Roman Uździcki
"Dorastanie, dorosłość i starość
człowieka w kontekście działalności i
kariery zawodowej", Z. Wiatrowski,
Radom 2009 : [recenzja]
Problemy Profesjologii nr 2, 224-226
224 RECE NZJE
R o m a n U źd zic k i
R e c e n z ja książki:
Z. W iatrow ski, D orastanie, dorosłość i starość człowieka
w kontekście działalności i kariery zaw odow ej,
W y d a w n ic tw o N a u k o w e In sty tu tu T e c h n o lo g ii E k sp lo atacji - P a ń stw o w e g o In stytutu B a d a w czeg o , R adom 2009.
W 2 0 0 9 roku na ry n k u w y d a w n ic z y m u k a z a ła się m o n o g ra fia P rof. zw . d r hab. Z y g m u n ta W iatro w sk ie g o D o ra sta n ie , d o r o s ło ś ć i sta r o ś ć c zło w ie k a u ’ k o n te k śc ie d zia ła ln o ś c i i k a rie ry
z a w o d o w e j o b e jm u ją c a sz e ro k ie asp e k ty c a ło ż y c io w e g o ro zw o ju c z ło w ie k a w k o n te k ś c ie
d ziałaln o ści z a w o d o w e j i k a rie ry z a w o d o w e j c z ło w ie k a d o ro słeg o .
K siążk ę m o ż n a o c e n ić ja k o c e n n ą z kilk u c h o ć b y p o w o d ó w . B e z sp rz e c z n ie n a w y e k s p o n o w an ie z a słu g u je p o d ję ty tem at. P ro b le m a ty k a c a ło ż y c io w e g o ro zw o ju z a w o d o w e g o sta now i o d w ie c z n y p rz e d m io t z a in te re s o w a ń lu d zk ich i je s t nie do p rze c e n ie n ia , a p o n a d to te zn an e i a k c e p to w a n e p ro b le m y w d alszy m ciąg u b u d z ą p o trz e b ę d y sk u rsu i p o k o n a n ia b arier siln ie u g ru n to w a n y c h w tra d y c y jn y m m y ślen iu o d o ra sta n iu , d o ro sło śc i i staro ści m ając na u w ad ze d z ia ła ln o ść i k a rie rę z a w o d o w ą ja k o sz c z e g ó ln y ro d zaj ak ty w n o ści czło w ie k a.
„ D o ra sta n ie , d o ro s ło ść i sta ro ść c z ło w ie k a w k o n te k ś c ie d zia ła ln o śc i i k a rie ry z a w o d o w ej” to m o n o g ra fia lic z ą c a 2 3 2 stro n y te k stu . P re z e n ta c ja d o ro b k u te o re ty c z n e g o i p ra k ty c z nego sk ła d a się z sie d m iu ro z d z ia łó w p o d z ie lo n y c h na b ard ziej sz c z e g ó ło w e tem aty . O rie n tu j e to c z y te ln ik a d o k ła d n ie w z a w a rto śc i o p ra c o w a n ia .
T y tu ły ro z d z ia łó w s ą n a stęp u jące:
1. W sp ó łczesn y stan w ie d z y o d o ra sta n iu , d o ro sło śc i i staro ści czło w ie k a.
2. D z iała ln o ść z a w o d o w a c z ło w ie k a ja k o d o m in u ją c y p rzejaw je g o a k ty w n o śc i i to ż s a m ości.
3. P roblem k a rie ry w c a ło ż y c io w y m ro zw o ju za w o d o w y m czło w ie k a. 4. D o ra sta n ie d o p o w in n o śc i i ról z a w o d o w y c h w sp ó łc z e s n e g o czło w ie k a. 5. D o ro sło ść w o k re s ie a k ty w n o śc i zaw o d o w ej.
6. S taro ść c z ło w ie k a z p e rs p e k ty w y c zasu m in io n e g o i a k tu a ln e g o ludzi trz e c ie g o w ieku. 7. D o rastan ie, d o ro s ło ść i sta ro ść c z ło w ie k a ja k o p ro b lem in te rd y sc y p lin a rn y - re fle k sja
k o ńcow a.
T rz y p ie rw sz e ro z d z ia ły m a ją w y m ia r g łó w n ie te o re ty c z n y , z kolei d a lsz e u z y sk a ły n a de w sz y stk o w y m ia r e m p iry c z n y , ilu stra c y jn y i u o g ó ln iający .
