Janina Morgensztern, "Zadłużenie gmin żydowskich w Ordynacji Zamojskiej w II połowie XVII w.", "Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego", 1970, nr 73

Wojciech Witkowski

Janina Morgensztern, "Operacje

kredytowe Żydów w Zamościu w

XVII w. Wierzytelności i zadłużenia",

"Biuletyn Żydowskiego Instytutu

Historycznego", 1967, nr 64

Rocznik Lubelski 14, 241

R E C E N Z J E , N O T Y I S P R A W O Z D A N IA ₂₄₁ J a n in a M o r g e n s z t e r n : O p erac je k red y to w e Ż ydów w Z am ościu w X V II w.

W ierzytelności i zadłużenia.

„B iuletyn Żydow skiego I n s ty tu tu H istorycznego” 1967, n r 64, s. 3—29

Je d n y m ze źródeł u trz y m a n ia ludności żydow skiej Z am ościa były p rze p ro w ad z a­ ne przez n ią o p era cje kredytow e. W ciągu X V II stu lec ia w y k az y w a ły one sta łą te n d e n c ję w zrostow ą, z ty m je d n a k że w II jego połow ie liczb a zadłużeń Żydów ro sła szybciej. W iązało się to z ogólnym ubożeniem ludności żydow skiej. W op arciu o p rz e b a d a n e m a te ria ły a rc h iw a ln e — ja k m ie jsk ie księgi Zam ościa, a k ta T ry b u n a łu Z am ojskiego i sądów ko m isarsk ich a u to rk a u sta liła liczbę i ro d zaj w ierzytelności, w ysokość p o b ie ra n ej stopy p rocentow ej, sposoby zabezpieczania w ierzytelności. W dalszym ciągu zan alizo w ała zadłużenie Ż ydów zam ojskich o m a w iają c ich w ie ­ rzycieli (dla p rzy k ła d u m ieszczanie, szlachta, duchow ieństw o, A k ad em ia Z am ojska, Żydzi), stopę pro cen to w ą przez nich pob ieran ą, ro d za je zabezpieczenia długów . W arto zw rócić uw agę n a du żą rolę h ip o te k i przy zabezpieczaniu tra n sa k c ji (w ob ro ­ cie m iejskim ).

Wojciech Witkowski

J a n in a M o r g e n s z t e r n : Z adłużenie g m in żydow skich w O rd y n a cji Z am ojskiej w I I połow ie X V II w .

„B iu lety n Żydow skiego In s ty tu tu H istorycznego” 1970, n r 73, s. 47—65

P ow odem za d łu żen ia o rd y n ac k ich gm in żydow skich w II połow ie X V II w. stała się głów nie niem ożność, z r a c ji ro sn ącej p au p e ry zac ji, uiszczania przez Żydów zw iększonych podatków . G m iny m a ją c w te rm in ie w nieść sum ę p o d atk o w ą m usiały dokonyw ać pożyczek, przew ażn ie u d u ch o w ie ń stw a i szlachty, p rzy w ysokości od­ se tek od 7 do 10% i często n a zasadach tzw . w y d e rk a fu (przede w szy stk im od d u ­ chow ieństw a). Z abezpieczeniem d ługu było zobow iązanie dłu żn e (cyrograf). Z a po­ życzkę o d pow iadali so lid arn ie Żydzi całej gm iny m a ją tk ie m n ieru ch o m y m i ru ch o ­ m ym . Z adłużenie gm in sta le rosło i w 1690 r. było ju ż p o n ad d ziesięciokrotnie w ięk ­ sze n iż W ro k u 1650.

Wojciech Witkowski

A n n a B e r d e c k a , I re n a T u r n a u: Życie codzienne w W arszaw ie o k resu O św iecenia.

P ań stw o w y I n s ty tu t W ydaw niczy, W a rsza w a 1969, ss. 343

K siążki z serii „życie codzienne” w różnych k ra ja c h i epokach m a ją sw oją trad y c ję. W odniesieniu do h isto rii P o lsk i sięga o n a 1907 ro k u *. W o sta tn ic h la tac h * 1 *

1 W. Ł o z i ń s k i

Zycie polskie w dawnych wiekach.

W yd. Lit., K ra k ó w 1969, s. 286 (w ydanie w znow ione; u kazało się 13 w y d a ń te jż e pracy). Por. W. G o m u -1 i с к i

Opowiadania o starej Warszawie.

W a rsza w a 1900.