6. A B N O L D S Р Е К K E
NOTATKA BIBLJOGRAFIGZNA 0 BADANIACH HISTORYCZNYCH
NIEKTÓRYCH UCZONYCH ŁOTEWSKICH NAD HISTORJA OJCZYS
TA OD ZAŁOŻENIA UNIWERSYTETU ŁOTEWSKIEGO (1919).
Od p o c z ą tk u o d rodzenia k u ltu ra ln e g o lu d u łotew skiego, w drugiej połow ie w. X IX , u d ało się kołom in te le k tu a ln y m łotew skim stw o rzy ć z d u ży m w ysiłkiem i po ciężkich w alkach pokolenie uczonych, k tó rz y zgodnie z u p o d o b an iam i epoki i swemi n a jisto tn ie jsz e m i z a in tereso w an iam i skierow ali swe b a d a n ia do św iętej k ry n ic y tra d y c ji ludow ej, t. j. do bogatego sk arb ca p ieśn i, b ajek lud ow ych i języ k a łotew skiego, w ypracow yw anego podów czas przez k ilk u przedstaw icieli kół in te le k tu a ln y c h n iem iecko -bałtyck ich , (np. B ielen stein i inni). Ł atw o p o jąć, że w ysiłki te nieraz ro z b ija ły się o dość znaczne p rz e szkody, i że ci pierw si p rzedstaw iciele n a u k i łotew skiej m usieli często szu k ać lepszych w a ru n k ó w p ra c y za g ran icam i swej ojczy zn y, p rz e d ew szystkiem w M oskwie i P e te rsb u rg u ; ta k ż e sta ro d a w n y u n iw e rsy te t niem iecki w D orpacie stan o w ił pew ne ognisko n a u k i łotew skiej. — W sk u te k teg o pod koniec ubiegłego i n a p o c z ą tk u obecnego stulecia uczeni łotew scy b y li rozproszeni po w szystk ich k ą ta c h przedw ojennej R osji, a po stłu m ie n iu rew olucji 1905 ro k u ro zsy p ali się i po N iem - ozech, S zw ajcarji, A m eryce i gdzieindziej.
N ie trz e b a d o d a w a ć , że is to tn y p rz e d m io t za in te reso w a ń dwóch pierw szych pokoleń uczo nych, t. j. folklor, ję z y k i h is to rja lu d u ło tew skiego, nie m ógł być tra k to w a n y w p ro st i ja k b y oficjalnie. Nie p rz e d sta w ia ł on żadnego in te re su d la k ó ł in te le k tu a ln y c h R o sji i E u ro p y z pow odu p a n u ją c y c h ta m m ę tn y c h pojęć o h is to rji i c h a ra k te rze ludów b a łty c k ic h a często i zupełnej ig n o ran c ji w ty c h sp raw ach .
W obec tego uczeni łotew scy, b ardzo się zre sz tą in te re su ją c y z a g a d n ien iam i ogólniejszem i, m usieli w ybierać specjalności często b ardzo odległe od ich celu. M usieli oni ja k b y pod w ajać swe w ysiłki naukow e i dzięki śm iałości, p o n ie k ą d n aro d o w ej, m ogli ro zw in ąć swe s tu d ja w n a jro z m a itsz y c h dziedzinach. M ożna t u p rz y to c zy ć n a p rz y k ła d k il k a n azw isk u czonych łotew skich drugiego pokolenia, t. j. ty c h , k tó rzy obecnie p rz ek ro czy li sześćdziesiątk ę lub się do niej zb liża ją (nazw iska p o d an e są w kolejności w ieku).
P rof. J . Š m its, z n a n y sinolog, d aw n y p ro fesor u n iw e rsy te tu p e k iń skiego, d aw n y d y re k to r szkoły języków w schodnich we W ładyw osto- k u ; a jednocześnie tw ó rc a fo lk lo ru i n aukow ej m itolo gji łotew skiej.
P rof. J . E n d ze lin š, jed en z n ajsław n iejszy ch specjalistó w w zakresie g ra m a ty k i porów naw czej języków in do-euro pejsk ich , a zarazem tw órca g ra m a ty k i h isto ry czn e j łotew skiej.
