Zbiorowiska roślinne i flora projektowanego rezerwatu Okólny Ług - Biblioteka UMCS

A N N A L E Ś

U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K L O D O W S K A L U B L I N - P O L O N I A

VOL. LII SECTIO C 1997

Instytut Biologii UMCS Zakład Systematyki Roślin

DOMINIK FIJAŁKOWSKI, MIROSŁAWA BLOCH, ANDRZEJ KOWALCZEWSKI

Zbiorowiska roślinne i flora projektowanego rezerwatu Okólny Ług

Plant communities and flora of the planned reserve Okólny Lug

WSTĘP

Projektowany rezerwat obejmuje rozległe torfowisko przejściowe o po­

wierzchni około 300 (ryc. 1) ha. Posiada zachowane w naturalnym stanie stosunki wodne, stąd utrzymała się tu spora liczba (164) gatunków roślin. Spos'ród roślin naczyniowych na uwagę zasługują głównie: Drosera rotundiofolia, Hydrocotyle vulgaris, Utricularia minor, U. intermedia, Nymphaea candida. Wśród mchów zasługuje na podkreślenie przede wszystkim Fontinalis antipyretica.

Torfowisko pokryte jest oczkami wodnymi, powstałymi po eksploatacji torfu.

Jedno z nich ma blisko 50 ha powierzchni. Linie brzegowe wyrobisk dawno zostały zatarte, stąd niektóre z nich wyglądają jak naturalne. Pod względem krajobrazowym jest to teren niezwykle malowniczy.

Obiekt znajduje się w województwie radomskim, w odległości około 5 km na północ od Zwolenia. Teren ten należy do nadleśnictwa Zwoleń, położonego w VI Krainie Wyżyn Srodkowopolskich, w III Dzielnicy Radomsko-Iłżeckiej.

Pod względem podziału geobotanicznego ( S z a f e r , Z a r z y c k i 1997) za- licznany jest do następujących jednostek: dział Bałtycki, poddział — Pas Wyżyn

Ryc. I. Położenie badanego terenu; 1 — położenie projektowanego rezerwatu Location of the investiagted area; 1 — location of the planned reserve

Środkowych, kraina — Północne Wysoczyzny Brzeżne, okręg — Radomsko -Kozienicki.

Położenie geograficzne Okólnego Ługu określają następujące współrzędne

Z B IO R O W IS K A R O Ś L IN N E I F L O R A P R O JE K T O W A N E G O R EZ ER W A T U O K Ó L N Y L U G 29 51°25'20"-51°26'06,/ szerokości geograficznej północnej i 22°23/14,/-22°34'40"

długości geograficznej wschodniej.

STOSUNKI PRZYRODNICZE

Pod względem ukształtowania ternu ( K o n d r a c k i 1977) obszar nadleśnictwa Zwoleń jest mało zróżnicowany. Najwyżej położone miejsce to kompleks Małomierzyce, osiągający wysokość 196 m n.p.m., najniżej zaś leżą doliny rzek: Zagożdżonki, Zwoleńki i Ilżanki (około 150 m n.p.m.).

Obszar nadleśnictwa znajduje się na terenie zlewni kilku rzek. Z okolicy projektowanego rezerwatu wody zbierają rzeki Zwoleńka i Zagożdżonka, które wpadają do Lachy, a ta do Wisty.

Charakterystyczną cechą są duże powierzchnie bezodpływowych zagłębień terenu, na których występują znaczne obszary bagien i zawilgoconych siedlisk leśnych.

Torfowiska mają odczyn kwaśny (pH = 3,0-5,0), a woda zabarwienie jasnobrunatne. Zycie organiczne jest więc bardzo skąpe, co powoduje, iż roślinność wodna jest słabo reprezentowana.

Występują tu jedynie drobne skupiska zespołów z klas Lemnetea i Potamogetonetea.

Pod względem pochodzenia geologicznego tutejsze gleby pozostają mało zróżnicowane (U g g a 1979). Wytworzone są przede wszystkim z utworów pleistoceńskich, miejscami holo- ceńskich. Najliczniejszą reprezentację mają piaski akumulacji lodowcowej, które występują w są­

siedztwie glin zwałowych, będących pozostałością rozmytej i przemieszczonej moreny czołowej.

Utwory bezpośredniej akumulacji lodowcowej w postaci głębokich piasków, piasków na glinie oraz glin spłaszczonych wskutek procesów peryglacjalnych i denudacyjnych zostały częściowo przemyte i przesortowane.

Na wymienionych rodzajach gleb wykształciły się następujące ich typy i podtypy: 1) gleby bielicowe (skrytobielicowe, bielicowe właściwe, bielicowe murszaste); 2) gleby brunatne (brunatne kwaśne, brunatne bielicowe); 3) gleby torfowe torfowisk niskich (niskich dolinowych i niskich olszynowych); 4) gleby murszowe (torfowo-murszowe, mutowo-murszowe); 5) gleby bagienne powstałe z torfów przejściowych.

Gleby bielicowe wytworzone z piasków luźnych pokryte są na lokalnych wydmach przez przekształcone gospodarką cztowieka suche bory sosnowe (Cladonio rangiferinae-Pinetum. Festu- co ovinae-Pinetum, Peucedano-Pinetum). Nieco wilgotniejsze miejsca zajmują bory świeże (Leu- cobryo-Pinetuni). Okresowo podmokle siedliska leśne są miejscem licznego występowania borów trzęślicowych (Molinio-Pinetum). Z kolei stale mokre, okresowo zatapiane i kwaśne siedliska zaj­

mują fragmenty borów bagiennych (Vaccinio uliginosi-Pinetum). Na jeszcze bardziej podtapianych miejscach nawiązują one do torfowisk wysokich z kasy Oxycocco-Sphagnetea.

Gleby torfowe pokryte są przez bardzo zróżnicowane zbiorowiska z dominującymi torfowcami, zaliczane przez fitosocjologów do klasy Scheuchzerio-Caritcetea fuscea.

Podtopioną nieckę projektowanego rezerwatu wypełniają torfy niskie i przejściowe. Stanowią one podłoże, z którego wytworzyły się odpowiednie gleby bagienne.

