BIBLIOTEKA
K S IĘ Ż Y M IS J O N A R Z Y CZYTELNIA TEOLOGICZNA
Sygn. 'i ________
B I B L I O T H E K A
Congr. Miss.
Dom. Strodomiensis Signot. C 2 - ^ f ° l - ty § N r inyent. .... , ...
4 /p 8 /r
2 m *k ,
NASZA
/ r
PRZESZŁOSC
S T U D I A Z D Z I E J Ó W K O Ś C I O Ł A I KULTURY KATOLICKIEJ W POLSCE
K R A K Ó W 1 9 4 6
1 I
NASZA PRZESZŁOŚĆ
S t u d i a z d z i e j ó w K o ś c i o ł a i kultury katolickiej w Polsce
Redaktor: Ks. A l f o n s S c h l e t z C . M .
I
K r a k ó w 1 94 6
W y d a w n i c t w o
Instytutu Teologicznego Księży M isjonarzy A d re s R e d a k cji: K r a k ó w — Sfradom 4
D ru karnia »Powściqgliv/ość i Praca« w K rakow ie M - 12797
O D R E D A K C J I
Wydawnictwo ,,Nasza Przeszłość“ będzie zawierało stu
dia z dziejów Kościoła i k u ltu ry k a tolick iej tr Polsce.
Rozpoczynając akcję gromadzenia i ogłaszania odnośnych materiałów historycznych, uświadamiamy sobie jasno, że nie sam tylko opis dziejowych faktów i nie samo ty lk o krytyczne ich naśw ietlenie jest naszym celem. Praca owa, najbardziej nawet żmudna i sumienna, spełni jedynie w części zamierzenia- istotne. P ra gn iem y sięgnąć od oderwanych wydarzeń i po
szczególnych problem atów , ku ich żywej, tw órczej syntezie, wykrywając w ten sposób znamiona charakterystyczne i n ie
zmiernie k u ltu ry polskiej. W ynik tych badań indukcyjnych będzie zapewne powtórzeniem i um ocnieniem tego, co o duchu P o ls k i rzec musi każdy sumienny h istory k : że duch ten na
tchniony, męczeński, zawsze wierzący, i m iłujący, i uf ny — nieodryw alnie związany jest z K rzyżem , z K ościołem k a tolic
kim . P ow tóre, drogą idąc przeciwną, radzi będziemy wykazy- v:ać i dowieść dedukcyjnie, że wszystkie w ielkie i szlachetne idee, jakie tylko B óg wszczepił w ludzkość, żyją w narodzie polskim , związane organicznie z obyczajem i z tem peramen
tem Polaka. Żadna z wielkich dróg ludzkiego duclia nie leży poza kręgiem te j konsekwencji dziejow ej i te j odpowiedzial
ności, jaka wynika z w iz ji i z faktu polskiego posłannictwa
4 OD R E D AK C JI
wpośród, narodów innych. Ów ogóhw-człowieczy, uniwersalny chhrakter tw órczości naszej jest ja k gdyby przeświecaniem krzyża poprzez ziemską h istorię m yśli polskiej i polskiego słowa.
W szystko zatem, co tylko ma związek z historią k u ltu ry k a tolick iej w Polsce, stanie się przedm iotem zainteresowań naszych i badań. Będziem y zamieszczać rozpraw y z dziedziny h isto rii K ościoła w Polsce, h is to rii zakonów-, h is to rii teo log ii, dziejów pracy m isyjn ej w k ra ju naszym i za granicą; rozp ra wy ogólniejszej natury, teologiczne i filozoficzn e, historyczno- prawne, społeczne związane z k u ltu rą polską, znajdą rów nież miejsce na łamach naszego wydawnictwa.
Sądzimy, że urzeczyw istnienie celów tak zakreślonych — choćby cząstkowe ty lk o i powolne — wypełni przecież p o
ważną lukę to naszym dziejopisarstw ie nowoczesnym. Jest jed
nak idea jeszcze inna, która nam przyświeca. P ra gn iem y m ia nowicie przyczynić się w m iarę sił naszych do a k cji grom a dzenia i przygotowyw ania m ateriałów naukowych przed śicię- tem ze- wszech m ia r uroczystym , ja k im będzie tysiąclecie chrztu Polshi.
K raków , 8 września 19Ą6 r.
K a z i m i e r z H a r t l e b
„ D L A P O M N O Ż E N IA C H W A Ł Y B 0 Ż E J “
Jagiełło we i Jadwigi fundacje i darowizny na rzecz Kościoła w Koronie i Litwie
U w agi niniejsze są ustępem z większego opracowania p. t.
„Jagiellonow ie w dziejach kultury narodowej*1. W kolejnym omówieniu mają zobrazować zasługi i działalność dynastii w tej n iezw ykle ważnej dziedzinie kościelno-państwowej.
W obecnym rozdziale ograniczamy się do czasokresu rzą
dów Jagiełłowych oraz niestety krótkotrwałych poczynań Ja
dwigi. N ie chodzi nam bynajm niej o zupełne wyczerpanie te
matu, który nadal winien pociągać badaczy tej epoki. Raczej 0 w ydobycie przejaw ów najbardziej charakterystycznych, które rzucają nieskażony i jasny snop światła na obie dziejow e po
staci. Są niejako realnym wykładnikiem oceny, jaką w odręb
nym rozdziale zastosowaliśmy do obojga królestwa. Jakkolwiek poczucie religijn e założyciela dynastii, neofity z przeważającym i cechami człowieka wschodu, a niemal kontrastu zupełnego w y soko postawionej dziedziczki kultury andegaweńskiej — z od
miennych p łyn ęły źródeł, na innych form ow ały się założe
niach i podstawach — w ich realizowaniu zgodnymi podążały szlakami. W tym ich zasługa i wielkość. Najlepszym cytatem 1 stwierdzeniem takiego właśnie ujęcia tego nader ciekawego zagadnienia kulturalnego — niechaj pozostaną poniżej podane fakty i cyfry w form ę skromnej opowieści ubrane.