P rof. A. T en telis, sp e c ja lista od dziejów wczesnego średniow iecza a o sta tn io i od h is to rji inflan ck iej wieków X I I — X I I I i X V II-g o.
P rof. F r. B alodis, egiptolog i założyciel archeologji łotew skiej i t. d. T akże p om ięd zy p ro feso ram i m łodszym i je s t k ilk u o analogicznych k ie ru n k a c h za in tereso w ań , ta k tru d n y c h do połączenia, a m im o to niezb ęd n y ch d la rozw oju naukow ego lu d u łotew skiego.
P o ty c h k ró tk ic h uw agach w stęp n y ch m o żna będzie p rzed staw ić k ró tk ą listę w ażniejszych p ra c z ró żn ych dziedzin h isto rji łotew skiej. P a trz ą c n a p ra ce ty c h uczonych łotew skich, będzie m ożna n iek ied y sp o strzec pew ne lu k i, jeszcze nie zapełnione w k ró tk im , d w u n a sto le t n im okresie, ale w k aż d y m razie w idać w ysiłki n a u k i narod ow ej, k t ó ra n ieraz m usiała, m im o istn ie n ia pew ny ch stu d jó w daw niejszych, ro z p a try w a ć odnośne zag ad n ien ia albo zupełnie n a nowo, albo w łasną, o d rę b n ą m eto d ą, nie chcąc je d n a k w'cale u m niejszać te m objek ty w n ej w artości p ra c sw ych poprzedników .
P rze d ew szy stk iem n ależ y w ym ienić p race zasadnicze. N iedaw no ukazało się dzieło zbiorow e
D ie Letten. P rz y c z y n k i clo h isto rji, języ k a i k u ltu ry daw nych Ł otyszów ; p rzez L e k t. F r. A d a m o v i6s, P rof. L. A dam ovics, P rof. F r. B alodis, P rof. E. B iese, P rof. J . E n d ze lin š, P rof. J . P lä k is, Prof. A. S pekke, P rof. K . S trau b erg s, P rof. P. S ch m id t, P rof. A. T entelis, Prof. R. W ipper. N akł. W a lte r i R a p a , R y g a 1930.
Prehistorja i archeologja:
1. L a tv ija s arch aiologija (archeologja Ł otw y), pod re d a k c ją prof. F r. B alodisa. R y g a, W a lte r i R a p a , 1926.
2 . C ongressus secu n d u s archeologorum . R igae, 19— 23.V I I I 1930. R ig ae, 1931.
3. K a ta lo g d e r A u sstellu n g z u r K o nferenz B altisc h er A rchaeologen in R ig a 1931. H rsg . v. O rg an isatio n s-K om itee.
Historja języka łotewskiego.
1. L e ttisc h e G ra m m a tik . J . E n dzelin . R ig a —H eid elb erg 1922. 2. L e ttisc h e s L esebuch. G ra m atisc h e u n d M etrisch e V o rb e m erk u n gen, T ex te u n d G lossar. J . E n d ze lin . H eidelb erg 1922.
3. L e ttisc h -d e u tsc h e s W o e rterb u c h . K . M euh len bach, red. v. J . E ndzelin. R ig a, Iz g lit. M inist. 1923 r.
4. L a tv ija s v ie tu v ä rd i. I — I I (Nazwy m iejscow ości n a Łotw ie) po d red. J . E n dzelina. R ig a : A. G ulbis, 1922— 1925.
Folklor.
L iczne w y d a n ia ło tew sk ich p ieśni lud o w y ch , „ d a in a s ” .
1. L a tv ju d a in a s (pieśni naro do w e łotew skie) K r. B. B aro n a. K op. 1— 6. sej. 1922 g. R ig a : V a lte r u n R a p a . P rz e d ru k wielkiego w y d a n ia ko m pletnego.
2. L a tv ju ta u ta s d ain as. R ob. K ła u s tin a u n J . E n d ze lin a sak. 1— 7 sej. 1928— 1931 g. R ig a : V a lters u n R a p a . (P ieśni narodow e łotew skie p od re d a k c ją J . E n d zelin š, ze b ran e przez R . K la u stin ś).