Klimat omawianego terenu jest umiarkowany i według R o m e r a (1949) należy do regionu klimatów Krainy Wielkich Dolin. Długość okresu wegetacyjnego trwa od 200 do 210 dni. Naj­

cieplejszym miesiącem jest lipiec, z przeciętną temperaturą +18,0°C. Styczeń jest najzimniejszym miesiącem w roku — temperatura spada średnio do -3,0°C. Przeciętna temperatura roczna wyno­

si +7,5°C. Średnie opady atmosferyczne sięgają 550 do 600 mm, z czego na okres wegetacyjny przypada około 410 mm. Najwilgotniejszym miesiącem jest lipiec (od 90 do 100 mm opadów), najsuchszym zaś luty, kiedy opady wynoszą od 25 do 30 mm. Panującym kierunkiem wiatrów jest południowo-zachodni i zachodni.

METODA PRACY

Badania terenowe torfowiska przeprowadzono w latach 1988 i 1989. Wykonano je metodą fitosocjologiczną B r a u n - B l a n q u e t a (1951). W wyniku badań sporządzono 89 zdjęć, któ­

re zestawiono w tab. 1-4 (ryc. 2). Stanowiły one podstawę charakterystyki fitosocjologicznej i ekologiczej poszczególnych zespołów. Nomenklaturę zespołów opracowano zgodnie z systemem M a t u s z k i e w i c z a (1981) i F i j a ł k o w s k i e g o (1991).

W ramach badań florystycznych stwierdzono występowanie 164 gatunków roślin naczynio­

wych. Wśród nich znajduje się 31 gatunków rzadkich oraz 8 objętych ochroną.

Rośliny zestawiono alfabetycznie, podając ich zasobność ogólną (Z) w projektowanym rezerwacie w skali pięciostopniowej. Liczbą 1 oznaczono pojedyncze występowanie roślin; 2 — występowanie na łącznej powierzchni około 1 ara; 3 — 1,1-10 arów; 4 — 10,1-100 arów;

5 — powyżej 100 arów. Na wykazie oznaczono też gatunki rzadkie „R” i objęte ochroną (O).

Nomenklaturę roślin podano zgodnie z opracowaniem M i r k a i wsp. (1995). Podobnie jak zasobność roślin określono zasobność zespołów (Z).

Nomenklaturę taksonów mchów podano wg Wykazn mchów Polski (O c h y r a, S z m a j d a 1978). Nazewnictwo wątrobowców oparto na opracowaniu R e j m e n t-G r o c h o w s k i ej (1971).

ZESPOŁY ROŚLINNE

W rezerwacie stwierdzono występowanie 47 zespołów roślinnych. Ich przyna­

leżność fitosocjologoczną podają prace syntetyczne M a t u s z k i e w i c z a (1982) i F i j a ł k o w s k i e g o (1991).

Zespól Zasobność

1. Lemnetum minoris ( O b e r d. 1957) M ii l l e r et G o r s 1960 1 2. Charetum vulgaris C o r i l l i o n 1957

3. Zbiór, z Fontinalis antipyretica 1

4. Potamogetonetum natantis S o ó 1928 1

5. Nymphaeetum candidae M i l j a n 1958 1

6. Lemno-Utricularietum vulgaris S o ó 1928 1

7. Typhetum angustifoliae ( A l l o r g e 1922) S o ó 1927 1

8. Sagittario-Sparganietum R. Tx. 1953 1

9. Eleocharitetum palustris S e n n i k ó w 1919 1

10. Equisetetum limosi S t e f f e n 1931 5

11. Phragmitetum communis ( G a m s 1927) S c h m a l e 1939 3

12. Acoretum calami K o b e n d z a 1948 1

13. Oeantho-Rorippetum L o h m . 1950 1

14. Caricetum elatae K o c h 1926 3

15. Caricetum rostratae R i i b e l 1912 5

16. Caricetum vesicariae B r. - B 1. et D e n i s 1950 1 17. Phalaridetum arundinaceae (K o c h 1926 n.n.) L ib b . 1931 I

Z B IO R O W IS K A R O Ś L IN N E I F L O R A P R O JE K T O W A N E G O R EZ ER W A TU O K Ó L N Y Ł U G 3 1

18. Sparganitum minoris (minimi) S c h a a f . 1926 1 19. Scorpido-Utricularietum minoris M u li, et G o r s 1960 1 20. Sphagno-Utricularietum ochroleucae ( S c h u m . 1937) O b e r d . 1 21. Polygono-Bidentetum (K o c h 1926) L o h m . 1950 2

22. Molinietum medioeuropaeum K o c h 1926 3

23. Holcetum lanati I s s l e r 1936 3

24. Poo-Festucetum rubrae F i j a ł k o w s k i 1959 5

25. Lolio-Cynosuretum R .T x . 1937 5

26 Caricetum limosae B r. - BI. 1921 5

27. Rhynchosporetum albae K o c h 1926 2

28. Caricetum lasiocarpae K o c h 1926 3

29. Caricetum diandrae J a n 1932 em. O b e r d . 1957 1

30. Carici-Agrostietum caninae R. Tx. 1937 4

31. Ranunculo-Caricetum fuscae ( T o l p a 1956) P a łe z . 1975 2 32. Sphagno-Hydrocotyletum vulgaris F i j a ł k o w s k i (1991) 3

33. Eriophoro-Sphagnetum H u e c k . 1929 3

34. Sphagno-Caricetum ro.vtrato(? ( S t e f f e n 1931) Sm . 1947 5 35. Junco effiisi-Sphagnetum P a ł c z y ń s k i 1964, P a s s . 1964 3 36. Ledo-Sphagnetum S u k o p p 1959 em. N e u h a u s l 1969 3

37. Calluno-Nardetum H r y n c . 1959 2

38. Cladonio-Callunteum P a s s . 1964 1

39. Vaccinio uliginosi-Pinetum K l e i s t . 1929 3

40. Molinio-Pinetum M a t. 1981 5

41. Leucobryo-Pinetum M a t. (1962) 1963 3

42. Dicrano scopariae-Pinetum F i j a ł k o w s k i mscr. 3 43. Betuleum pubescentis ( H u e c k 1925) R.Tx. 1937 2 44. Sphagno squarrosi-Alnetum S o l . - G ó r n . 1975 2

45. Ribo nigri-Alnetum S o l . - G ó r n . 1975 2

46. Sphagno-Salicetum cinereae F i j a ł k o w s k i 1991 2 47. Spergulo vernalis-Corynephoretum (R. Tx. 1928) L ib b . 1933 2

OPIS ZESPOŁÓW ROŚLINNYCH

W projektowanym rezerwacie wyróżniono 47 zbiorowisk roślinnych o cha­

rakterze zespołów. Obejmują one 9 zespołów wodnych (nr 1-9), 8 szuwarowych (nr 10-17), 8 — gleb mokrych, a zwłaszcza łąkowych (nr 18-25), 10 zespołów torfowisk gleb kwaśnych (nr 26-36) i 12 zespołów gleb mineralnych o charak­

terze zaroślowym i leśnym.