R o zd ział p ie rw sz y w p ro w a d z a c z y te ln ik a w z a g a d n ie n ia w sp ó łc z e s n e g o stanu w ie d z y o d o ra sta n iu , d o ro sło śc i i staro ści c z ło w ie k a p o p rz e z p rz y b liż e n ie p ro cesó w tw o rz e n ia w ie d z y naukow ej w e w sp ó łc z e s n o śc i, o k re ś le n ie roli p sy ch o lo g ii w fo rm u ło w a n iu w ie d z y n au k o w ej o raz o k re śle n ie roli i o sią g n ię ć p e d a g o g ó w w o b sz a rz e c a ło ż y c io w e g o ro zw o ju cz ło w ie k a .
R o zd ział dru g i p rz y b liż a te rm in o lo g ię z w ią z a n ą ze w sp ó łc z e sn y m ro z u m ie n ie m i u p ra w ian iem d z ia ła ln o śc i z a w o d o w e j a ta k ż e d zia ła ln o śc i z a w o d o w e j ja k o sz c z e g ó ln e g o ro d zaju a k ty w n o ści c z ło w ie k a b ęd ącej w aru n k ie m w sp ó łc z e sn e j e g z y ste n c ji. N a k re ślo n e ró w n ie ż z o stały c zy te ln ik o w i to ż s a m o śc io w e a sp e k ty d z ia ła ln o śc i zaw o d o w ej.
R E C E N ZJE 225
O statn i ro z d z ia ł o w y m ia rz e te o re ty c z n y m (trz e c i) o p isu je z a g a d n ie n ia z w ią z a n e z tra d y cy jn y m i w sp ó łc z e s n y m ro z u m ie n ie m k a rie ry z a w o d o w e j, d o c h o d z e n ia do k a rie ry z a w o dow ej w k o n w en cji szerzej ro z u m ia n e g o ro zw o ju z a w o d o w e g o o ra z ro z w a ż a n ia w z a k re s ie kariery zaw o d o w e j a m istrz o stw a w zaw o d zie.
R o zd ział c z w a rty „ D o ra sta n ie do p o w in n o śc i i ról z aw o d o w y ch w sp ó łc z e s n e g o c z ło w iek a” w a sp e k c ie tre śc io w y m zo sta ły z n a c z n ie n a św ie tlo n e p o p rz e z o d p o w ie d z i na p y ta n ia o p arte na o g ó ln y c h z a ło ż e n ia c h p e d a g o g ic z n y c h b ad ań e m p iry czn y ch nad d o ra sta n ie m m ło d z ie ż y w X X I w iek u . S ą to n a stę p u ją c e p y ta n ia b ad aw cze:
1. J a k ą ro lę sp e łn ia ro d z in a w d o ra s ta n iu je d n o s tk i ludzkiej i całej z b io ro w o ści m ło d z ie ż y ?
2. J a k ą rolę s p e łn ia sz k o ła i sy stem e d u k a c y jn y X X I w. w d o ch o d z e n iu p rz e z m ło d y ch ludzi do d o jrzał ości in te le k tu a ln e j, zaw o d o w ej i sp o łeczn ej?
3. Ja k ie a sp ira c je i n ad z ie je w y ra ż a m ło d y c z ło w ie k u progu sw o jej d o jrz a ło śc i? K o le jn y ro z d z ia ł (p ią ty ) p rz y b liż a p ro b le m y z w ią z a n e z d o ro s ło śc ią w o k resie a k ty w n o ści z a w o d o w ej. W p rz y p a d k u te g o ż o k resu ro z w o ju c z ło w ie k a py tan io m b ad aw czy m n ad an o b rzm ien ie:
1. Ja k ie s ą p o czątk i o k resu d o ro sło śc i w sp ó łc z e sn e g o c zło w ie k a?
2. K tó re z p o w in n o śc i i w arto ści u n iw ersaln y ch n ajb ard ziej o k re ś la ją c z ło w ie k a d o ro słe g o ?
3. J a k ą ro lę s p e łn ia a k tu a ln ie p ra c a z a w o d o w a w k ształto w an iu się ż y c ia i k ariery zaw o d o w e j p ra c o w n ik a ?
R o z w a ż a n ia i a n a liz y w y n ik o w e, p rz e p ro w a d z o n e w tym ro zd ziale p rz e k o n u ją w s to p niu w y sta rc z a ją c y m , że in te re su ją c a a u to ra d o ro sło ść c z ło w ie k a w g ran icach o k resu a k ty w n o ści z aw o d o w ej sta n o w i w y ją tk o w o b o g aty o k re s je g o ży cia , n asy co n y je s t on ró żn y m i p o w in n o ściam i o raz p rz e ró ż n y m i m o ż liw o śc ia m i ro zw o ju p ro w a d z ą c e g o do k ariery zaw o d o w ej.