3. L a tv ju d ain as. P a m a t dziesm as. L ud . B erziuś sak. 1— 4 sej. 1928— 1930 g. R ig a : V a lters u. R a p a (Pieśni narodow e łotew skie).
4. P ie śn i m itologiczne łotew skie (L a tv ie šu M itologiskas d ain as), w y d an e z p rz ek ład em fran cu sk im p rzez M. Jo n v a l. 1929.
5. T eikas p a r D ievu. Izlase. (Pieśni o B ogu. W ybór). R iga, 1929. L. folkłoras k ra tu v e .
6. L a tv ie šu p asa k as. P . S m its, I —V II, R ig a, V alters u n R a p a , 1925— 6 (B ajki ludow e).
7. L a tv ie šu m itologija (M itologja łotew ska). P . Š m its, 2 w yd. R ig a, A. G ulbis, 1926.
8. E tn o g rafisk o ra k e tu k ra ju m s P . Š m its. I — I I I . R ig a, A. G u l bis, 1923. (Zbiór p ism o etn o g ra fji b ałty ck iej i łotew skiej).
9. L a tv ju ta u ta s an ek d o tes. (A negdoty lu d u łotew skiego) P . B ir k e r ts sakr. 1926, 1— 3 sej. 1929. R ig a : V a lters u n R a p a .
10. L a tv ie š u sa k a m v a rd i u n p a ru n a s. (P rzysłow ia i sen ten cje ło tew skie). P . B irk e rts sa k r. 1927 g. R ig a, V a lters u. R a p a .
11. L a tv ju ta u ta s u n ik las. (Z agadki lu d u łotew skiego). P . B irk e rts s a k r. 1927 g. R ig a : V alters u. R a p a .
Historja ogólna.
N iem a d o tą d ogólnej h isto rji I n f la n t, n ap isan e j z łotew skiego p u n k tu w idzenia. Z n a jd u je m y się jeszcze w fazie m on og rafij i p o szukiw ań sp ecjaln y ch . (P a trz poniżej).
T u ta j n ależ y w spom nieć o w y d aw n ictw ie źród eł h isto ry c z n y c h z A rchiw um P aństw ow ego.
V estu eisk i m a te ria łi p a r ja u n a k o la tv ie š u ta u ta s v e s tu ri. (M aterjały do dziejów lu d u łotew skiego), 9 sej. 1924— 1930.
Historja agrarna.
1. A. S vabe, G ru n d riss d e r A g rarg esch ich te L e ttla n d s , B. L am ey , V er. R iga, 1928.
2. A. S vabe, H isto ire a g ra ire de la L e tto n ie . B. L am ey, E d . R ig a, 1929.
3. A. Svabe, Zem es a ttie c ib u u n zem es re fo rm u v e s tu re L a tv ija , 1930. (H isto rja sto su n k ó w i refo rm a g ra rn y c h n a Ł otw ie. P om iesz czone w dziele : „L es dix an s de la reform e ag raire en L e tto n ie ” , w y d an ie M inisterstw a R olnictw a).
Historja kultury i idej i ogólna historja literatury.
B ra k jeszcze dzieła, o bejm ującego całość dziejów inflan ck ich. D la okresu bard zo w ąskiego istn ie je m o n o g rafja:
1. A. S vabe, L a tv ju k u ltu ra s v e stu re (Dzieje k u ltu r y łotew skiej) 1921. R iga, G ulbis.
2. L a tv ija s n o v ad i (P row icje łotew skie), R. Z a rrin š, R ig a 1926. 3. A. Spekke, A lt-R ig a im L ich te eines h u m an istisc h en L o b g e d ic h te s vom J a h r e 1595. H a eck e r, R ig a 1927.
Historja literatury łotewskiej.
T. Z eiferts, L a tv ie š u ra k s tn ie c ib a s v e stu re (H isto rja lite r a tu r y ło tew skiej), I — I I I . R ig a, A. G ulbis, 1922— 1925. 1— 2 wyd. 1927.
Historja sztuki.
1. L a tv ju r a k s ti (O rn am en t łotew ski). 1— 56. 1924— 1931. R ig a R . Z a rrin a vad . V a lsts P a p íru S piestuve.