Ryc. 2. Zbiorowiska roślinne i miejsca wykonywania zdjęć fitosocjologicznych w Okólnym Ługu (1-47); 1 — Lemnetea, Charetea, Potamogetonetea, 2 — Scheuchzerio-Caricetea fuscae, 3 — Oxycocćo-Sphagnetea, 4 — Molinio-Arrhenetheretea, 5 — Molinio-Pinetum, 6 — Leucohryo-Pi- netum, 7 — Peucedano-Pinetum, Festuco avinae-Pinetum, 8 — pola uprawne, 9 — proponowane

granice rezerwatu

Plant communities and places of making phytosoeiological records in Okólny Ług (1-47); 1 — Lemnetea, Charetea, Potamogetonetea, 2 — Scheuchzerio-Caricetea fuscae, 3 — Oxycocco-Spha- gnetea, 4 — Molinio-Arrhenetheretea, 5 — Molinio-Pinetum, 6 — Leucobryo-Pinetum, 7 — Peu­

cedano-Pinetum, Festuco ovinae-Pinetum, 8 — arabie area, 9 — suggested boundaries of the reserve

Zbiorowiska z klasy Lemnetea

W licznych zbiornikach wodnych projektowanego rezerwatu roślinnos'ć pły­

wająca prawie nie występuje. Drobne jej skupienia stwierdzono od strony za­

chodniej i reprezentowane są przez Lemnetum minoris.

1. Lemnetum minoris (tab. I, zdj. 1-2) występuje sporadycznie i jest silnie zubożałe. Przyczyną jest kwas'na (pH = 4,0) i stojąca woda. Wśród skupień rzęsy drobnej o pokryciu do 50% pojawiają się niekiedy Lemna trisulca, Spirodela polyrrhiza i Fontinalis antipyretica.

Z B IO R O W IS K A R O Ś L IN N E 1 F L O R A P R O JE K T O W A N E G O REZER W A TU O K O L N Y Ł U G 33

ava:wuipuruv um japunpnij / j

Tab. 1.Skład florystyczny zespołów z klas Lemnetea, Charetea, Potamogetonetea i Phragmitetea The floristic composition of the associations from the classes Lemnetea, Charetea, Potamogetonetea and Phragmitetea

w ynjisdA u in jj.iy n j 9 j m iw is w uinjdJLiDj ę[

2VJVp UinjJ.lUDJ

umi3dduo}j-oiiiiimiOQ £|

luwpj.i uinj^o.iy stunutiuoo umt3itui8n.nu ■ 1|

tsotut/ uini3i3stnbg o i

stiisn/nd uinisiiioi/oos/sj g

umiatunSandg-otjnuiSng 'jj

sm/o/ijsniun uinist/M^ £

m v8jn a

uinjdyv/n;-)yjfl-oiiui<r] 9

snptpum tuniasm/ihu&N 'g

stiunimi umiouoiaSoutntoj y mnjajfalyun srpnnjuoj

/ o>|siA\o.ioiq2 ■£

st-tnSpM u m jsjn y j j sijouiiu uinjjuuhrj 1

'O ci

N O

N C 03 c3

Z z

2*

Os + O

O CO c o

o o c l

•—1 o CO

o o ^,—1

o c o

00 1/7 o

o o

c o

O s c o

00 ^OS_Cl

Os _- o 0 0

C l

Os o

c o r -

C l

Os O s o

c o C l

Os CM O

O «/7

C 1

OO </o o

o ^{C f}C l

Os 1/7 ^CO

C l

r - >C, o C l

C l

sO + o

C l

r ~ - o o

C l

OO + o

C l ^OS

00 + o

o ^OO

OS + «zs

c i ^{r -}

O s - o

co ^SO

OO OO o >/7

OS r * o - t

o s c o o

CM ^{c o}

o O C l

c o

SO •r,

c o

r - 40 o

00 40 _{o s}

Os CM '/7 _{0 0}

r - 40 _{r -}

c t O

T f ^{s o}

O s O

CO »/7

Os 'O

c o c t

Os «/7

CM CO

<zs '/7

c o C l

o

CO —

7 3

£ 'O

N O

ź ^c

N

»- ° CQ CL-

>>

5

o

o c 73O 00

'O

£

•L?

g 50

2o a-

Ofio

oc

7 3

'O—

£

• £ Q £ 03 Oo c3

O Co

^3 U S -O

■5- c 3

2

-3 O r i O

- • + + + + + + + +

+ + + + -

+ + O\ + + + + + +

• 0-1 ■ - <O + • + +

• + • 00 + + + +

+ • 00 + + +

1 + 00

+ O\

oc • Ol • + • + + +

r - + - 4-

+ + c o +

OO 3

r - r -

<o + 10 c4

+ +

00

c o +

— +

+

•

CO + • + •

£

3 S OO *;

£ ' £>

Tt uS - 33

o

£

"3

£

"3 Jn 5

§ 2 Sq g

Cd o

00 cu 3

£

* 3

£ Ci.

3 3 3 3 - 3 oo u Oo 3 S 3 Ci, c o

£ Oo 3 3 £ 3 - - 3 3 Łq 0 . r-> oo oo o \

. 3 7§

^£

Ci.

3 3 3 ’ . £ , 3 3

"3

< ? £ - 3 a .

§ £ 3 ~ A S

a . 5 C "3 3 3 3 3

>

3 H H

3 ju Ju

“3

a Cł.

3 3 CS 3 ’■*'*

— 3 3 3 - 3 3 3

°Q U U U a . £ , < 0 T t IT, o r~

oo3

Lysimachia thyrsiflora Peucedanum palustre Poa palustris Scutellaria galericulata Carex acutiformis

Z B IO R O W IS K A R O Ś L IN N E I F L O R A P R O JE K T O W A N E G O R EZ ER W A TU O K Ó L N Y Ł U G 35

+ +

+ +

• +

• +

• + + 4- + +

+ + + + + +

+ +

c 2

§•

73o a .

