. Uczniowie odpowiadają na pytanie o alegoryczne sensy zawarte w obrazach przedstawiających korowody
roztańczonych ludzi prowadzonych przez kościotrupa z kosą.
Nauczyciel zadaje pytanie, w jaki sposób motyw danse macabre został wykorzystany w Dialogu mistrza Polikarpa ze Śmiercią. Następnie przedstawia genezę utworu, losy rękopisu, przekładów i publikacji.
2. b) Faza realizacyjna
Uczniowie opisują Śmierć taką, jaką ją ujrzał w pustym kościele mistrz Polikarp. Odnajdują w treści utworu określenia przedstawiające jej postać, zarysowujące jej charakter
(osobowość). Dzielą się swoimi wrażeniami, w jakim stopniu obraz Śmierci z utworu odpowiada ich wyobrażeniom. Nauczyciel prezentuje w formie skopiowanych rycin i malowideł różne wizerunki Panny Atropos.
Uczniowie czytają wybrane przez nauczyciela fragmenty utworu. Wyjaśniają niezrozumiałe słowa i sformułowania. Odpowiadają na pytania o formę utworu – nauczyciel charakteryzuje gatunek dialogu.
Jeden z uczniów, na podstawie wcześniej przygotowanej notatki, wyjaśnia, czym jest moralitet. Wymienia cechy charakterystyczne i cele przyświecające temu gatunkowi dramatycznemu. Pozostali uczniowie odnajdują cechy moralitetu w tekście Dialogu….
Wskazują na zawarte w nim treści satyryczne.
3. c) Faza podsumowująca
Nauczyciel przytacza łacińską sentencję vanitas vanitatum et omnia vanitas. Uczniowie wyjaśniają jej znaczenie i zastanawiają się, w jakim kontekście można ją odnieść do treści Dialogu…. Zakończeniu lekcji towarzyszyć będzie refleksja nad zagadnieniem
przemijalności. Nauczyciel zauważa, że fakt ten w żadnym wypadku nie powinien nas zniechęcać do życia, ale powinien być źródłem naszego do niego dystansu.
5. 5. Bibliografia
1. Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, wybór i oprac. W. Wydra, W. R. Rzepka, wyd. 3, Ossolineum, Wrocław 2004.
2. Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, pod red. J. Krzyżanowskiego, C. Hernasa, PWN, Warszawa 1985.
3. Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, Ossolineum, wyd. 3. popr.
i poszerz., Wrocław 1998.
6. 6. Załączniki
1. Zadanie domowe
Napisz, w jaki sposób Dialog… realizuje założenia moralitetu.
7. 7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. 8. Uwagi do scenariusza
brak