2 . M ateriali p a r L a tv ija s b u v niecibu . (M a te rjały do a r c h ite k tu ry łotew skiej). 1— 5, 1921— 1931 R iga. L. V. A rc h ite k tu ra s fak.
3. V a lsts v e s tu ris k a m u zeja k ra j um s (Z biory m uzeum p aństw o w e go). R ed . M. Silinš. I. R ig a, 1930.
D alej k ilk a szkiców o rozw oju m a la rstw a i rz eźb y łotew skiej, np. D om brow skis L a tv ie š u m ak sla (S ztu k a łotew ska). 1925. R iga, V alters R ap a.
Przegląd H istoryczny T. X , z. 1. 12
178 N O T A T K A B I B L I O G R A F I C Z N A o B A D A N I A C H H I S T O R Y C Z N Y C H 5
Historja muzyki:
1. L a tv ju ta u ta s m u zik as m a te ria li. I — IV , b u rtn . R . L. B. M uzi- k a s K om is. izd. (M a te rja ły do dziejów łotew skiej m u z y k i ludow ej).
2. V alejas lapasno la tv ie šu m uzikas v estu res. J . V itola Skices (Szkice z dziejów m u zy k i łotew skiej). B u rtn ie k a 1930 i 1931.
3. L a tv ija s s k a n u m a k slin ie k u p o rtre ja s . K ro d e ra u n V ito lin a re- d ak c ija . ( P o rtre ty k o m p o zy to ró w łotew skich). R y g a, 1930.
Jeżeli rzucić okiem n a pow yższą listę, to m ożna — n a tu ra ln ie — z a u w ażyć, że p rz y g o to w an ia do dzieł stosunko w o w ielkich i o b szern ych b y ły ju ż u czy n io n e p rz e d pow stan iem niepodległego p a ń stw a ło tew skiego, ale oczyw iście dopiero d zięki niepodległości i d zięk i p o p arciu rz ą d u n a u k a łotew sk a zaczęła się zu p e łn ie sw obodnie i b u jn ie rozw ijać.
N iełatw o za cy to w ać w szystkie p ra ce m o nograficzne u czon ych ło tew skich z pow odu p o k aźn ej stosunkow o ich liczby. J e s t to n a w e t z b y teczne, bo is tn ie je k ilk a b ib ljo g ra fij, do k tó ry c h m oże . się ud ać cz y te ln ik , k tó ry b y z a p ra g n ą ł in fo rm ac y j b ardziej w y czerp u jący ch co do jakiegoś zag ad n ien ia, tra k to w a n e g o w ty c h pracach .
J e s t więc po ży teczn em po d ać t u t y t u ł d zieła bibljograficznego, b a r dzo łatw ego w użyciu.
L a tv ie š u z in a tn e u n lite r a tu r a (N au k a i l i te r a tu r a ło tew sk a). B ibliog 1— 9, 1924— 1930. R ig a, V a lsts B ib lio tek a . (P a trz ta k ż e doroczne
sp raw o zd an ia U n iw e rsy te tu łotew skiego w R y d z e ).
Z robiw szy to zastrzeżenie, n a le ż y podać czytelnikow i za g ran icz n e m u k ilk a lin ij w y ty cz n y ch d la zo rje n to w an ia się w c h a ra k te rz e ro z w oju n a u k h isto ry c z n y c h n a Ł otw ie.
T rzeb a t u dodać jeszcze jedno zastrzeżen ie. S to su jąc się do życze n ia R e d a k to ra — p o d a n ia lis ty dzieł p rzed ew sz y stk ie m h isto ry ez- n y c h , pozw olę sobie p rz y to c zy ć w pierw szej linji b a d a n ia z te j g a łęzi w iedzy, z a d a w a łn ia ją c się, co się ty c z y in n y c h dziedzin, kilkom a ogólnem i w skazów kam i bibljograficznem i.
P race m onograficzne uczo n y ch ło tew sk ich będą cy to w ane w p o rz ą d k u alfa b ety cz n y m autorów .