§■

f 3

CU

7 3 n ;N • 2 -2

a s SU. -JU s- S

3

-3ą , 2

c3 cG O

-j -j' ~ O C Q cu cuC O

a

£ 6u u>

ou C?

O

+ + +

+ — + +

+ + +

su. -2

§ 2 s - 3 73 C-, Cz,*

Ł § 3 <3

su.

X 3 C 3 3 ^ S 5

QSU. 5 a .2?

• s 3

-< Lu k U u ; u Z3 U u

3 0<s

0300 Q <3

O<| K H K c H ts r** rv, cu cw-X 2

-2 w « Q « c <3

U U L Łij o

Oc 33

33 Co - 33

&

• ( N + X — O l + O l + cO

Ol + CO Ol

O l + X CO

§ 8" <3,

£ £ 3 3 C 3 Co co

O o

£ &

3 3 s £ 3

C r- 3 'O Co . 5

~3 3 3 3 . - 3

3 3 ■ -33

. 3

^3

S £ • tC Cj 3

*3 3

- 5 '£

o o 3

£

- 33

&

3 +

N £s

<U Cu

o , C Ci

<Z)

>> Z-X

ź +

M « CO 3 k*~» Cj N Cu

Cd

12C CQ 3 cd O O

Z B IO R O W IS K A R O Ś L IN N E I F L O R A P R O JE K T O W A N E G O R EZ ER W A TU O K Ó L N Y Ł U G 37 Z e s p o ł y r a m i e n i c z k l a s y Charetea

Ramienice podobnie jak rzęsy nie występują na badanym terenie prawie zupełnie. Stwierdzono je tylko w kilku miejscach w płytkich wodach wyrobisk potorfowych. Reprezentowane są przez skupienia z Chara vulgaris.

2. Charetum vulgaris (tab. 1, zdj. 2). Skupienia ramienic osiągają pokrycie do 80%. Nieliczną domieszkę stanowią Lemna minor i Fontinalis antipyretica, występujące w środkowej części rozlewisk potorfowych.

Z b i o r o w i s k a r o ś l i n n o ś c i p r z y t w i e r d z o n e j d o d n a z k l a s y Potamogetonetea

Zbiorowiska z tej klasy stwierdzono tylko sporadycznie. Reprezentują je małe skupienia z Fontinalis antipyretica, Potamogeton natans, Nymphaea alba i Utricularia vulgaris.

3. Zbiorowisko z Fontinalis antipyretica (tab. 1, zdj. 4-5). Zwarte skupienia tej rośliny (do 90% pokrycia) stwierdzono w kilku miejscach wyrobisk potorfo­

wych. Nieliczną domieszkę tworzą Chara vulgaris, Hydrocharis morsus-ranae i Elodea canadensis.

4. Potemogetonetum natantis (tab. 1, zdj. 6-7) tworzy liczne skupienia (do 60% pokrycia) z niewielkim udziałem Equisetum fluviatile i Fontinalis antipyretica. Występuje dość często w obrębie wyrobisk potorfowych.

5. Nymphaeetum candidae (tab. 1, zdj. 8-10) tworzą dość luźne skupienia złożone z Nymphaea candida z domieszką Fontinalis antipyretica. Zajmuje małe skupienia, nie przekraczające kilkunastu metrów kwadratowych.

6. Lemno-Utricularietuni vulgaris (tab. 1, zdj. 11-12) stwierdzono przy zachodnich brzegach projektowanego rezerwatu. Tworzy małe skupienia nie przekraczające 0,5 ha z udziałem Fontinalis antipyretica i Potamogeton natans.

Z e s p o ł y s z u w a r o w e z k l a s y Phragmitetea

Szuwary w projektowanym rezerwacie są stosunkowo słabo rozpowszechnio­

ne i mało zróżnicowane, jakby to wynikało z dominującej powierzchni wodnej oraz zasięgu torfowisk. Nie sprzyja ich rozwojowi bowiem kwaśna, dystroficzna woda oraz kwaśne torfowiska. Wprawdzie stwierdzono 11 zespołów wodnych, ale nie są one wykształcone w sposób typowy i reprezentują podzespoły i wa­

rianty z udziałem torfowców. Łącznie szuwary zajmują mniej niż 10% ogólnej powierzchni rezerwatu i skupiają się przede wszystkim w zachodniej oraz pół­

nocnej części badanego obiektu.

7. Typhetum angustifoliae (tab. 1, zdj. 13-15). Skupienia palki wąskolistnej pojawiają się sporadycznie w kilku miejscach zarastających wyrobisk potorfo- wych. W tych waranach towarzyszy im zwarty kobierzec torfowców (Sphagnum squarrosum, S. fallax, S. nemoreum, S. magellanicum). Częstą domieszkę tworzą Caltha palustris, Vaccinium oxycoccos i Potentilla palustris.

8. Sagittario-Sparganietum (tab. 1, zdj. 16-17) tworzy luźne skupienia (do 60% pokrycia) z udziałem zwłaszcza Eleocharis palustris, Glyceria fluitans, Ty- pha latifolia oraz torfowców. Występuje w małych piatach o łącznej powierzchni nie przekraczającej kilkunastu metrów kwadratowych.

9. Eleocharitetum palustre (tab. 1, zdj. 18-20) tworzą luźne skupienia (do 70% pokrycia) ponikla błotnego. Nieliczną domieszkę stanowią głównie: Bidens tripartita, B. cernua, Carex rostrata i C. vesicaria. Małe płaty zespołu można spotkać w strefie przejścia od zbiorowisk wodnych do lądowych.

10. Equisetetum limosi (tab. 1, zdj. 21-22) tworzą luźne skupienia (do 60%

pokrycia) skrzypu bagiennego z udziałem torfowców (Sphagnum squarrosum, S. fallax, S. nemoreum) oraz domieszką Potentilla palustris i Bidens tripartita.

Występuje fragmentarycznie w strefie przejścia powierzchni wodnych w lądowe.

Odczyn podłoża jest kwaśny (pH - 4,5-5,0).