„ S ta ro ść c z ło w ie k a z p e rsp e k ty w y c zasu m in io n e g o i ak tu aln eg o trz e c ie g o w iek u to ty tu ł szó steg o ro zd ziału . P rz e d sta w io n o w nim w y n ik i p rz e p ro w ad zo n y ch badań e m p iry c z n y c h d o ty czą cy ch c z ło w ie k a stareg o . W p o d ro zd ziałach te g o ż ro zd ziału sk u p io n o ro z w a ż a n ia i a n a liz y o d d a ją c e n a jb a rd z ie j c h a ra k te ry sty c z n e ce c h y i w łaściw o ści c z ło w ie k a sta re g o w X XI w ., o c z y w iśc ie w k o n te k śc ie a k ty w n o śc i i k ariery z aw o d o w ej w p rz e sz ło śc i b ad an y ch .
R o zd ział sió d m y , to re fle k sja k o ń c o w a d o ty c z ą c a p ro b lem ó w d o ra sta n ia , d o ro sło śc i i starości c z ło w ie k a ja k o p ro b lem u o w ielu w y m ia ra c h , który m oże być a n a liz o w a n y w ie lo a sp ek to w o . W ed łu g a u to ra je s t to p ro b lem o w y m ia rz e in terd y scy p lin arn y m co o z n a c z a , że m o żn a, a n aw et trz e b a , ro z p a try w a ć go z p o zy cji ró żn y ch d y scy p lin i su b d y sc y p lin n a u k o w ych. ja k k o lw ie k w o p ra c o w a n iu a k c e n to w a n e z o sta ły n ade w szy stk o asp ek ty tre śc io w e p ro w ad zące do o b sz a ru p ro b le m o w e g o p e d ag o g ik i p racy i p sy ch o lo g ii pracy.
K siążk a „ D o ra sta n ie , d o ro sło ść i staro ść c z ło w ie k a w k o n tek ście d ziałaln o ści i k ariery z a w o d o w e j” p o d e jm u je p ro b le m y ze w szech m ia r a k tu a ln e i tym sam ym w p isu je się w krąg bard zo sz e ro k ie g o g ro n a o d b io rc ó w . O d b io rc a m i re cen zo w an ej m o n o g rafii p o w in n i być p ra c o w n ic y n au k o w i, w ty m w y k ła d o w c y i te o re ty c y , u p o w sz e c h n ia ją c y p ro b lem y te o re ty c z n e pracy, a ta k ż e b a d acze. A d re so w a n a je s t p o n a d to do o só b zajm u jący ch się c a lo ż y c io w ą e d u kacją lub p ro b le m a m i ry n k u pracy. D la stu d e n tó w sp ecjaln o śc i p ed ag o g ik a p racy m o ż e być w ielce o o m o c n a przy w y b o rz e tem atu m a g iste rsk ie g o b ąd ź licen cjack ieg o i u czy n ie n ie go
226 RE CE NZ JE
przed m io tem d o c ie k a ń b a d a w c z y c h G o d n a je s t ró w n ie ż p o le c e n ia in n o w acy jn y m n a u c z y c ie lom , p raco w n ik o m i p ra c o d a w c o m in sty tu cji ry n k u p ra c y o ra z w sz y stk im ty m , k tó rz y in te re s u ją się p ro b le m a m i i z a g a d n ie n ia m i z w ią z a n y m i z k sz ta łc e n ie m z a w o d o w y m , e d u k a c ją u sta w ic z n ą i w a rto śc io w y m fu n k c jo n o w a n ie m je d n o s tk i na rynku pracy. I ch o ć w ie le z p o ru szan y ch z a g a d n ie ń b y ły w o sta tn ic h latach z a u w a ż a ln e w te m a ta c h w ielu k o n fe re n c ji i o p ra cow ań n a u k o w y c h , to je d n a k z a p re z e n to w a n e u jęcie u k a z u je w y ją tk o w ą c ią g ło ść p o ru s z a nych zag ad n ień w z u p e łn ie n o w y ch w a ru n k a c h , n io sący ch ze s o b ą z u p e łn ie inne p o trz e b y i w y zw an ia. W k ręg u o d b io rc ó w nie s p o s ó b p o m in ąć ró w n ie ż ty ch w sz y stk ic h , k tó rz y re fle k sy jn ie p o d c h o d z ą d o sw o je g o p e rm a n e n tn e g o ro z w o ju p a trz ą c p rz e z p ry z m a t c a ło ż y c io w e j ed u k acji.