L is ta skró tó w :
I. M. M. — D zien n ik M in isterstw a O świecenia P ublicznego. F . B. R . — P rac e T ow arzystw a Filologicznego.
L. U. R . — A cta U n iv e rs ita tis L atviensie. R . L. В. — T ow arzystw o Ł otew skie w R y dze.
A. A b e l e , (docent n a w ydziale h u m a n isty c z n y m ), ogłosił w „ F i lologu B iedrib as R a k s ti“ i w ,,S la v ia “ k ilk a stu d jó w n a d zagad nieniam i lin g w isty k i b a łty c k ie j, przed ew szy stk iem łotew skiej i słow iańskiej.
6 N ОТ AT К ·\ B J B L J O O R A F I C Z N A Ο B A D A N I A C H H I S T O R Y C Z N Y C H 179
L. A d a m o v i c s , (profesor n a w ydziale teolo gji p ro te sta n c k ie j w R yd ze), p ra c u je od szeregu la t n a d dziejam i w y z n ań i kościołów w In f la n ta c h , ogłosił serję a rty k u łó w n a te n te m a t n a Ł otw ie i z a g ra nicą, n p . w zbiorze „D ie L e tte n ” : D ie L e tte n u n d die evangelische K irc h e; die L e tte n u n d die K a th o lisc h e K irc h e. Oprócz teg o stu d ju - je on p iety zm in fla n c k i X V III-g o w ieku i z a jm u je się n iek tó re m i
k w estjam i z m itolog ji łotew skiej.
F r. B a l o d i s , (b. d o c e n t u n iw e rs y te tu w M oskwie, b. profesor U n iw e rs y te tu M oskiew skiego i S aratow skiego , pro fesor w y d z ia łu h u m anistyczn ego , człon ek k ilk u zag ran icz n y ch ak a d em ij i to w arzy stw naukow ych), oprócz wyżej w z m iank ow anych k siąże k i zbiorów a r t y k ułów ogłosił, jak o r e z u lta t sw ych p ra c w y kopaliskow ych w różn y ch okolicach k ra ju , szereg a rty k u łó w z za k resu archeo lo gii Ł o tw y . N p.
R a u n a s T an isa K a ln s (łotew ski zam ek T an isa w R a u n a ) Iz g litib a s M in istrijas M en ešrak sts, 1927, X .
Les anciennes fro n tières slav o -letto n n es. Conf. des h isto rien s des E ta t s de l ’E u ro p e o rien ta le 1927.
M usu seno i (N asi przodkow ie). D a u g av a, 1928. V. S en latv ieši (S ta ro ż y tn i łotysze). D au g av a, 1929. ІУ .
L ’a g ric u ltu re chez les anciens le tto n s. F ilologu B iedrib as R a k s ti, 1929. X .
L e tte n u n d le ttisc h e K u ltu r in vorg esch ich tlich er Z eit. Š to kh olm , G eogrąfiska A n n a le r, 1929, z. 3— 4, 217— 246.
D ie le ttis c h e n B urgberge. Š tok h o lm . F o rn v a e n n e n , 1929, V etc. F r. B alodis n a p isa ł też szereg p ra c z z a k re su h is to rji s z tu k i eg ip skiej oraz o d o k o n an y ch przez siebie w yko paliskach w sta re j sto licy ta ta r s k ie j n a d W ołgą.
J . B e r z i n s , (d o c en t n a w ydziale h u m an isty czn y m ), ogłosił k il k a p ra c z h is to rji łotew skiej, przedew szystkiem czasów n ajno w szych . Np.*:
L a tv ie š u ta u ta s sk o lo ta ji u n 1905 g. revo lucija (prow incjonalni n au czyciele ludow i a rew olucja 1905 r.), I. M. M. I X — X .
M eginajum s iev est K rie v u b u rtu s leišu u n la tv ie š u ra k s to s (P ró by rz ą d u rosyjskiego w prow adzenia a lfa b e tu rosyjskiego do ję z y k a lite w skiego i łotew skiego), J . M. M. 1930, I — V I.