11. Phragmitetum communis (tab. 1, zdj. 23-24) charakteryzują skupienia trzciny (do 70% pokrycia) wśród zwartego kożucha torfowców (Sphagnum squ- arrosum, S. cuspidatum, S. fallax, S. palustre i 5. nemoreum). W domieszce do około 10% występują: Lysimacha vulgaris, Peucedanum palustre, Carex lasiocra- pa, Potentilla palustris, Eriophorum angustifolium i Vaccinium oxycoccos. Cechą charakterystyczną szuwarów trzcinowych jest ich występowanie w warunkach torfowisk przejściowych, silnie zakwaszonych (pH = 4,0-5,0). Pretendują one do wyróżnienia oddzielnego zespołu Sphagno-Phragmitetum.

12. Acoretum calami (tab. 1, zdj. 25). Skupienia tataraku nie przekraczające 1 ara stwierdzono w zachodniej części badanego terenu. Towarzyszą im głów­

nie: Carex elata, Potentilla anserina, Agrostis alba, Poa trivialis i Lysimachia vulgaris.

13. Oenantho-Rorippetum (tab. 1, zdj. 26-27) charakteryzują się występo­

waniem zwartych skupień kropidła wodnego (do 90% pokrycia). Nieliczną do­

mieszkę tworzą zwłaszcza Rorippa amphibia i Glyceria fluitans. Zbiorowiska stwierdzono na powierzchni kilkunastu metrów kwadratowych w zachodniej czę­

ści badanego terenu.

14. Garicetum elatae (tab. 1, zdj. 28-29) tworzą turzycowiska z dominującą (do 60% pokrycia) turzycą sztywną. W domieszcze najczęściej występują gatunki siedlisk kwaśnych: Carex nigra, Potentilla palustris, Sphagnum palustre, Drepa- nocladus aduncus, D. fluitans i Agrostis canina. Zespól wykształca się na torfach silnie i stale podtopionych o odczynie kwaśnym (pH = 4,5-5,5).

Z B IO R O W IS K A R O Ś L IN N E I F L O R A P R O JE K T O W A N E G O R EZ ER W A T U O K Ó L N Y Ł U G 39 15. Caricetum rostratae (tab. 1, zdj. 30). Tworzy skupienia z dominującą (do 60% pokrycia) turzycą dzióbkowatą. W domieszcze duży udział (ponad 30%) mają torfowce (Sphagnum palustre i S. squarrosurn) oraz Drepanocladus aduncus, Calliergon cuspidatum, Carex elata oraz kilkanaście innych gatunków o pokryciu nie przekraczającym 5%. Zespół występuje nielicznie i fragmentarycznie na torfowiskach przejściowych o odczynie kwaśnym (pH = 4,0-4,5). Nawiązuje do Sphagno-Caricetum rostratae z Lubelszczyzny.

16. Caricetum vesicariae (tab. 1, zdj. 31). Skupienia turzycy pęcherzykowatej stwierdzono na kilkunastu metrach kwadratowych w zachodniej części obiektu.

Towarzyszą im zwłaszcza Calliergon giganteum, Lysimachia vulgaris oraz kilka­

naście innych gatunków. Zbiorowisko stwierdzono na torfowiskach o odczynie pH = 5,5.

17. Phalaridetum arundinaceae (tab. 1, zdj. 32-33). Zespól tworzą skupie­

nia mozgi trzcinowatej o pokryciu do 90%. W domieszce najczęściej występują:

Gallium palustre, Scutellaria galericulata, Carex appropinquata, Lysimachia vul- garis. Lythrum salicaria, Poa pratensis, Festuca rubra, Ranunculus repens, Cal­

liergon cuspidatum, Drepanocladus aduncus, Eriophorum angustifolium, Stachys palustris i Mentha aquatica. Występuje w małych skupieniach nie przekraczają­

cych kilkunastu metrów kwadratowych. Podłoże stanowi torf o pH około 6,0.

Z b i o r o w i s k a d o r b n y c h r o ś l i n z k l a s y Utricularietea intermedio-minoris

Należą tu zbiorowiska drobnych roślin zielnych, związanych z małymi oczka­

mi wodnymi i płytkimi wodami wyrobisk potorfowych. Łącznie zajmują one około 1 ara powierzchni.

18. Sparganietum minimi (tab. 2, zdj. 34-35) tworzy skupienia jeżogłówki najmniejszej o pokryciu do 60%. Nieliczną domieszkę stanowią zwłaszcza Lysi­

machia vulgaris, Agrostis canina, Carex curta, C. nigra, Drepanocladus aduncus i Hydrocharis morsus-ranae. Płaty zespołu o powierzchni kilku metrów kwadra­

towych występują przy brzegach torfianek oraz w lokalnych zagłębieniach wśród torfowisk przejściowych.

19. Scorpidio-Utricularietum minoris (tab. 2, zdj. 36-37) charakteryzują dwa gatunki plywaczy: Utricularia minor i U. intermedia. W domieszce obecne są głównie — Drepanocladus revolvens, Potentilla palustris, Drepanocladus flu- itans, Carex elata i Hydrocharis morsus-ranae. Plywacze występują w oczkach wodnych wśród zwartego kożucha torfowców: Sphagnum cuspidatum, S. palu­

stre, S. nemoreum. Powierzchnia oczek nie przekracza zwykle kilkudziesięciu decymetrów kwadratowych.

Tab. 2. Skład florystyczny zespołów z klas: Utricularietea intermedio-minoris, Bidentetea tripartiti i Molinio-Arrhenatheretea

The floristic composition of the associations from the classes Utricularietea intermedio-minoris, Bidentetea tripartiti and Molinio-Arrhenatheretea

Nazwy i numery zespołów Names and numbers of associations

a£?

a to

0 0 n CM ^{c l}

a 505 O Ć

■2

"o -J izśc i

Cg 5 a

Zwarcie zarosił b % Thicket density

Pokrycie roślin zieln. c % Herb plants cover Pokrycie mszaków d % Bryophytes cover Poziom wody grunt, w cm Depth of ground water level in cm

... 1 ...

8 7 6 7 8 8 9 9 8 9 8 9 8 9

. 1 3 3 3 + + 4 3 1 1 2 1 1

00 00 00 00 00 15 20 25 30 60 65 70 60 35

Nr. zdjęć fitosocjologicznych 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 No. of phytosociological records

Gatunki charakterystyczne i wyróżniające jednostki fitosocjologiczne z klasy Utricularietea intermedio-minoris (nr 18-20)

18. Sparganium minimum 6 5 ...

19. Utricularia minor . . 2 1 + ...

19. Utricularia intermedia . . 5 3 1 ...

20. Utricularia ochroleuca . . . . 6 ...

Utricula rietea inte rm edio-m inoris:

Drepanocladus revolvens . . 1 2 1 . + 1 ...

