"Jacques Maritain - prekursor soborowego humanizmu : myśl filozoficzno-teologiczna Jacquesa Maritaina", red. S. Kowalczyk, E. Balawajder, Lublin 1992 : [recenzja]

Ignacy Dec

"Jacques Maritain - prekursor

soborowego humanizmu : myśl

filozoficzno-teologiczna Jacquesa

Maritaina", red. S. Kowalczyk, E.

Balawajder, Lublin 1992 : [recenzja]

Wrocławski Przegląd Teologiczny 2/2, 112-113

112

jakże ważnym sektorze tem atycznym , jakim je st p roblem atyka cywilizacji m iłości. Prezentow ana m onografia jest o w ocem dojrzałej, w dużej m ierze, sam od zieln ej, filozoficznej refleksji nad d ziełem m yślow ym o b e c n e g o p ap ieża. Jest napisana pięknym , niekonw encjonalnym język iem . P osiad a klarow ną strukturę i przejrzysty tok myślowy. Jest god n a p o le c e n ia nie tylko stu d en to m teo lo g ii, ale szerszym grem iom , interesującym się głębiej n au czan iem o b e c n e g o p ap ieża.

ks. Ignacy D ec

Jacques Maritain - prekursor soborowego hum anizm u. Myśl filo zo ­

ficzno-teologiczna Jacquesa M aritaina, red. ks. Stanisław Kowalczyk

i Edw ard Balawajder, R W K U L, Lublin 1992. ss. 298.

P oszczególn e w ieki historii chrześcijaństw a mają sw oich b oh aterów , m yślicieli i świętych. N ie m oże już dzisiaj u legać w ątpliw ości, żc jednym z najwybitniejszych m yślicieli katolickich X X w ieku był francuski filo z o f tom ista Jacques M aritain (1 8 8 2 -1 9 7 3 ). Jego in telek tu aln y w kład w duch ow ą kulturę n aszego stu lecia jest wyjątkowo duży. N ic też dziw n ego, że w ielu sięga d o skarbca je g o myśli. S zczególn ie myśl jego staje się p rzed m iotem refleksji i inspiracji w ośrod k ach naukow ych, kulturowych i społecznych o profilu tom istycznym . T w órczość pisarska francuskiego personalisty wzbudziła także duże zain tereso w a n ie w P olsce, szczególn ie w śr o d o ­ wisku K atolickiego U n iw ersytetu L u b elsk iego i środow isku warszawskim .

W 1979 r. pow stała w W arszaw ie przy O środ k u D ok u m en tacji i Studiów Społecznych Kom isja Jacquesa M aritaina. W jej skład w eszli p rzed staw iciele katolickiej nauki sp ołeczn ej, filo zo fo w ie i te o lo g o w ie , w yw odzący się z różnych ośrodków teologicznych w P olsce, szczególn ie pracow nicy naukow i K atolick iego U niw ersytetu L ubelsk iego, pap iesk ich fa k u ltetó w teologiczn ych oraz wyższych sem inariów duchow nych. Istotnym zad an iem pow stałej K om isji stało się organ izo­ w anie ogóln op olsk ich sym pozjów oraz aktywny udział w m iędzynarodow ych spotkaniach naukow ych p ośw ięcon ych M aritainow i, organizow anych głów n ie p rzez M iędzynarodow y Instytut Jacq u esa M aritaina w R zym ie.

P rezentow ana książka zaw iera d ok u m en tację działalności wyżej w spom nianej Komisji J. M aritaina przy O D iS S w W arszaw ie za lata 1979 - 1985. W tym że czasie K om isja zdołała zorganizow ać 4 o g ó ln o p o lsk ie sym pozja (S an d om ierz - 13 V 1980; W arszawa - 3-4 V 1982; W arszaw a - 25 X 1983 oraz P łock - 21-22 II 1985), a jej członkow ie aktywnie uczestniczyli w kilku sp otk an iach m iędzynarodow ych.