Oprócz tego w ydał on k ilk a stu d jó w o naszy ch pieśniach ludow ych. L. B e r z i n š , (d o cen t n a w ydziale h u m an isty czn y m ), za ją ł się głów nie a n a liz ą pieśni ludow y ch ło tew skich : p isał o zag adn ien iach ich chronologji, fo rm y m e try c z n e j i t. d. K ilk a z ty c h p ra c m ożna t u z a cytow ać, m ianow icie te ty lk o , k tó re się łatw iej d a d z ą zaliczyć do stu d jó w h isto ry czn y c h .
ISO N O T A T K A B I B L J O O R A F I C Z N A O B A D A N I A C H H I S T O R Y C Z N Y C H 7
N evacu Opics (O pitz — nie niem iec, t. j. łotysz), J . M. M. 19*25, I I — I I I .
L a tv ie šu ta u ta s dzeja S te n d e ra u n H e rd e ra la ik m e ta (P oezja lu d o wa ło tew sk a za czasów S te n d e ra i H e rd e ra ), ibid. V II.
D a ž a d a v eida a tk a rto ju m i la tv ie š u ta u ta s dziesm as (P ow tórzenia sty listy cz n e w p ieśn iach ludow ych łotew skich). R ig as L a tv ie š u B iedr. Zinibu K om isijas R a k s tu K ra ju m s X V I II.
L a tv ie š u ta u ta s dzejas nozares (O dgałęzienia pieśni lu do w y ch ło tew sk ich ) J . M. M. 1927, I X — X II.
K risto fs F ire k e rs u n v in a nozim e la tv ie š u lite r a tu r a (Kr. F ire k e r i jego ro la w rozw oju lite r a tu r y łotew skiej (F. B. R . V II I).
S a tira u n h u m o rs la tv ie šu ta u ta s dziesm as (S a ty ra i h u m o r w p ie ś n iach ludow ych łotew skich). B u rtn ie k s, 1927, I — V.
U eber das L ettisch e V olkslied. „D ie L e tte n ” .
D as le ttisc h e S c h rifttu m in frem d er Pflege. „D ie L e tte n “ .
E . B i e s e , (profesor w y działu h u m an isty czn eg o ), oprócz a r ty k u łów o ogólnych zag ad n ien iach lin g w isty k i porów naw czej i k ilk u szkiców z h isto rji te j n a u k i, ogłosił s tu d ju m o im ionach i nazw iskach łotew skich.
L a tv ie šu v a rd i u n u z v a rd i s tu d ija s . I-m ie vecakie perso n u v a rd i u n u zv a rd i X I I I — X V I g. s. (S tu d ju m n a d im ion am i i nazw iskam i lo- tew skiem i. O kres daw n iejszy , w ieki X I I I — X V I). R ig a 1929.
Z a rty k u łó w w czasopism ach n au k o w y ch w spom nę t u ty lk o o s ta tn ie p ra ce w „D ie L e tte n ” i „ S tu d i b a ltic i” .
J . E n d z e l i n š, (n ajpierw d o ce n t w D orpacie, p o tem profesor w C harkow ie, obecnie profesor n a w ydziale h u m a n isty c z n y m w R y dze, członek k ilk u zag ran iczn y ch ak a d em ij i to w arzy stw naukow ych). Oprócz p ra c .już w zm ian ko w an ych, n a p isa ł ca ły szereg a rty k u łó w z zak resu ling w isty k i ogólnej, um ieszczonych w zag ran iczn y ch czaso p ism ach językoznaw czych. W y d a ł też k ilk a k siążek sp ecjaln y ch ju ż p rz ed r. 1919.
W o s ta tn ic h la ta c h praw ie u k o ń czy ł swój w ielki słow nik języ k a łotew skiego i ogłosił szereg a rty k u łó w w w y d aw an y m p rzez siebie „F ilologu B ied rib as R a k s ti” i p ra sie nau ko w ej zag ran icznej a zw łasz cza w „ Z e itsc h rift f. V ergleichende S p rac h fo rsch u n g ” , „ R e v u e des étu d es S laves” , „ S la v ia ” , „ S tre itb e rg F e s tg a b e ” i w in n y ch . (P a trz w ykaz ty tu łó w ty c h p ra c i w wyżej p o d a n y c h bibljo g rafiach , a p rz e dew szystkiem szkic E. B iese : P rof. J . E n d ze lin a d a rb ib a 50 m u ž a gados. (K a rje ra n au k o w a profesora J . E n d z e lin š w 50 la ta c h jego życia)— L a tv ju g ra m a ta 1923, I I I , i te g o ż : „ J . E n d z e lin š “ w „ L a t viešu K o n v e rzac ija s v a rd n ie a “ s. 7489).