Gatunki charakterystyczne i wyróżniające jednostki fitosocjologiczne z klasy Bidentetea tripartiti (nr 21)

21. Polygonum hydropiper ... 3 2 ...

2 1. Polygonum minus ... + ...

21. Bidens cernua ... 4 5 ...

21. Bidens tripartita ... 2 2 ...

Bidentetea tripartiti'.

Polygonum lapathifolium ... + 1 ...

Rumex maritimus ... + ...

Bidens frondosa ... + + ...

Z B IO R O W IS K A R O Ś L IN N E I F L O R A P R O JE K T O W A N E G O R EZ ER W A T U O K Ó L N Y Ł U G 41

Gatunki charakterystyczne i wyróżniające jednostki fitosocjologiczne z klasy Molinio-Arrhenatheretea (nr 22-25)

22. Molinia coerulea ... 7 22. Gentiana pneumonanthe ... + 23. Holcus lanatus

Molinietalia:

Climacium dendroides Equisetum palustre

Galium uliginosum + ... + Lotus uliginosus ... + Lychnis flos-cuculi

Lythrum salicaria ... + . . +

Lysimachia vulgaris + . . . . + . 1 1

Juncus effusus ... + . Caltha palustris

Geum rivale

Deschampsia caespitosa 24. Festuca rubra

24. Poa pratensis ... + 1 1 25. Lolium perenne

25. Cynosurus cristatus ... + 25. Trifolium repens ... + 25. Bellis perennis

A rrhenatheretalia:

Campanula patula Galium mollugo Ranunculus repens Rumex thyrsiflorus

Armeria maritima ssp. elongata Molinio-Arrhenetheretea:

Achillea millefolium Rhinanthus minor Cardamine pratensis Cerastium holosteoides Lathyrus pratensis Plantago lanceolata Poa trivialis Ranunculus acris Rumex acetosa Trifolium pratense Vicia cracca Gatunki towarzyszące:

a) gatunki zbliżone do siedlisk zespołów z klas Scheuchzerio-Caricetea fuscae i Oxycocco-Sphagnetea:

4 +

+ 1 + + + +

+ + +

+ + + + + +

+ + 2 2 + + +

+ . + + + +

+ + + . + + + +

+ + + + + + + + + +

+ +

+ + . + + + +

Potentilla palustris Carex curta Carex nigra

Drepanocladus aduncus Drepanocladus fluitans

1

+ +

Eriophorum angustifolium + + + +

Vaccinium oxycoccos + + +

Sphagnum cuspidatum 2 2 +

Sphagnum palustre + 1 + . 2 1

Sphagnum nemoreum 1 + 1 . 1

b) gatunki siedlisk wodnych i bagiennych:

Carex elata 1 1 +

Carex rostrata + + +

Hydrocharis morsus-ranae . + 1 2 2 .

Potamogeton natans + + I .

c) gatunki różnych siedlisk wodnych i bagiennych:

Calliergon cuspidatum + + 1 1 2 1 1

Anthoxanthum odoratum 1 1 2 2 2 3 3

Galium palustre + + + + + . + .

Peucedanum palustre + + + +

Gatunki towarzyszące, występujące 1 i 2 razy: a) Agrostis canina 34 (+); Aulacomium palustre 41 (+), 42 (+); Hydrocotyle vulgaris 43 (3), b) Acorus calamus 40 (+); Carex vesicaria 40 (+);

Eleocharis palustris 40 (+); Nymphaea candida 36 (+), 38 (+); Phragmites australis 43 (+); Typha latifnlia 34 (1), c) Potentilla anserina 43 (+); Salix cinerea b 41 (1), d) Betula pendula 41 (1).

20. Sphagno-Utricularietum ochroleucae (tab. 2, zdj. 38) tworzy skupienia złożone z Utricularia ochroleuca i dużym udziałem (do 30%) torfowców. Nie­

liczną domieszkę mają: Drepanocladus revolvens, Hydrocharis morsus-ranae, Po­

tamogeton natans i Peucedanum palustre. Zbiorowisko stwierdzono w płytkiej wodzie (do 20 cm głębokos'ci) o pH około 5,5-6,0.

Z b i o r o w i s k a u c z e p ó w z k l a s y Bidentetea tripartiti

Obejmują one zespoły brzegów eutroficznych zbiorników wodnych i zaro­

śniętych rowów z płynącą wodą. Na terenie projektowanego rezerwatu zajmują powierzchnię nie przekraczającą 2 arów.

21. Polygono-Bidentetum (tab. 2, zdj. 39-40). Zespół charakteryzuje wystę­

powanie przede wszystkim uczepów i rdestów. Nieliczną domieszkę tworzy kil­

kanaście innych gatunków o pokryciu poniżej 5%. Wykształca się małymi płatami w miejscach stale mokrych i dość żyznych, w strefie przejścia powierzchni wod­

nych w lądowe.

Z b i o r o w i s k a ł ą k o w e z k l a s y Molinio-Arrhenatheretea

Łąki zajmują zwłaszcza południowe części badanego obiektu. Dominują w nich niskie trawy o średniej wartości paszowej. W niektórych miejscach są one użytkowane jako pastwiska. Reprezentowane są przez cztery zespoły.

Z B IO R O W IS K A R O Ś L IN N E 1 FL O R A P R O JE K T O W A N E G O R EZ ER W A TU O K Ó L N Y L U G 43 22. Molinietum medioeuropaeum (tab. 2, zdj. 41-42). Charakteryzuje się przede wszystkim występowaniem trzęślicy modrej (do 70% pokrycia) z domiesz­

ką zwłaszcza Lysimachia vulgaris, Festuca rubra, Poa pratensis, Cynosurus cri­

status, Drepanocladus fluitans, Calliergon cuspidatum, Anthoxanthum odoratum a miejscami Sphagnum palustre i S. acutifolium. Wykształca się na nieco pod­

suszonych torfach przejściowych, przy poziomie wód gruntowych około 30 cm, o pH = 5,0.