M ateriały z sym pozjów - p rzed e w szystkim - krajowych, zostały u ło ż o n e w cztery działy. Pierwszy z nich zaw iera referaty ob ejm u jące prob lem atyk ę filo zo ficzn o - antropologiczną (o. L.A. N ow icki, ks. S. K ow alczyk, ks. A . W ołczyński, ks. T. R u- towski). W drugim dziale są u m ieszczon e referaty p o św ięco n e myśli filo z o f iczno- społecznej (Cz. Strzeszew ki, ks. L. W ciórka, ks. F.J. M azurek, ks. S. O lejn ik ). T rzeci dział obejm uje referaty o charakterze teologiczn ym (ks. W . Słom ka, ks. E. W eron ,

OMÓWIENIA I RECENZJE

₁₁₃

o. L.A. N ow icki). W reszcie, w d ziale czwartym u m ieszczon e są tek sty m ów iące o myśli J. M aritaina w P olsce. C a ło ść p o p rzed zo n a jest „Słow em w stęp n y m ” pióra C zesław a S trzeszew sk iego oraz dw om a wykładam i w prow adzającym i au torstw a ks. S. Kowalczyka (Jacques M aritain 1 8 8 2 -1 9 7 3

-

Balaw ajdera (P rekursor soborow ego h u m an izm u ). N a końcu znajdujem y b ib liografię m aritainow ską w P olsce, zarów n o p o d m iotow ą, jak i p rzed m iotow ą, u ło żo n ą w porządku ch ronologicznym .

Prezentow ana pozycja je st cen n ym przyczynkiem d o badań n ad d orob k iem myślowym Jacquesa M aritaina w naszym kraju. U d o stę p n ia p olsk iem u czytelnikow i ow oc filo zo ficzn o -teo lo g iczn y ch poszu k iw ań wybitnych specjalistów , znaw ców m yśli M aritaina w P olsce. B ę d z ie z p ew n ością dużą p o m o cą dla w szystkich, którzy w przyszłości b ęd ą szukać w stęp n ych inform acji o tym znakom itym m yślicielu katolickim n aszego stulecia.

ks. Ignacy D ec

Religia a sens bycia człowiekiem, red. Z ofia J. Zdybicka, RW K U L,

Lublin 1994, ss. 215.

R eligia uchodzi za jed n ą z czterech dziedzin ludzkiej kultury. O p rócz nauki, sztuki i m oralności jest o n a przejaw em aktyw ności ducha lu d zk iego w św iecie. D zięk i aktywności kulturow ej człow iek transcenduje przyrodę i jawi się tu na ziem i jako byt wyjątkowy, m ogący p a n o w a ć n ad m aterią i w yciskać na niej sw oje d u ch ow e p iętno. R eligia jest n ab u d ow an a na p odstaw ow ym d ośw iad czen iu ludzkim , na przeżyciu sk oń czon ości i kruchości w ła sn eg o istnienia i w zw iązku z tym - na potrzebie zw iązania się z K im ś, kto m o że człow ieka w ybaw ić z tej niekorzystnej sytuacji i zap ew n ić w ieczn e trw anie. C złow iek zatem jest „skazany” na religię, na kontakt z istotą silniejszą o d n ieg o . Jeśli tą istotą nie jest dla n ieg o B ó g tran scen ­ dentny, to tworzy so b ie in n e „ab solu ty”, tym groźniejsze, im są o n e słabsze.

T ak jak k ażde zjaw isko, tak i religia m o że stać się p rzed m iotem refleksji naukowej. W siatce nauk dziś upraw ianych w iele jest takich, k tóre zajm ują się zjawiskiem religii. W śród nich szczeg ó ln e m iejsce zajm uje filo zo fia religii, zw łaszcza ta, która jest upraw iana w nurcie klasycznym . O to na p ółkach księgarskich pojaw iła się now a pozycja książkow a na tem at religii, p ow stała w środow isku K atolick iego U n iw ersytetu L u b elsk iego. T am b ow iem , w śród w ielu dyscyplin filozoficzn ych , uprawia się także filo z o fię religii w pow iązan iu z m etafizyką i tradycją filozofii klasycznej.

Prezentow ana książka zaw iera m ateriały z od b ytego w dniach 6 i 7 listop ad a 1992 r. w L ublinie sym pozjum , zorgan izow an ego p rzez W ydział F ilozofii K atolic­ kiego U niw ersytetu L u b elsk iego. P relegen ci i uczestnicy dyskusji rep rezen tow ali różne środow iska filo zo ficzn e w P o lsce. W ięk szość z nich rekrutow ała się sp ośród pracow ników naukow ych K U L .