8 n o t a t k a b i b l j o g r a f i c z n a o B A D A N I A C H H I S T O R Y C Ź N Y C H 181
J . P 1 a k i s, (b y ły d o ce n t u n iw e rs y te tu kazań skieg o, te ra z p ro fe sor n a w ydziale h u m a n isty c z n y m ), in te re su je się głów nie językiem litew skim i ogłosił szereg p ra c z tego z a k re su w „ A c ta U n iv e rs ita tis L a tv ie n sis ” i gd zieindziej, np. w „ R e v u e des étu d es S lav es” i t. p. P o śró d p ra c jego z n a jd u je m y dw ie k s ią ż k i: L eišu in to n a c ija s (in to n ac je litew skie) — o d b itk a z L. U . R . i L e iš u v alo d as roka s gra m a ta (P o d rę czn ik ję z y k a litew skiego), R ig a, 1927. V a lters u n R ap a.
A. S p e k k e, (profesor n a w ydziale h u m an isty czn y m ). Oprócz a rty k u łó w o ró ż n y ch za g ad n ien iac h filologji ro m ań sk iej, (z lite ra tu ry fra n c u sk ie j, włoskiej i h iszpańskiej średniow iecznej i renesansow ej), w y d ał k ilk a p ra c o ru c h u h u m a n isty c z n y m w In fla n ta c h p od koniec w. X V I-go; w nioski z ty c h b a d a ń znaleść m o żn a w a r ty k u le :
L iv o n ijas h u m a n ists S. F re n c e la po em a „ P a r isto d iž c iltib u u n zi- n ib u cien u ” (P o e m a t h u m a n is ty inflanckiego S. F ren z ela „D e vera n o b ilita te e t litte r a ru m d ig n ita te ), F . B. R . V. i w książce A lt-R iga (p a trz w y ż ej).
Ze stu d jó w h is to ry c z n y c h n a d ep o k ą p o lsk ą w In fla n ta c h m ożna p rz y to c zy ć np. :
P o lu la ik m e ta L iv o n ijas a p s ta k li d a ž u ja u n u a v o tu gaism a. (Okres p o lsk i w In fla n ta c h w św ietle d an y c h k ilk u now ych źródeł). D a u g a v a, 1930, VI.
L iv o n ija s zem n iek u k u stib a s u n nem ieri 16 g. s. o tra puse. (R u c h y i b u n ty chłopów in flan c k ic h w d ru giej połow ie X V I w.). D au g av a, 1931, V I I — V III. P a tr z ta k ż e : D ie K u ltu r L ivoniens n a c h dem Z eugnissen au slae n d isc h er C hroniken, R eisebeschreibungen, G edichte v . a. W erke. — „D ie L e tte n ” .
K . S t r a u b e r g s , (profesor n a w ydziale h u m an isty czn y m ). Oprócz liczn y ch b a d a ń i przekładów , ty czą cy ch się staro ż y tn o śc i k lasy czn ej, ogłosił k ilk a stu d jó w n ad folklorem i stro jam i łotew skie- m i, np. :
P iezim es p a r d a ž a m la tv ie šu b u rv iju g ra m a ta m (Uwagi o k ilk u te k s ta c h o czarach n a Łotw ie) J . M. M. 1923, V I I — X.
L a tv ie šu b u rv ju g ra m a ta s (te k sty czarodziejstw a łotew skiego). A cta U niver. L a t vien. X I I I .
L ettisch e T ra c h te n . „D ie L e tte n ” i inne.