23. Holcetum lanati (tab. 2, zdj. 43) wyróżnia się pokryciem do 40% kłosów- ki wełniastej z domieszką głównie Festuca rubra, Poa pratensis i Anthoxanthum odoratum. Tworzy małe płaty łąk, zwłaszcza w południowej części projektowane­

go rezerwatu. Glebę stanowią utwory mineralno-torfowe o odczynie słabo kwa­

śnym (pH = 5,0-6,0). W jednym z płatów stwierdzono występowanie wariantu z Hydrocotyle vulgaris.

24. Poo-Festucetum rubrae (tab. 2, zdj. 44-45) wyróżnia dominacja Festuca rubra i Poa pratensis oraz duża domieszka Calliergon cuspidatum, Antoxanthum odoratum, Cynosurs cristatus, Trifolium repens, Cerastium holosteoides i Plan- tago lanceolata. Wykształca się przy poziomie wód gruntowych około 100 cm.

Glebę tworzą utwory mineralno-torfowe o odczynie słabo kwaśnym.

25. Lolio-Cynosuretum (tab. 2, zdj. 46-47). Tworzą go niskie trawy: Festuca rubra, Poa prastensis, Anthoxanthum odoratum, Cynosurs cristatus i Lolium perenne. Częstą domieszkę stanowi Trifolium repens. Znacznie rzadziej występuje kilkanaście innych gatunków, zwłaszcza z klasy Molinio-Arrhenatheretea. Zespół związany jest z obrzeżami łąk przy poziomie wód gruntowych około 1 m. Glebę tworzą utwory mineralno-torfowe o odczynie pH = 5,0-6,0. Zbiorowisko jest bardzo rozpowszechnione w Polsce i często opisywane.

Z b i o r o w i s k a t o r f o w i s k p r z e j ś c i o w y c h z k l a s y Scheuchzerio-Caricetea fuscae

Torfowiska przejściowe są elementami dominującymi w projektowanym re­

zerwacie. Tworzą je pojedynczo rosnące karłowate sosny i brzozy. W runie domi­

nują torfowce i turzyce: Carex rostrata, C. nigra, C. lasiocarpa oraz Eriophorum angustifolium i wiele innych gatunków o mniejszym udziale. Zwarty kożuch tych roślin pokrywa wodnistą masę organiczną, tworzącą torf jasno- i ciemnobrunatny.

Jest on silnie zakwaszony (pH = 3,0-5,0). Całość tworzy pło (spleję), uginające się przy chodzeniu. Ku brzegom torfowiska przejściowego pojawiają się gatunki torfowisk wysokich lub łąkowe z klasy Molinio-Arrhenatheretea. Zróżnicowanie zbiorowisk torfowisk przejściowych pozwala na wyróżnienie 10 zespołów.

26. Caricetum limosae (tab. 3, zdj. 48—49) wydzielają Carex limosa i Scheuch zeria palustris (do 20% pokrycia) oraz inne gatunki z klasy Scheuchzerio-Cari-

cetea fuscae. Są to przede wszystkim Carex lasiocarpa, Agrostis canina, Carex rostrata, C. nigra, Eriophorum angustifolium, Andromeda polifolia i Vaccinium oxycoccos. Zwarty kobierzec wytwarzają torfowce: Sphagnum nemoreum, S. ma- gellanicum, S. palustre i S. cuspidatum. Zespół wykształca się na stale podto- pionym kożuchu torfowcowym, unoszącym się lub obniżającym w czasie zmian poziomu wód powierzchniowych. Odczyn waha się w granicach pH - 3,0-4,0.

Tab. 3. Skład florystyczny zespołów z klasy Scheuchzerio-Caricetea Juscae Tab. 3. The floristic composition of the associations from the class Scheuchzerio-Caricetea fuscae

N azw y i n u m ery zesp o łó w N am es and n u m b ers o f associations

SuG

k.O -s;

UJC róro

£

C

Zwarcie zarośli b % 1 ...+ + ...1 1 2 1 1 . 1 . . Thicket density

Pokrycie roślin zielnych c % 7 9 7 7 6 9 8 8 4 8 8 9 9 8 8 9 9 8 9 7 6 8 8 Herb plants cover

Pokrycie mchów d % 10 8 10 10 10 9 9 9 10 9 10 9 9 9 9 9 8 10 8 10 10 9 9 Bryophytes cover

Poziom wody grunt, w cm 5 5 10 5 10 15 10 2 0 2 0 2 0 2 5 2 0 5 1 0 1 0 2 0 1 5 1 5 25 2 0 0 0 1 0 2 0 Depth of ground water level in cm

Nr. zdjęć fitosocjologicznych 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 No. of phytosociological records

Gatunki charakterystyczne i wyróżniające jednostki fitosocjologiczne z klasy Scheuchzerio-Caricetea fuscae (nr 26-35):

26. Carex limosa 2 1 + + ...+ . . 26. Scheuchzeria palustris + + ...

27. Rhynchospora alba . + 5 4 5 ...

Rhynchosporion albae:

28. Carex lasiocarpa 1 + . + + 8 6 + ... 2 1 1 . + 1 + 29. Carex diandra ...+ + 7 ... + Caricion lasiocarpae:

Menyanthes trifoliata ... + + ... + . + + . 1 Potentilla palustris ...2 1 + + + + 2 3 . . + . . + + . 3 2 Sphagnum teres . . . + . . 1 1 2 . . . + . . . . + . + 1 . . Scheuchzerietalia palustris:

Sphagnum cuspidatum 2 2 3 2 2 2 2 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 5 3 2 3

Z B IO R O W IS K A R O Ś L IN N E I F L O R A P R O JE K T O W A N E G O R EZ ER W A T U O K Ó L N Y Ł U G 45

Sphagnum subsecundum 30. Agrostis canina 30. Carex curta 30. Carex echinata 31. Ranunculus flamrnula 32. Hydrocotyle vulgaris 33. Eriophorum vaginatum 34. Carex rostrata 35. Juncus effusus 35. Sphagnum fallax

Caricion fuscae, Caricetalia fuscae:

Carex nigrci Epilobium palustre Stellaria palustris

Viola palustris

Scheuchzerio-Caricetea fuscae Drepanocladus revolvens Drepanocladus aduncus Drepanocladus fluitans Eriophorum angustifolium Pedicularis palustris Gatunki towarzyszące:

a) drzewa i krzewy:

Betula pendula b Pinus sylvestris b

Andromeda polifolia Aulacomnium palustre Calamagrostis stricta Deschampsia caespitosa Equisetum fluviatile Galium uliginosum Vaccinium oxycoccos Polytrichum strictum Sphagnum nemoreum Sphagnum magellanicum Sphagnum palustre Sphagnum squarrosum Drosera rotundifolia

c) gatunki zbliżone do siedlisk zespołów z klasy Molinio-Arrhenatheretea:

+ I

4- 4- 4- 4- + + 2 + 1 7 2 2 1 5 3 1 + + 4- ^4- 1 1 +

4- . 4- 4- 3 3 2 1 1 3 ^{4- 4- +} + ^{4- +} + ^4- +

. . . 4- 1 1 4- 4- 4-

. . + . 4- + 1 4- 4- 4- 1 4- 4-

. . 1 . 1 5 5 7 2

1 . 1 ^4- 5 6 6 6 ^{4- 4- 4-}

2 1 1 2 2 4 -4 -4 - + + + 1 1 4- 4- 4- + 4- 1 5 3 1 1

. 4- 1 2 6 7

2 1

■:ae:

2 1 1 1 1 + 1 4- 1 1 4- + 1 2 3 3 2 1 1 2 2

1 1 + + + + 1 + 1 1 2 4 1 5 2 1 1 1 1 1 + 2 4-

+ ^{4- 4-}

. . . 4- 4-

. . . 2 + 4-

+ 1 4- 4-

1 1 ^4- +

. . . 4- 4- 4-

2 1 ^4- 2 i + + 1 1 ^4- 3 1 ^4- 3 ^4- 1 1 1 ^4- 3 + 1 ^4-

. 4- + 1 + 1 ^4- 2 4- 4- + 4- 1 ^{4- 4-} + + + 4- 1

1 . 1 1 2 3 ¹

zespołów

tscae i Oxycocco-Sphagnetea:

1 2 1 1 1

5 1 ^4- 4- 4- . . . 4- 1 1 1 + 1

4- 4- 4- +

1 3 ^{4- 4-} +

4- 4- 4- +

4- 4- 4- 1

+ . + I 4- 4- 4- + 4- 4- 4- 4- + 4- + 4 3 2 2 1 1 1 + ^4- + 5 + + 4- + 4- 2 3 3 2 5 + ^4-

4- . + 1 1 1 1

5 4 5 4 3 2 2 3 5 2 3 3 3 2 2 3 3 3 4 4 5 3 5 2 2 3 2 6 4 3 2 1 3 2 2 2 3 2 1 3 5 2 3 3 2 2 + 3 + + 1 2 4 3 2 3 1 1 2 2 2 4 2 2 4 1 3 2 1

1 + + 2 2 3 2

+ . 5 3 3 . + 1 4- 4- 4- 4- 4- 4- 4- 1 4- + + + Calliergon cuspidatum

Anthoxanthum odoratum Caltha palustris Carex panicea Festuca rubra Lysimachia vulgaris Lycopus europaeus Lotus uliginosus

1 + + + 1 + . + + 1 + . + ... 1 . . . . . . . + . . . + + . . + + . . + ...

. + . + + + + + ...+ . + + + 1 1 + + 1 + + + + + 1 +

. + . + . . . + . . . + + . + ... 1 . . . . + + .

Lysimachia thyrsiflora Molinia coerulea Pna pratensis Scutellaria galericulata d) gatunki różnych siedlisk:

Calla palustris

Calamagrostis canescens Typha latifolia

Potentilla erecta Yaccinium uliginosum

... + ...+ . . + + . . + ...+ . + . + ... + + + 1 + . + + + . + + + + + ... + + . . . . + . . + . + + . + . + +

+ 3 ... + + . . . + ...+ . . + +

. + ... 1 + ... + ... + + ... +

... + . 2 +

Gatunki towarzyszące występujące 1 i 2 razy: a) Alnus glutinosa b 55 (+); Betula pubescens b 48 (1); Salix cinerea 56 (+), 62 (1), b) Carex chordorrhiza 50 (+); Ledum palustre 64 (+), 68 (+), d) Carex elata 61 (+); Yaccinium myrtillus 64 (+).

27. Rhynchosporetum albae (tab. 3, zdj. 50-52) wyróżnia się dużym udziałem (do 50% pokrycia) przygiełki białej z domieszką zwłaszcza Drosera rotundifolia, Carex rostrata, Agrostis canina, Eriophorum angustifolium, Andromeda polifolia i Vaccinium oxycoccos. Zwarty kobierzec tworzą torfowce (Sphagnum magella­

nicum i S. nemoreum). Płaty zespołu o powierzchni około 1 ara można znaleźć zwłaszcza od strony lasu (północna część projektowanego rezerwatu). W tej oko­

licy mają swe legowiska dziki, które niszczą kożuch torfowcowy i ułatwiają rozwój Rhynchospora alba oraz Drosera rotundifolia.

28. Caricetum lasiocarpae (tab. 3, zdj. 53-54) tworzy zwarte skupienia (do 80% pokrycia) turzycy. Liczną domieszkę stanowią Potentilla palustris, Agrostis canina, Carex rostrata, C. nigra, Eriophorum angustifolium i Vaccinium oxycoccos. Kożuch torfowcowy tworzą: Sphagnum magellanicum, S. cuspidatum, S. obtusum i S. palustre. Zespół wykształca się na torfach stale podtapianych o pH

= 4,0-5,0.

29. Caricetum diandrae (tab. 3, zdj. 55) wyróżnia się udziałem turzycy obłej (do 70% pokrycia). Domieszkę stanowią: Viola palustris, Eriophorum angustifo­

lium, Pedicularis palustris, Vacciniurn oxycoccos i Drosera rotundifolia. Zwarty kobierzec wytwarzają torfowce: Sphagnum nemoreum, S. magellanicum i S. pa­

lustre. Wykształca się w podobnych warunkach wodnych i torficznych jak Cari­

cetum lasiocarpae, ale występuje rzadziej. Odczyn gleby posiada pH około 4,0.

30. Carici-Agrostietum (tab. 3, zdj. 56-58) tworzy grupa niskich traw i turzyc związanych z siedliskami gleb kwaśnych (pH - 4,0-5,0) i mokrych. Wśród roślin naczyniowych dominują Agrostis canina, Carex curta, C. echinata i C. nigra.

Często zwarty kobierzec tworzą torfowce: Sphagnum nemoreum, S. palustre, S. magellanicum i S. cuspidatum. Zespół wykształca się zwłaszcza w brzeżnych i stale podtopionych partiach torfowiska.