P. Š m i t s, (b. profesor u n iw e rsy te tu w P ekinie, b. d y re k to r W yższej Szkoły Ję z y k ó w W schodn ich w W ładyw ostoku, pro feso r n a w ydziale h u m a n isty c z n y m , d r. h. c. U n iw e rsy te tu w U psali), n ap isał oprócz k siążek wyżej w zm iankow anych k ilk a arty k u łó w o daw nej ojczyźnie ludów b a łty c k ic h i ich sta ro ż y tn e j k u ltu rze m a te rja ln e j. P a tr z n p . jego a r ty k u ły w „D ie L e tte n ” :
182 N O T A T K A BIB L J O G R A F I C Z N A O B A D A N I A C H H I S T O R Y C Z N Y C H ä
Die M ythologie d er L etten . D as L ettisch e V olkslied.
Z ajm uje się ta k ż e in n em i zag ad n ien iam i filologicznem i i dalej ro z w ija swe pogląd y n a m itologję i pieśn i ludow e łotew skie.
T ak że po p o w stan iu niepodległego p a ń stw a łotew skiego prow ad ził on dalej swe s tu d ja n a d języ k a m i dalekiego w schodu (głów nie k la syczną ch ińszezyzną i d ał szereg p ra c o n ie k tó ry c h języ k a ch s y b e ry j sk ich : Olchów, N egidalów , Orochów, Sam agirów i in n y ch , (w .,A cta U n iv e rsita tis L a tv ie n sis” ). P a tr z E . B lese, prof. P . S m ita 60 g. ju b i- leja (sześćdziesięciolecie profesora P . S m its’a), J. M. M. 1930, I.
A. S v a b e, (docent n a w ydziale p ra w n y m ). Oprócz k siążek c y to w a n y c h poprzedn io, n a p isa ł on p a rę p ra c o łotew skich tra d y c ja c h ludo w ych.
R a k s ti p a r la tv ju fo lk lo ru (S tu d ja n a d fo lk lo rem łotew skim ) 1923; głów nie je d n a k o z a g a d n ien iac h gospo darczych i p ra w n y c h d aw n ej h is to rji in flan c k ie j, głów nie z ło tew skiego p u n k tu w idzenia, t. j. przeszłości lu d u łotew skiego.
P a g a s ta V esture (H isto rja „ p a g a s ts ’a ” , t. j. włości). R ig a 1926. C ourte H isto ire A graire de la L e tto n ie 1925. (Pom ieszczona w o d pow iedzi rz ą d u łotew skiego n a p e ty c ję łotew skich właścicieli ziem skich do R a d y L igi N arodów , 1925).
Oprócz teg o w y d a ł on szereg w ażnych źródeł do h is to rji a g ra rn e j. S m iltenes n o v a d a ze m n iek i 1601 — 1630 (Chłopi z okolic S m iłten e w ł. 1601— 1630). 1927.
V ecpiebalgas zem nieku su d z ib a K a rlim X I I , 1695 g. (S k arg a chło pów z V ecpiebalga, p rz e d sta w io n a K arolow i X I I w 1695 r.). 1927.
D ru s tu p a g a s ta tiesas sp ried u m i 1830— 1835 (W yroki sąd u w iejskie go wsi D ru sti).
V ecakas zem nieku tiesib as (D aw ne p ra w a chłopów w 13 wieku). 1927. K urzem es m u ižas tiesibas. (P ra w a w łaścicieli niem ieckich). 1931. L iv o n ija s sen ak as b ru n in ie k u tiesib as. (D aw ne p ra w a kaw alerów niem ieckich) 1930— 31.
A. T e n t e l i s , (daw ny d o c e n t U n iw e rsy te tu P etersb u rsk ie g o , profesor n a W y d ziale H u m a n isty c z n y m , dr. h. c. U n iw e rsy te tu w U psali), ogłosił s tu d ja n a d h is to r ją I n f la n t w czasach p o d b o ju i w. X V I I, np.
C u rlan d iae q u a e d a m n o ta b ilia R o zin a L enzilia. „A cta U n iv L a tv .” , X I.
D ie L e tte n in d e r O rdenzeit. „D ie L e tte n ” i inne. N ap isał te ż p rzegląd bibljo g raficzn y :
L a litté ra tu i'3 h isto riq u e letto n e. C om p te re n d u . B ull. ď inform , d. h 's t. en E u ro p e O rientale. I, 3-—4.
